Giáo án Đại số khối 9 - Kỳ I - Tiết 34: Giải hệ phương trình bằng phương pháp thế

Tuần 17Tiết 	34	Ngày soạn: 
	Ngày dạy:
Giải hệ phương trình bằng phương pháp thế
A-Mục tiêu: 
- Giúp học sinh hiểu cách biến đổi hệ phương trình bằng phương pháp thế .
	- Học sinh cần nắm vững cách giải hệ phương trình bậc nhất hai ẩn bằng phương pháp thế .
	- Học sinh không bị lúng túng khi gặp các trường hợp đặc biệt ( hệ vô nghiệm hoặc hệ có vô số nghiệm ) 
B-Chuẩn bị: 
Thày : 
Soạn bài chu đáo , đọc kỹ giáo án . 
- Bảng phụ tóm tắt quy tắc thế 
Trò :
Nắm chắc khái niệm hệ phương trình tương đương .
Cách giải phương trình bậc nhất 1 ẩn . 
C-tiến trình bài giảng 
TG
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
13’
10’
GV cho học sinh nhận xét bài làm của bạn và giáo viên cho điểm
I-Kiểm tra bài cũ: 
Học sinh 1
Giải bài tập 5 ( sgk - 11 ) 
Học sinh 2
 Giải bài tập 9 ( sgk - 12 )
II-Bài mới: 
1 : Quy tắc thế 
- GV yêu cầu HS đọc thông báo trong sgk nắm chắc quy tắc thế .
- GV giới thiệu lại hai bước biến đổi tương đương hệ phương trình bằng quy tắc thế . 
- GV ra ví dụ 1 sau đó hướng dẫn và giải mẫu cho HS hệ phương trình bằng quy tắc thế . 
- Hãy biểu diễn ẩn x theo ẩn y ở phương trình (1) sau đó thế vào phương trình (2) . 
- ở phương trình (2) ta thế ẩn x bằng gì ? Vậy ta có phương trình nào ? có mấy ẩn ? Vậy ta có thể giải hệ như thế nào ? 
- GV trình bày mẫu lại cách giải hệ bằng phương pháp thế .
- Thế nào là giải hệ bằng phương pháp thế ?
2 : áp dụng
- GV ra ví dụ 2 gợi ý HS giải hệ phương trình bằng phương pháp thế .
- Hãy biểu diễn ẩn này theo ẩn kia rồi thế vào phương trình còn lại . Theo em nên biểu diễn ẩn nào theo ẩn nào ? từ phương trình nào ? 
- Từ (1) hãy tìm y theo x rồi thế vào phương trình (2) . 
- Vậy ta có hệ phương trình (II) tương đương với hệ phương trình nào ? Hãy giải hệ và tìm nghiệm . 
- GV yêu cầu HS áp dụng ví dụ 1 , 2 thực hiện ? 1 ( sgk ) .
17’
- Cho HS thực hiện theo nhóm sau đó gọi 1 HS đại diện trình bày lời giải các HS khác nhận xét lời giải của bạn . GV hướng dẫn và chốt lại cách giải . 
- GV nêu chú ý cho HS sau đó lấy ví dụ minh hoạ , làm mẫu hai bài tập hệ có vô số nghiệm và hệ vô nghiệm để HS nắm được cách giải và lí luận hệ trong trường hợp này . 
- GV lấy ví dụ HD HS giải hệ phương trình . 
- Theo em nên biểu diễn ẩn nào theo ẩn nào ? từ phương trình mấy ? vì sao ? 
- Thay vào phương trình còn lại ta được phương trình nào ? phương trình đó có bao nhiêu nghiệm ? 
- Nghiệm của hệ được biểu diễn bởi công thức nào ? 
- Hãy biểu diễn nghiệm của hệ (III) trên mặt phẳng Oxy . 
- GV yêu cầu HS thực hiện ? 3 (SGK ) giải hệ phương trình . 
- Nêu cách biểu diễn ẩn này qua ẩn kia ? và cách thế ? 
- Sau khi thế ta được phương trình nào ? phương trình đó có dạng nào ? có nghiệm như thế nào ? 
- Hệ phương trình (IV) có nghiệm không ? vì sao ? trên Oxy nghiệm được biểu diễn như thếnào ?
Học sinh Giải bài tập 5 ( sgk - 11 )
Học sinh Giải bài tập 9 ( sgk - 12 )
II-Bài mới: 
1 : Quy tắc thế 
Quy tắc thế ( sgk ) 
Ví dụ 1 ( sgk ) 
 Xét hệ phương trình : (I)
B1: Từ (1) đ x = 2 + 3y ( 3) 
Thay (3) vào (2) ta có : (2) Û - 2( 3y + 2 ) + 5y = 1 (4)
B2 : Kết hợp (3) và (4) ta có hệ : 
Vậy ta có : (I) Û 
Û 
Vậy hệ (I) có nghiệm là ( - 13 ; - 5)
2 : áp dụng
Ví dụ 2 : Giải hệ phương trình : 
Giải : 
(II) Û 
Û 
Vậy hệ (II) có nghiệm duy nhất là ( 2 ; 1 ) 
? 1 ( sgk ) 
Ta có : 
Û 
Vậy hệ có nghiệm duy nhất là ( 7 ; 5 ) 
Chú ý ( sgk ) 
Ví dụ 3 ( sgk ) Giải hệ phương trình : 
+ Biểu diễn y theo x từ phương trình (2) ta có : 
(2) đ y = 2x + 3 (3) 
Thay y = 2x + 3 vào phương trình (1) ta có :
Û 4x - 2 ( 2x + 3 ) = - 6 
 Û 4x - 4x - 6 = - 6 Û 0x = 0 ( 4) 
Phương trình (4) nghiệm đúng với mọi x ẻ R . Vậy hệ (III) có vô số nghiệm . Tập nghiệm của hệ (III) tính bởi công thức : 
? 2 ( sgk ) . Trên cùng một hệ trục toạ độ nghiệm của hệ (III) được biểu diễn là đường thẳng y = 2x + 3 đ Hệ (III) có vô số nghiệm . 
?3( sgk ) + ) Giải hệ bằng phương pháp thế : 
(IV) Û 
Từ (1) đ y = 2 - 4x (3) . Thay (3) vào (2) ta có : 
Û 8x + 2 ( 2 - 4x) = 1 Û 8x + 4 - 8x = 1 
 Û 0x = - 3 ( vô lý ) ( 4) 
Vậy phương trình (4) vô nghiệm đ hệ (IV) vô nghiệm 
+) Minh hoạ bằng hình học : ( HS làm ) 
(d) : y = - 4x + 2 và (d’) : y = - 4x + 0,5 song song với nhau đ không có điểm chung đ hệ (IV) vô nghiệm
III-Củng cố kiến thức-Hướng dẫn về nhà: 
a) Củng cố : 
Nêu quy tắc thế để biến đổi tương đương hệ phương trình . 
Nêu các bước giải hệ phương trình bằng phương pháp thế . 
- áp dụng các ví dụ giải bài tập 12 ( a , b ) - sgk -15 (2 HS lên bảng làm . GV nhận xét và chữa bài ) 
	b) Hướng dẫn : 
- Học thuộc quy tắc thế ( hai bước ) . Nắm chắc các bước và trình tự giải hệ phương trình bằng phương pháp thế . 
- Xem và làm lại các ví dụ và bài tập đã chữa . Chú ý hệ phương trình có vô số nghiệm và vô nghiệm .
Giải bài tập trong sgk - 15 : BT 12 ( c) ; BT 13 ; 14 . 
HD : Nên biểu diễn ẩn này theo ẩn kia từ phương trình có hệ số nhỏ , ẩn có hệ số nhỏ nhất .