Hướng dẫn trả lời các câu hỏi và bài tập sách giáo khoa, vở bài tập bản đồ Địa lý 9

g du vµ miÒn nuÝ B¾c Bé lµ: M­êng , Th¸i, Tµy, Nïng, M«ng, Dao.
Cùc Nam Trung Bé vµ Nam Bé cã c¸c d©n téc: Ch¨m, Hoa, Kh¬-me.
C©u 2: §¸nh dÊu x vµo « trèng ý em cho lµ ®óng nhÊt.
D©n téc ViÖt ph©n bè chñ yÕu ë: C¸c ®ång b»ng, trung du vµ vïng duyªn h¶i.
C©u 3: Xem c©u 1 & 3 phÇn A(II).
C©u hái trong vë bµi tËp ®Þa lý:
C©u 1: 54 d©n téc
C©u 2: ý sai trong c©u lµ: …”ph­¬ng thøc s¶n xuÊt”…
C©u 3: Nèi nh­ sau.
D©n téc ViÖt
ChiÕm 86,2% d©n sè c¶ n­íc
Cã kinh nghiÑm th©m canh lóa n­íc. NhiÒu nghÒ thñ c«ng ®¹t møc tinh x¶o
Ph©n bè tËp trung ë vïng ®ång b»ng, trung du vµ duyªn h¶i.
C¸c d©n téc Ýt ng­êi
ChiÕm 13,8% d©n sè c¶ n­íc
Cã kinh nghiÖm trång c©y c«ng nghiÖp.
Ph©n bè chñ yÕu ë miÒn nói vµ trung du
C©u 4: §iÒn tªn mét sè d©n téc Ýt ng­êi ë n­íc ta vµo b¶ng sau cho phï hîp:
Xem c©u 2 môc II phÇn A.
C©u 5: Sù thay ®æi lèi sèng cña ®ång bµo ë vïng nói cao, tõ “ du canh du c­” chuyÓn sang “ ®Þnh canh, ®Þnh c­” ®· ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ lín nµo?
H¹n chÕ viÖc chÆt ph¸ rõng ®èt n­¬ng, lµm rÉy.
B¶o vÖ tµi nguyªn rõng, h¹n chÕ xãi mßn ®Êt, lò lôt…
æn ®Þnh cuéc sèng cho ®ång bµo c¸c d©n téc Ýt ng­êi th«ng qua ch­¬ng tr×nh ®Þnh canh , ®Þnh c­ tõ ®ã thùc hiÖn thµnh c«ng c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. 
Gãp phÇn ph¸t triÓn NN miÒn nói, nhiÒu s¶n phÈm cña NN miÒn nói ®· trë thµnh s¶n phÈm hµng ho¸ ®­îc tiªu thô ë nhiÒu vïng miÒn xu«i.
T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ph¸t triÓn KT-XH miÒn nuÝ.
Bµi 2: D©n sè vµ gia t¨ng d©n sè
A.C©u hái vµ bµi tËp S¸ch gi¸o khoa:
I/ C©u hái trong bµi häc:
C©u 1: Quan s¸t h×nh 2.1( SGK trang 7), nhËn xÐt vÒ t×nh h×nh t¨ng d©n sè cña n­íc ta. V× sao tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè gi¶m nh­ng sè d©n vÉn t¨ng nhanh?
Gîi ý:
D©n sè n­íc ta t¨ng nhanh vµ t¨ng liªn tôc tõ 1954 ®Õn 2003. Trong vßng 49 n¨m, d©n sè n­íc ta t¨ng thªm 57,1 triÖu ng­êi, trung b×nh mçi n¨m d©n sè n­íc ta t¨ng thªm 1,16 triÖu ng­êi.
X¶y ra hiÖn t­îng “bïng næ d©n sè”.
TØ lÖ t¨ng d©n sè tù nhiªn cña n­íc ta cã sù biÕn ®éng ( 1954 – 2003).
Thay ®æi theo tõng thêi k×. Cã thÓ chia thµnh hai thêi k×:
+ TK 1954 – 1970 tØ lÖ t¨ng d©n sè tù nhiªn cã sù biÕn ®éng lín, t¨ng gi¶m thÊt th­êng vµ ë møc cao, n¨m 1960 lªn tíi 3,9%/ n¨m.
+ TK 1970 – 2003 tØ lÖ t¨ng ds tù nhiªn gi¶m liªn tôc: 1970- 3,3%
 1976- 3,0%
 1979- 2,5%
 1989- 2,1%
 1999- 1,4%
 2003- 1,3%
 - TØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè gi¶m nh­ng sè d©n vÉn t¨ng lµ do:
 + Quy m« d©n sè n­íc ta lín.
 + N­íc ta cã d©n sè trÎ, sè ng­êi trong ®é tuæi sinh ®Î chiÕm tØ lÖ cao trong tæng d©n sè.
 + C«ng t¸c d©n sè KHH – G§ cã nhiÒu h¹n chÕ.
 + TØ suÊt sinh cña n­íc ta cßn cao.
C©u 2: D©n sè ®«ng vµ t¨ng nhanh ®· g©y ra nh÷ng hËu qu¶ g×? Nªu lîi Ých cña sù gi¶m tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè ë n­íc ta?
Gîi ý:
HËu qu¶:
§èi víi kinh tÕ:
 + Tèc ®é t¨ng d©n sè ch­a phï hîp víi tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Trªn thùc tÕ ®Ó t¨ng 1% d©n sè th× møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ hµng n¨m ph¶i ®¹t 3-4% vµ l­¬ng thùc ph¶i t¨ng trªn 4% . Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ n­íc ta cßn chËm ph¸t triÓn th× møc t¨ng d©n sè nh­ hiÖn nay vÉn lµ cao.
 + VÊn ®Ò viÖc lµm lu«n lµ th¸nh thøc ®èi víi nÒn kinh tÕ.
 + Sù ph¸t triÓn kinh tÕ ch­a ®¸p øng víi tiªu dïng vµ tÝch luü, t¹o nªn m©u thuÉn gi÷a cung vµ cÇu.
 + ChËm chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh vµ l·nh thæ.
Søc Ðp ®èi víi viÖc ph¸t triÓn x· héi:
 + ChÊt l­îng cuéc sèng chËm ®­îc c¶i thiÖn( ®Æc biÖt lµ trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu l­¬ng thùc , thùc phÈm).
 + GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi thÊp.
 + K×m h·m sù ph¸t triÓn cña y tÕ, v¨n ho¸, gi¸o dôc....
Søc Ðp ®èi víi tµi nguyªn ,m«i tr­êng:
 + Suy gi¶m c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn.
 + ¤ nhiÔm m«i tr­êng.
Lîi Ých cña sù gi¶m tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè ë n­íc ta:
- Nªu lîi Ých víi kinh tÕ, tµi nguyªn m«i tr­êng, chÊt l­îng cuéc sèng ( x· héi).
C©u 3: Dùa vµo b¶ng 2.1 ( SGK trang 8), h·y x¸c ®Þnh c¸c vïng cã tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè cao nhÊt, thÊp nhÊt; c¸c vïng l·nh thæ cã tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè cao h¬n trung b×nh c¶ n­íc.
Gîi ý:
Vïng cã tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè cao nhÊt: T©y B¾c – 2,19%
Vïng cã tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè cao nhÊt: §ång b»ng s«ng Hång 1,1%
C¸c vïng l·nh thæ cã tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè cao h¬n møc trung b×nh cña c¶ n­íc( 1,43%) lµ : §«ng B¾c, §BSH, §NB, §BSCL.
C©u 4: Dùa vµo b¶ng 2.2( SGK trang 9), h·y nhËn xÐt:
TØ lÖ hai nhãm d©n sè nam , n÷ thêi k× 1979 – 1999.
C¬ cÊu d©n sè theo nhãm tuæi cña n­íc ta thêi k× 1979-1999.
Gîi ý:
a/ TØ lÖ hai nhãm d©n sè nam, n÷ :
N÷ lu«n chiÕm tØ lÖ cao h¬n nam ( 1979: 51,5/48,5 ; 1989: 51,3/48,7 ; 1999: 50,8/49,2 )
§ang cã sù thay ®æi theo h­íng:
+ TØ lÖ nam t¨ng lªn trong tæng d©n sè : 1979 – 48,5% -> 1989 – 48,7% -> 1999 – 49,2%.
+ TØ lÖ n÷ gi¶m : ( dÉn chøng sè liÖu )
KÕt cÊu d©n sè theo giíi tÝnh ®ang dÇn tiÕn tíi sù c©n b»ng.
b/ C¬ cÊu d©n sè theo nhãm tuæi:
Cã sù chªnh lÖch lín vÒ tØ lÖ d©n sè gi÷a c¸c nhãm tuæi :
+ Nhãm tuæi trong ®é tuæi lao ®éng ( 15 – 59) lu«n chiÕm tØ träng cao nhÊt trªn 1/2 tæng d©n sè ; n¨m 1979 – 50,4% , 1989 – 53,8% , 1999 – 58,4%.
+ TiÕp ®Õn lµ nhãm tuæi d­íi ®é tuæi lao ®éng ( 0 – 14 ) ; n¨m 1979-42,5% , 1989 – 39,0%, 1999 – 33,5%.
+ Nhãm tuæi qu¸ ®é tuæi lao ®éng ( 60 trë lªn) chiÕm mét tØ träng nhá trong tæng d©n sè , n¨m 1979 - 7,1%, 1989 – 7,2%, 1999 – 8,1%.
=> N­íc ta cã d©n sè trÎ.
 - §ang cã sù thay ®æi c¬ cÊu d©n sè theo nhãm tuæi.
 + Nhãm tuæi 15-59 vµ 60 trë lªn t¨ng vÒ tØ lÖ.
 + Nhãm tuæi d­íi ®é tuæi lao ®éng gi¶m vÒ tØ lÖ tõ 42,5%(1979) xuèng cßn 33,5%(1999).
 => D©n sè n­íc ta ®ang cã xu h­íng giµ ®i.
II/ C©u hái vµ bµi tËp:
C©u 1: Dùa vµo h×nh 2.1 ( SGK trang 7 ), h·y cho biÕt sè d©n vµ t×nh h×nh gia t¨ng d©n sè cña n­íc ta.
Xem c©u 1 môc I.
Bæ sung : - N­íc ta cã sè d©n ®«ng, n¨m 2003 lµ 80,9 triÖu ng­êi . §øng thø 14 trªn thÕ giíi, thø 8 ë Ch©u ¸ vµ thø 3 trong khu vùc §«ng Nam ¸( vÒ diÖn tÝch, l·nh thæ n­íc ta ®øng thø 58 trªn thÕ giíi ).
C©u 2: Ph©n tÝch ý nghÜa cña sù gi¶m gia t¨ng d©n sè tù nhiªn vµ sù thay ®æi c¬ cÊu d©n sè n­íc ta?
Gîi ý:
Gi¶m tèc ®é t¨ng d©n sè.
Gi¶m bít søc Ðp cña d©n sè ®«ng vµ t¨ng nhanh ®èi víi dù ph¸t triÓn KT-XH, viÖc lµm, GD, y tÕ, v¨n ho¸… n©ng cao møc sèng cña nh©n d©n, tµi nguyªn m«i tr­êng…
TØ lÖ d©n sè phô thuéc gi¶m.
C¬ cÊu d©n sè tiÕn tíi c©n b»ng h¬n t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc tæ chøc x· héi vµ bè trÝ lao ®éng trong c¸c ngµnh nghÒ.
C©u 3: Dùa vµo BSL d­íi ®©y: B¶ng 2.3 SGK trang 10.
TÝnh tØ lÖ % gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè qua c¸c n¨m vµ nªu nhËn xÐt.
VÏ biÓu ®å thÓ hiÖn t×nh h×nh gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè ë n­íc ta thêi k× 1979-1999.
Gîi ý:
a/ TÝnh tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn (%).
C«ng thøc : 
TØ suÊt sinh(%o) – TØ suÊt tö(%o)
10
KÕt qu¶: N¨m 1979 – 2,53% ; N¨m 1999 – 1,43%
b/ NhËn xÐt:
TØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè n­íc ta gi¶m m¹nh trong giai ®o¹n 1979 – 1999.
c/ VÏ biÓu ®å h×nh cét.
B.C©u hái vµ bµi tËp trong tËp b¶n ®å §Þa lý:
C©u 1: TÝnh ®Õn n¨m 2003, n­íc ta cã d©n sè lµ: 80,9 triÖu ng­êi.
C©u 2: C¸c néi dông cã thÓ ®iÒn lÇn l­ît lµ: 3 ; 14 ; ®«ng d©n.
C©u 3: Tr×nh bµy t×nh h×nh gia t¨ng d©n sè cña n­íc ta. Gi¶i thÝch v× sao tØ lÖ gia t¨ng d©n sè cña n­íc ta ®· gi¶m nh­ng d©n sè vÉn t¨ng nhanh?
Xem c©u 1 môc I phÇn A.
C©u 4: Tr×nh bµy hËu qu¶ cña d©n sè ®«ng vµ gia t¨ng d©n sè nhanh ë n­íc ta?
Xem c©u 2 môc I phÇn A.
C©u 5: Xem c©u 4 – môc I – phÇn A.
C©u hái trong vë bµi tËp ®Þa lý:
C©u 1: N¨m 2002 sè d©n n­íc ta lµ: 79,7 triÖu ng­êi.
C©u 2: Dùa vµo h×nh 2.1 SGK trang 7 kh«ng thÓ rót ra ®­îc nhËn xÐt:
D©n sè ViÖt Nam ®ang chuyÓn sang giai ®o¹n cã tØ suÊt sinh t­¬ng ®èi thÊp.
C©u 3: TØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn gi¶m nh­ng sè d©n n­íc ta vÉn t¨ng nhanh do:
 + C«ng t¸c d©n sè KHH – G§ cã nhiÒu h¹n chÕ.
 + TØ suÊt sinh cña n­íc ta cßn cao.
 + N­íc ta cã d©n sè ®«ng.
C©u 4: (1) D­íi tuæi lao ®éng.
 (2) Trong ®é tuæi lao ®éng.
 (3) Qu¸ ®é tuæi lao ®éng.
NhËn xÐt: - §ang cã sù thay ®æi c¬ cÊu d©n sè theo nhãm tuæi.
 + Nhãm tuæi 15-59 vµ 60 trë lªn t¨ng vÒ tØ lÖ ( dÉn chøng ).
 + Nhãm tuæi d­íi ®é tuæi lao ®éng gi¶m vÒ tØ lÖ tõ 42,5%(1979) xuèng cßn 33,5%(1999).
 => D©n sè n­íc ta ®ang cã xu h­íng giµ ®i.
C©u 5: C¬ cÊu d©n sè theo giíi tÝnh ë n­íc ta :
Ngµy cµng trë nªn c©n b»ng h¬n.
C©u 6:
 a/ TØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè n¨m 1979: 2,53% ; n¨m 1999: 1,43%.
 b/ VÏ biÓu ®å h×nh cét.
 c/ NhËn xÐt: -TØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè n­íc ta gi¶m m¹nh trong giai ®o¹n 1979 – 1999.
 d/ Gi¶i thÝch:
Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c d©n sè KHH-G§.
ý thøc cña ng­êi d©n trong viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch d©n sè ®· nghiªm tóc vµ s©u s¾c h¬n.
Kinh tÕ ph¸t triÓn, møc sèng cña ng­êi d©n ®· kh«ng ngõng ®­îc t¨ng lªn ®· nhËn thøc ®­îc râ ý nghÜa cña quy m« gia ®×nh 2 con còng nh­ vai trß trong viÖc nu«i d¹y con.
T­ t­ëng phong kiÕn l¹c hËu träng nam khinh n÷, cÇn cã con trai ®Ó nèi dâi t«ng ®­êng… ®· dÇn ®­îc thay thÕ b»ng c¸c t­ t­ëng tiÕn bé h¬n.
Bµi 3 : Ph©n bè d©n c­ vµ c¸c lo¹i h×nh quÇn c­
A.C©u hái vµ bµi tËp S¸ch gi¸o khoa:
 I/ C©u hái trong bµi häc:
C©u 1: Quan s¸t h×nh 3.1 SGK trang 10, h·y cho biÕt d©n c­ tËp trung ®«ng ë nh÷ng vïng nµo? Th­a thít ë nh÷ng vïng nµo ? V× sao ?
Gîi ý:
D©n c­ n­íc ta tËp trung ®«ng ë c¸c vïng ®ång b»ng vµ ven biÓn. Cô thÓ lµ §BSH, §BSCL vµ ven biÓn miÒn trung.
Th­a thít ë c¸c vïng miÒn nói vµ trung du. Cô thÓ lµ T©y B¾c, §«ng B¾c, T©y Tr­êng S¬n, T©y Nguyªn.
Gi¶i thÝch:
ë c¸c vïng ®ång b»ng, ven biÓn cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi:
+ VÞ trÝ ®Þa lÝ thuËn lîi.
+ §iÒu kiÖn tù nhiªn ( ®h, ®Êt ®ai, khÝ hËu, nguån n­íc..) tèt phï hîp cho s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t cña nh©n d©n.
+ Cã lÞch sö ®Þnh c­ vµ khai th¸c l·nh thæ tõ l©u ®êi.
+ Tr×nh ®é ph¸t triÓn KT-XH cao -> møc ®é khai th¸c c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn lín vµ hiÖu qu¶.
+ Cã hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng vµ c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt hoµn thiÖn vµ ®ång bé.
ë c¸c vïng miÒn nói gÆp nhiÒu khã kh¨n, thiÕu thèn:
+ §Þa h×nh phøc t¹p , bÞ c¾t xÎ m¹nh -> g©y khã kh¨n, c¶n trë cho viÖc ®i l¹i, giao th­¬ng.
+ KT –XH kÐm ph¸t triÓn, l¹c hËu.
+ HÖ thèng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt vµ c¬ së h¹ tÇng nghÌo nµn, l¹c hËu, thiÕu ®ång bé…-> møc ®é khai th¸c c¸c nguån tµi nguyªn thÊp.
C©u 2: H·y nªu nh÷ng thay ®æi cña quÇn c­ n«ng th«n mµ em biÕt?
DiÖn m¹o lµng quª cã nhiÒu thay ®æi( nh­: ®­êng lµng ngâ xãm, kiÓu cÊu tróc nhµ ë, thãi quen sinh ho¹t, lèi sèng…).
TØ lÖ ng­êi kh«ng lµm n«ng nghiÖp ë n«ng th«n ngµy cµng t¨ng.
§· diÔn ra qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng th«n.
C©u 3: Quan s¸t h×nh 3.1 SGK trang 11, h·y nªu nhËn xÐt vÒ sù ph©n bè c¸c ®« thÞ cña n­íc ta. Gi¶i thÝch?
Gîi ý:
a/NhËn xÐt:
Ph©n bè ®« thÞ kh«ng ®Òu gi÷a c¸c vïng.
Trung du miÒn nói B¾c Bé cã sè l­îng ®« thÞ nhiÒu nhÊt n­íc ta( 15 ®« thÞ), tuy nhiªn ë ®©y chñ yÕu lµ c¸c ®« thÞ võa vµ nhá.
Vïng cã ®« thÞ nhiÒu thø 3 vµ thø 2 c¶ n­íc lµ §BSH(10 ®« thÞ) vµ §BSCL.(12 ®« thÞ).
§«ng Nam Bé lµ vïng cã quy m« ®« thÞ lín nhÊt n­íc ta.
C¸c vïng cßn l¹i cã Ýt ®« thÞ vµ mËt ®é ®« thÞ th­a thít ( BTB, DHNTB, TN).
b/ Gi¶i thÝch:
D©n c­ nø¬c ta ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu, nh÷ng vïng cã nhiÒu ®« thÞ vµ cã quy m« ®« thÞ lín lµ nh÷ng vïng ®«ng d©n vµ cã mËt ®é d©n sè cao.
Sù ph¸t triÓn KT-XH kh¸c nhau gi÷a c¸c vïng miÒn.
Quy m« diÖn tÝch gi÷a c¸c vïng miÒn cã sù kh¸c nhau râ rÖt.
C©u 4: Dùa vµo b¶ng 3.1 SGK trang 13, h·y:
NhËn xÐt vÒ sè d©n thµnh thÞ vµ tØ lÖ d©n thµnh thÞ cña n­íc ta.
Cho biÕt sù thay ®æi tØ lÖ d©n thµnh thÞ ®· ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ ë n­íc ta nh­ thÕ nµo?
Gîi ý:
a/ NhËn xÐt:
Sè d©n thµnh thÞ cña n­íc ta t¨ng lªn liªn tôc trong G§ 1985-2003, t¨ng 1,84 lÇn.
TØ lÖ d©n thµnh thÞ còng t¨ng lªn t­¬ng øng tõ 18,97 % ( 1985) lªn 20,75% (1995) vµ lªn 25,80%( 2003).
Trong ®ã giai ®o¹n 1995-2003 sè d©n thµnh thÞ vµ tØ lÖ d©n thµnh thÞ cã tèc ®é t¨ng nhanh h¬n giai ®o¹n 1985-1995.
b/ Ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ cña n­íc ta ®ang diÔn ra nhanh, quy m« c¸c ®« thÞ ngµy cµng ®­îc më réng.
C©u 5: H·y lÊy vÝ dô minh ho¹ vÒ viÖc më réng quy m« c¸c thµnh phè.
VÝ dô viÖc më réng quy m« Thñ ®« Hµ Néi: Theo quyÕt ®Þnh cöa …………….
DiÖn tÝch vµ ph¹m vi cña Hµ Néi hiÖn t¹i bao gåm: Toµn bé Thñ ®« Hµ Néi cò céng tØnh Hµ T©y céng huyÖn Mª Linh ( VÜnh Phóc ) vµ 4 x· ( §«ng Xu©n, TiÕn Xu©n, Yªn B×nh, Yªn Trung) cña huyÖn L­¬ng S¬n – tØnh Hoµ B×nh. §­a diÖn tÝch cña Thñ ®« Hµ Néi tõ 920 km2 , sè d©n 3,4 triÖu ng­êi lªn 6,2 triÖu ng­êi , diÖn tÝch lín h¬n gÊp 3 lÇn diÖn tÝch cña Hµ Néi cò.
 II/ C©u hái vµ bµi tËp:
C©u1: Dùa vµo h×nh 3.1 SGK trang 11, h·y tr×nh bµy ®Æc ®iÓm ph©n bè d©n c­ cña n­íc ta?
Gîi ý:
D©n c­ n­íc ta tËp trung ®«ng ë c¸c vïng ®ång b»ng vµ ven biÓn, víi mËt ®é d©n sè trung b×nh cao ( trung b×nh trªn 100 ng­êi / km2 ). Cã n¬i mËt ®é d©n sè trung b×nh ®· lªn tíi trªn 1000 ng­êi / km2.
D©n c­ n­íc ta th­a thít ë c¸c vïng miÒn nói vµ cao nguyªn nh­ T©y B¾c, T©y Nguyªn, T©y Tr­êng S¬n, §«ng B¾c. MËt ®é d©n sè trung b×nh d­íi 100 ng­êi/ km2.
Trong ®ã §BSH lµ vïng cã mËt ®é d©n sè trung b×nh cao nhÊt, ë tÊt c¶ c¸c ®Þa ph­¬ng trong vïng th× mËt ®é d©n sè trung b×nh ®Òu trªn 500 ng­êi/ km2, nhiÒu ®Þa ph­¬ng cã mËt ®é trªn 1000 ng­êi / km2 ( Hµ Néi, H­ng Yªn, Th¸i B×nh, Nam §Þnh…).
D©n c­ n­íc ta ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu vµ kh«ng hîp lÝ gi÷a ®ång b»ng, ven biÓn víi miÒn nói vµ cao nguyªn. TËp trung ®«ng ë ®ång b»ng vµ ven biÓn , th­a thít ë miÒn nói vµ cao nguyªn.
C©u 2: Nªu ®Æc ®iÓm cña c¸c lo¹i h×nh quÇn c­ ë n­íc ta?
Gîi ý:
QuÇn c­
N«ng th«n
Thµnh thÞ
§Æc diÓm c­ tró
- Sèng tËp trung thµnh c¸c ®iÓm d©n c­ víi quy m« d©n sè kh¸c nhau.
- HiÖn nay diÖn m¹o lµng quª ®ang cã nhiÒu thay ®æi. TØ lÖ ng­êi kh«ng lµm n«ng nghiÖp ë n«ng th«n ngµy cµng t¨ng.
- Cã mËt ®é d©n sè rÊt cao.
- KiÓu “ nhµ èng ” san s¸t kh¸ phæ biÕn.
- KiÕu nhµ trung c­ cao tÇng ®ang x©y dùng ngµy cµng nhiÒu, kiÓu nhµ biÖt thù, nhµ v­ên.
 Chøc n¨ng kinh tÕ
- Lµm n«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp.
- Cã nhiÒu chøc n¨ng, lµ nh÷ng trung t©m kinh tÕ, chÝnh trÞ , v¨n ho¸, khoa häc kÜ thuËt...C«ng nghiÖp vµ dÞch vô.
C©u 3: Quan s¸t b¶ng 3.2 SGK trang 14, nªu nhËn xÐt vÒ sù ph©n bè d©n c­ vµ sù thay ®æi mËt ®é d©n sè ë c¸c vïng cña n­íc ta?
Gîi ý:
D©n c­ n­íc ta cã sù ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c vïng trong n­íc.
+ TËp trung ®«ng ë c¸c vïng ®ång b»ng, lµ nh÷ng vïng cã mËt ®é d©n sè cao h¬n møc TB cña c¶ n­íc. Cao nhÊt lµ §BSH n¨m 2003: 1192 ng­êi/km2 , §NB – 476 ng­êi / km2, §BSCL – 425 ng­êi / km2.
+ Th­a thít ë c¸c vïng miÒn nói vµ cao nguyªn : T©y B¾c 67 ng­êi/km2 , T©y Nguyªn 84 ng­êi/km2 , §«ng B¾c 141 ng­êi/km2 .
Ngay trong mét vïng th× mËt ®é d©n sè còng kh«ng gièng nhau gi÷a c¸c khu vùc vµ c¸c ®Þa ph­¬ng. ë TD & MNBB tiÓu vïng §«ng B¾c cã mËt ®é d©n sè 141 ng­êi/ km2 cao h¬n tiÓu vïng T©y B¾c 67 ng­êi / km2.
MËt ®é d©n sè trung b×nh ë c¸c ®Þa ph­¬ng giai ®o¹n 1989 - 2003 ®Òu t¨ng lªn, nh­ng møc ®é t¨ng cã sù kh¸c nhau gi÷a c¸c khu vùc: 
+ T©y Nguyªn lµ khu vùc cã mËt ®é d©n sè trung b×nh t¨ng nhiÒu nhÊt tõ 45 lªn 84 ng­êi/km2 , t¨ng 1,87 lÇn ( do c¸c ch­¬ng tr×nh di d©n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc lªn T©y Nguyªn ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c vïng kinh tÕ míi).
+ TD & MNBB lµ vïng cã mËt ®é d©n sè t¨ng Ýt nhÊt: 103 lªn 115 ng­êi/km2, t¨ng 1,1 lÇn.
B.C©u hái vµ bµi tËp trong tËp b¶n ®å §Þa lý:
C©u 1: 
ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng n­íc cã mËt ®é d©n sè trung b×nh cao trªn thÕ giíi, v­ît xa c¸c n­íc l¸ng giÒng trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. 
MËt ®é d©n sè trung b×nh cña n­íc ta cao gÊp 5,2 lÇn mËt ®é trung b×nh cña thÕ giíi
MËt ®é d©n sè cña n­íc ta chØ ®øng sau NhËt B¶n 337 ng­êi/km2 vµ Philippin 272 ng­êi/km2 . Cao gÊp 10,3 lÇn so víi Lµo, 7,9 lÇn so víi Hoa K×, 3,6 lÇn so víi Brun©y, 3,5 lÇn Campuchia.
C©u 2: Xem l¹i c©u 3- môc I- phÇn A.
C©u 3: Néi d­ng ®iÒn vµo chç chÊm lµ:
võa vµ nhá
®ång b»ng
ven biÓn
nhanh
thÊp.
C©u hái trong vë bµi tËp ®Þa lý: 
C©u 1: c©u sai – MiÒn B¾c víi miÒn Nam.
C©u 2: Xem l¹i c©u 3 – môc II – phÇn A.
C©u 3: Xem l¹i c©u 2 – môc II – phÇn A.
C©u 4: (a) H­íng dÉn HS vÏ biÓu ®å kÕt hîp ®­êng vµ cét.
 (b) NhËn xÐt: Xem l¹i ý (a) môc I – phÇn A. 
Bµi 4: Lao ®éng vµ viÖc lµm. ChÊt l­îng cuéc sèng.
A.C©u hái vµ bµi tËp S¸ch gi¸o khoa:
 I/ C©u hái trong bµi häc:
C©u 1: Dùa vµo h×nh 4.1 SGK trang 15, h·y:
NhËn xÐt vÒ c¬ cÊu lùc l­îng lao ®éng gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n.
NhËn xÐt vÒ chÊt l­îng cña lùc l­îng lao ®éng ë n­íc ta. §Ó n©ng cao chÊt l­îng lùc l­îng lao ®éng cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p g×?
Gîi ý:
a/ C¬ cÊu lùc l­îng lao ®éng cña n­íc ta gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n:
Lao ®éng n­íc ta tËp trung chñ yÕu ë n«ng th«n, n¨m 2003 chiÕm 75,8% tæng sè lao ®éng.
Thµnh thÞ cã tØ lÖ lao ®éng thÊp h¬n nhiÒu so víi n«ng th«n, n¨m 2003 chiÕm 24,2%.
Lao ®éng n­íc ta cã sù ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu.
Gi¶i thÝch:
Do ®Æc ®iÓm vµ tÝnh chÊt cña nÒn kinh tÕ cña n­íc ta lµ n«ng nghiÖp vÉn lµ ngµnh kinh tÕ chñ yÕu, n«ng nghiÖp n­íc ta cßn l¹c hËu, viÖc c¬ giíi ho¸ n«ng nghiÖp cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn vÉn cßn sö dông mét lùc l­îng lao ®éng ®«ng. Do ®ã ®a sè ng­êi d©n cña n­íc ta vÉn ph¶i sinh sèng ë n«ng th«n – g¾n víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. 
Qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ ë n­íc ta ®ang diÔn ra nhanh , nh­ng tr×nh ®é ®« thÞ ho¸ cßn thÊp, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ cña ®« thÞ vÉn cßn ®ang tiÕp diÔn. H¬n n÷a ®a sè c¸c ®« thÞ ë n­íc ta cã quy m« võa vµ nhá… nªn sè lao ®éng thµnh thÞ cña n­íc ta vÉn cßn chiÕm mét tØ lÖ nhá trong tæng sè lao ®éng cña c¶ n­íc.
b/ NhËn xÐt vÒ chÊt l­îng cña lùc l­îng lao ®éng n­íc ta:
Lùc l­îng lao ®éng cña n­íc ta cßn cã nhiÒu h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n vµ tay nghÒ, ®Æc biÖt lµ ®éi ngò c¸n bé qu¶n lÝ, c«ng nh©n kÜ thuËt lµnh nghÒ cßn thiÕu nhiÒu. Sè lao ®éng kh«ng qua ®µo t¹o cßn chiÕm mét tØ lÖ cao trong tæng sè lao ®éng, n¨m 2003 chiÕm tíi 78,8%.
Lùc l­îng lao ®éng ®· qua ®µo t¹o chØ chiÕm cã 21,2%, thÊp h¬n nhiÒu lÇn tØ lÖ lao ®éng kh«ng qua ®µo t¹o.
Gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt l­îng cho lùc l­îng lao ®éng n­íc ta.
Më c¸c trung t©m ®µo t¹o, h­íng nghiÖp, d¹y nghÒ ë c¸c ®Þa ph­¬ng.
T­ vÊn lao ®éng vµ t×m kiÕm viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng.
Cã kÕ hoach GD & §T hîp lÝ vµ cã chiÕn l­îc ®Çu t­ më réng ®µo t¹o, d¹y nghÒ.
C©u 2: QS h×nh 4.2 SGK trang 16, h·y nªu nhËn xÐt vÒ c¬ cÊu vµ sù thay ®æi c¬ cÊu lao ®éng theo ngµnh ë n­íc ta?
Gîi ý:
PhÇn lín lao ®éng n­íc ta tËp trung ë khu vùc n«ng-l©m-ng­ nghiÖp. Nh­ng ®ang cã xu h­íng gi¶m dÇn tõ 71,5% n¨m 1989 xuèng cßn 59,6% n¨m 2003 ( gi¶m 11,9% ).
TØ lÖ lao ®éng trong khu vùc c«ng nghiÖp – x©y dùng vµ dÞch vô cßn chiÕm tØ lÖ nhá, nh­ng ®ang cã xu h­íng t¨ng dÇn. C«ng nghiÖp vµ x©y dùng t¨ng tõ 11,2% ( 1989) lªn 16,4%( 2003); dÞch vô t¨ng tõ 17,3% (1989) lªn 24,0% ( 2003).
C©u 3: §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò viÖc lµm, theo em cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p nµo?
Ph©n bè l¹i d©n c­ vµ nguån lao ®éng.
Thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch d©n sè, søc khoÎ sinh s¶n.
Thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt ( nghÒ truyÒn thèng, thñ c«ng nghiÖp, TTCN…) chó ý thÝch ®¸ng ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c ngµnh dÞch vô.
T¨ng c­êng hîp t¸c liªn kÕt ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, më réng s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu.
Më réng, ®a d¹ng c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o c¸c cÊp, c¸c ngµnh nghÒ, n©ng cao chÊt l­îmg ®«Þ ngò lao ®éng ®Ó hä cã thÓ tù t¹o nh÷ng c«ng viÖc hoÆc tham gia vµo c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt dÔ dµng, thuËn lîi.
§Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng.
II/ C©u hái vµ bµi tËp cuèi bµi:
C©u 1: T¹i sao gi¶i quyÕt viÖc lµm ®ang lµ vÊn ®Ò x· héi gay g¾t ë n­íc ta?
 - N«ng th«n do ®Æc ®iÓm mïa vô cña n«ng nghiÖp, sù ph¸t triÓn ngµnh nghÒ ë n«ng th«n cßn h¹n chÕ nªn t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm lín ( n¨m 2003 lµ 22,3 %)
 - ë khu vùc thµnh thÞ tØ lÖ thiÕu viÖc lµm cßn cao 6 %
 - Sè l­îng lao ®éng n­íc ta hiÖn nay t­¬ng ®èi ®«ng( n¨m 2005, sè d©n ho¹t ®éng kinh tÕ lµ 42,5 triÖu ng­êi, chiÕm 51,2% d©n sè) . Sè ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng t¨ng nhanh mçi n¨m t¨ng thªm kho¶ng 1 triÖu lao ®éng trong khi ®ã nÕn kinh tÕ ph¸t triÓn kh«ng t­¬ng øng víi sù gia t­ng sè lao ®éng nªn viÖc lµm lµ mét vÊn ®Ò lín trong x· héi cña n­íc ta hiÖn nay.
C©u 2: Chóng ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu g× trong viÖc n©ng cao chÊt l­¬ng cuéc sèng cña ng­êi d©n?
Gîi ý:
TØ lÖ ng­êi biÕt ch÷ ®¹t 90,3% n¨m 1999.( tÝnh ng­êi lín tõ 15 tuæi trë lªn)
Møc thu nhËp b×nh qu©n trªn ®Çu ng