Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 29, Bài 16: Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỷ XIV (Tiết 1) - Võ Thị Hoa

Tuần: 15	Ngày soạn: 27/11/2015
Tiết: 29	Ngày dạy: 30/11/2015
Bài 16 : SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN CUỐI THẾ KỶ XIV (Tiết1)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức: Giúp học sinh hiểu:
- Sự yếu kém của vua quan cuối thời Trần trong việc quản lý và điều hành đất nước.
- Tình hình kinh tế, xã hội (xuất hiện các cuộc đấu tranh của nông dân, nô tì).
 	2. Thái độ:
- Sự sa đọa, thối nát của các tầng lớp qúy tộc, vương hầu cầm quyền cuối thời Trần đã gây ra nhiều hậu quả tai hại cho đất nước, xã hội.
- Thấy được vai trò của quần chúng nhân dân trong lịch sử.
 	 3. Kỹ năng:
- Bồi dưỡng cho học sinh kỹ năng phân tích, đánh giá, nhận xét về các sự kiện lịch sử.
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên:
- Giáo án, lược đồ “ khởi nghĩa nông dân cuối thế kỷ XIV ”, phiếu học tập.
2. Học sinh:	
	- Học bài theo hướng dẫn của giáo viên.
III. TIẾN TRÌNH DẠY VÀ HỌC
1. Ổn định lớp: (1/)
	7A1; 7A2
 	2. Kiểm tra bài cũ: (5/)
- Trình bày một vài nét về tình hình văn hóa, giáo dục – khoa học kỷ thuật dưới thời Trần ? 
 	3. Giới thiệu bài: (1/)
 Vương triều Trần được thành lập từ năm 1226, sau một thời gian dài vững mạnh, đạt nhiều thành tựu to lớn. Nhưng từ cuối thế kỷ XIV đã bước vào thời kỳ suy yếu . Vậy những biểu hiện của sự suy sụp đó là gì ? Nguyên nhân dẫn đến sự suy yếu ? Chúng ta cùng tìm hiểu bài hôm nay.
4. Bài mới: (32/)
I. TÌNH HÌNH KINH TẾ – XÃ HỘI
Họat động của thầy và trò
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1: Tìm hiểu tình hình kinh tế thời Trần cuối thế kỉ XIV. (15/)
HS: đọc mục 1 Sgk 
? Tình hình kinh tế nước ta cuối thế kỷ XIV như thế nào ? Em hãy cho dẫn chứng cụ thể ?
HS: 9 lần vỡ đê, lụt lớn, có hơn 10 nạn đói lớn
? Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng trên ? 
HS: ( vua quan không quan tâm chăm lo đến sản xuất và đời sống nhân dân )
? Những việc làm trên của nhà Trần đã dẫn đến hậu quả gì ?
Hoạt động 2: Tìm hiểu tình hình xã hội thời Trần cuối thế kỉ XIV. (17/)
? Trước tình hình đời sống của người dân như vậy, vua quan nhà Trần đã làm gì ?
HS: đọc phần chữ in nghiêng “ Vua buông tuồng.suy được ”
? Việc vua quan ra sức ăn chơi đã dẫn đến hậu quả gì ?
GV giảng: Chu Văn An đã dâng sớ xin chém 7 tên nịnh thần, không được vua chấp nhận, ông đã xin từ quan.
? Việc làm của Chu Văn An đã chứng tỏ điều gì HS: Là một vị quan thanh liêm, yêu nước thương dân hết mực 
HS: đọc về Dương Nhật Lễ → Sự suy yếu của nhà Trần.
? Trước tình hình trong nước như vậy, đã dẫn đến điều gì ?
GV: dùng lược đồ khởi nghĩa nông dân cuối thế kỷ XIV để chỉ địa điểm của các cuộc khởi nghĩa.
? Trình bày các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu của nông dân và nô tì ?
 HS làm việc nhóm 4 phút: Lập bảng các cuộc khởi nghĩa của nông dân giữa thế kỉ XIV (theo mẫu trong phiếu học tập)
? Kết quả của các cuộc khởi nghĩa trên ra sao ?
HS :Vì sao các cuộc khởi nghĩa trên bị thất bại ? 
GV: ( quân đội nhà Trần vẫn còn mạnh, các cuộc khởi nghĩa nổ ra lẻ tẻ, không có sự liên kết, chưa đề ra được chiến lược, đường lối cụ thể)
? Sự bùng nổ các cuộc khởi nghĩa của nông dân nô tì cuối thế kỷ XIV nói lên điều gì ? 
HS: sự sụp đổ của nhà Trần là không tránh khỏi, triều đại khác sẽ lên thay thế, nhằm đưa đất nước thóat khỏi tình trạng hiện thời.
1. Tình hình kinh tế
 - Từ thế kỉ XIV, nhà nước không còn quan tâm đến sản xuất nông nghiệp, đê điều. 
- Công trình thủy lợi không còn được chăm lo, tu sửa, nhiều năm xảy ra mất mùa.
- Nông dân phải bán ruộng, thậm chí cả vợ con cho địa chủ.
2. Tình hình xã hội
- Vua, quan, quý tộc, địa chủ thả sức ăn chơi xa đọa, xây dựng nhiều dinh thự, chùa chiền
- Trong triều nhiều kẻ gian tham, nịnh thần làm rối loạn kỉ cương phép nước Chu Văn An dâng sớ chém 7 tên nịnh thần nhưng nhà vua không nghe.
- Năm 1369, Trần Dụ Tông chết, Dương Nhật Lễ lên thay tình hình càng trở nên rối loạn, nông dân nỗi dậy khắp nơi.
* Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu:
Tên các cuộc khởi nghĩa
Thời gian
Địa bàn hoạt động
Ngô Bệ
(1344 1360)
Hải Dương
Nguyễn Thanh – Nguyễn Kỵ
1379
Thanh Hóa
Phạm Sư Ôn
1390
Sơn Tây, Quốc Oai, Thăng Long
Nguyễn Nhữ Cái
(1399 1400)
Sơn Tây,Vĩnh Phúc, Tuyên Quang.
=>Kết quả: Bị đàn áp và thất bại.
 	5. Củng cố: (5/)
- Nhận xét vương triều Trần cuối thế kỉ XIV.
- Xác định trên lược đồ các địa danh diễn ra khởi nghĩa nông dân.
 6. Hướng dẫn học tập ở nhà: (1/)
- Học bài theo câu hỏi 1, 2, 3 Sgk trang 77.
- Chuẩn bị bài phần tiếp theo: Nhà Hồ và cải cách của Hồ Qúy Ly.
IV. RÚT KINH NGHIỆM