Giáo án Hóa học 9 tiết 51: Nhiên liệu

Bài 41 – Tiết 51 
Tuần 27 
 NHIÊN LIỆU
1. MỤC TIÊU: 
1.1. Kiến thức:	
* HS biết: 
+ Khái niệm về nhiên liệu, các dạng nhiên liệu phổ biến (rắn, lỏng, khí)
* HS hiểu: 
 + Cách sử dụng nhiên liệu (gas, dầu hỏa, than,...) an toàn có hiệu quả, giảm thiểu ảnh hưởng không tốt tới môi trường.
1.2. Kĩ năng:
- HS thực hiện được: 
+ Tính nhiệt lượng tỏa ra khi đốt cháy than, khí metan, và thể tích khí cacbonic tạo thành
- HS thực hiện thành thạo:
+ Biết cách sử dụng được nhiên liệu có hiệu quả, an toàn trong cuộc sống hằng ngày.
1.3. Thái độ:
- Thói quen: GD HS yêu thích môn học. 
- Tính cách: Giáo dục học sinh biết cách bảo vệ môi trường thông qua việc sử dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả
2. NỘI DUNG HỌC TẬP: 
- Khái niệm nhiên liệu
- Phân loại nhiên liệu
- Cách sử dụng nhiên liệu có hiệu quả
3. CHUẨN BỊ:
3.1. Giáo viên: biểu đồ H4.21, 4.22
3.2. Học sinh: Kiến thức
4. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP:
4.1. Ổn định tổ chức và kiểm diện: Kiểm tra sĩ số HS.
 4.2. Kiểm tra miệng: 
Câu 1: Nêu Tính chất vật lí, trạng thái tự nhiên, thành phần của dầu mỏ? (8đ)
 §Dầu mỏ là chất lỏng, sánh, màu nâu đen, không tan trong nước, nhẹ hơn nước.
 § Mỏ dầu thường có 3 lớp:
- Lớp khí dầu mỏ (khí đồng hành) 
- Lớp dầu lỏng: 
- Lớp nước mặn.
- Khí thiên nhiên có trong các mỏ khí nằm dưới lòng đất, thành phần chủ yếu là khí CH4 (95%).
- Khí thiên nhiên là nhiên liệu, nguyên nguyên liệu trong đời sống và trong công nghiệp
 Câu 2: Than, củi. Gaz, khi cháy có hiện tượng gì? (2đ)
 Than, củi. gaz, khi cháy có hiện tượng: tỏa nhiệt và phát sáng.
4.3. Tiến trình bài học:
HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu nhiên liệu. (Thời gian: 10’)
(1) Mục tiêu:
- Kiến thức: Khái niệm về nhiên liệu
- Kỹ năng: Biết cách sử dụng được nhiên liệu có hiệu quả, an toàn trong cuộc sống hằng ngày
(2) Phương pháp, phương tiện dạy học: 
- Phương pháp: Trực quan, vấn đáp, thuyết trình
- Phương tiện: 
(3) Các bước của hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
Tìm hiểu nhiên liệu là gì.
Ÿ Em hãy kể 1 vài nhiên liệu thường dùng.? (Than, củi, dầu hỏa, khí gaz,).
Ÿ Các chất trên khi cháy thì như thế nào ? (đều tỏa nhiệt và phát sáng).
Người ta gọi các chất đốt đó là nhiên liệu. Vậy nhiên liệu là gì ?
Ÿ Chúng có vai trò như thế nào ? (các nhiên liệu đón vai trò quan trọng trong đời sống và sản xuất.).
HS nêu: 1 số nhiên liệu có sẵn trong tự nhiên như: than, củi, dầu mỏ,
- 1 số nhiên liệu được điều chế từ các nguồn nhiên liệu có sẵn trong tự nhiên: cồn đốt, khí than,
Ÿ Vậy khi dùng điện để thắp sáng, đun nấu thì điện có phải là 1 loại nhiên liệu hay không ?
HS thảo luận đôi và nêu: có, hoặc không , GV chốt ý: điện là 1 loại năng lượng có thể phát sáng và tỏa nhiệt nhưng không phải là nhiên liệu.
I. Nhiên liệu là gì
Ÿ Nhiên liệu là những chất cháy được, khi cháy tỏa nhiệt và phát sáng.
VD: Than, củi, dầu hỏa, khí gaz,
HOẠT ĐỘNG 2: Nhiên liệu được phân loại như thế nào. (Thời gian: 10’)
(1) Mục tiêu:
- Kiến thức: Các dạng nhiên liệu phổ biến (rắn, lỏng, khí)
- Kỹ năng:.
 (2) Phương pháp, phương tiện dạy học:
- Phương pháp: Hợp tác nhóm nhỏ
- Phương tiện: 
(3) Các bước của hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
Nhiên liệu được phân loại như thế nào.
Ÿ Dựa vào trạng thái các nhiên liệu thông thường như than gỗ, củi, xăng, dầu hỏa, khí thiên nhiên, khí than, khí gaz,người ta phân nhiên liệu thành mấy loại ?
- HS thảo luận đôi trong 1/ và báo cáo. Nêu tên từng nhiên liệu.
Ÿ GV thuyết trình thêm:
Nhiên liệu rắn Than mỏ Than gầy
 Than mỡ 
 Than non
 Than bùn.
 Than gỗ
Nhiên liệu lỏng Sản phẩm chế biến từ 
 dầu mỏ: xăng, dầu.
 Rượu.
- Giáo dục học sinh phòng chống cháy nổ: xăng, dầu.( qua 1 số tranh cháy nổ, 1 số ứng dụng nhiên liệu khí)
Nhiên liệu khí Khí thiên nhiên.
 Khí dầu mỏ.
 Khí lò cốc, khí lò cao, 
 khí than.
Ÿ GV Cho HS quan sát tranh để giới thiệu hàm lượng Cacbon trong các loại than: H4.21, năng suất tỏa nhiệt của 1 số nhiên liệu H4.22.
Ÿ Cho HS xem thông tin trong SGK và tóm tắt về đặc điểm, ứng dụng của nhiên liệu lỏng, khí. (SGK).
II. Nhiên liệu được phân loại như thế nào.
Ÿ Dựa vào trạng thái, người ta chia nhiên liệu thành 3 loại : rắn, lỏng và khí.
HOẠT ĐỘNG 3: Cách sử dụng nhiên liệu như thế nào cho hiệu quả. (Thời gian: 10’)
(1) Mục tiêu:
- Kiến thức: Cách sử dụng nhiên liệu (gas, dầu hỏa, than,...) an toàn có hiệu quả, giảm thiểu ảnh hưởng không tốt tới môi trường.
- Kỹ năng: Tính nhiệt lượng tỏa ra khi đốt cháy than, khí metan, và thể tích khí cacbonic tạo thành
(2) Phương pháp, phương tiện dạy học:
- Phương pháp: Trực quan, thuyết trình
 - Phương tiện: 
(3) Các bước của hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
Tìm hiểu về cách sử dụng nhiên liệu như thế nào cho hiệu quả.
Ÿ Vì sao chúng ta phải sử dụng nhiên liệu cho hiệu quả, và sử dụng nhiên liệu như thế nào là hiệu quả.
 - Nhóm nhỏ HS thảo luận trong 3 phút. 
 - Nhóm khác nhận xét, và báo cáo
 - GV chốt ý.
* Giáo dục cho HS: Nếu nhiên liệu cháy không hoàn toàn sẽ gây lãng phí, làm ô nhiễm môi trường.
III. Sử dụng nhiên liệu như thế nào cho hiệu quả:
1. Cung cấp đủ khí O2 (không khí) cho quá trình cháy.
 2 . Tăng diện tích tiếp xúc của nhiên liệu với không khí (O2),
 3. Điều chỉnh lượng nhiên liệu để duy trì sự cháy ở mức độ cần thiết phù hợp với nhu cầu sử dụng nhằm tận dụng nhiệt lượng do sự cháy tạo ra
5. TỔNG KẾT VÀ HƯỚNG DẪN HỌC TẬP:
5.1. Tổng kết: 
1/ Em hãy chọn phương án đúng: 
a. Ở gia đình khi đun nấu bằng bếp củi, làm thế nào để ngọn lửa cháy đều, không có khói.
b. Khi đun nấu bằng bếp than (than tổ ong) chúng ta thấy các viên than đều có các lổ nhỏ.
c. Tại sao bếp gaz được chia thành nhiều khe tia lửa.
Ÿ HS trao đổi thảo luận và nêu ý kiến, giải thích.
2/ Dựa vào trạng thái các nhiên liệu thông thường như than gỗ, củi, xăng, dầu hỏa, khí thiên nhiên, khí than, khí gaz,người ta phân nhiên liệu thành mấy loại ?
Ÿ Dựa vào trạng thái, người ta chia nhiên liệu thành 3 loại : rắn, lỏng và khí.
. Nhiên liệu rắn: than, củi, gỗ,
. Nhiên liệu lỏng: Xăng, dầu hỏa, và rượu
. Nhiên liệu khí: khí thiên nhiên, khí than, khí gaz ,khí lò cốc, khí lò cao
5.2. Hướng dẫn học tập:
* Đối với bài học tiết này:
 - Học bài.
 - Làm các BT: 1,2,3,4 trang 132 SGK.
* Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
- Chuẩn bị: - Luyện tập chương IV: Hiđrocacbon - nhiên liệu”
 - Soạn và ôn trước các kiến thức cơ bản cần nhớ về metan, etilen, axetilen, benzen.
6. PHỤ LỤC: SGK, SGV