Giáo án GDCD 10 - Tiết 14, Bài 8: Tồn tại xã hội và ý thức xã hội (tt)- Năm học 2010-2011 - Nguyễn Công Cường

GDCD 10 Năm học: 2010 - 2011	 Nguyễn Công Cường – THPT số 1 Phù Mỹ
Ngày soạn: 19/11/2010
Tiết: 14 	Bài 8. 	
Mục tiêu bài học:
1- Kiến thức: Hiểu rõ các yếu tố của tồn tại xã hội – mối quan hệ giữa các yếu tố.
2- Kĩ năng:Vẽ được sơ đồ phương thức sản xuất; Lấy ví dụ về các yếu tố của tồn tại xã hội.
3- Thái độ: Đồng ý với quan điểm duy vật lịch sử.
Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
	1. Chuẩn bị của giáo viên:
	- SGK, SGV GDCD 10
	- Phiếu học tập.
	- Sơ đồ phương thức sản xuất
	2. Chuẩn bị của HS:
	- Đọc trước bài học ở nhà
	- Giấy khổ to, bút dạ, nam châm.
Hoạt động dạy học:
Ổn định lớp:	Kiểm tra sĩ số, tác phong học sinh 	(1 phút)
2. Kiểm tra bài cũ: 	(5 phút)
Tồn tại XH là gì? Nêu nội dung của yếu tố MTTN và dân số?
* Đáp án: - Khái niệm: Là toàn bộ sinh hoạt vật chất và những điều kiện sinh hoạt vật chất của xã hội, bao gồm môi trường tự nhiên, dân số và phương thức sản xuất.
- MTTN: +Các thành phần của yếu tố môi trường tự nhiên: Điều kiện địa lý, của cải trong tự nhiên, nguồn năng lượng.
	+Vai trò của MTTN: Là điều kiện sinh sống tất yếu và thường xuyên của sự tồn tại và phát triển của xã hội (điều kiện thuận lợi và khó khăn).
	+Sự khai thác môi trường tự nhiên phụ thuộc vào nhận thức của con người: đúng quy luật hay trái quy luật.
- Dân số: +Dân số là điều kiện tất yếu và thường xuyên của tồn tại và phát triển của xã hội (xây dựng và bảo vệ đất nước)
	+Dân số và tốc độ phát triển dân số của mỗi nước ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển mọi mặt của nước đó.
3.Giới thiệu bài: Hôm trước nhóm 3 đã thảo luận (Phân tích các yếu tố của phương thức sản xuất trong tồn tại xã hội), hôm nay chúng ta tiếp tục bài học
	Tiến trình tiết dạy:
TL
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
KIẾN THỨC
33/
|HĐ1. Tìm hiểu các yếu tố của phương thức sản xuất.
- Đây là nội dung thảo luận của nhóm 3
(Phân tích các yếu tố của phương thức sản xuất trong tồn tại xã hội.)
- Bổ sung và kết luận: Trên đây chúng ta đã phân tích ảnh hưởng của môi trường tự nhiên, dân số đối với sự tồn tại và phát triển của XH nhưng ảnh hưởng của những nhân tố đó như thế nào lại phụ thuộc vào chế độ XH do PTSX quyết định. Vậy thế nào là PTSX?
- Diễn giải: XH loài người trải qua 5 chế độ XH khác nhau, mỗi chế độ XH đều có cách thức SX riêng và cách thức SX đó ảnh hưởng đến sự phát triển của XH và cách thức đó là PTSX. (HS ghi k/n vào vở)
- Vẽ sơ đồ PTSX lên bảng hoặc trên giấy khổ to.
Phân tích từng yếu tố của PTSX và nêu vd cụ thể để HS hiểu rõ hơn
(Hướng dẫn HS ghi bài)
- Khắc sâu kiến thức: yêu cầu HS trả lời các câu hỏi sau:
a. Trong các yếu tố của LLSX, yếu tố nào quyết định? Vì sao?
b. Trong các yếu tố TLSX, yếu tố nào là quan trọng nhất? Vì sao?
c. Trong các yếu tố của QHSX, yếu tố nào giữ vai trò quyết định?
ð Nhận xét, kết luận
- Giữa LLSX và QHSX cĩ quan hệ với nhau như thế nào?
- Vd: về sự thay đổi các hình thái KT–XH trong lịch sử
- HS: Đại diện nhóm 3 trình bày
- HS cả lớp nhận xét
- HS quan sát và ghi bài vào vở
- HS trả lời ý kiến cá nhân.
à Người LĐ là quan trọng nhất . . .
à Cơng cụ LĐ . . .
à Quan hệ sở hữu TLSX
- Cả lớp trao đổi.
- HS lắng nghe.
c) Phương thức sản xuất:
- Khái niệm: PTSX là cách thức con người làm ra của cải vật chất trong những giai đoạn nhất định của lịch sử.
- Các yếu tố của PTSX:
+ LLSX: Là sự thống nhất giữa TLSX và người sử dụng tư liệu ấy để SX ra của cải VC.
 TLSX gồm cĩ TLLĐ và đối tượng LĐ.
+ QHSX: Là quan hệ giữa người với người trong quá trình SX , bao gồm các quan hệ sở hữu, quản lý và phân phối.
- Mối quan hệ giữa LLSX với QHSX:
+ Trong quá trình á của PTSX thì LLSX là mặt luôn luôn á còn QHSX thay đổi chậm hơn.
+ Mâu thuẫn xảy ra khi LLSX á và QHSX không còn phù hợp với nó nữa.
+ Giải quyết mâu thuẫn là chấm dứt PTSX lỗi thời và sự ra đời của 1 PTSX mới.
+ Khi QHSX mới ra đời phù hợp với LLSX, nĩ sẽ cĩ tác dụng thúc đẩy LLSX ánhanh chĩng 
Sơ đồ phương thức sản xuất
	Phương thức sản xuất
Quan hệ sản xuất
Lực lượng sản xuất
Tư liệu sản xuất
Người lao động
Q. hệ phân phối sản phẩm
Quan hệ quản lý sản xuất
Quan hệ sở hữu TLSX
Đối tượng lao động
Công cụ lao động
|HĐ2. Củng cố, luyện tập : 	(5 phút)
- GV: yêu cầu HS nhắc lại nội dung kiến thức trong bài; Mối quan hệ giữa LLSX và QHSX.
- GV: Củng cố phần 1 “Tồn tại xã hội” bằng cách dùng bảng để hệ thống hoá kiến thức ( được kẻ trên bảng phụ hoặc giấy khổ to)
- HS: Lên bảng điền vào các ô trống.
- HS: cả lớp nhận xét, bổ sung.
- GV: Nhận xét, kết luận.
ð Kết luận tiết 1 + 2:	Tồn tại xã hội
Các yếu tố
Vai trò
Quan hệ
Môi trường tự nhiên
Là điều kiện sống tất yếu và thường xuyên của sự tồn tại và phát triển của xã hội
Môi trường tự nhiên có trước con người, xã hội là sản phẩm của tự nhiên.
Dân số
Là điều kiện sống tất yếu và thường xuyên của sự tồn tại và phát triển của xã hội
Con người nhận thức và cải tạo môi trường tự nhiên.
Phương thức sản xuất
Quyết định sự phát triển của chế độ xã hội
Con người có cách thức sản xuất nhất định để làm ra của cải vật chất.
Môi trường tự nhiên, dân số và PTSX là 3 yếu tố không thể thiếu được của xã hội. Triết học coi đó là tồn tại xã hội, trong 3 yếu tố đó, PTSX là cái quyết định bỡi vì trình độ PTSX như thế nào nó sẽ quyết định bộ mặt xã hội như thế ấy.
4. Dặn dò HS chuẩn bị cho tiết học tiếp theo:	(1 phút)
Xem phần còn lại của bài (phần 2. Ý thức xã hội; phần 3. Mối quan hệ giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội)
IV. Rút kinh nghiệm: