Giáo án dự thi kiến thức liên môn Vật lý 9 - Tiết 18, Bài 19: Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện - Năm học 2014-2015 - Chử Thị Hồng Nhân

GIÁO ÁN DỰ THI KIẾN THỨC LIÊN MÔN
MÔN: VẬT LÝ
Ngày soạn: 12/10/2014
Ngày giảng: Lớp 9A:
 Lớp 9B:
 Lớp 9C:
 Lớp 9D
Tiết 18- Bài 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Giúp học sinh
1. Kiến thức:
- Nêu được các quy tắc an toàn khi sử dụng điện.
- Giải thích được các cơ sở vật lý của một số quy tắc an toàn điện.
- Nêu được các lợi ích của việc sử dụng tiết kiệm điện năng.
- Nêu được các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện.
2. Kỹ năng:
- Thực hiện được các quy tắc an toàn khi sử dụng điện.
- Thực hiện được các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện.
3. Thái độ:
- Cẩn thận, trung thực, hợp tác trong các hoạt động.
- Say mê và yêu thích môn học
- Thấy rõ trách nhiệm của bản thân về việc sử dụng hiệu quả và tiết kiệm năng lượng góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và bảo vệ môi trường
4. Năng lực hướng tới.
Năng lực sử dụng kiến thức
Năng lực về phương pháp
Năng lực trao đổi thông tin
Năng lực cá thể.
II. TÀI LIỆU VÀ PHƯƠNG TIỆN
- GV: - Tranh ảnh về ô nhiễm môi trường do sản xuất điện gây ra.
 - Sách điện dân dụng, , sách GV- SKG vật lý lớp 7- 9... 
 - Tranh vẽ các nhà máy điện, đường dây truyền tải điện cao áp, hạ áp, ...
 - HS: Sgk, vở ghi, tranh ảnh liên quan đến sản xuất và sử dụng điện. 
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Giới thiệu bài mới (3')
 GV: Nếu địa phương em cắt điện một ngày đời sống sinh hoạt gia đình em sẽ cảm thấy như thế nào?
HS : Trả lời
 GV: Chúng ta thấy rằng điện năng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống hàng ngày, điện năng là nguồn tài nguyên có hạn. Vậy làm sao để sử dụng điện một cách an toàn và tiết kiệm ? Chúng ta sẽ đi tìm hiểu bài hôm nay.
2. Bài mới(35')
TIẾT 18- BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG CHÍNH
Hoạt động 1: Tìm hiểu và thực hiện các quy tắc an toàn khi sử dụng điện(15')
*Mục tiêu: Nêu được các quy tắc an toàn khi sử dụng điện.
* Cách tiến hành:
- Thảo luận cả lớp hoàn thành nội dung vào phếu học tập C1, C2, C3, và giải thích cơ sở vật lý của các quy tắc này.
Ở môn Công nghệ 8- Vật lý 7. Các em đã được học về bài An toàn điện. Từ đó các em trả lời C4
- Hướng dẫn HS nghiên cứu thông tin C6
- Phương pháp này có ưu điểm và nhược điểm gì cho người sử dụng
- Sống gần các đường dây cao thế( 3- 6m) rất nguy hiểm, người sống gần các đường điện cao thế thường bị suy giảm trí nhớ, vì nhiễm điện do hưởng ứng. Mặc dù ngày càng được nâng cấp nhưng đôi lúc sự cố lưới điện vẫn xảy ra. Các sự cố có thể là: chập điện, dò điện, nổ sứ, đứt đường dây, cháy nổ trạm biến áp, ... Để lại những hậu quả nghiêm trọng.
- Biện pháp an toàn: di dời các hộ dân sống gần các đường điện cao áp và tuân thủ các quy tắc an toàn khi sử dụng điện.
I. An toàn điện khi sư dụng điện
1. Quy tắc an toàn điện khi sử dụng điện
C1: Chỉ làm thí nghiệm với các nguồn điện có hiệu điện thế dưới 40V.
C2: Phải sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc cách điện đúng tiêu chuẩn.
C3: Cần mắc các thiết bị bảo vệ cho cả hệ thống điện và các thiết bị điện: cầu chì, aptomat, nối đất cho các dụng cụ điện có vỏ kim loại, cầu giao chống rò điện đất (ELCB), 
C4: 
- Khi tiếp xúc với mạng điện để sửa chữa cần ngắt điện, sử dụng các dụng cụ bảo hộ, treo biển cảnh báo,  để đảm bảo cách điện hoàn toàn.
- Tắt các thiết bị điện khi không sử dụng.
2. Tìm hiểu một số thiết bị bảo vệ
C6:
- Nối đất cho các dụng cụ điện có vỏ kim loại:
+ Dây nối với đất là dây nối từ vỏ dụng điện (nối với phần vỏ kim loại của thiết bị)
+ Dây dẫn điện là dây nối từ hai lỗ của ổ 
cắm vào dụng cụ điện.
+ Khi dây dẫn điện bị hở và tiếp xúc với vỏ kim loại của dụng cụ thì điện bị rò ra vỏ nhờ có dây nối đất dòng điện sẽ chạy qua dây nối đất và truyền xuống đất, khi chạm tay vào dụng cụ, điện trở của người lớn nên dòng điện chạy qua cơ thể nhỏ, không gây nguy hiểm cho người sử dụng.
+ Luôn có dòng điện đến đất, gây tốn điện năng vô ích.
Hoạt động 2: Tìm hiểu ý nghĩa và biện pháp sử dụng tiết kiệm điện (10')
* Mục tiêu: - Nêu được các lợi ích của việc sử dụng tiết kiệm điện năng.
- Nêu được các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện.
* Cách tiến hành:
Ở môn GDCD lớp 6- chúng ta đã được học bài 3:Tiết kiệm. Vậy việc sử dụng tiết kiệm điện năng đem lại những lợi ích gì cho gia đình và xã hội?
HS trả lời:
- Yêu cầu học sinh tìm thêm những lợi ích khác của việc tiết kiệm điện năng thông qua thảo luận và đánh giá những tác động của các nhà máy sản xuất điện đối với môi trường sinh thái, nguyên nhân của một số vụ cháy do bất cẩn trong sử dụng điện năng thông qua một số hình ảnh minh họa và những thông tin do giáo viên cung cấp:
+ Hiện nay, ở Việt Nam đang sử dụng nguồn điện năng chủ yếu được sản xuất từ các nhà máy điện nào?
HS trả lời:
GV: Em hãy kể tên các nhà máy điện mà em biết? Theo em, tại tỉnh Phú thọ đang sử dụng điện từ nhà máy thủy điện nào?
Gv nhận xét và bổ xung thêm một vài nhà máy sản xuất điện khác
GV đưa ra hình ảnh của một số nhà máy thủy điện và hỏi : Em hãy cho biết để xây dựng các nhà máy thủy điện người ta phải xây dựng ở những vị trí như thế nào ?
HS quan sát và trả lời: Người ta thường xây dựng ở những vùng đồi núi và gần nguồn nước.
GV đưa ra ở môn Địa Lý lớp 8 Bài đặc điểm địa hình Việt Nam có nói diện tích đồi núi nước ta chiếm 3/4 diện tích đất liền; chính vì thế nên rất thuận lợi cho việc phát triển các nhà máy thủy điện.
Theo số liệu thống kê hiện nay trên cả nước có 260 công trình thủy điện đang được sử dụng và 211 công trình đang được xây dựng. 
+ Tuy nhiên việc xây dựng các nhà máy điện lại làm ảnh hưởng tiêu cực đối với môi trường sinh thái Chúng ta sẽ được tìm hiểu ở môn Sinh học lớp 9- bài 55: Ô nhiễm môi trường
 Liên hệ thực tế về tình hình thiếu thốn điện năng trong những năm gần đây.
GV giới thiệu: ngoài các dạng năng lượng trên hiện nay còn có các nguồn năng lượng khác như rác thải, vỏ trấu... cũng được dùng để sản xuất ra điện năng. Ở nước ta tại TpHCM hiện có nhà máy điện Gò Cát sản xuất điện từ rác thải. Với công suất 750 kw, nhà máy đã cung cấp 6.444.000 kw điện, tạo nguồn thu khoảng 4,2 tỷ đồng
Chuyển ý: Chúng ta đã biết lợi ích của việc tiết kiệm điện năng.Vậy các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng là gì?
- Căn cứ để đưa ra biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng?
- Biện pháp nào giúp chúng ta sử dụng điện năng tiết kiệm và hiệu quả?
II. Sử dụng tiết kiệm điện năng
1. Cần phải sử dụng tiết kiệm điện năng
Lợi ích của việc sử dụng tiết kiệm điện năng:
- Giảm chi tiêu cho gia đình – và xã hội.
- Các dụng cụ và thiết bị điện được sử dụng lâu bền hơn.
- Giảm bớt các sự cố gây tổn hại đến hệ thống cung cấp điện do quá tải.
- Dành phần điện năng tiết kiệm cho sản xuất.
C7:
- Hạn chế xây mới các nhà máy điện (thủy điện, nhiệt điện) góp phần bảo vệ môi trường đồng thời góp phần khai thác, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả các nguồn tài nguyên.
- Ngắt điện ngay khi mọi người ra khỏi nhà tránh lãng phí điện mà còn loại bỏ nguy cơ hỏa hoạn. 
Nhà máy thủy điện
Nhà máy điện Thác Bà, Sơn La, Hòa Bình, Uông Bí, Trị An, Tuyên Quang, Đắc Lắc,...
.
2. Các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng
- Lượng điện năng tiêu thụ được xác định: A = P.t, trong đó P là công suất tiêu thụ; t thời gian sử dụng.
- Biện pháp sử dụng điện năng tiết kiệm và hiệu quả:
+ Lựa chọn, sử dụng các dụng cụ, thiết bị điện có công suất hợp lý, đủ mức cần thiết - hiệu suất cao.
+ Sử dụng các thiết bị điện trong thời gian hợp lý.
Hoạt động 3: Vận dụng (10')
* Mục tiêu: Giải thích 1 số trường hợp trong thực tế
* Cách tiến hành:
- Hướng dẫn HS làm các bài tập vận dụng
Các em dựa vào kiến thức môn Toán học để tính điện năng bóng đèn sử dụng và toàn bộ chi phí phải trả cho việc dùng bống đèn.
- Các bóng đèn sợi đốt thông thường có hiệu suất phát sáng rất thấp dưới 10% công suất; đèn huỳnh quang có hiệu suất cao hơn. Để tiết kiệm điện, cần nâng cao hiệu suất phát sáng của các bóng đèn điện.
- Biện pháp: Thay các bóng đèn thông thường bằng các bóng đèn tiết kiệm năng lượng.
GV giới thiệu đèn hình hoa phát sáng không cần lưới điện.
Vào ban ngày, loại đèn này lấy từ mặt trời và gió. Khi màn đêm buông xuống nó chỉ phát ra ánh sáng yếu, độ sáng tăng lên khi có người hoặc vật đi qua đèn, dùng đèn này để thắp sáng thành phố vào ban đêm.
III. Vận dụng
C10:
- Viết lên tờ giấy dòng chữ to “tắt hết điện trước khi ra khỏi nhà” và dán vào chỗ cửa ra vào để dễ nhìn thấy.
- Lắp chuông báo khi đóng cửa để nhắc nhở tắt điện. 
C11: D.
C12:
a. Điện năng mà mỗi bóng đèn sử dụng trong 8000 giờ
A1 = P1.t = 0,075.8000 = 600 kWh
 A2 = P2.t = 0,015.8000 = 120 kWh
b. Toàn bộ chi phí phải trả cho việc dùng bóng đèn là:
T1 = 8.3500 + 600.700 = 448000 đồng
T2 = 1.60000 + 120.700 = 144000 đồng
c. Dùng bóng đèn compac có lợi hơn. Vì:
- Giảm bớt 304000 đồng tiền chi phí cho 8000 giờ sử dụng.
- Sử dụng công suất nhỏ hơn.
- Góp phần giảm bớt sự cố do quá tải.
3. Luyện tập- củng cố
 Tích hợp giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm – hiệu quả
Để tiết kiệm điện chúng ta cần phải làm gì?
- Thực hiện các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng.
- Sử dụng điện năng được sản suất từ các nguồn năng lượng tái sinh ít gây ô nhiễm môi trường.
4. Hoạt động nối tiếp
- Nghiên cứu lại nội dung bài học.
- Làm bài tập 19.1-5.
- Đề xuất phương án giúp người sử dụng điện an toàn – tiết kiệm – hiệu quả.
5 Dự kiến kiểm tra đánh giá ( Trả lời các câu hỏi)