Giáo án Đại số (cơ bản) khối 11 - Tiết 72: Rút gọn phân

Ngày soạn: 22//02/2008	
§ 4.RÚT GỌN PHÂN SỐ
Ngày dạy: 24/ 02/2008
	Tuần 24
Tiết 72 	 
I.Mục tiêu 
1.Kiến thức:
HS hiểu thế nào là rút gọn phân số và biết cách rút gọn phân số 
HS hiểu thế nào là phân số tối giản và biết cách đưa 1 phân số về dạng tối giản
2.Kỹ năng: 
Bước đầu có kỹ năng rút gọn phân số 
3.Thái độ :Có ý thức viết phân số ở dạng tối giản.
II.Chuẩn bị:
GV: Bảng phụ
HS: Xem trước bài mới
III.Tiến trình 
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ 
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
GV nêu câu hỏi kiểm tra :
- HS 1:Phát biểu tính chất cơ bản của phân số .Viết dạng tổng quát .
chữa bài tập 18 / 5 – SBT-
- HS 2:chữa bài tập 19 và bài 23a / 6 – SBT-
- GV nhận xét và cho điểm .
- HS 1lên bảng trả lới câu hỏi và chữa bài tập 18
- HS 2 lên bảng trả lới miệng bài 19 và chữa bài tập 23 a
; 
vậy 
Hoạt động 2: Cách rút gọn phân số 
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Ghi bảng
- Trong bài tập 23a, ta đã biến đổi phân số thành phân số đơn giản hơn phân số ban đầu nhưng vẫn bằng nó , làm như vậy là ta đã rút gọn phân số .Vậy cách rút gọn phân số như thế nào và làm thế nào để có phân số tối giản đó là nội dung của bài học hôm nay ghi đề bài 
- Hãy rút gọn phân số 
- Trên cơ sở nào em làm được như vậy ?
- Vậy để rút gọn phân số ta phải làm thế nào ?
- Rút gọn phân số 
- GV cho HS làm ?1
- Qua các ví dụ và bài tập trên hãy rút ra quy tắc rút gọn phân số.
- GV yêu cầu HS nhắc lại quy tắc đó
- HS nghe GV đặt vấn đề
- HS có thể rút gọn từng bước , cũng có thể rút gọn ngay 1 lần
- HS :dựa trên tính chất cơ bản của phân số
- HS trả lời
- HS tự làm 
- 4 HS lên bảng làm
- HS dưới lớp làm vào vở
- HS nêu quy tắc rút gọn phân số /13 – SGK – 
- Vài HS nhắc lại quy tắc .
1.Cách rút gọn phân số :
a.Ví dụ 1 :Xét phân số .
Hãy rút gọn phân số 
 = hoặc = 
b .Ví dụ 2 :Rút gọn phân số 
 = 
c.Quy tắc – SGK – / 13
Hoạt động 3:Thế nào là phân số tối giản 
- ở các bài tập trên , tại sao dừng lại ở kết quả : 
- Hãy tìm ƯC của tử và mẫu của mỗi phân số .
- Đó là các phân số tối giản.Vậy thế nào là phân số tối giản.
- GV cho HS làm ?2
- Làm thế nào để đưa 1 phân số chưa tối giản về dạng phân số tối giản ?
- Yêu cầu HS rút gọn các phân số :
- Khi rút gọn ta đã chia cả tử và mẫu của phân số cho 3.Số chia 3 quan hệ với tử và mẫu của phân số như thế nào ?
- Khi rút gọn ta đã chia cả tử và mẫu của phân số cho 4 .số chia 4 có quan hệ với GTTĐ của tử và mẫu l à và như thế nào ?
-Vậy để có thể rút gọn 1 lần mà thu được kết quả là phân số tối giản , ta phải làm thế nào ?
- Quan sát các phân số tối giản như  em thấy
tử và mẫu của chúng quan hệ thế nào với nhau ?
- Ta rút ra các chú ý sau khi rút gọn phân số 
Gọi 1 HS đọc chú ý / 14 – SGK 
- Vì các phân số này không rút gọn được nữa.
- ƯC của từ và mẫu của mối phân số chỉ là 1
- HS trả lời như – SGK – / 14
- HS đứng tại chỗ trả lời 
ĐS : 
- Ta phải tiếp tục rút gọn cho đến tối giản
- HS :
- HS : 3 là ƯCLN(3;6) số chia làƯCLNcủa tử và mẫu
- HS : = 4 ; = 12
a là ƯCLN(4;12) số chia là ƯCLN của GTTĐ của tử và mẫu.
-Ta chia cả tử và mẫu của phân số cho ƯCLN của các GTTĐ của chúng.
- Các phân số tối giản có GTTĐ của tử và mẫu là 2 số nguyên tố cùng nhau.
- 1 HS đọc phần chú ý SGK/14 
2.Thế nào là phân số tối giản:
Định nghĩa – SGK – /14
Nhận xét : – SGK – 
Chú ý – SGK – / 14
Hoạt động 4 :Củng cố (10 phút)
- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm làm bài tập 15 SGK .
+ Nhóm 1 làm câu a .
+ Nhóm 2 làm câu b .
+ Nhóm 3 làm câu c .
+ Nhóm 4 làm câu d .
Sau 5 phút GV gọi đại diện 4 nhóm lên bảng trình bày .
- GV hướng dẫn HS làm bài 17 a,d SGK 
- HS hoạt động nhóm làm bài tập 15 SGK .
+ Nhóm 1 làm câu a .
+ Nhóm 2 làm câu b .
+ Nhóm 3 làm câu c .
+ Nhóm 4 làm câu d .
Sau 5 phút đại diện 4 nhóm lên bảng trình bày .
- HS làm bài 17 theo sự hướng dẫn của GV .
Bài 15 : Rút gọn các phân số :
Bài 17 
Hoạt động 5 : Hướng dẫn về nhà 
Học thuộc quy tắc rút gọn phân số , nắm vững thế nào là phân số tối giản và làm thế nào để có phân số tối giản.
Làm các bài tập :từ bài 16 đến bài 27 / 15,16 – SGK – 
Ôn tập định nghĩa phân số bằng nhau , tính chất cơ bản của phân số , rút gọn phân số. 
Ngày soạn: 22/02/ 2008
LUYỆN TẬP
Ngày dạy: 24/02/2008
	Tuần 24
Tiết 73 
I.Mục tiêu 
1.Kiến thức:HS nắm vững khái niệm 2 phân số bằng nhau, nắm vững tính chất cơ bản của phân số
2.Kỹ năng:
HS biết cách rút gọn phân số , biết các cách nhận ra 2 phân số có bằng nhau không ? 
Biết cách thiết lập 1 phân số với điều kiện cho trước.
3.Thái độ : 
Tìm cách đơn giản hoá các vấn đề phức tạp , suy nghĩ tích cực để tìm ra cách giải quyết vấn đề 1 cách thông minh nhất, nhanh nhất, hợp lý nhất.
II.Chuẩn bị:
GV: Bảng phụ 
HS Ôn tập kiến thức từ đầu chương.
III.Tiến trình 
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ 
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Ghi bảng
- GV cho 2 HS lên bảng :
Rút gọn các phân số sau thành các phân số tối giản :
- Các em có nhận xét gì về cách làm của bạn ?Về cách trình bày lời giải ?
- GV chốt lại vấn đề về cách trình bày lời giải bài tóm tắt như sau :
-Trước khi rút gọn phải nhận xét xem từ và mẫu có mối quan hệ như thế nào .Ở các câu c, d tử là ước của mẫu nên ƯCLN của chúng chính là tử số .Do đó ta có thể rút gọn nhanh chóng như sau :
Khi tìm ƯCLN của tử và mẫu, ta không cần để ý đến dấu của chúng mà chỉ quan tâm đến GTTĐ của chúng ( giá trị dương) mà thôi.
- HS1 lên bảng làm 2 phân số đầu
- HS 2 lên bảng làm 2 phân số sau
- HS dưới lớp theo dõi
- HS nhận xét 
- HS cả lớp theo dõõi , ghi nhớ các nội dung mà GV chốt lại.Có thể sẽ phải ghi chép lại các phân số cần thiết có tính nguyên tắc, có tính phương pháp chung. 
a.ƯCLN(22;55) = 11
b.ƯCLN(63; 81) = 9
Hoạt động 2: Luyện tập 
- Bài 20 / 15 – SGK – 
Để tìm các cặp phân số bằng nhau ta nên làm thế nào ?
Hãy rút gọn các phân số chưa tối giản.
- Ngoài cách này , ta còn cách nào khác không ?
Nhưng cách này không thuận lợi bằng cách rúy gọn phân số
- Bài 21 / 15 – SGK
GV kiểm tra thêm vài nhóm khác
- Bài 17 / 15 – SGK – 
+ GV chốt lại : Có thể coi mỗi biểu thức trên là 1 phân số ( vì tử và mẫu đều có giá trị là các số nguyên).Do đó , có thể rút gọn theo nguyên tằc rút gọn phân số: muốn vậy phải phân tích tử và mẫu thành tích có chứa các thừa số chung rồi mới rút gọn bằng cách chia cả tử và mẫu cho thừa số chung đó 
ví dụ :
về nguyên tắc , ta làm như trên , trong thực hành ta có thể làm ngắn ngọn như sau :
- 1 HS đã rút gọn như sau : 
cách làm này đúng hay sai ?Giải thích ?
- GV chốt lại vấn đề : chỉ ra cái sai của cách làm trên là không theo nguyên tắc rút gọn :”Muốn rút gọn phải phân tích tử và mẫu thành tícch các thừa số chung rồi rút gọn các thừa số chung đó bằng cách chia cả tử và mẫu cho các thừa số chung hoặc trong thực hành ta có thể gạch bỏ các thừ số chung đó “ ở đây phân tích thành tổng rút gọn như trên là sai .cách làm như sau mới đúng :
-Bài 22 / 15 – SGK – 
+ GV cho từng em đứng tại chỗ trả lời kết quả
GV hỏi;
+ Nêu rõ cách làm bài tập này như thế nào ?
+Có bao nhiêu cách nhẩm ra kết quả ?
+ GV chốt lại vấn đề :bài này có thể nhẩm tính theo các cách sau :
1.Aùp dũng định nghĩa 2 phân số bằng nhau nhân chéo tử của phân số thứ nhất và mẫu của phân số thứ 2 rồi chia cho số còn lại(cụ thể là chia cho mẫu còn lại )
2.Aùp dụng tính chất cơ bản của phân số nhẩm xem mẫu của phân số sau được nhân lên bao nhiêu lần so với mẫu của phân số trước, từ đó suy ra cách tính tử của phân số còn lại.
Tuy nhiên cũng có thể làm theo cách sau :gọi số phải tìm là x (gọi số mới trong ô vuông là x) rồi tìm x trong mỗi đẳng thức đã cho .các bài khác làm tương tự
- HS :ta cần rút gọn các phân số đến tối giản rồi so sánh.
- HS lên bảng rút gọn
- HS :ta còn có thể dựa vào định nghĩa 2 phân số bằng nhau .
- HS hoạt động nhóm, tự trao đổi để tìm cách giải quyết.
- 1 nhóm lên bảng trình bày .
- 2 HS lên bảng trình bày lời giải cùng 1 lúc 
+ HS 1 làm câu a,d
+ HS 2 làm câu b,e
+ HS cả lớp quan sát theo dõi và đối chứng cách làm của bạn với cách làm của mình
- HS đứng tại chỗ trả lời
- HS đứng tại chỗ trả lời
Bài 20 / 15 – SGK – :Tìm các cặp phân số bằng nhau trong các phân số sau đây 
Rút gọn :
C 2: 
Vì (-9).(-11) = 33 . 3 = (99)
- Bài 21 / 15 – SGK – Trong các phân số sau , tìm phân số không bằng phân số nào trong các phân số coàn lại :
Giải :
Rút gọn các phân số :
vậy 
và 
Do đó phân số cần tìm là 
-Bài 17 / 15 – SGK – Rút gọn:
Bài 22 / 15 – SGK – 
Điền số thích hợp vào ô trống :
Ví dụ : 
Hoạt dộng 3:HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
Làm các bài tập còn lại trong 23,25,26 SGK / 15,16 và 29, 31, 32, 34 SBT/7,8
Ôn lại tính chất cơ bản của phân số ,cách rút gọn phân số , lưu ý không được rút gọn ở dạng tổng.