Đề tài Một số kinh nghiệm từ công tác chủ nhiệm lớp

 kiểm:
 - Chức vụ đã làm ở năm học 2008 - 2009:
8. Năng khiếu:.. Sở thích:.
9. Các bạn thân hiện nay:
10. Chỉ tiêu phấn đấu của em trong năm học này:
Học lực:..Hạnh kiểm:.
11. Em có ý kiến, đề nghị gì với GVCN và nhà trường:
....................................................................................................................................................................................................................................................................................
B. Phần ghi của PHHS.
1. Phụ huynh có thường xuyên quan tâm, giáo dục con em mình hay không? Vì sao?........................................................................................................................................
2. Phụ huynh tạo điều kiện gì cho con em mình học tốt ? 
........................................................................................................................
Phụ huynh có nhận xét gì về con em mình?
..
PHHS có đề nghị gì với nhà trường và GVCN?
Bước 2: 
Để kiểm tra độ chính xác của các thông tin mà tôi thu thập được qua phiếu điều tra tôi cố gắng tìm hiểu thông qua nhiều kênh khác nhau như từ bạn bè, người quen, chính quyền địa phương, đến thăm gia đình một số học sinh, Qua đó sẽ hiểu biết cụ thể hơn, chi tiết hơn hoàn cảnh gia đình các em. Từ đó tôi có những hình thức, những biện pháp giáo dục linh hoạt phù hợp với từng em bởi giáo dục không phải là một công thức chung có sẵn. Bên cạnh đó tôi còn trò chuyện với GVCN của năm trước, liên hệ các GVBM trong lớp cũng như các giáo viên Giám thị để có thêm những thông tin chính xác về các em.
Bước 3: 
Đây là bước tiến hành thường xuyên ở từng giai đoạn. Tôi cung cấp số điện thoại của bản thân, của nhà trường đến từng em và liên hệ với gia đình học sinh qua điện thoại, sổ liên lạc. Đây là sự liên hệ hai chiều qua lại giữa nhà trường với gia đình, giữa GVCN với PHHS. Bằng các hình thức liên hệ đó tôi sẽ nắm được những diễn biến về đạo đức, về học tập của các em từ đó có thể đánh giá hiệu quả những tác động sư phạm đồng thời điều chỉnh phương pháp giáo dục. Vì đạo đức, học lực của từng em luôn biến đổi từng giờ, từng ngày chứ không phải là bất biến theo kiểu “Đầu sao đuôi vậy”.
Tiến hành làm sổ chủ nhiệm:
Sổ chủ nhiệm được xem là nhật kí của lớp. Nó ghi lại kết quả học tập, những diễn biến trong lớp trong suốt một năm học vì vậy khi làm sổ chủ nhiệm tôi thật thận trọng, tôi ghi đầy đủ các chi tiết theo mẫu: Trong đó tôi chú ý nhất là:
- Sơ đồ chỗ ngồi.
- Danh sách cán bộ lớp.
- Tên giáo viên bộ môn (Địa chỉ – số điện thoại).
- Nội quy trường lớp.
- Theo dõi kết quả thi đua.
- Theo dõi học sinh cá biệt.
- Theo dõi mọi mặt từng học sinh theo định kỳ.
- Kiểm diện phụ huynh đi họp.
b. Ổn định nề nếp, xây dựng lớp tự quản tích cực:
Ở lứa tuổi THCS, thiết nghĩ các em có thể phát huy khả năng tự quản, phát huy trách nhiệm của bản thân, trong mọi công việc trên tinh thần dân chủ, tôi luôn tôn trọng tin tưởng và giáo dục cho các em ý thức tự giác, tích cực phê bình và tự phê bình. Kích thích tính tự trọng và tình đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ ở mỗi học sinh.
Để xây dựng một tập thể tự quản tốt, muốn ổn định nề nếp học tập thì cần có đội ngũ cán bộ, cán sự lớp năng động sáng tạo, trách nhiệm. Vì lẽ đó bầu ban cán sự lớp là một việc cần phải suy nghĩ tính toán không phải học sinh nào cũng đảm nhiệm được.
Trong buổi sinh hoạt lớp đầu năm tôi đã làm các công việc sau:
* Bầu ban cán sự lớp:
Lớp trưởng: Nguyễn Thị Bình.
Lớp Phó học tập: Thị Huệ.
Lớp phó Lao động – Kỉ luật: Nguyễn Trọng Hưng (sang HKII đổi em Nguyễn Luật).
Lớp phó Văn thể mỹ: Nguyễn Thị Thuỷ Tiên.
Thủ quỹ: LT Nguyễn Thị Bình..
Đội cờ đỏ: Nguyễn Hồ Như Thảo và Nguyễn Thị Anh Thư.
* Bầu tổ trưởng:
Tổ 1: Lê Kim Nam.
Tổ 2: Nguyễn Thị Giang.
Tổ 3: Nguyễn Luật.
Tổ 4: Đỗ Ngọc Tân
 * Bầu Ban Cán sự phụ trách bộ môn:
Cán sự môn Văn: Lê Kim Nam.
Cán sự môn Toán: Phan Văn Đức.
Cán sự môn Anh: Thị Huệ
 * Phân công nhiệm vụ cụ thể:
Lớp Trưởng: Theo dõi mọi hoạt động của lớp điều khiển các tiết sinh hoạt hàng tuần, tổng hợp và báo cáo kết quả thi đua về mọi mặt của lớp hàng tuần, hàng tháng, học kì, năm học và có báo cáo cho giáo viên chủ nhiệm. 
Lớp phó HT: theo dõi về mặt học tập của lớp, giải đáp mọi thắc mắc của các bạn về học tập, lập kế hoạch giúp đỡ các bạn học sinh yếu kém vươn lên, bảo quản sổ ghi đầu bài và báo cáo cho lớp trưởng kết quả học tập của lớp hàng tuần, hàng tháng.
Lớp phó Lao động – Kỉ luật: Chịu trách nhiệm về mặt lao động vệ sinh của lớp, phân công trực nhật, kết hợp với lớp trưởng quản lí lớp lao động và báo cáo kết quả cho GVCN.
Lớp phó Văn thể mỹ: Tổ chức theo dõi, tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao do Tổng phụ trách Đội, do trường tổ chức.
Nhiệm vụ của thủ quỹ: Thu và chi quỹ lớp và xây dựng kế hoạch khen thưởng, báo cáo thu chi cho lớp trưởng và cho GVCN.
Cờ đỏ: Giám sát việc thực hiện nội quy của lớp bạn cũng như của lớp mình, báo cáo kết quả cho thầy Tổng phụ trách Đội, cho GVCN về tình hình của lớp.
Tổ trưởng: Theo dõi các hoạt động của tổ, nắm kết quả học tập của từng tổ viên, xếp loại đánh giá tổ viên và báo cáo cho lớp trưởng tổng hợp.
* Sắp xếp chỗ ngồi:
Chú ý các em có nhu cầu về tai mắt (HS cận thị: Trần Văn Di)
Chú ý tới vóc dáng chiều cao, giới tính, học lực (Thấp ngồi trước, cao ngồi sau; nam - nữ xen kẽ; HS Giỏi - Yếu, Khá - Trung bình ngồi cùng bàn; Tỉ lệ Giỏi, Khá, Trung bình, Yếu ở các tổ đều nhau).
Chú ý những em có cùng khuyết điểm.
Ví dụ: Em Nguyễn Văn Hiền là một học sinh chậm, trầm, học yếu, thụ động trong mọi hoạt động. Ở lớp 7 nhiều thầy cô đã phàn nàn về em. Thế nên sang lớp 8, tôi chú ý đến em nhiều hơn. Trong các giờ học em hay uể oải, nằm dài trên bàn, không chú ý, không chịu phát biểu ý kiến xây dựng bài. Các bài kiểm tra đều là điểm yếu kém. Giáo viên bộ môn tâm sự với tôi: “Em thường xuyên không học bài, không làm bài tập”. Cũng đã nhiều lần tôi gặp riêng em để tìm hiểu lí do cũng như tôi biết được trước đó là do em học yếu từ đầu cấp, kiến thức bị hỏng nhiều nên không thể theo kịp bạn bè đâm ra chán nản, lười học. Tôi đã xếp em ngồi cạnh em Luật (là lớp phó Lao động kỉ luật, đồng thời là một học sinh có trách nhiệm và có học lực rất khá của lớp) kèm cặp và giao trách nhiệm cho em Luật làm sao phải giúp bạn tiến bộ. Vì vậy, bằng khả năng và trách nhiệm của mình em Luật đã tư từ giúp em Hiền tiến bộ dần lên. Đến lớp Hiền hăng hái phát biểu ý kiến, những bài kiếm tra dần dần đạt được điểm cao. Tất nhiên tôi cũng luôn động viên em bằng những câu hỏi vừa tầm kèm theo điểm khuyến khích. Nhờ đó, trong học kì I vừa qua học lực của em Hiền được xếp loại: Trung bình, hạnh kiểm: Khá.
 * Một số yêu cầu khác:
Học nội quy nhà trường, thảo luận và đề ra nội quy của lớp.
Các em chép nội quy nhà trường và về nhà theo dõi xin ý kiến của PHHS.
Qui định về thưởng phạt: Cuối mỗi học kì, bất kì HS nào có ý thức vươn lên, phấn đấu trong học tập, rèn luyện đạt kết quả tốt nhất có thể được khen thưởng 3 cuốn vở/ HS.(Trích từ quỹ lớp, GVCN hỗ trợ thêm,).
Chú ý: Những qui định này được đặt ra trên tinh thần dân chủ, phải lấy ý kiến của số đông tránh việc áp đặt. Khi đặt ra những qui định nội quy của lớp thì phải cố gắng thực hiện tránh tình trạng “đánh trống bỏ dùi”. Và khi có sự thay đổi cũng phải lấy ý kiến của học sinh.
Trao đổi với phụ huynh học sinh qua lần họp phụ huynh học sinh đầu năm.
Nếu như ở trường các em là học sinh của giáo viên chủ nhiệm thì ở nhà các em là thành viên của một gia đình là con của cha mẹ. Cả giáo viên chủ nhiệm và cha mẹ các em đều là những người chịu trách nhiệm về kết quả giáo dục của học sinh. Tôi thiết nghĩ, để công tác giáo dục đạt hiệu quả thì phụ huynh và giáo viên chủ nhiệm phải đồng cảm, hiểu nhau. Nếu như ở nhà, cha mẹ nhắc nhở, dạy bảo động viên con em mình, ở trường thầy cô tận tình chỉ dạy thì chắc chắn học sinh ấy sẽ tiến bộ, vâng lời.
Trong phiên họp phụ huynh đầu năm tôi yêu cầu toàn thể phụ huynh đều có mặt bằng cách gửi thư mời trước một tuần. Nếu ngày đó phụ huynh nào không có đến được thì sáng ngày hôm sau phải đến gặp giáo viên chủ nhiệm tại trường. Tôi yêu cầu như thế bởi một lí do thật đơn giản. Phụ huynh không biết người chịu trách nhiệm dạy dỗ con em mình là ai? Người đó như thế nào? Thì làm sao nắm được kết quả học tập của con em mình?
Thông qua phiên họp tôi đã làm các công việc sau:
Thông qua nội quy nhà trường.
Thông qua nội quy của lớp học, xin ý kiến của phụ huynh học sinh.
Thông báo về các khoản thu đầu năm (Tránh việc học sinh lợi dụng lấy tiến của cha mẹ để đi chơi ).
HS nộp các khoản thu bao nhiêu thì đều được gởi giấy báo về gia đình.
Bầu ban đại diện phụ huynh học sinh: Nhiệt tình - có thời gian để giúp giáo viên chủ nhiệm trong suốt năm học.
Lấy số điện thoại của phụ huynh để liên lạc và lấy chữ kí mẫu để tránh các trường hợp học sinh thay mặt cha mẹ tự tiện làm đơn nghỉ học.
Sinh hoạt chủ nhiệm hàng tuần
Hàng tuần giáo viên chủ nhiệm tiến hành tiết sinh hoạt chủ nhiệm vào tiết 6 chiều thứ 6 (HKI) và tiết 5 chiều thứ 6 (HKII). Tiết sinh hoạt rất quan trọng vì đây là thời gian giáo viên chủ nhiệm tiếp xúc, gần gũi nhất, nhiều hơn với lớp. Theo tôi, Giáo viên chủ nhiệm là chỗ dựa tin cậy nhất cho các em khi gặp các khó khăn trong quá trình học tập cũng như trong cuộc sống, vì vậy buổi sinh hoạt lớp phải đạt được các mục tiêu sau:
Tạo cho học sinh một tâm lý thoải mái gần gũi sẵn sàng chia sẻ với giáo viên
 những vướng mắc khó khăn của mình trong quá trình học tập và cuộc sống.
Khích lệ động viên học sinh và chuẩn bị một tâm thế sẵn sàng học tập sẵn sàng tiến bộ.
Hướng dẫn thêm kỹ năng sống, kỹ năng học tập.
Tự nhận ra các lý do nguyên nhân yếu kém của mình và sẵn sàng khắc phục sửa chữa.
Vì vậy, ở tiết sinh hoạt chủ nhiệm tôi thực hiện đổi mới nội dung sinh hoạt lớp: tổng kết ưu điểm khuyết điểm đánh giá việc học tập của lớp cũng như đề ra những biện pháp khắc phục khuyết điểm, phát huy ưu điểm, từ đó xây dựng phương hướng cho tuần tới. Tiết sinh hoạt chủ nhiệm không nặng nề mà rất cần sự góp ý phê bình góp ý chân tình trên tinh thần xây dựng làm cho tập thể lớp tốt hơn, điều cần nhất là làm cho các em cảm nhận được sự thân thiện, gần gũi. Cho nên tôi thực hiện nghiêm túc các hoạt động sau:
Hoạt động 1: Tự kiểm điểm (5 phút). Hoạt động này nhằm thể hiện tính tự giác, tự phê bình của học sinh vì có ý thức được cái sai, cái xấu, cái hại cũng có nghĩa là học sinh biết được cái lỗi vi phạm từ đó có hướng khắc phục sửa chữa.
Hoạt động 2: Lớp trưởng tổng hợp đánh giá từng mặt mạnh yếu của các tổ. Tuyên dương những bạn có điểm tốt, làm việc tốt, phê bình những học sinh vi phạm nội qui, mắc điểm xấu và nêu rõ hình thức kỉ luật (5 phút).
Hoạt động 3: Nhận xét của giáo viên chủ nhiệm (5 phút).
Nêu ưu điểm.
Nêu khuyết điểm.
Nhắc nhở học sinh vi phạm khuyết điểm, thi hành kỉ luật đối với từng học sinh vi phạm tùy theo mức độ năng nhẹ mà nhắc nhở, khiển trách, cảnh cáo,
Hoạt động 4: Xây dựng kế hoạch cho tuần tới (10 phút).
Nhắc lại nội quy, nêu kế hoạch của nhà trường, của Đoàn, Đội, Hội,
Phân công cụ thể (Có ghi chép cẩn thận).
Hoạt động 5: Giải đáp thắc mắc của học sinh (5 phút)
Giáo viên chủ nhiệm giải đáp những thắc mắc, xem xét những yêu cầu của học sinh và có thể giải quyết nhu cầu cho các em nếu nhu cầu đó là chính đáng.
Hoạt động 6: Mỗi tuần nói theo một chủ đề (15 phút):
+ Chia sẻ với học sinh: Tôi hỏi thăm trong gia đình em nào có sự kiện đặc biệt như ốm đau, tai nạn, hiếu hỉ, mùa màng,...
+ Trao đổi, tâm tình về tâm lí lứa tuổi, định hướng nghề nghiệp, ước mơ, kể chuyện từ sách Hạt giống tâm hồn, vì học sinh lớp 8 ở vào lứa tuổi 14, 15 các em đã dậy thì và bắt đầu có những xúc cảm giới tính. Do đó, cần giáo dục sức khoẻ sinh sản vị thành niên cũng như định hướng tâm lí, tình cảm, tình bạn trong sáng, đúng đắn, đẹp đẽ cho các em. 
+ Hoặc chỉ vẽ cho các em về phương pháp học: khi làm bài tập: đọc kỹ đầu bài dành một vài phút hồi tưởng lại các kiến thức kỹ năng đã được nghe giảng rồi mới tiến hành làm bài => xem lại lý thuyết nếu không thể nhớ ra => đọc bài mới, tìm hiểu bài mới, học tập cần kết hợp với nghỉ ngơi tích cực, cách ghi nhớ những bài học gắn liền với hình ảnh,...
Biện pháp của GVCN đối với tập thể lớp.
Để lớp đi vào nề nếp, chăm chú học tập, tham gia hoạt động tốt tôi đã bám sát kế hoạch giảng dạy từng học kì, kế hoạch Đội để đề ra kế hoạch hoạt động cho lớp chủ nhiệm. Lớp tiến hành hoạt động theo sự quản lí và theo dõi của Ban Cán sự lớp có sự kiểm tra đôn đốc của GVCN. Ở mỗi tuần, mỗi tháng tôi đều có lời khen đúng lúc cũng như kịp thời uốn nắn những hành vi sai trái.
Việc làm này tôi thực hiện thường xuyên liên tục, kiên trì không hề bỏ qua dù bất cứ lí do nào. Tôi luôn luôn giữ uy tín đối với học sinh, nói và làm luôn đi đôi với nhau, việc làm phải tới nơi tới chốn. Là giáo viên chủ nhiệm cũng là giáo viên dạy bộ môn Ngữ Văn ở lớp, tôi luôn ứng dụng phương pháp mới. Sử dụng thường xuyên đồ dùng dạy học trực quan, đầu tư giáo án điện tử để thu hút học sinh, tạo hứng thú học tập cho các em. Bởi giáo viên không có trình độ cao kiến thức rộng thì khó mà thành công trong công tác giáo dục.
Ngoài ra, tôi còn sắp xếp thời gian để đọc nhiều tài liệu, thường xuyên theo dõi thời sự, tin tức, nhằm làm phong phú kiến thức cho bản thân từ đó giúp cho việc giáo dục học sinh đạt hiệu quả cao hơn.
Giáo viên chủ nhiệm phải là một người khéo léo, ứng xử và giao tiếp tốt. Nghĩa là giáo viên phải có kĩ thuật sư phạm trong mọi tình huống, phải nhẹ nhàng, tế nhị, phải tôn trọng danh dự của học sinh. Đến lớp giáo viên luôn tạo sự vui vẻ lạc quan nhiệt tình không nên chán nản, buồn rầu nhất là những chuyện buồn của cá nhân (riêng theo bản thân tôi, nếu có tôi cũng không giấu kín mà sẵn sàng tâm tình với các em vì các em đã lớn, đã có thể hiểu được, chia sẻ được, và khi được các em chia sẻ tôi càng nhanh chóng định hướng lại tư tưởng của mình theo hướng lạc quan, tích cực không làm ảnh hưởng đến tinh thần chung của lớp). Khi vào lớp phải ăn mặc chỉnh tề, gọn gàng, lịch sự nhằm tạo ấn tượng tốt đẹp cho học sinh cũng như phụ huynh học sinh vì muốn người khác tôn trọng ta thì trước hết ta phải tôn trọng người, đặc biệt phải tôn trọng chính mình. 
Tóm lại giáo viên chủ nhiệm là đại diện cho quyền lợi chính đáng cho học sinh, bảo vệ cho học sinh về mọi mặt một cách hợp lí. Giáo viên chủ nhiệm còn là cầu nối để phản ánh những tâm tư tình cảm nguyện vọng của học sinh đến với Ban Giám Hiệu nhà trường, giáo viên bộ môn, gia đình và các đoàn thể xã hội khác. Để đạt được hiệu quả của công tác chủ nhiệm ở trường Trung học cơ sở cần có sự phối hợp tốt giữa các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường cộng với ý thức trách nhiệm sự khéo léo tinh tế của giáo viên chủ nhiệm.
4. Hoạt động kết hợp giữa giáo viên chủ nhiệm với các lực lượng giáo dục khác.
 a. Phối hợp với gia đình học sinh 
Thông thường, ở bất kì một học sinh nào khi bị điểm xấu hoặc vi phạm nội qui trường lớp thường về nhà sợ bị la rầy, thậm chí bị đánh đập nên các em thường “ém nhẹm”, giấu cha giấu mẹ. Vì vậy tôi có kế hoạch thông báo cho gia đình học sinh biết kết quả học tập, rèn luyện đạo đức, lao động, sau 3 tháng đầu mỗi học kì, cuối HKI và cuối HKII cũng như cả năm. Và khi nhận được kết quả từ giáo viên chủ nhiệm thì gia đình cũng kịp thời nắm bắt được tinh thần học tập, hành vi của con em mình. Từ đó có biện pháp giáo dục kịp thời.
Không chỉ liên hệ qua thư mời, điện thoại mà tôi còn đến thăm và trao đổi với gia đình học sinh nhất là gia đình các em học sinh cá biệt. Theo tôi đây là hình thức giáo dục có hiệu quả giáo dục cao bởi lẽ qua việc đến thăm gia đình học sinh sẽ tạo được sự đồng cảm, thiện cảm giữa phụ huynh và giáo viên chủ nhiệm. Chính mối thiện cảm này giúp học sinh phải tự ý thức để xứng đáng với sự quan tâm dạy dỗ của thầy cô. Bên cạnh đó tôi còn đề xuất với nhà trường trong những buổi lễ sơ kết hoặc tổng kết năm học mời các phụ huynh có con em học giỏi được khen thưởng đến dự lễ để họ tự hào hãnh diện về con mình và ngược lại cũng thấy được rằng mình cần phải cố gắng để đem lại niềm vui cho cha mẹ. 
Khi phối hợp với gia đình tôi thiết nghĩ giáo viên chủ nhiệm cần linh hoạt trong sử dụng các biện pháp và hình thức vì “Mười ngón tay có ngón ngắn ngón dài” hoàn cảnh gia đình không ai giống ai. Có gia đình có điều kiện kinh tế, có thời gian luôn quan tâm theo dõi sâu sát chuyện học tập của con em thậm chí là luôn đưa rước con cái đi học, theo dõi tập vở của các em hàng ngày. Nhưng cũng có gia đình cha mẹ phải đầu tắt mặt tối đi sớm về khuya, họ không có thời gian để quan tâm con cái, mặc dù ai cũng muốn con mình học giỏi, ngoan ngoãn. Vậy làm thế nào để phụ huynh nào cũng nắm bắt kịp thời kết quả học tập của con em mình? Đó cũng là điều tôi trăn trở, suy nghĩ. Từ đó tôi đi đến quyết định: Mình phải thường xuyên liên hệ phối hợp với gia đình học sinh.
Ví dụ: Em Nguyễn Phan Ngọc Hưng là một học sinh hay trốn học, cúp tiết, thường xuyên chơi game trước khi đến lớp dẫn đến đi học trễ, trong lớp thì hay đùa giỡn, gây mất trật tự, vi phạm nội quy trường lớp như nhuộm tóc,. Những vi phạm của em làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến điểm thi đua của lớp. Tôi tìm hiểu hoàn cảnh gia đình và được biết gia đình em sống ở thành phố Biên Hoà vì sống ở một đô thị phát triển hiện đại như thế nên em đã theo bạn bè lêu lổng, lười biếng học hành. Em lợi dụng những buổi học trái buổi để đi chơi điện tử. Cha mẹ em mặc dù có sự quan tâm nhưng do buôn bán bận bịu nên không có điều kiện gần gũi con cái, gia đình không quản lí nổi nên đưa em về gởi nhà ông bà ở vùng sâu vùng xa Gia Huynh để tách xa môi trường xấu ấy. Biết vậy tôi liền kết hợp với phụ huynh bằng cách ở lớp thường xuyên điểm danh em, gia đình nắm thời khóa biểu cũng như giờ giấc đi về để kiểm tra. Gia đình và giáo viên chủ nhiệm thường xuyên gặp gỡ, trao đổi và thông báo cho nhau về tình hình học tập ở lớp cũng như ở nhà để có biện pháp khắc phục kịp thời. Cụ thể trong đầu học kì I, em trốn tiết môn Toán, tôi lập tức gọi điện thoại mời bà