Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 112: Mua xuân nho nhỏ

Nhiệt liệt chào mừng 
các thầy giáo - cô giáo 
về dự giờ thăm lớp 9/1 
C a n h n g a y x u â n 
M u a x u â n c u a t ô I 
 R ă m T h a n g G I ê n g 
N g u y ê n d u 
M u a x u â n n h o n h o 
V u b ă n g 
 T h a n h h ả i 
x 
m 
a 
 u 
u 
â 
n 
â 
a 
n 
 u 
ù 
x 
m 
1.“Rằm xuân lồng lộng trăng soi”là câu mở đầu bài thơ nào? 
2. Ông là tác giả của truyện Kiều? 
3. Tên một bài thơ về mùa xuân đã đưược nhạc sĩ Trần Hoàn phổ nhạc? 
4. Hai câu thơ “Cỏ non...bông hoa” nằm trong đoạn trích nào của Truyện Kiều? 
5. Tác giả của tập “Thưương nhớ mưười hai”? 
6. “ Đẹp quá đi! Mùa xuân ơi” là câu nằm trong đoạn trích nào? 
7. Là ngưười con của xứ Huế, tác giả của bài thơ đưược viết khi đang nằm trên giưường bệnh? 
mùa xuân 
mùa xuân nho nhỏ 
(Thanh Hải) 
Tiết 112: 
I. Tỡm hiểu chung : 
1. Tác giả: 
 Giới thiợ̀u vài nét vờ̀ tác giả Thanh Hải? 
-T hanh Hải t ờn thật Phạm Bỏ Ngoón (1930-1980). Quờ ở Thừa Thiờn-Huế . 
 -Thơ ụng hồn hậu , chõn thành, giản dị, tỡnh cảm gắn bú với quờ hương đất nước. 
MÙA XUÂN NHO NHỎ 
- Thanh Hải - 
Tiết 112: 
- Là một trong những cõy bỳt cú cụng xõy dựng nền văn học cỏch mạng miền Nam trong những ngày đầu . 
2. Tác phẩm: 
Bài thơ được viết thỏng 11-1980 , khụng bao lõu khi nhà thơ qua đời , thể hiện niềm yờu mến thiết tha cuộc sống, đất nước và ước nguyện của tỏc giả. 
a. Hoàn cảnh sáng tác: 
 “... Tôi luôn có cái ám ảnh của một ngưười đau bệnh hiểm 
nghèo, rằng không biết mình sẽ nằm xuống vào lúc nào, nằm 
xuống để rồi không dậy đưwợc nữa. Lúc đó để lại bao nhiêu 
chuyện dở dang, trong đó có những tác phẩm... Khi có điều 
kiện, người cảm thấy thoải mái đôi chút là tôi liền ngồi vào 
bàn. Tôi tự nhủ: Phải sống những ngày tháng cuối có ích để 
khi mất đi mình vẫn có thể làm việc đến giờ chót.” 
Mọc giữa dòng sông xanh 
Một bông hoa tím biếc 
ơ i, con chim chiền chiện. 
Hót chi mà vang trời 
Từng giọt long lanh rơi 
Tôi đ ư ưa tay tôi hứng. 
Mùa xuân ng ư ười cầm súng 
Lộc giắt đầy bên lưng 
Mùa xuân ng ư ười ra đồng 
Lộc trải dài nư ư ơng mạ 
Tất cả nh ư hối hả 
Tất cả nh ư xôn xao... 
Đất n ư ớc bốn ngàn năm 
Vất vả và gian lao 
Đất n ư ớc nh ư ư vì sao 
Cứ đi lên phía tr ư ước. 
Ta làm con chim hót 
Ta làm một cành hoa 
Ta nhập vào hoà ca 
Một nốt trầm xao xuyến. 
Một mùa xuân nho nhỏ 
Lặng lẽ dâng cho đời 
Dù là tuổi hai m ư ươi 
Dù là khi tóc bạc. 
Mùa xuân - ta xin hát 
Câu Nam ai, Nam bình 
Nư ư ớc non ngàn dặm mình 
Nư ư ớc non ngàn dặm tình 
Nhịp phách tiền đất Huế. 
 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải - 
chim chiền chiện : Là một họ nhỏ thuộc bộ sẻ, nhỏ hơn chim sẻ, ở bụng lụng vàng, thường ở ruộng hay bói quang đóng, khi hút bay vỳt lờn cao nờn tiếng hút vang xa. 
Lộc :chồi non. Ở đõy dựng theo nghĩa rộng là nhành non, cõy non. 
phỏch tiền: Phỏch là nhạc khớ để gừ nhịp, làm bằng hai miếng tre hoặc gỗ cứng; phỏch tiền là phỏch cú đớnh thờm cọc tiền đồng . 
Nam ai, Nam Bỡnh :là hai điệu ca Huế. Điệu Nam ai là giai điệu buồn thương cũn điệu Nam bỡnh thỡ dịu dàng, trỡu mến 
c . M ạch cảm xỳc và bố cục : 
b . Thể thơ : năm chữ 
 Mạch cảm xúc : 
	 Cảm xỳc trước vẻ đẹp của mựa xuõn thiờn nhiờn xứ Huế -> 
 Liờn tưởng tới mựa xuõn của đất nước, cỏch mạng -> 
Suy nghĩ ước nguyện được cống hiến 
Trở về với cảm xúc tha thiết tự hào qua làn 
điệu dân ca . 
 Mọc giữa dũng sụng xanh 	 Ta làm con chim hút 
	 Một bụng hoa tớm biờc 	 Ta làm một nhành hoa 
	 Ơi con chim chiền chiện 	 Ta nhập vào hoà ca 
	 Hút chi mà vang trời 	 Một nốt trầm xao xuyến. 
	 Từng giọt long lanh rơi 
	 Tụi đưa tay tụi hứng 
	 Mựa xuõn người cầm sỳng 	 Một mựa xuõn nho nhỏ 
	 Lộc giắt đầy trờn lưng 	 Lặng lẽ dõng cho đời 
	 Mựa xuõn người ra đồng 	 Dự là tuổi hai mươi 
	 Lộc trải dài nương mạ 	 Dự là khi túc bạc 
 Tất cả như hối hả 	 
	 Tất cả như xụn xao 	 
	 Đất nước bốn ngàn năm 	 Mựa xuõn ta xin hỏt 
	 Vất vả và gian lao 	 Cõu Nam ai, Nam bỡnh 
	 Đất nước như vỡ sao 	 Nước non ngàn dặm mỡnh 
	 Cứ đi lờn phớa trước 	 	 Nước non ngàn dặm tỡnh 
	 Nhịp phỏch tiền đất Huế 	 
11-1980 
Mựa xuõn của thiờn nhiờn, đất trời 
Mựa xuõn của đất nước, cỏch mạng 
Suy nghĩ, ước nguyện của nhà thơ 
Lời ngợi ca quờ hương, đất nước 
Khổ thơ đầu 
BỐ CỤC 
Cảm xỳc về mựa xuõn, 
thiờn nhiờn đất trời 
Khổ 2 và 3 
Mựa xuõn của đất nước, 
con người 
Khổ 4 và 5 
Suy nghĩ và ước 
nguyện của nhà thơ 
Lời ngợi ca quờ 
hương đất nước 
Khổ thơ cuối 
MÙA XUÂN NHO NHỎ 
- Thanh Hải - 
Tiết 112: 
 I I. Phõn tớch văn bản : 
1. Cảm xỳc trước m ựa xuõn của thiờn nhiờn: 
I. Tỡm hiểu chung : 
Cảm xỳc trước mựa xuõn thiờn nhiờn 
M ọc giữa d ũng sụng xanh 
Một bụng hoa tớm biếc 
Ơi con chim chiền chiện 
Hút chi mà vang trời 
Bức tranh mựa xuõn thiờn nhiờn 
được miờu tả qua những , 
 hỡnh ảnh, màu sắc, õm thanh nào? 
Tiết 116 : Mùa xuân nho nhỏ 
 Thanh Hải 
Bức tranh xuân 
Hình ảnh: 
Màu sắc: 
Âm thanh: 
dòng sông , bụng hoa,chim chiền chiện 
xanh, tím biếc 
tiếng chim hót 
 K hụng gian cao rộng,màu sắc tươi thắm, õm thanh vang vọng trong trẻo. 
Mọc giữa dòng sông xanh 
Một bông hoa tím biếc 
Đả o ng ữ  Sự vật trở nờn sống động 
Những chi tiết đú gợi một khụng gian 
mựa xuõn như thế nào? 
Tiết 116 : Mùa xuân nho nhỏ 
 Thanh Hải 
Bức tranh xuân 
Hình ảnh: 
Màu sắc: 
Âm thanh: 
dòng sông , bụng hoa,chim chiền chiện 
xanh, tím biếc 
tiếng chim hót 
 K hụng gian cao rộng,màu sắc tươi thắm, õm thanh vang vọng trong trẻo. 
Mọc giữa dòng sông xanh 
Một bông hoa tím biếc 
Đả o ng ữ  Sự vật trở nờn sống động 
Qua đú giỳp em cảm nhận 
một bức tranh mựa xuõn ntn? 
1) Cảm xỳc trước mựa xuõn thiờn nhiờn 
“ M ọc giữa d ũng sụng xanh 
 Ơi con chim chiền chiện 
 M ột bụng hoa tớm biếc 
 Hút chi mà vang trời ” 
B ức tranh xuõn tươi đẹp, thơ mộng đầy sức sống , đậm chất Huế. 
Tiết 11 2 : Mùa xuân nho nhỏ 
 Thanh Hải 
1) Cảm xỳc trước mựa xuõn thiờn nhiờn 
“M ọc giữa d ũng sụng xanh 
 Ơi con chim chiền chiện 
 M ột bụng hoa tớm biếc 
 Hút chi mà vang trời” 
Tiết 11 2 : Mùa xuân nho nhỏ 
 Thanh Hải 
Ơi 
chi 
Từng giọt long lanh rơi 
 Tụi đưa tay tụi hứng 
Cú ý kiến cho rằng giọt long lanh ở đõy là giọt mưa xuõn. 
í kiến của em như thế nào? Em nhận ra tỏc giả sử dụng 
biện phỏp nghệ thuật gỡ ở đõy? 
Tiết 11 2 : Mùa xuân nho nhỏ 
 Thanh Hải 
giọt long lanh 
 Giọt âm thanh của tiếng chim . 
 Giọt sương, giọt mưa xuân. 
Cảm xỳc ngõy ngất, say sưa trước vẻ đẹp của thiờn nhiờn trời đất lỳc vào xuõn, 
T ỡnh yờu cuộc sống tha thiết, nồng nàn . 
 - Nghệ thuật chuyển đổi cảm giác: 
 Nhà thơ không chỉ nghe thấy âm thanh mà còn có cảm giác như nhìn thấy âm thanh ấy kết thành giọt và đặc biệt còn có thể cảm nhận cả bằng xúc giác “hứng” được. 
Về nhà 
 Học thuộc bài thơ, nắm được nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ. 
 Viết đoạn văn bình khổ thơ. 
 Soạn bài: soạn phần cũn lại. Đọc thờm bài con cú. 
giọt long lanh 
 Giọt âm thanh của tiếng chim . 
 Giọt sương, giọt mưa xuân. 
Vậy cảm xỳc của nhà thơ 
ở đõy được diễn tả như thế nào? 
- Chuyển đổi cảm giỏc thật tinh tế 
Cảm xỳc ngõy ngất, say sưa, tha thiết, nồng nàn, tin yờu vào con người và cuộc sống của quờ hương đất nước . 
Tỏc giả cảm nhận õm thanh 
tiếng chim khụng chỉ bằng thớnh giaực , thị 
giỏc, mà cũn cảm nhận bằng xỳc giỏc 
qua động từ nào ở cuối đoạn ?