Giáo án Vật lý 9 tiết 5: Đoạn mạch song song

Bài 5- Tiết 5
§5. ĐOẠN MẠCH SONG SONG
Tuần 3 	
1. MỤC TIÊU:
 1.1) Kiến thức:
 - Suy luận để xây dựng được công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song = + và hệ thức = từ các kiến thức đã học.
- Mô tả được cách bố trí và tiến hành thí nghiệm kiểm tra lại các hệ thức suy ra từ lý thuyết.
- Vận dụng được những kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng và giải bài tập về đoạn mạch song song.
 1.2) Kĩ năng:
	- Thực hành sử dụng các dụng cụ đo điện: vôn kế, ampe kế.
	- Bố trí, tiến hành lắp ráp thí nghiệm.
	- Suy luận.
 1.3) Thái độ:
- Vận dụng kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng đơn giản có liên quan trong thực tế.
	- Tạo sự yêu thích bộ môn cho học sinh.
2. TRỌNG TÂM :
- Công thức = + và hệ thức = từ các kiến thức đã học.
3. CHUẨN BỊ:
3.1. Giáo viên : Chuẩn bị cho mỗi nhóm học sinh: 3 điện trở mẫu, trong đó có một điện trở là điện trở tương đương của hai điện trở kia khi mắc song song. 1 ampe kế có GHĐ 1,5A và ĐCNN 0,1A. 1 vôn kế có GHĐ 6V và ĐCNN 0,1V. 1 nguồn điện 6V. 1 công tắc . 9 đoạn dây nối, mỗi đoạn dài khoảng 30cm.
3.2. Học sinh: Ôn lại kiến thức lớp 7:
- Cường độ dòng điện trong đoạn mạch song song.
- Hiệu điện thế trong đoạn mạch song song.
- Đọc và nghiên cứu bài “Đoạn mạch song song.”
4. TIẾN TRÌNH:
 4.1) Ổn định tổ chức:(1) 92: 95 :
 4.2) Kiểm tra miệng: (7)
- GV: Đặt câu hỏi:
 Trong đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp :
+ Cường độ dòng điện chạy qua mỗi điện trở có mối quan hệ như thế nào với cường độ dòng điện trong mạch chính? (I = I1 = I2) 
+ Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch có mối quan hệ như thế nào với hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở? (U= U1 + U2)
 	+ Điện trở tương đương của đoạn mạch được tính như thế nào?( Rtđ = R1 + R2)
+ Nêu mối quan hệ giữa hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở với các điện trở thành phần. ( = ) ( 10 đ)
- HS: Trả lời câu hỏi.
- HS: HS khác nhận xét, bổ sung.
- GV: Nhận xét chung, ghi điểm.
4.3/ Bài mới:( 30’)
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học
* HĐ1: Nêu tình huống vào bài:
- G: Đối với đoạn mạch song, điện trở tương đương của đoạn mạch có bằng tổng các điện trở thành phần không?
* HĐ2: Ôn lại kiến thức có liên quan đến bài mới:
 - Trong đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc song song hiệu điện thế và cường độ dòng điện của mạch chính có mối quan hệ thế nào với hiệu điện thế và cường độ dòng điện của các mạch rẽ? 
- H: Trả lời, học sinh khác bổ sung.
* HĐ3: Nhận biết được đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song: 
- H: Thực hiên C1 
C1: - Mắc song song 
 - Ampe kế đo cường độ dòng điện qua mạch chính, vôn kế đo hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở đồng thời đo hiệu điện thế của cả mạch. 
 + Hai điện trở này có mấy điểm chung? (2 điểm chung).
 + Cường độ dòng điện và hiệu điện thế của đoạn mạch này có đặc điểm gì?
- G: Thông báo phần thông tin như SGK: (1) và (2) vẫn đúng cho trường hợp hai điện trở R1 song song R2.
- H: Lên bảng viết hệ thức với hai điện trở mắc song song.
- H: Thảo luận từng cặp và rút ra kết luận.
- H: Vận dụng hệ thức (1), (2) và định luật Ôm thực hiện C2( có thể thảo luận nhóm nhỏ)
C2: I1.R1 = I2.R2 => = 
- H: Phát biểu thành lời mối quan hệ giữa cường độ dòng điện qua các mạch rẽ và các điện trở thành phần.
* HĐ4: Xây dựng công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm haiđiện trở mắc song song : 
- G:Hướng dẫn HS xây dựng công thức (4) 
- H: Từng HS viết hệ thức liên hệ giữa I, I1, I2 theo U, Rtđ, R1, R2.
- H: Vận dụng (1) để suy ra (4), trả lời C3. 
- G: Gọi 1 HS lên bảng và quan sát các HS khác thực hiện.
C3: Vì R1//R2 => I = I1 + I2
 => = = 
 mà UAB = U1 = U2
 => = + 
 => Rtđ = 
- H: Nhận xét bài làm của bạn.
* HĐ5: Tiến hành TN kiểm tra 
- H: Nêu mục đích của thí nghiệm.
- H: Hãy nêu cách tiến hành TN kiểm tra công thức (4)
- H: Nhận dụng cụ và tiến hành TN theo nhóm.
- G: Theo dõi, kiểm tra các nhóm, giúp đỡ nhóm yếu.
- H: Thảo luận nhóm và rút ra kết luận.
- H: Đại diện nhóm HS báo cáo.
- H: Nhóm khác nhận xét.
- G: Thông tin cho HS về hiệu điện thế định mức của dụng cụ điện. 
* HĐ5: Vận dụng 
- H: Cá nhân HS thực hiện câu C4, C5
- H: HS còn lại thực hiện vào vở.
- H: HS khác nhận xét, bổ sung.
- G: Nhận xét chung, ghi điểm.
* Lưu ý : biểu thức (4’) chỉ đúng cho đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song .
-H: Giải thích vì sao 3 điện trở mắc song song thì : Rtđ 
I. Cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch song song :
 1) Ôn kiến thức lớp 7:
 I = I1 + I2 (1) 
 U = U1 =U2 (2) 
 2) Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song :
 * Kết luận:
 - Cường độ dòng điện chạy qua mạch chính bằng tổng cường độ dòng điện chạy qua các mạch rẽ : 
 I = I1 + I2.
 - Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch song song bằng hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi đoạn mạch rẽ : 
 U = U1 = U2.
 = (3)
II. Điện trở tương của đoạn mạch song song :
 1) Công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song :
 = + (4)
 Rtđ = (4’)
 2) Thí nghiệm kiểm tra:
 (SGK)
 3) Kết luận:
 Đối với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song thì nghịch đảo của điện trở tương đương bằng tổng các nghịch đảo của từng điện trở thành phần.
III. Vận dụng:
C4: + Đèn và quạt mắc song song vào nguồn 220V.
 + Sơ đồ : 
 + Nếu đèn không hoạt động thì quạt vẫn hoạt động vì quạt vẫn được mắc vào hiệu điện thế đã cho.
C5: = + = => R12=15
 = + = => RAC = 10
(RAC nhỏ hơn mỗi điện trở thành phần hoặc RAC = điện trở thành phần nếu ba điện trở thành phần có cùng giá trị.)
 4. 4) Củng cố và luyện tập: ( 6)
- GV: Đặt câu hỏi:
+ Cường độ dòng điện chạy qua mỗi điện trở có mối quan hệ như thế nào với cường độ dòng điện trong mạch chính? 
+ Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch có mối quan hệ như thế nào với hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở? 
 	+ Điện trở tương đương của đoạn mạch được tính như thế nào?
+ Nêu mối quan hệ giữa cường độ dòng điện qua các mạch rẽ với các điện trở thành phần.
- HS: Trả lời.
- GV: Cho bài tập: Cho 2 điện trở R1 = 15 chịu được dòng điện có cường độ tối đa 2A và R2 = 10 chịu được dòng điện có cường độ tối đa 1A. Hiệu điện thế tối đa có thể đặt vào hai đầu đoạn mạch gồm R1 song song R2 là:
A. 40V. B. 10V.
C. 30V. D. 25V.
- HS: Câu B.
 4.5) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhàø:( 1 )
* Đối với tiết học này : 	
- Học thuộc ghi nhớ SGK.
	- Đọc phần “có thể em chưa biết” 
	- Làm bài tập 5.1 " 5.6 SBT.
* Đối với tiết học sau :
	- Ôn lại kiến thức ở các bài 2, 4, 5. Tiết sau làm bài tập.
	- Nghiên cứu trước nội dung bài tập 1,2,3 – Bài: Bài tập vận dụng định luật Ôm.
5. RÚT KINH NGHIỆM:
 Ä- Nội dung: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
 	- Phương pháp: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
- Sử dụng ĐDDH: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .