Giáo án Vật lý 8 tiết 6, 7, 8

Ngày soạn : 19/09/2010
Tuaàn 6 - Tieát 6 Baøi 6: LÖÏC MA SAÙT
I. Muïc tieâu:
1. Kiến thức:
- Nhaän bieát theân moät loaïi löïc cô hoïc nöõa laø löïc ma saùt. Böôùc ñaàu phaân bieät söï xuaát hieän cuûa caùc loaïi ma saùt tröôït, ma saùt laên, ma saùt nghæ vaø ñaëc ñieåm cuûa moãi loaïi naøy.
- Laøm thí nghieäm ñeå phaùt hieän ma saùt nghæ.
- Keå vaø phaân tích ñöôïc moät soá hieän töôïng veà löïc ma saùt coù lôïi, coù haïi trong ñôøi soáng vaø kó thuaät. Neâu ñöôïc caùch khaéc phuïc taùc haïi cuûa löïc ma saùt vaø vaän duïng ích lôïi cuûa löïc naøy.
2. Kĩ năng:Rèn luyện kĩ năng đo lực, đặc biệt là lực ma sát để rút ra nhận xét về đặc điểm lực ma sát.
3. Thái độ: Rèn luyện thái độ nghiêm túc, hợp tác khi làm thí nghiệm
II. Chuaån bò: Moãi nhoùm HS:
- Moät löïc keá, moät mieáng goã.
III. Hoaït ñoäng daïy hoïc:
Giáo viên
Học sinh
Hoaït ñoäng 1: Kieåm tra baøi cuõ
- Theá naøo laø hai löïc caân baèng? Cho ví duï.
- Khi vaät ñang chuyeån ñoäng, neáu coù löïc taùc duïng caân baèng leân vaät thì vaät ñoù nhö theá naøo?
- Quaùn tính laø gì? Vì sao khi chòu taùc duïng cuûa löïc, vaät khoâng theå thay ñoåi vaän toác ñoät ngoät ñöôïc?
- HS leân baûng traû lôøi caùc caâu hoûi.
- Caû lôùp laéng nghe, phaùt bieåu nhaän xeùt khi GV yeâu caàu.
Hoaït ñoäng 2: Toå chöùc tình huoáng hoïc taäp
- Caùc em coù bieát söï khaùc nhau cô baûn giöõa truïc baùnh xe boø ngaøy xöa vaø truïc baønh xe ñaïp, truïc baùnh xe oâtoâ baây giôø laø ôû choã truïc baùnh xe boø khoâng coù oå bi coøn truïc baùnh xe ñaïp, oâtoâ thì coù oå bi/ OÅ bi coù taùc duïng laøm giaûm löïc caûn, löïc ma saùt. Baøi hoïc hoâm nay chuùng ta seõ tìm hieåu veà löïc ma saùt.
Baøi 6: LÖÏC MA SAÙT
Hoaït ñoäng 3: Tìm hieåu veà löïc ma saùt.
- Cho HS quan saùt H 6.1a,b.
- Trong H 6.1 a vaø b, khi naøo thì xuaát hieän löïc ma saùt caûn laïi chuyeån ñoäng?
- GV: Löïc ma saùt xuaát hieän khi vaät naøy chuyeån ñoäng treân beà maët vaät khaùc vaø noù caûn laïi chuyeån ñoäng.
- Treân H 6.1 a vaø b, chuyeån ñoäng cuûa 2 xe khaùc nhau ôû choã naøo?
- GV: Chuùng ta seõ tìm hieåu kó veà löïc ma saùt trong hai tröôøng hôïp naøy.
1. Löïc ma saùt tröôït:
- Cho HS ñoïc thoâng tin muïc 1 – SGK.
- Khi boùp phanh thì vaønh baùnh xe chuyeån ñoäng nhö theá noaø treân maët maù phanh?
- Khi baùnh xe khoâng quay thì chuyeån ñoäng nhö theá naøo treân maët ñöôøng?
- GV thoâng baùo keát luaän.
- Yeâu caàu HS ñoïc vaø traû lôøi caâu C1.
2. Löïc ma saùt laên:
- Cho HS ñoïc muïc 2.
- Khi naøo xuaát hieän löïc ma saùt laên?
- Haõy cho ví duï veà löïc ma saùt laên.
- Cho HS xaùc ñònh laïi laàn nöõa caùc löïc ma saùt trong H 6.1.
- Haõy nhaän xeùt veà cöôøng ñoä cuûa löïc ma saùt tröôït vaø löïc ma saùt laên?
- Gôïi yù cho HS quan saùt H 6.1, hình a caàn 3 ngöôøi ñaåy, hình b chæ caàn 1 ngöôøi ñaåy.
- So saùnh cöôøng ñoä löïc ma saùt tröôït vaø löïc ma saùt laên?
3. Löïc ma saùt nghæ:
- Yeâu caàu HS ñoïc thoâng tin muïc 3 – SGK/22.
- GV bieåu dieãn thí nghieäm H 6.2 cho HS quan saùt.
- Caùi gì ñaõ caûn trôû chuyeån ñoäng cuûa khuùc goã?
- GV: Khuùc goã tuy chòu taùc duïng cuûa löïc keùo nhöng bò maët baøn caûn trôû neân vaãn ñöùng yeân, ta noùi raèng ôû ñaây coù ma saùt nghæ.
- Vaäy ñoä lôùn cuûa ma saùt nghæ nhö theá naøo?
- GV gôïi yù: coù maáy löïc taùc duïng leân vaät? Ñoù laø nhöõng löïc naøo?
- Maëc duø coù hai löïc taùc duïng nhöng vaät vaãn ñöùng yeân. Vaäy vaät ñang chòu taùc duïng cuûa 2 löïc nhö theá naøo?
-Vaäy cöôøng ñoä cuûa löïc ma saùt nghæ so vôùi löïc keùo nhö theá naøo?
- Haõy cho ví duï veà löïc ma saùt nghæ.
- Caùi cuùc aùo coù troïng löïc taùc duïng nhöng vaãn ñöùng yeân treân aùo? Vì sao?
I. Khi naøo coù löïc ma saùt?
- Quan saùt H 6.1 a vaø b – SGK.
- Löïc ma saùt xuaát hieän khi vaät naøy chuyeån ñoäng treân beà maët vaät khaùc vaø noù caûn laïi chuyeån ñoäng.
- H 6.1a: xe tröôït treân maët saøn.
- H 6.1b: xe laên treân maët saøn.
1. Löïc ma saùt tröôït:
- HS ñoïc SGK.
- HS: baùnh xe tröôït treân maù phanh.
- HS: baùnh xe khoâng laên maø tröôït treân maët ñöôøng.
- Löïc ma saùt tröôït xuaát hieän khi vaät naøy tröôït treân beà maët vaät khaùc.
- C1: ma saùt giöõa truïc quaït baøn vôùi oå truïc,giöõa daây cung ôû caàn keùo ñaøn nhò,violon vôùi daây ñaøn.
2. Löïc ma saùt laên:
- HS ñoïc SGk.
- Löïc ma saùt laên xuaát hieän khi vaät naøy laên treân beà maët vaät khaùc.
- HS: ma saùt sinh ra ôû caùc vieân bi giöõa truïc quay vôùi oå truïc.
- HS: H 6.1a: löïc ma saùt tröôït
 H 6.1b: löïc ma saùt laên
- HS: H 6.1a löïc caûn lôùn hôn H 6.1b.
- HS: Löïc ma saùt tröôït coù cöôøng ñoä lôùn hôn löïc ma saùt laên.
3. Löïc ma saùt nghæ:
- Ñoïc thoâng tin muïc 3.
- Quan saùt ñöôïc laø khuùc goã vaãn ñöùng yeân.
- HS: maët baøn caûn trôû chuyeån ñoäng cuûa khuùc goã.
- Löïc ma saùt nghæ giöõ cho vaät khoâng tröôït khi vaät bò taùc duïng cuûa löïc khaùc.
- HS: löïc keùo vaø löïc ma saùt nghæ.
- HS: vaät ñöùng yeân töùc laø vaät ñang chòu taùc duïng cuûa hai löïc caân baèng.
- HS: Cöôøng ñoä löïc ma saùt nghæ baèng cöôøng ñoä cuûa löïc keùo.
- HS: nhôø löïc ma saùt nghæ ngöôøi ta môùi ñi laïi ñöôïc, ma saùt nghæ giöõ baøn chaân khoâng bò tröôït khi böôùc treân maët ñöôøng.
- HS: vì coù löïc keùo giöõ cuùc aùo laïi.
Hoaït ñoäng 4: Tìm hieåu vai troø cuûa löïc ma saùt trong ñôøi soáng vaø kó thuaät.
- Yeâu caàu HS quan saùt H 6.3 vaø traû lôøi caâu C6.
- GV nhaän xeùt.
- Yeâu caàu HS quan saùt H 6.4 – SGK/23 vaø cho bieát lôïi ích cuûa ma saùt.
- Cho HS traû lôøi caâu C7.
- GV thoâng baùo moät soá kieán thöùc veà moâi tröôøng: Trong quaù trình löu thoâng cuûa caùc phöông tieän giao thoâng ñöôøng boä, ma saùt giöõa baùnh xe vaø maët ñöôøng, giöõa caùc boä phaän cô khí vôùi nhau, ma saùt giöõa phanh xe vaø vaønh baùnh xe laøm phaùt sinh các buïi cao su, buïi khí vaø buïi kim loaïi. Caùc buïi naøy gaây ra taùc haïi to lôùn ñoái vôùi moâi tröôøng, aûnh höôûng ñeán hoâ haáp cuûa cô theå ngöôøi, söï soáng cuûa sinh vaät vaø söï quang hôïp cuûa caây xanh. Nếu ñöôøng nhieàu buøn ñaát, xe ñi treân ñöôøng coù theå bò tröôït gaây tai naïn, ñaëc bieät khi trôøi möa vaø loáp xe bò moøn.
 Vậy caùc em coù nhöõng bieän phaøp naøo ñeå coù theå giảm thiểu các tác hại này?
II. Löïc ma saùt trong ñôøi soáng vaø kó thuaät.
1. Löïc ma saùt coù theå coù haïi :
- H 6.3a: löïc ma saùt tröôït giöõa ñóa xích laøm moøn ñóa xe vaø xích,neân caàn tra daàu vaøo xích xe ñeå giaûm ma saùt.
2. Löïc ma saùt coù theå coù ích :
- Quan saùt H 6.4 .
- H 6.4 c : neáu khoâng coù ma saùt thì oâtoâ khoâng döøng laïi ñöôïc. Phaûi taêng ñoä saâu khía raõnh maët loáp xe oâtoâ.
- HS : 
+ Caàn giaûm soá phöông tieân löu thoâng treân ñöôøng, caám caùc phöông tieän ñaõ cuõ naùt, khoâng ñaûm baûo chaát löôïng. Caùc phöông tieän tham gia giao thoâng caàn ñaûm baûo caùc tieâu chuaån veà khí thaûi vaø an toaøn ñoái vôùi moâi tröôøng.
+ Caàn thöôøng xuyeân kieåm tra chaát löôïng xe vaø veä sinh maët ñöôøng saïch seõ.
Hoaït ñoäng 5: Cuûng coá – Vaän duïng
- Löïc ma saùt xuaát hieän khi naøo? Khi naøo thì xuaát hieän löïc ma saùt tröôït,ma saùt laên, ma saùt nghæ?
- So saùnh ñoä lôùn cuûa löïc ma saùt tröôït vôùi löïc ma saùt laên?
- Ñoä lôùn cuûa löïc ma saùt nghæ baèng ñoä lôùn cuûa löïc naøo? Vì sao?
* Vaän duïng:
- Goïi HS ñoïc caâu C8, C9.
- Cho Hs thaûo luaän trong 6 phuùt ñeå traû lôøi.
- Goïi ñaïi dieän caùc nhoùm traû lôøi vaø cho caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt.
- GV nhaän xeùt vaø hoøan thieän caâu traû lôøi cho HS.
- HS traû lôøi caùc caâu hoûi cuûa GV ñeå cuûng coá noäi dung baøi.
III. Vaän duïng:
- HS ñoïc caâu C8, C9.
- Caùc nhoùm thaûo luaän.
- HS traû lôøi yù kieán cuûa nhoùm mình.
Hoaït ñoäng 6: Ghi nhôù – Daën doø
- Goïi HS ñoïc ghi nhôù,yeâu caàu HS ghi vaøo vôû.
- Cho HS ñoïc “ Coù theå em chöa bieát”.
- GV nhaän xeùt tieát hoïc.
* Daën doø :
- Hoïc baøi vaø hoaøn thaønh caùc caâu hoûi.
- Laøm baøi taäp 6.1 – 6.5 SBT.
- Chuaån bò baøi 7.
* Ghi nhôù : ( SGK )
- Ñoïc vaø ghi Ghi nhôù vaøo vôû.
- Ñoïc coù theå em chöa bieát.
IV.Ruùt kinh nghieäm:
Ngày soạn : 26/09/2010
TUẦN 7 - TIẾT 7 ÔN TẬP
 I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: Giúp HS hệ thống hoá kiến thức .
2. Kĩ năng: Biết suy luận, lập luận các hiện tượng thực tế và kiến thức để giải bài tập
3. Thái độ: Rèn luyện thái độ nghiêm túc khi thảo luận .
II. Chuẩn bị: Một số bài tập 
III. Hoạt động dạy học:
Giáo viên
Học sinh
Hoạt động 1: Kiểm tra bài củ
HS1: Lực ma sát trượt, ma sát lăn sinh ra khi nào? Ví dụ. Làm bt 6.1, 6.2 /sbt tr 11.
HS2: Lực ma sát nghỉ có tác dụng gì? Vd. Làm bt 6.4 / sbt tr11.
 HS lên bảng trình bày.
Hoạt động 2: Tóm tắt nội dung trọng tâm.
GV nêu các câu hỏi để HS củng cố kiến thức
Lí thuyết :
1. Thế nào gọi là chuyển động cơ học? vd
2. Vận tốc là gì? Viết công thức tính vận tốc.
3. Thế nào là chuyển động đều? chuyển động không đều? cho ví dụ
4. Lực là gì? Nêu cách biểu diễn lực.
5. Thế nào là hai lực cân bằng? Ví dụ về vật có quán tính.
6. Nêu tên, đặc điểm và cho ví dụ các lực ma sát trong đời sống và kĩ thuật.
Hoạt động 3: Giải các bài tập.
GV hướng dẫn HS giải các bài tập sau :
Bài 1: Một ô tô chuyển động thẳng đều khi lực kéo của động cơ là 400N.
 a. Tính độ lớn của lực ma sát tác dụng lên các bánh xe ô tô. 
 b. Khi lực kéo của ô tô tăng lên thì ô tô sẽ chuyển động như thế nào? ( coi lực ma sát là không đổi ).
 c. Khi lực kéo của ô tô giảm đi thì ô tô sẽ chuyển động như thế nào? ( coi lực ma sát là không đổi ).
Bài 2: Biểu diễn trọng lực của một vật có khối lượng 3kg ( tỉ xích 0,5cm ứng với 10N )
Bài 3 : Một người đi xe đạp xuống một cái dốc dài 120m hết 30s. Khi hết dốc, lăn tiếp một quãng đường nằm ngang dài 60m trong 24s rồi dừng lại. Tính vận tốc trung bình trên mỗi quãng đường và trên cả hai quãng đường.
Bài tập : 
Bài 1: 
Độ lớn của lực ma sát tác dụng lên các bánh xe ô tô là 400N.
Ô tô chuyển động nhanh dần.
Ô tô chuyển động chậm dần.
Bài 2: HS lên bảng biểu diễn.
Bài 3: Vận tốc trung bình trên quãng đường dốc.
 v1 = s1 / t1 = 120/30 = 4 m/s
 Vận tốc trung bình trên quãng đường ngang.
 v2 = s2 / t2 = 60/24 = 2,5m/s
Vận tốc trung bình trên cả hai quãng đường :
 v = (s1 + s2) / (t1 + t2) = 3,33m/s
Hoạt động 4: Củng cố, dặn dò.
- GV củng cố nội dung bài.
- Dặn dò: + Về nhà làm hoàn chỉnh 3 bt trên
 + Tiết sau kiểm tra 1 tiết.
IV.Ruùt kinh nghieäm:
..
Ngày soạn : 28/09/2010
TUẦN 8 - TIẾT 8 KIỂM TRA 1 TIẾT
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: giúp HS hệ thống hoá kiến thức
2. Kĩ năng: rèn luyện kĩ năng vận dụng, suy luận.
3. Thái độ: có thái độ nghiêm túc trong khi làm bài.
II. Chuẩn bị: 
Đề kiểm tra.