Giáo án Tập đọc Lớp 5 - Bài: Nghĩa thầy trò - Nguyễn Thanh Bình

Bài: NGHĨA THẦY TRÒ
I. Mục tiêu
1. Kiến thức
- Học sinh hiểu được nội dung của bài: Ca ngợi truyền thống tôn sư trọng đạo của nhân dân ta, nhắc nhở mọi người cần gìn giữ, phát huy truyền thống tốt đẹp đó.
- Hiểu được các từ khó trong bài: môn sinh, áo dài thâm, sập, vái, tạ, cụ đồ, vỡ lòng.
2. Kĩ năng
- Đọc đúng các từ khó trong bài: tề tựu, sáng sủa, sưởi nắng. 
- Đọc trôi chảy toàn bài, ngắt, nghỉ hơi đúng sau các dấu câu, giữa các cụm từ
- Đọc diễn cảm bài văn với giọng ca ngợi, tôn trọng tấm gương cụ giáo Chu.
3. Thái độ
- Có thái độ nghiêm túc, tích cực tham gia xây dựng bài.
- Biết tôn trọng, kính yêu thầy cô giáo, biết ơn những người đã dạy mình nên người.
II. Chuẩn bị
1. Giáo viên
- SGK
- Tranh minh hoạ cho bài tập đọc
- Băng giấy ghi sẵn các từ ngữ khó, ý chính của từng đoạn.
- Bảng phụ ghi sẵn câu văn cần luyện đọc, đoạn văn đọc diễn cảm, đại ý của bài.
2. Học sinh
- SGK
- Vở soạn bài, ghi bài
III. Các hoạt động dạy học
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
I. Kiểm tra bài cũ.
Bài: Cửa sông
HS 1: Đọc thuộc lòng 3 khổ thơ đầu của bài Cửa sông và trả lời câu hỏi: 
Trong khổ thơ đầu, tác giả dùng những từ ngữ nào để nói về nơi sông chảy ra biển ? Cách giới thiệu ấy có gì hay ?
HS 2: Đọc thuộc lòng 3 khổ thơ mà em thích của bài và trả lời câu hỏi: Theo em, qua hình ảnh cửa sông tác giả muốn nói lên điều gì ? 
- Gọi HS nhận xét
- GV nhận xét, tuyên dương.
II. Bài mới.
- GV giới thiệu: Tôn sư trọng đạo là truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Từ ngàn xưa, cha ông ta luôn vun đắp giữ gìn truyền thống ấy. Bài tập đọc hôm nay sẽ giúp các em biết thêm một nghĩa cử đẹp của truyền thống tôn sư trọng đạo, đó là bài Nghĩa thầy trò.
- Gọi 1 dãy HS đọc lại đề bài, GV ghi đề bài lên bảng.
HĐ 1 Luyện đọc.
Mục tiêu: HS luyện đọc trôi chảy cả bài và nắm được nội dung của đoạn văn.
- Gọi 1 HS đọc toàn bài
H: Theo cảm nhận ban đầu của em thì bài văn có thể chia làm mấy đoạn ?
H: Có bạn nào có cách chia khác nữa không ?
Dẫn ý: Thầy cũng đồng ý với ý kiến của các em. Bài văn gồm có 3 đoạn:
+ Đoạn 1: Từ đầu đến “ mang ơn rất nặng”
+ Đoạn 2: Tiếp theo đến “tạ ơn thầy”
+ Đoạn 3: Phần còn lại 
Dẫn ý: Để các em đọc trôi chảy bài tập đọc này, thầy cùng các em đi vào phần luyện đọc.
- Cho HS đọc theo nhóm 3.
- GV kiểm tra một số nhóm.
- GV mời một nhóm đọc câu dài luyện đọc.
Trong quá trình đọc, cô thấy các em đọc sai ở một số từ. GV ghi những từ đọc sai lên bảng
* GV cung cấp một số từ mà HS dễ đọc sai, dễ lẫn: tề tựu, sáng sủa, sưởi nắng
- GV hướng dẫn HS cách đọc, đọc mẫu 1 lần sau đó gọi 2, 3 HS đọc lại.
+ Trong từ tề tựu, các em chú ý vần ưu
+ Trong từ sáng sủa, các em chú ý âm s 
+ Trong từ sưởi nắng, các em chú ý âm s 
- Ngoài những từ mà cô vừa luyện đọc thì trong quá trình đọc, em còn thấy từ nào khó đọc nữa?
- Gọi 3 HS đọc nối tiếp (GV lắng nghe và sửa lỗi)
- GV nhận xét
- Yêu cầu HS đọc nối tiếp lượt 2
- Gọi HS nhận xét
- GV nhận xét
* Hướng dẫn giải nghĩa từ khó:
Dẫn ý: Để hiểu rõ hơn nội dung của bài tập đọc này cả lớp đọc thầm phần chú giải và toàn bài xem có từ nào mình chưa hiểu.
Dẫn ý: Các em đã đọc tốt rồi, nhưng các em cần đọc như thế này:
- GV đọc mẫu
- GV nêu cách đọc toàn bài: cần đọc với giọng nhẹ nhàng, trang trọng.
+ Lời thầy Chu nói với học trò : ôn tồn, thân mật.
+ Lời thầy nói với cụ đồ già : kính cẩn.
- GV đọc mẫu toàn bài
2. HĐ 2 Tìm hiểu bài.
Mục tiêu: HS nắm được nội dung của bài văn qua hệ thống các câu hỏi, nắm được đại ý từng đoạn và của cả bài. 
Dẫn ý: Sau khi các em luyện đọc, bây giờ chúng ta sẽ cùng tìm hiểu nội dung của bài văn này. Để hiểu được tình cảm của học trò đối với thầy giáo Chu như thế nào, thầy mời 1 em đọc đoạn 1. Cả lớp đọc thầm và trả lời câu hỏi.
- GV mời 1, 2 HS trả lời, các HS khác nhận xét, bổ sung
H: Các môn sinh của cụ giáo Chu đến nhà thầy để làm gì ?
H: Việc làm này của các môn sinh thể hiện điều gì ?
H: Tìm những chi tiết cho thấy học trò rất tôn kính cụ giáo Chu ?
- Đoạn 1 cho ta biết gì?
- Yêu cầu HS nhận xét
- GV nhận xét và đưa ra ý đúng.
Đoạn 1: Tình cảm của học trò cũ đối với thầy giáo Chu
Dẫn ý: Để biết được tình cảm của thầy giáo Chu đối với người thầy giáo cũ như thế nào, thầy cùng các em tìm hiểu đoạn 2 của bài.
- Yêu cầu cả lớp đọc thầm đoạn 2 gạch chân những chi tiết biểu hiện tình cảm của cụ giáo Chu đối với người thầy đã dạy cho cụ từ thuở vỡ lòng.
- Vậy tất cả những chi tiết đó thể hiện tình cảm của cụ giáo Chu đối với người thầy đã dạy mình như thế nào?
- Gọi HS nhận xét
- GV nhận xét, bổ sung
H: Đoạn 2 này muốn nói lên điều gì ?
- Gọi HS nhận xét
- GV nhận xét và đưa ra ý đúng
Đoạn 2: Tình cảm của cụ giáo Chu đối với người thầy đã dạy mình từ hồi vỡ lòng.
Dẫn ý: Để biết được các môn sinh đã nhận được bài học gì trong ngày mừng thọ cụ giáo Chu, thầy và các em sẽ tìm hiểu đoạn 3.
- HS đọc lướt đoạn 3.
H: Em hãy cho biết trong ngày mừng thọ cụ giáo Chu, các môn sinh đã nhận được bài học gì?
H: Những thành ngữ, tục ngữ nào nói lên bài học mà các môn sinh nhận được trong ngày mừng thọ thầy giáo Chu ?
- Những câu tục ngữ này có ý nghĩa gì ?
H: Em còn biết thêm câu thành ngữ, tục ngữ ca dao, nào có nội dung tương tự ?
H: Ý chính của đoạn 3 là gì ?
Ý chính đoạn 3 là các môn sinh đã nhận được một bài học thấm thía về nghĩa thầy trò.
- Dựa vào ý chính 3 đoạn và nêu ý chính toàn bài.
- Gọi HS khác nhận xét
- GV kết luận nội dung chính của bài: Bài văn ca ngợi truyền thống tôn sư trọng đạo của nhân ta, nhắc nhở mọi người cần giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp đó.
- Gọi 2 HS đọc lại.
HĐ 3 Luyện đọc diễn cảm.
Mục tiêu: HS đọc diễn cảm toàn bài với giọng nhẹ nhàng, trang trọng.
Dẫn ý: Các em đã đọc trôi chảy và nắm được nội dung toàn bài, bây giờ thầy sẽ hướng dẫn cho cả lớp cách đọc diễn cảm.
- 3 HS đọc toàn bài
- 1 HS nêu giọng đọc toàn bài.
- HS đọc diễn cảm đoạn 1
- Yêu cầu HS luyện đọc diễn cảm theo nhóm đôi (2 phút)
- Tổ chức cho các nhóm thi đọc diễn cảm
- HS nhận xét bạn đọc hay nhất
- GV nhận xét, tuyên dương nhóm đọc hay.
- Đọc đoạn mà em thích nhất nói rõ vì sao em thích.
H: Qua phần tìm hiểu bài ở trên, em nào cho cô biết bài văn này khuyên chúng ta điều gì ?
H: Em có biết ngày nhà giáo Việt Nam là ngày nào không ?
H: Là HS lớp 5, em nghĩ mình cầm phải làm gì để xứng đáng với công ơn dạy dỗ của các thầy cô ?
*Giảng: Cơm cha, áo mẹ, chữ thầy
Đúng vậy, ơn sinh thành của cha mẹ chúng ta không thể nào quên và càng không được quên công ơn thầy dạy ta nên người. Đó là những người thầy dạy chữ, sau này các em lớn lên thì sẽ có những người thầy dạy cho các em những nghề mà em yêu thích và bây giờ việc làm mà các em có thể làm được đó là học giỏi và gặp các thầy cô phải chào hỏi lễ phép.
- Nhận xét tiết học
- Dặn HS về nhà học bài, sưu tầm thêm những câu chuyện, những bài hát nói về truyền thống tôn sư trọng đạo và chuẩn bị bài "Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân".
- HS 1 trả lời: Những từ ngữ là: 
 Là cửa nhưng không then khoá.
 Cũng không khép lại bao giờ.
+ Cách nói đó rất hay, làm cho ta như thấy cửa sông cũng như là một cái cửa nhưng khác với mọi cái cửa bình thường, không có then cũng không có khoá. Cách nói của tác giả gọi là biện pháp chơi chữ.
- HS 2 trả lời:
Qua hình ảnh cửa sông, tác giả muốn ca ngợi tình cảm thuỷ chung, uống nước nhớ nguồn của dân tộc ta.
- Nhận xét
- Lắng nghe
- Lắng nghe
- Đọc lại đề bài
- Một HS đọc cả bài, cả lớp đọc thầm theo trong sách giáo khoa. 
- HS trả lời: bài văn này có thể chia làm 3 đoạn.
- HS trả lời
- Lắng nghe 
- HS đọc bài trong nhóm và sửa sai cho nhau.
- HS nhận xét và sửa sai cho bạn.
- Lắng nghe và thực hiện
- HS trả lời
- HS trả lời
- HS lắng nghe
- HS lắng nghe và theo dõi
- HS đọc bài.
- HS lắng nghe
- HS lắng nghe và nhận xét.
- 1 HS đọc bài
- HS quan sát và lắng nghe
- Lắng nghe
- Lắng nghe
- Lắng nghe
+ Đến để mừng thọ thầy.
+ Thể hiện lòng yêu quý, lòng kính trọng thầy, người đã dạy dỗ dìu dắt họ trưởng thành
+ Từ sáng sớm, các môn sinh đã tề tựu trước nhà thầy để mừng thọ thầy. Họ dâng biếu thầy những cuốn sách quý. Khi nghe thầy nói đi cùng với thầy “tới thăm một người mà thầy mang ơn rất nặng” họ đồng thanh dạ ran 
- HS trả lời, nhận xét
- HS cá nhân.
- Trao đổi nhóm đôi kết quả. Nhận xét
+ Thầy mời các học trò của mình cùng tới thăm cụ đồ. Thầy cung kính thưa với cụ : “Lạy thầy ! Hôm nay con đem tất cả các môn sinh đến tạ ơn thầy .”
+ Thầy giáo Chu rất tôn kính cụ đồ đã dạy thầy từ thuở vỡ lòng.
- HS trả lời: cung kính vái
- 1 HS đọc lại.
- HS lắng nghe
- HS trả lời, nhận xét.
- Các môn sinh đã nhận được một bài học thấm thía về nghĩa thầy trò.
- Trả lời
- Lắng nghe
- Đó là 3 câu : 
+ Uống nước nhớ nguồn
+ Tôn sư trọng đạo 
+ Nhất tự vi sư, bán tự vi sư
- HS trả lời
- Học sinh có thể trả lời: 
+ Không thầy đố mày làm nên .
+ Kính thầy yêu bạn. 
+ Muốn sang thì bắc cầu kiều
+ Muốn con hay chữ phải yêu lấy thầy
+ Cơm cha, áo mẹ, chữ thầy
Làm sao cho bõ những ngày ước ao.
- Nhận xét – Nói rõ hay ở chỗ nào
- Luyện đọc diễn cảm theo nhóm đôi.
- Các nhóm thi đọc diễn cảm
- Nhận xét, bình chọn
- Lắng nghe
- Trả lời
- Trả lời
- Trả lời
- Lắng nghe
- Lắng nghe