Giáo án Sinh học Lớp 9 - Tuần 18 đến 19 - Năm học 2017-2018

Tuần 18 
Tiết 35
¤n tËp häc k× I
Ngày soạn:28/01/2018
Ngày dạy: 01/01/2018
I.MỤC TIÊU:
- Häc sinh hÖ thèng ho¸ ®­îc c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ di truyÒn vµ biÕn dÞ.
- BiÕt vËn dông lÝ thuyÕt vµo thùc tiÔn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng.
- TiÕp tôc rÌn luyÖn kÜ n¨ng t­ duy lÝ luËn, trong ®ã chñ yÕu lµ kÜ n¨ng so s¸nh, tæng hîp, hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc.
- Cho học sinh lòng ham mê với bộ môn sinh học.
II. KỸ NĂNG SỐNG CƠ BẢN: Trả lời câu hỏi, trình bày bài làm.
III. TRỌNG TÂM: Câu hỏi trọng tâm của các chương.
IV. PHƯƠNG PHÁP: Vấn đáp, hoạt động nhóm, động não.
V. PHƯƠNG TIỆN: b¶ng 40.1 tíi 40.5 SGK.
VI. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC:
1.Ổn định tổ chức:1’
2. Kiểm tra bài cũ: 3’ Trong quá trình ôn tập.
3. Khám phá: 1’ Phần trọng tâm nhất của sinh học 9 kì I là những câu hỏi nào?
4. Kết nối: 25’
Ho¹t ®éng 1: HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc
Ho¹t ®éng cña GV 
Ho¹t ®éng cña HS
- GV chia líp thµnh 10 nhãm nhá vµ yªu cÇu:
+ 2 nhãm cïng nghiªn cøu 1 néi dung.
+ Hoµn thµnh b¶ng kiÕn thøc tõ 40.1 ®Õn 40.5
- GV qu¸n s¸t, h­íng dÉn c¸c nhãm ghi kiÕn thøc c¬ b¶n.
- GV nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ gióp HS hoµn thiÖn kiÕn thøc.
- C¸c nhãm kÎ s½n b¶ng theo mÉu SGK.
- Trao ®æi nhãm thèng nhÊt ý kiÕn, hoµn thµnh néi dung c¸c b¶ng.
- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy trªn m¸y chiÕu, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.
- HS tù söa ch÷a vµ ghi vµo vë bµi tËp.
B¶ng 40.1 – Tãm t¾t c¸c quy luËt di truyÒn
Tªn quy luËt
Néi dung
Gi¶i thÝch
ý nghÜa
Ph©n li
Do sù ph©n li cña cÆp nh©n tè di truyÒn trong sù h×nh thµnh giao tö chØ chøa mét nh©n tè trong cÆp.
C¸c nh©n tè di truyÒn kh«ng hoµ trén vµo nhau.
- Ph©n li vµ tæ hîp cña cÆp gen t­¬ng øng.
- X¸c ®Þnh tÝnh tréi (th­êng lµ tÝnh tr¹ng tèt).
Ph©n li ®éc lËp
Ph©n li ®éc lËp cña c¸c cÆp nh©n tè di truyÒn trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö.
F2 cã tØ lÖ mçi kiÓu h×nh b»ng tÝch tØ lÖ cña c¸c tÝnh tr¹ng hîp thµnh nã.
T¹o biÕn dÞ tæ hîp.
Di truyÒn liªn kÕt
C¸c tÝnh tr¹ng do nhãm nhãm gen liªn kÕt quy ®Þnh ®­îc di truyÒn cïng nhau.
C¸c gen liªn kÕt cïng ph©n li víi NST trong ph©n bµo.
T¹o sù di truyÒn æn ®Þnh cña c¶ nhãm tÝnh tr¹ng cã lîi.
Di truyÒn liªn kÕt víi giíi tÝnh
ë c¸c loµi giao phèi tØ lÖ ®ùc; c¸i xÊp xØ 1:1
Ph©n li vµ tæ hîp cña cÆp NST giíi tÝnh.
§iÒu khiÓn tØ lÖ ®ùc: c¸i.
B¶ng 40.2 – Nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST
 qua c¸c k× trong nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n
C¸c k×
Nguyªn ph©n
Gi¶m ph©n I
Gi¶m ph©n II
K× ®Çu
NST kÐp co ng¾n, ®ãng xo¾n vµ ®Ýnh vµo sîi thoi ph©n bµo ë t©m ®éng.
NST kÐp co ng¾n, ®ãng xo¾n. CÆp NST kÐp t­¬ng ®ång tiÕp hîp theo chiÒu däc vµ b¾t chÐo.
NST kÐp co ng¾n l¹i thÊy râ sè l­îng NST kÐp (®¬n béi).
K× gi÷a
C¸c NST kÐp co ng¾n cùc ®¹i vµ xÕp thµnh 1 hµng ë mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµo.
Tõng cÆp NST kÐp xÕp thµnh 2 hµng ë mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµo. 
C¸c NST kÐp xÕp thµnh 1 hµng ë mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµo.
K× sau
Tõng NST kÐp chÎ däc ë t©m ®éng thµnh 2 NST ®¬n ph©n li vÒ 2 cùc tÕ bµo.
C¸c NST kÐp t­¬ng ®ång ph©n li ®éc lËp vÒ 2 cùc tÕ bµo.
Tõng NST kÐp chÎ däc ë t©m ®éng thµnh 2 NST ®¬n ph©n li vÒ 2 cùc tÕ bµo.
K× cuèi
C¸c NST ®¬n n»m gän trong nh©n víi sè l­îng b»ng 2n nh­ ë tÕ bµo mÑ.
C¸c NST kÐp n»m gän trong nh©n víi sè l­îng n (kÐp) b»ng 1 nöa ë tÕ bµo mÑ.
C¸c NST ®¬n n»m gän trong nh©n víi sè l­îng b»ng n (NST ®¬n).
B¶ng 40.3 – B¶n chÊt vµ ý nghÜa cña c¸c qu¸ tr×nh
 nguyªn ph©n, gi¶m ph©n vµ thô tinh
C¸c qu¸ tr×nh
B¶n chÊt
ý nghÜa
Nguyªn ph©n
Gi÷ nguyªn bé NST, nghÜa lµ 2 tÕ bµo con ®­îc t¹o ra cã 2n NST gièng nh­ mÑ.
Duy tr× æn ®Þnh bé NST trong sù lín lªn cña c¬ thÓ vµ ë loµi sinh sn¶ v« tÝnh.
Gi¶m ph©n
Lµm gi¶m sè l­îng NST ®i 1 nöa, nghÜa lµ c¸c tÕ bµo con ®­îc t¹o ra cã sè l­îng NST (n) b»ng 1/2 cña tÕ bµo mÑ.
Gãp phÇn duy tr× æn ®Þnh bé NST qua c¸c thÕ hÖ ë loµi sinh s¶n h÷u tÝnh vµ t¹o ra nguån biÕn dÞ tæ hîp.
Thô tinh
KÕt hîp 2 bé nh©n ®¬n béi (n) thµnh bé nh©n l­ìng béi (2n).
Gãp phÇn duy tr× æn ®Þnh bé NST qua c¸c thÕ hÖ ë loµi sinh s¶n h÷u tÝnh vµ t¹o ra nguån biÕn dÞ tæ hîp.
B¶ng 40.4 – CÊu tróc vµ chøc n¨ng cña ADN, ARN vµ pr«tªin
§¹i ph©n tö
CÊu tróc
Chøc n¨ng
ADN
- Chuçi xo¾n kÐp
- 4 lo¹i nuclª«tit: A, T, G, X
- L­u gi÷ th«ng tin di truyÒn
- TruyÒn ®¹t th«ng tin di truyÒn.
ARN
- Chuçi xo¾n ®¬n
- 4 lo¹i nuclª«tit: A, U, G, X
- TruyÒn ®¹t th«ng tin di truyÒn
- VËn chuyÓn axit amin
- Tham gia cÊu tróc rib«x«m.
Pr«tªin
- Mét hay nhiÒu chuçi ®¬n
- 20 lo¹i aa.
- CÊu tróc c¸c bé phËn tÕ bµo, enzim xóc t¸c qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt, hoocmon ®iÒu hoµ ho¹t ®éng cña c¸c tuyÕn, vËn chuyÓn, cung cÊp n¨ng l­îng.
B¶ng 40.5 – C¸c d¹ng ®ét biÕn
C¸c lo¹i ®ét biÕn
Kh¸i niÖm
C¸c d¹ng ®ét biÕn
§ét biÕn gen
Nh÷ng biÕn ®æi trong cÊu tróc cÊu ADN th­êng t¹i 1 ®iÓm nµo ®ã
MÊt, thªm, thay thÐ, ®¶o vÞ trÝ 1 cÆp nuclª«tit.
§ét biÕn cÊu tróc NST
Nh÷ng biÕn ®æi trong cÊu tróc NST.
MÊt, lÆp, ®¶o ®o¹n.
§ét biÕn sè l­îng NST
Nh÷ng biÕn ®æi vÒ sè l­îng NST.
DÞ béi thÓ vµ ®a béi thÓ.
Ho¹t ®éng 2: C©u hái «n tËp	
Ho¹t ®éng cña GV 
Ho¹t ®éng cña HS
- GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái sè 1, 2, 3, 4,5 SGK trang 117.
- Cho HS th¶o luËn toµn líp.
- HS vËn dông c¸c kiÕn thøc ®· häc vµ tr¶ lêi c©u hái.
- NhËn xÐt, bæ sung.
5. Thực hành/luyện tập: 5’ Gấp sách vở lại trả lời các câu hỏi?
6. Vận dụng: 5’ Qua chương trình học kì I này em thấy phần nào hay nhất?
7. Dặn dò: 5’ Học bài, chuẩn bị bài mới.
VII. ĐÁNH GIÁ KĨ NĂNG SỐNG:
1. Kĩ năng sống được đánh giá:
..........................................................................................................................................................................................................................................................................
2. Công cụ đánh giá:
.....................................................................................................................................
3. Đánh giá:
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
4. Rút kinh nghiệm:
..........................................................................................................................................................................................................................................................................
Tuần 19 
Tiết 36
KIỂM TRA HỌC KÌ I
(Lưu đề kiểm tra viết)
Ngày soạn:08/01/2017
Ngày dạy: 10/01/2017
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Ôn tập, củng cố được các kiến thức đã học sinh 9.
- GV biết được mức độ nắm bài của từng học sinh để có hướng bổ cứu trong dạy học.
2. Kỹ năng:- Rèn kỹ năng viết bài kiểm tra, tái hiện kiến thức.
3. Thái độ:- Thái độ nghiêm túc, trung thực khi làm bài kiểm tra.
II. Phương pháp: - Kiểm tra viết.
III. Hình thức: - 30% TN khách quan, 70% TN tự luận.
IV. Phương tiện: 
- GV: Ma trận, đề, đáp án, thông kê, rút kinh nghiệm.
- HS: Bút, giấy nháp, giấy làm bài.
1. Ma trận:
 Mức độ
Chủ đề 
Nhận biết
Thông hiểu
Vận dụng
Cộng
Cấp độ thấp
Cấp độ cao
TN
TL
TN
TL
TN
TL
TN
TL
Chương I: Các thí nghiệm của Men đen
- Quy luật phân li 
- Xác định được kiểu gen của phép lai phân tích
Câu
Số câu
Số điểm
C1
1
0,5
C2
1
0,5
C1,2
2
1
Chương II: Nhiễm sắc thể
- Số giao tử sinh ra.
- Xác định số lượng NST trong tế bào tại các kì phân bào
- Ý nghĩa của nguyên phân, giảm phân và thụ tinh.
Câu
Số câu
Số điểm
C4
1
0,5
C3
1
0,5
C9
1
2
C3,4,9
3
3
Chương III: ADN và gen
- Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
- Xác định số vòng xoắn của phân tử ADN.
- Viết cấu trúc ARN được tổng hợp trên khuôn ADN cho trước
Câu
Số câu
Số điểm
C7
1
1
C5
1
0,5
C8
1
1
C5,7,8
3
2,5
Chương IV: Biến dị
- Khái niệm, nhận biết đột biến số lượng NST.
- Phân biệt thường biến và đột biến.
Câu
Số câu
Số điểm
C6
1
0,5
C10
1
1
C11
1
1
C6,10,11
3
2,5
Chương V:
Di truyền học ở người.
- Viết sơ đồ phả hệ
Câu
Số câu
Số điểm
C12
1
1
C12
1
1
Tổng
Câu
Số câu
Số điểm
Tỉ lệ %
C1,4,6,7,10
5
3,5
35%
C2,3,9,11
4
4
40%
C5,12
2
1,5
15%
8
1
1
10%
C1-12
12
10 
100%
2. Đề :
I. Trắc nghiệm : (3ĐIỂM):Khoanh tròn vào chữ cái trước câu đúng nhất: 
Câu 1:Ở cà chua, gen A quy định quả đỏ (trội), gen a quy định quả vàng, phép lai nào sau đây cho kết quả đời con 75% quả đỏ : 25% quả vàng?
AA x Aa
Aa x Aa
Aa x aa
aa x aa
 Câu 2: Pháp lai nào sau đây là phép lai phân tích:
AA x Aa
Aa x Aa
Aa x aa
aa x aa
Câu 3: Ở ngô 2n = 20. Một tế bào ngô đang ở kì sau của nguyên phân, số lượng NST đơn trong tế bào đó bằng bao nhiêu?
10 NST
20 NST
40 NST
60 NST
Câu 4: Qua giảm phân ở động vật, một noãn bào bậc I cho ra bao nhiêu trứng?
1
2
3
4
Câu 5: Một phân tử ADN có A = 200, G = 800, số vòng xoắn trong phân tử là:
5
50
25
100
Câu 6: Trong tế bào sinh dưỡng của người mắc bệnh đao do chuyển đoạn NST có số lượng NST là:
45 NST
46 NST
47 NST
48 NST
II. Tự luận : (7ĐIỂM):
Câu 7(1điểm):Viết sơ đồ, trình bày quan hệ giữa gen và tính trạng
Câu 8(1điểm): Cho 1 đoạn phân tử ADN có cấu trúc như sau:
 - A - T - G - X - T - A - X - G - (1)
 - T - A - X - G - A -T - G - X - (2) 
Viết trình tự nucleotit trên phân tử ARN được tổng hợp từ mạch 2 ? 
Câu 9 (2 điểm): Trình bày ý nghĩa của nguyên phân, giảm phân và thụ tinh.
Câu 10 (1 điểm): Đột biến số lượng NST là gì? Gồm những loại nào?
Câu 11 (1 điểm): Phân biệt thường biến và đột biến?
Câu 12 (1 điểm): Ở người, bệnh dính ngón tay 2 và 3 do một gen kiểm soát, một cặp vợ chồng bình thường sinh được 3 người con. Hai người con gái bình thường, 1 người con trai mắc bệnh. Người con trai lấy vợ bình thường, sinh được một cháu trai bình thường và một cháu trai mắc bệnh, người con gái thứ nhất lấy chồng bình thường, sinh được một cháu trai bình thường và một cháu trai mắc bệnh, người con gái thứ hai lấy chồng bị dính ngón sinh một con trai một con gái đều bình thường. Lập sơ đồ phả hệ của gia đình nói trên.
3. Đáp án:
I. Trắc nghiệm: ( 3 ĐIỂM):
* Mỗi câu đúng 0,5 điểm.
Câu
1
2
3
4
5
6
Đáp án
B
C
C
A
D
B
II. Tự luận : (7ĐIỂM):
Câu
Đáp án
Điểm
7
- Sơ đồ: Gen (1 đoạn ADN) " mARN " prôtêin "tính trạng.
- Trình tự sắp xếp các nucleotit trên phân tử ADN quy định trình tự sắp xếp các nucleotit trên phân tử mARN, qua đó quy định trình tự sắp xếp các axitamin trên phân tử protein, protein trực tiếp tham gia vào cấu tạo và các hoạt động sinh lí của tế bào nên biểu hiện thành tính trạng của cơ thể.
0,5
0,5
8
- Mạch ARN: - A - U - G - X - U - A - X - G -
1
9
- Nguyên phân: là phương thức lớn lên của cơ thể, duy trì ổn định bộ NST trong sự lớn lên của cơ thể và ở loài sinh sản vô tính.
- Giảm phân và thụ tinh: 
+ Góp phần duy trì ổn định bộ NST qua các thế hệ ở loài sinh sản hữu tính và tạo ra nguồn biến dị tổ hợp.
+ Góp phần duy trì ổn định bộ NST qua các thế hệ ở loài sinh sản hữu tính và tạo ra nguồn biến dị tổ hợp.
+ Sự phối hợp nguyên phân, giảm phân và thụ tinh giúp duy trì ổn định bộ NST của loài qua các thế hệ tế bào và cơ thể.
1
1
10
- Đột biến số lượng NST là hiện tượng số lượng NST bị biến đổi, có thể xảy ra ở một hoặc một số cặp NST hoặc toàn bộ bộ NST. Gồm: thể dị bội và thể đa bội.
1
11
Thường biến
Đột biến
- Biến đổi ở kiểu hình
- Xuất hiện đồng loạt theo hướng xác định.
- Không di truyền được
- Có lợi, giúp sinh vật thích nghi với môi trường
- Biến đổi ở ADN, NST
- Xuất hiện riêng lẻ.
- Di truyền được
- Thường có hại cho sinh vật.
0,25
0,25
0,25
0,25
p
12
Quy ước: Nữ bình thường Nam bình thường 
 Nữ bị bệnh Nam bị bệnh 
Sơ đồ phả hệ: 
0,5
0,5
V. Tiến trình kiểm tra:
1. Ổn định lớp: 
2. Giao đề bài cho HS: HS làm bài kiểm tra và GV giám sát.
3. GV thu bài và chấm điểm: GV nhận xét giờ kiểm tra, chuẩn bị bài mới.
4. Thông kê kết quả:
LỚP
Tổng số HS
0-1,9
2-3,4
3,5-4,9
5-6,4
6,5-7,9
8-10
TB trở lên
9
27
SL
TL
SL
TL
SL
TL
SL
TL
SL
TL
SL
TL
SL
TL
5. GV trả bài kiểm tra: GV nhận xét bài làm và đưa đáp án.
6. Rút kinh nghiệm: