Giáo án Sinh học lớp 9 bài 2: Lai một cặp tính trạng

Tuần: 2-LAI MỘT CẶP TÍNH TRẠNG
Tiết PPCT: 2
ND: 20/8 
 1.Mục tiêu:
 1.1.Kiến thức:
 -HĐ1: HS biết được phương pháp lai 1 cặp thí nghiệm của Men đen và rút ra nhận xét, biết được các khái niệm kiểu gen, kiểu hình, thể đồng hợp, thể dị hợp.
 -HĐ2: HS biết HS hiểu được nội dung của qui luật phân li. Giải thích được kết quả thí nghiệm của Men đen
1.2.Kỹ năng:
 -HĐ1: HS thực hiện thành thạo kỹ năng: Lắng nghe tích cực, tìm kiếm và xử lí thông tin
 -HĐ2: HS thực hiện được kỹ năng: Tự tin khi trình bày ý kiến, viết sơ đồ lai
 1.3.Thái độ:
-HĐ1: Thói quen: Am hiểu khoa học
-HĐ2: Tính cách: HS biết giải thích được hiện tượng di truyền trong cuộc sống thực tế
2. Nội dung học tập
-Thí nghiệm của Menđen
-Menđen giải thích kết quả thí nghiệm
3.Chuẩn bị:
3.1.GV: H2.2, H2.3SGK/9
3.2.HS: Xem kỹ nội dung phần I, II, hoàn thành bảng 2
4.Tổ chức các hoạt động học tập:
 4.1.Ổn định tổ chức và kiểm diện:
9A1 
9A2 
9A3 
4.2.Kiểm tra miệng:
Câu1: Nêu một số thuật ngữ cơ bản của di truyền học: Tính trạng, cặp tính trạng tương phản, gen, thuần chủng? (10đ)
TL: Tính trạng: những đặc điểm về hình thái, cấu tạo, sinh lí của cơ thể 
-Cặp tính trạng tương phản: là 2 trạng thái biểu hiện trái ngược nhau của cùng 1 tính trạng
-Nhân tố di truyền: qui định các tính trạng của sinh vật
* Thuần chủng là giống có đặc tính di truyền đồng nhất
Câu 2: Trình bày đối tượng, nội dung, ý nghĩa thực tiễn của di truyền học? Cho VD về các tính trạng ở người để minh họa cho KN “cặp tính trạng tương phản”? (10đ)
TL: Đối tượng DTH: nghiên cứu bản chất, tính quy luật của hiện tượng DT
-Nội dung: nghiên cứu cơ sở vật chất, cơ chế của DT, các quy luật DT, nguyên nhân và quy luật biến dị.
-Ý nghĩa: DTH trở thành 1 ngành mũi nhọn trong sinh học hiện đại, trở thành cơ sở lí thuyết khoa học chọn giống có vai trò trong y học và công nghệ sinh học.
 * Người cao- người thấp; da trắng- da đen; tóc thẳng- tóc xoăn; mắt đen-mắt nâu.
4.3.Tiến trình bài học:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung bài học
 ( 2 phút)Vào bài: 
-GV: Nêu vd
PTC Hạt vàng x hạt xanh; PTC Hạt trơn x hạt nhăn
? Phép lai trên cho biết P khác nhau mấy cặp tính trạng tương phản? (1 cặp)
? Thế nào là lai 1 cặp tính trạng? (là phép lai trong đó P khác nhau 1 cặp tính trạng tương phản)
*HĐ1: ( 18 phút)Tìm hiểu Thí nghiệm của Menđen
MT: HS biết được phương pháp lai 1 cặp thí nghiệm của Men đen và rút ra nhận xét, biết được các khái niệm kiểu gen, kiểu hình, thể đồng hợp, thể dị hợp.
Tiến hành:
-GV: Giới thiệu sự tự thụ phấn nhân tạo trên đậu Hà lan H2.1 đây là công việc mà Menđen tiến hành rất cẩn thận, tỉ mỉ và công phu
? Dựa vào H 2.1 nêu thí nghiệm của Menđen? Đối tượng TN, phương pháp tiến hành?
*HS: ĐT đậu Hà lan. Cắt bỏ nhị của cây được chọn làm mẹ để ngăn sự tự thụ phấn rồi lấy phấn của cây được chọn làm bố rắc vào đầu nhụy của hoa đã được cắt nhị.
-Lai thuận: PTC Hoa đỏ x hoa trắng à F1 100% HĐ;
Lai nghịch: PTC Hoa trắng x hoa đỏ à F1 100% HĐ
? Nhận xét KQ phép lai thuận, nghịch? (giống nhau)
 -GV:Ông tiếp tục cho F1 tự thụ phấn hoặc tạp giao thu được 705 đỏ: 224 trắng
? Nhận xét KQ phép lai ở F1 và F2?
*HS:PTCà F1 đồng tính, tính trạng biểu hiện ở F1 là TT trội; tính trạng không biểu hiện ở F1 là TT lặn; F1 x F1à F2 phân tính theo tỉ lệ 705 đỏ: 224 trắng =3:1
-GV: Yêu cầu HS dựa vào H2.2 hoàn thành bảng 2
*HS: 787 thân cao: 277 thân lùn = 3 thân cao: 1thân lùn
 428 quả lục: 152 quả vàng =3 quả lục: 1 quả vàng
-GV: Menđen làm nhiều TN kết quả tương tự
? Dựa vào kết quả ở bảng 2 và H 2.2 hãy điền các cụm từ còn thiếu vào chỗ trống?
*HS: 1/ đồng tính, 2/ 3 trội: 1 lặn
 Rút ra KL lai 1 cặp tính trạng
-GV: Nêu VD: thân cao, thân lùn, quả lục, quả vàngđó là kiểu hình
? Kiểu hình là gì?
*HS: Tổ hợp toàn bộ các tính trạng được biểu hiện ra bên ngoài
*HĐ2: ( 15 phút)Tìm hiểu kết quả Thí nghiệm của Menđen
MT: HS hiểu được nội dung của qui luật phân li. Giải thích được kết quả thí nghiệm của Men đen
Tiến hành:
-GV: Treo H 2.3 hướng dẫn HS QS TLN cho biết:
? Từ TN Menđen giải thích kết quả TN như thế nào?
*HS: Các NTDT (gen) đã xác định các tính trạng, 
mỗi tính trạng được chi phối bởi 1 cặp NTDT tương ứng, gen trội xác định tính trạng trội, gen lặn xác định tính trạng lặn. 
Sơ đồ lai P AA x aa
Gp A a
 F1 Aa
F1x F1 Aa x Aa
GF1 A, a, A, a
 F2 AA, Aa, Aa, aa
*HS: Báo cáo kết quả, nhận xét, KL
? QS H 2.3 cho biết tỉ lệ các loại giao tử ở F1 và tỉ lệ các loại hợp tử ở F2 ?
*HS: Tỉ lệ các loại giao tử ở F1 là 1A, 1a; Tỉ lệ các loại hợp tử ở F2 là 1AA, 2Aa, 1aa
? Tại sao F2 có tỉ lệ 3 hoa đỏ: 1 hoa trắng?
*HS: Vì KG ở F1 là dị hợp Aa biểu hiện KH trội cho 2 loại GT với tỉ lệ ngang nhau nên tạo thành 4 hợp tử
I.Thí nghiệm của Menđen
-Đối tượng nghiên cứu: đậu Hà Lan
-Phương pháp tiến hành:
+ Thuần chủng về 1 cặp tính trạng tương phản. PTC Hoa đỏ x hoa trắng 
+ Cho lai thuận nghịch nhiều lần kết quả như nhau. à F1 100% Hoa đỏ
 + F1 x F1à F2 phân tính theo tỉ lệ 705 đỏ: 224 trắng =3:1
* ĐLPL: Khi lai 2 bố mẹ thuần chủng khác nhau về 1 cặp tính trạng tương phản thì F2 phân li tính trạng theo tỉ lệ trung bình 3 trội: 1 lặn.
II.Menđen giải thích kết quả thí nghiệm:
-Mỗi cặp TT tương phản do 1 NTDT (gen) qui định
 -Trong tế bào sinh dưỡng các gen tồn tại thành từng cặp.
 + Gen trội xác định tính trạng trội (kí hiệu bởi chữ cái in hoa )
+ Gen lặn xác định tính trạng lặn (kí hiệu bởi chữ cái thường)
- Trong quá trình phát sinh giao tử do sự phân li cặp gen Aa ở F1 tạo ra 2 loại giao tử A: a
- Quá trình thụ tinh các loại giao tử được tổ hợp ngẫu nhiên với nhau tạo ra 4 tổ hợp. 
* Qui luật phân li: Trong quá trình phát sinh giao tử mỗi NTDT trong cặp NTDT phân l về 1 giao tử và giữ nguyên bản chất như ở cơ thể thuần chủng của P.
 4.4.Tổng kết:
Câu 1: Nêu khái niệm KH? Cho vd minh họa?
TL: Tổ hợp toàn bộ các tính trạng được biểu hiện ra bên ngoài. Vd thân đỏ, thân trắng, quả vàng...
Câu 2: Men đen giải thích TN trên đậu Hà Lan như thế nào?
TL: Bằng sự phân li và tổ hợp của cặp gen qui định cặp tính trạng tương phản thông qua các quá trình phát sinh giao tử và thụ tinh. Sự phân li cặp gen Aa ở F1 tạo ra 2 loại giao tử A: a
4.5.Hướng dẫn HS học tập:
*Đối với bài học này: 
- Học bài theo câu hỏi 1, 2, 3 SGK/10
*Đối với bài học tiếp theo: 
- Chuẩn bị bài 3, hoàn thành các cụm từ còn thiếu ở bảng 3
5. Phụ lục: