Giáo án Ngữ văn Khối 8 - Tuần 23, Tiết 89: Tiếng Việt: Câu trần thuật

Tiết 89 - Tiếng việt: CÂU TRẦN THUẬT 
I. Đặc điểm hình thức và chức năng: 
1. Tìm hiểu ví dụ: sgk/45,46 
 Câu: “Ôi Tào Khê!” Ở̉ đoạn d là câu cảm thán. Các câu còn lại đều 
không có đặc điểm hình thức và chức năng của câu nghi vấn, câu 
cầu khiến hay câu cảm thán. 
a.- Câu 1 và 2: trình bày 
 - Câu 3: yêu cầu 
b. - Câu 1 : kể 
 - Câu 2: thông báo 
c. - Câu 1 và 2: miêu tả 
d. - Câu 2: nhận định 
 - Câu 3: bộc lộ cảm xúc 
 Câu trần thuật 
 2. Nhận xét 
 a. Hình thức 
- Không có đặc điểm hình thức của câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán. 
- Thường kết thúc bằng dấu chấm, nhưng đôi khi nó có thể kết thúc 
bằng dấu chấm than hoặc dấu chấm lửng. 
 b. Chức năng 
Chính: Thường dùng để kể, thông báo, nhận định, miêu tả 
Khác: Còn dùng để yêu cầu, đề nghị hay bộc lộ tình cảm, cảm xúc 
Lưu ý: Đây là kiểu câu được dùng phổ biến trong giao tiếp 
* Ghi nhớ: Sgk/47 
II. Luyện tập 
Bài 1 sgk/46: Hãy xác định kiểu câu và chức năng của những câu 
sau đây: 
a.Thế rồi Dế Choắt tắt thở.(1) Tôi thương lắm.(2)Vừa thương vừa ăn 
năn tội mình.(3) 
 (Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu ký) 
Kê ̉
Câu 2,3 Bộc lộ cảm xúc 
Cả 3 câu đều là câu trần thuật. 
Tiết 89 - Tiếng việt: CÂU TRẦN THUẬT 
b.Mã Lương nhìn cây bút bằng vàng sáng lấp lánh, em sung sướng 
reo lên: (1) 
- Cây bút đẹp quá!(2) Cháu cảm ơn ông!(3) Cảm ơn ông.(4) 
 (Cây bút thần) 
Câu 1: Câu trần thuật dùng để kể. 
Câu 2 : Câu cảm thán. 
Câu 3,4 : Câu trần thuật dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc. 
Bài 2 sgk/47: Đọc câu thứ hai trong phần bài thơ Ngắm trăng của 
Hồ Chí Minh 
dịch nghĩa :Trước cảnh đẹp đêm nay biết làm thế nào? 
dịch thơ :Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ; 
 Cho nhận xét về kiểu câu và ý nghĩa của hai câu đó. 
- Câu thứ hai trong phần dịch thơ : Câu trần thuật. 
 Hai câu này tuy khác về kiểu câu nhưng cùng diễn đạt một ý nghĩa: 
Đêm trăng đẹp gây xúc động mãnh liệt cho nhà thơ, khiến nhà thơ 
muốn làm một điều gì đó. 
- Câu thứ hai trong phần dịch nghĩa: Câu nghi vấn. 
Tiết 89 - Tiếng việt: CÂU TRẦN THUẬT 
(Tôi) xin hứa là sẽ đến đúng giờ. 
(Em )xin lỗi vì đã lỡ hẹn. - Xin lỗi : 
(Em) xin cảm ơn cô. 
(Mình )xin chúc mừng ngày sinh của bạn. 
(Tôi) xin cam đoan những lời khai trên 
 là đúng sự thật. 
Bài 5 SGK/ 47: Đặt câu. 
- Hứa hẹn: 
- Cảm ơn: 
- Chúc mừng: 
- Cam đoan: 
Tiết 89 - Tiếng việt: CÂU TRẦN THUẬT 
Hướng dẫn học bài: 
- Học bài, nắm được ghi nhớ SGK 
trang 46,52. 
- Hoàn thành các bài tập còn lại. 
- Xem trước bài : Câu phủ định 
