Giáo án Ngữ văn 8 - Trần Huy Thao - Tuần 8

TUẦN 8
Tiết 29,30 
 Ngày soạn: …………………..
 Ngày dạy: ……………………
 Văn bản: 
CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG
 	 O Hen ri
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp HS
1. Kiến thức:
- Nhân vật, cốt truyện, sự kiện trong một tác phẩm của truyện ngắn hiện đại Mĩ.
- Lòng cảm thông, sự chia sẻ giữa những nghệ sĩ nghèo.
- Ý nghĩa của tác phẩm nghệ thuật vì cuộc sống của con người.
2. Kĩ năng:
- Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm tự sự để đọc- hiểu tác phẩm.
- Phát biểu, phân tích đặc điểm nổi bật về nghệ thuật kể chuyện của nhà văn.
- Cảm nhận được ý nghĩa nhân văn sâu sắc của truyện.
3. Thái độ: G.dục tình yêu thương con người,sống có nghĩa tình với những người xung quanh.
4. Tích hợp: GD kĩ năng sống:
- Giao tiếp: Phản hồi, lắng nghe, trình bày suy nghĩ về tình huống truyện và cách cư xử của các nhân vật trong truyện.
- Suy nghĩ sáng tạo: Phân tích giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản. Ý nghĩa của hình tượng chiếc lá.
- Xác định giá trị bản thân: sống có tình thương và biết ơn những người xung quanh.
B. CHUẨN BỊ:
- GV: Đọc tham khảo mở rộng tập truyện ngắn của O Hen – ri.
 Sưu tầm những bức tranh minh hoạ Chiếc lá cuối cùng.
 Phương pháp dạy học tích cực:
 	- Đàm thoại + diễn giảng + thảo luận
- Động não: tìm hiểu tình huống truyện và diễn biến tâm trạng nhân vật
 Phương tiện dạy học: tranh minh họa.
-HS: đọc và soạn bài.
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
 1. Ổn định tổ chức. 
 2. Kiểm tra bài cũ:
- Phân tích những ưu, nhược điểm của nhân vật Đôn ki–hô-tê qua đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió?
- Phân tích ưu điểm và nhược điểm của nhân vật giám mã Xan –chô Pan –xa qua đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió?
- Em rút ra được những bài học thiết thực gì qua hai hình tượng nhân vật Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan-xa?
 3. Bài mới:
 	Hoạt động1: Giới thiệu bài mới 
 Văn học Mĩ là một nền văn học trẻ nhưng đã xuất hiện những nhà văn kiệt xuất như Hêminguây, Giắc Lơn-đơn … trong số đó, tên tuổi của O Hen Ri nổi bật lên như một tác giả truyện ngắn tài danh. Chiếc lá cuối cùng là một trong những truyện ngắn hướng vào cuộc sống nghèo khổ bất hạnh của người dân Mĩ, vào sức mạnh của nghệ thuật chân chính đem lại niềm tin cho con người.
Hoạt động 2: Nội dung bài mới
Hoạt động của GV&HS
Nội dung
 Hướng dẫn đọc và tìm hiểu chung
 Yêu cầu hs đọc phần chú thích dấu sao.
(?) Em hiểu gì về tác giả tác phẩm ? ( sgk)
 GV đọc sau đó gọi hs đọc tiếp (yêu cầu: chú ý phân biệt lời kể, tả của tác giả với những câu, đoạn đặt trong dấu ngoặc kép – lời nói trực tiếp của các nhân vật).
(?) Em hãy tóm tắt nội dung vb Chiếc lá cuối cùng bằng một đoạn văn ngắn?
 Giải thích từ khó.
- Hãy xác điịnh thể loại của văn bản và cho biết các phương thức biểu đạt tác giả sử dụng khi xây dựng truyện?
 HD phân tích VB.
(?) Văn bản này có mấy nhân vật, ai là nhân vật chính? Tại sao nói đó là nhân vật chính? 
(?) Theo dõi đoạn trích, em thấy Giôn-xi đang trong tình cảnh như thế nào? 
(?) Tình trạng ấy khiến cô hoạ sĩ trẻ này có tâm trạng ra sao? 
(?) Khi cô ra lệnh người chị kéo mành ra lần thứ nhất thì Giôn-xi đã suy nghĩ điều gì? Điều đó có ý nghĩa gì?
 (?) Theo em, Giôn – xi đã cảm nhận được điều gì từ chiếc lá cuối cùng vẫn còn đó? (Trong chiếc lá mỏng manh nhỏ nhoi ấy chứa đựng một sức sống thật mãnh liệt bền bỉ)
(?) Chi tiết Giôn–xi xin cháo và sữa, đòi soi gương, muốn ngồi dậy cho thấy điều đổi thay nào ở cô?
 (?) Vậy nguyên nhân làm cho Giôn xi khỏi bệnh là gì?
- Chính chiếc lá cuối cùng đã đem lại nhiệt tình tuổi trẻ của cô về lại cho cô. Chính là cô đã tự chữa bệnh cho mình nhờ chiếc lá, bằng chính sự thay đổi tinh thần, tâm trạng của mình
.(?) Em nghĩ gì về nhân vật Giôn – xi từ tất cả những biểu hiện đó ? 
(?) Việc Giôn –xi khỏi bệnh nói lên điều gì?
- Người ta có thể tự chữa bệnh cho mình bằng nghị lực, bằng tình yêu cuộc sóng, bằng sự đấu tranh và chiến thắng bệnh tật.
 * Theo dõi nhân vật Xiu cho biết :
(?)Tình yêu thương của Xiu được biểu hiện như thế nào đối với Giôn – xi khi nhìn lá thường xuân ít ỏi còn bám lại trên cây ?
(?) Xiu đã động viên, chăm sóc Giôn-xi như thế nào?
(?) Sáng hôm sau, Xiu có biết chiếc lá cuối cùng là lá giả, lá vẽ hay không? Vì sao? Không biết thì làm cho câu chuyện ntn? 
 (?) Cụ Bơ-men là một hoạ sĩ nghèo, mong muốn vẻ được một kiệt tác nghệ thuật. ở đây cụ đã vẽ chiếc lá cuối cùng với mục đích gì? 
(?) Hoạ sĩ già Bơ-men đã vẽ bức tranh chiếc lá cuối cùng ntn? 
(?) Người hoạ sĩ ấy đã phải trả giá như thế nào cho bức vẻ chiếc lá cuối cùng của mình?
(?) Có thể gọi bức tranh Chiếc lá cuối cùng của cụ Bơ-men là một kiệt tác được hay không? Vì sao (HSTLN).
(?) Qua đây ta thấy cụ Bơ –men là một con người ntn?
(?) Bức tranh của cụ Bơ-men không phải là thần dược , nó là tác phẩm nghệ thuật được tạo nên bởi tình yêu thương con người. Từ đây em hiểu thêm ý nghĩa nào của truyện Chiếc lá cuối cùng?
---Nghệ thuật chân chính được tạo ra từ tình yêu thương con người, nghệ thuật chân chính là nghệ thuật vì con người.
(?) Nét độc đáo của nghệ thuật truyện này là hiện tượng đảo ngược tình huống 2 lần, gây bất ngờ và hấp dẫn người đọc. Em hãy làm rõ điều này qua cách kết thúc bất ngờ của câu chuyện và nêu tác dụng của nó?
HD tổng kết
 - Truyện ca ngợi những ai, về điều gì(?)
(Truyện ca ngợi những con người nghèo khổ có tấm lòng cao cả biết yêu thương và hi sinh cho nhau) 
- Từ đó, em hiểu gì về tư tưởng và tài năng của nhà văn , tác giả của truyện Chiếc lá cuối cùng?
- Yêu thương, quí trọng người nghèo, tài viết truyện với những kết thúc độc đáo bất ngờ.
-HS đọc ghi nhớ- GV chốt ý.
I. TÌM HIỂU CHUNG :
1. Tác giả, tác phẩm:
 - O-Hen-Ri ( 1862 – 1910 ) là nhà văn Mỹ chuyên viết truyện ngắn.
- Các truyện ngắn của ông toát lên tình thương nhân đạo cao cả, tình thương yêu người nghèo khổ.
- Đoạn trích “ Chiếc lá cuối cùng” là phần cuối của truyện ngắn cùng tên
2. Đọc, kể tóm tắt
3. Giải nghĩa từ
4. Thể loại và phương thức biểu đạt:
- Thể loại: Truyện ngắn
- PTBĐ: tự sự, miêu tả, biểu cảm
II. PHÂN TÍCH:
1. Diễn biến tâm trạng của Giôn – xi:
- Hoàn cảnh: 
Hoạ sĩ nghèo, ở trong khu trọ tồi tàn.
Cô bị bệnh sưng phổi.
-Tâm trạng:
 + Bi quan, chán nản nghĩ rằng khi chiếc lá cuối cùng rụng thì lúc đó cô sẽ chết.
 + Lạnh lùng thản nhiên chờ đón cái chết.
 + Chiếc lá thường xuân vẫn còn đó-> Cảm nhận được chiếc lá mỏng manh nhỏ nhoi ấy chứa đựng một sức sống mãnh liệt bền bỉ
àcảm thấy muốn chết là một tội, tình yêu bạn, tình yêu hội hoạ đã trở lại.
 Một cô gái yếu đuối, nhạy cảm được hồi sinh nhờ chiếc lá.
2. Tình thương yêu của Xiu:
-Lời nói: Em thân yêu, em hãy nghĩ đến chị, nếu em không còn nghĩ đến mình, chị biết làm gì đây à lo sợ nếu Giôn xi chết.
-Cử chỉ: Quấy cháo gà, pha sữa, kéo mành... 
->Tận tình chăm sóc chiều chuộng.
- Kể chuyện về cái chết của cụ Bơ-men cho Giôn-xi nghe. 
=> Một con người tốt, hết lòng vì người khác, hiểu và trân trọng những điều tốt đẹp trong cuộc sống.
3. Kiệt tác của cụ Bơ – men:
- Vẽ chiếc lá cuối cùng để cứu Giôn – xi 
- Vẽ âm thầm, bí mật trong đêm mưa gió lạnh buốt ngoài trơiø.
Cụ chết vì viêm phổi.
à Chiếc lá cuối cùng là một kiệt tác vì nó giống như chiếc lá thật, được vẽ bằng cả tấm lòng và nó đem lại sự sống cho Giôn xi.
à Cụ Bơ-men là một con người cao thượng , quên mình vì người khác.
4. Nghệ thuật:
- Đảo ngược tình huống hai lần:
+ Nhân vật Giôn –xi đi từ chết đến sống.
+ Cụ Bơ-men đi từ sống đến chết.
à Gây bất ngờ hứng thú suy ngẫm cho người đọc.
III. TỔNG KẾT:
 *Ý nghĩa truyện.
- Chiếc lá cuối cùng là câu chuyện cảm động về tình yêu thương giữa những người nghệ sĩ nghèo.Qua đó thể hiện của mình về mục đích sáng tạo nghệ thuật
4. Củng cố: Học qua vb Chiếc lá cuối cùng, có thể khái quát chủ đề tư tưởng với những khía cạnh nào ? ( Tình yêu thương cao cả của những con người nghèo khổ với nhau, sức mạnh của tình yêu cuộc sống chiến thắng bệnh tật)
5. Dặn dò : Học thuộc ghi nhớ , tóm tắt tác phẩm 
 Soạn bài mới “Hai cây phong”
******************************************************************
Tiết 31 
 Ngày soạn: …………………..
 Ngày dạy: ……………………
 	CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG 
(PHẦN TIẾNG VIỆT)
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp HS :
1. Kiến thức: Các từ ngữ địa phương chỉ quan hệ ruột thịt thân thiết
2. Kĩ năng: Sử dụng từ ngữ địa phương chỉ quan hệ thân thích, ruột thịt.
3. Thái độ: Ý thức sử dụng từ địa phương phù hợp với đối tượng và hoàn cảnh giao tiếp
4. Tích hợp: với các vb Văn và tập làm văn đã học
B. CHUẨN BỊ 
GV: Bảng phụ Dự kiến khả năng tích hợp : với các vb Văn và tập làm văn đã học
HS: Chuẩn bị theo yêu cầu của SGK. 
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
 1. Ổn định tổ chức. 
 2. Kiểm tra bài cũ: ( kết hợp trong bài mới )
 3. Bài mới :
 - Bài này mang tính chất điều tra nên gv hướng dẫn cho hs chuẩn bị trước ở nha.
 - Thảo luận ở tổ, mỗi tổ làm chung một bảng điều tra, cuối bảng cần rút ra những từ ngữ không trùng với từ ngữ toàn dân (nếu có) tập hợp các tổ viên sưu tầm các vấn đề thứ 2 và thứ 3. 
 - Đại diện tổ trình bày kết qủa sưu tầm. GV nhận xét bài làm của các tổ:
 4. Củng cố: GV nhận xét phần thực hiện bài tập của các nhóm.
 5. Dặn dò: Về tiếp tục sưu tầm thêm những từ ngữ chỉ quan hệ ruột thịt, thân thích được dùng ở địa phương khác và một số thơ ca.
 Soạn bài tiếp theo” Lập dàn ý cho bài văn tự sự…”
******************************************************************
Tiết 32 
 Ngày soạn: …………………..
 Ngày dạy: ……………………
Tập làm văn:	 
LẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN TỰ SỰ KẾT HỢP 
MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp hs 
1. Kiến thức: 
- Cách lập dàn ý cho văn bản tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm.
 - Nhận diện được bố cục các phần Mở bài, Thân bài , Kết bài của một vb tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm 
 - Biết cách tìm lựa chọn và sắp xếp các ý trong bài văn ấy 
2. Kĩ năng:
 - Xây dựng bố cục sắp sếp các ý cho bài văn tự sự có kết hợp với miêu tả và biểu cảm.
 - Viết một bài văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm có độ dài khoảng 450 chữ.
3. Thái độ: Ý thức xây dựng dàn bài bài văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm
B. CHUẨN BỊ: 
GV: SGV + GIÁO ÁN + CHUẨN KIẾN THỨC
 PP DHTC: Đàm thoại + diễn giảng + thảo luận
 HS: Đọc và soạn bài. 
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 
 1. Ổn định tổ chức.
 2. Kiểm tra bài cũ:
 - Xây dựng một đoạn văn tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm cần làm theo mấy bước? Nêu nội dung từngø bước?
 3. Bài mới: 
 Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới
 Hoạt động 2: HD tìm hiểu nội dung bài mới
Hoạt động của GV&HS
Nội dung
 HD Tìm hiểu dàn ý của bài văn tự sự 
 Gv yêu cầu hs đọc bài văn Món quà sinh nhật.
(?) Xác định ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài và nêu dụng chính của mỗi phần?
(?) Truyện kể về sự việc gì? Ai là người kể chuyện (ở ngôi thứ mấy)? 
(?) Câu chuyện xảy ra ở đâu? Vào lúc nào? Trong hoàn cảnh nào ?
(?) Chuyện xảy ra với ai? Có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính? Tính cách của mỗi nhân vật ra sao? 
(?) Câu chuyện diễn ra ntn? (Mở đầu nêu vấn đề gì? Đỉnh điểm của câu chuyện ở đâu? Kết thúc ở chổ nào ? điều gì đã tạo nên sự bất ngờ?)
(?) Các yếu tố miêu tả, biểu cảm được kết hợp và thể hiện ở những chổ nào trong truyện? tác dụng những yếu tố miêu tả và biểu cảm này?
 (?) Những nội dung trên được tác giả kể theo thứ tự nào?
 Gv yêu cầu hs tìm hiểu mục 2 trong sgk 
(?) Dàn ý của bài văn tự sự kết hợp với miêu tả, biểu cảm, thường gồm mấy phần, là những phần nào? Nêu nhiệm vụ của mỗi phần ?
Gọi hs đọc ghi nhớ sgk/95
HD luyện tập
 Hs đọc bài tập 1 
(?) Bài tập 1 yêu cầu chúng ta phải làm gì ? (HSTLN)
(?) Phần mở bài giới thiệu ai ? Trong hoàn cảnh nào ?
(?) Thân bài Nêu các sự việc chính xảy ra với nhân vật theo trật tự thời gian ( lúc đầu , sau đó , tiếp theo) và kết quả ( mấy lần quẹt diêm? Mỗi lần diễn ra như thế nào và kết quả ra sao?)
(?) Trong khi nêu các sự việc chính, chỉ ra các yếu tố miêu tả và biểu cảm được sử dụng trong đó ?
+ Các yếu tố miêu tả và biểu cảm; các yếu tố này đan xen vào trong quá trình kết chuyện về cô bé bán diêm, đặc biệt là cứ sau mỗi lần em bé qẹt diêm thì cảnh mộng tưởng cũng như cảnh thực sau khi diêm tắt được tác giả miêu tả rất sinh động. kèm theo đó là những suy nghĩ tâm trạng của nhân vật.
(?) Kết cục số phận của nhân vật ntn và cảm nghĩ của người kể ra sao?
(?) Nêu yêu cầu của bài tập 2?
I. TÌM HIỂU DÀN Ý CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ:
* Truyện : Món quà sinh nhật 
+ Bố cục: 3 phần 
- Mb: Từ đầu đến bao nhiêu thứ bày la liệt trên bàn-> Nội dung chính là kể và tả lại quang cảnh chung của buổi sinh nhật. 
- Tb: Tiếp theo đến Trinh vẫn lặng lẽ cười, chỉ gật đầu không nói->kể về món quà sinh nhật độc đáo của người bạn 
- Kb: Còn lại->Nội dung: nêu cảm nghĩ của người bạn về món quà sinh nhật.
- Yếu tố tự sự:
 + Kể về món quà sinh nhật độc đáo của Trinh dành cho người bạn thân của mình; ngôi kể: thứ nhất ( tôi = Trang)
 + Nhà Trang và buổi sáng; trong hoàn cảnh: ngày sinh nhật của trang có các bạn đến chúc mừng.
 + Chuyện xảy ra xoay quanh Trang (nhân vật chính), ngoài ra còn có Trinh, Thanh và các bạn khác.
 Trang: hồn nhiên, vui mừng, sốt ruột; Trinh: kín đáo, đắm thắm, chân thành; Thanh: hồn nhiên, nhanh nhẹn, tinh ý.
+ Diễn biến câu chuyện:
- Mở đầu: buổi sinh nhật vui vẻ đã sắp kết thúc. Trang sốt ruột vì người bạn thân nhất chưa đến.
- Diễn biến: Trinh đến và giải toả những băn khoăn của trang, đỉnh điểm là món quà độc đáo: một chùm ổi được trinh căm sóc từ khi còn là những cái nụ.
- Kết thúc: cảm nghĩ của trang về món quà độc đáo 
+ Kết hợp miêu tả và biểu cảm để góp phần thể hiện rõ tình cảm của nhân vật trong truyện. 
+ Kể theo trình tự thời gian. 
* Dàn ý của một bài văn tự sự 
 (Ghi nhớ : sgk /95) 
II. LUYỆN TẬP: 
Bài tập1: Dựa vào vb Cô bé bán diêm lập dàn ý 
a.Mở bài : Giới thiệu quang cảnh đêm giao thừa và gia cảnh của em bé bán diêm, nhân vật chính trong truyện 
b. Thân bài: 
 - Lúc đầu do không bán được diêm nên em bé không giám về nhà vì sợ bố đánh. 
- Em bị rét hành hạ “đôi tay cứng đờ ra”
 - Sau đó em bé đành liều đánh các que diêm để sưởi ấm cho mình. 
- Mỗi lần quẹt một que diêm, em lại thấy hiện lên một viễn cảnh ấm áp đẹp đẽ. 
- Cuối cùng muốn níu bà ở lại em đã quẹt tất cả các que diêm còn lại. 
c. Kết bài: Kết cục em bé bán diêm đã chết “vì giá rét trong đêm giao thừa” 
Bài tập 2: Lập dàn ý 
Mb: giới thiệu người bạn của mình là ai? Kỉ niệm khiến mình xúc động là kỉ niệm gì? (nêu một cách khái quát)
Tb: Tập trung kể về kỉ niệm xúc động ấy:
- Nó xảy ra ở đâu, lúc nào? (thời gian, hoàn cảnh) với ai? (nhân vật)
- Chuyện xảy ra ntn? (mở đầu, diễn biến. kết quả)
- Điều gì khiến em xúc động? Xúc động ntn? (miêu tả các biểu hiện của xúc động)
Kb: Em có suy nghĩ gì về kỉ niệm đó ?
4. Củng cố : Nêu bố cucï của bài văn tự sự ? nhiệm vụ của từng phần ?
5. Dặn dò : - Học phần ghi nhớ sgk .
 - Làm hết bài tập còn lại. Chuẩn bị bài viết số 2
 - Soạn bài “Hai cây phong”