Giáo án Ngữ văn 11 - Tiết 62: Đọc văn Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài

Ngày soạn
Ngày giảng
Lớp 11A3
Lớp 11A4
	Tiết 62: Đọc văn:
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
(Trích Vũ Như Tô- Nguyễn Huy Tưởng)
	I. MỤC TIÊU DẠY HỌC
	1. Kiến thức:
 	- Hiểu và phân tích được xung đột kịch, tính cách, diễn biến tâm trạng và bi kịch của vũ Như Tô và Đan Thiềm trong đoạn trích.
 	- Nắm được những nét đặc sắc về nghệ thuật đoạn trích.
 	2. Kĩ năng:
 	- Đọc hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.
 	- Rèn kỹ năng phân tích tác phẩm kịch
 	3. Thái độ:
 	- Giáo dục cho Hs hiểu đúng về cái đẹp và biết yêu cái đẹp.
	II. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
 	- Phương pháp đọc hiểu, đọc diễn cảm, kết hợp phân tích, giảng bình, so sánh, nêu vấn đề bằng hệ thống câu hỏi gợi mở.
 	- Trao đổi thảo luận, kích thích sự sáng tạo của học sinh.
 	- Tích hợp phân môn Làm văn, Tiếng Việt, Đọc văn
	III. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
	Sgk, giáo án, đọc tài liệu tham khảo.
	IV. TỔ CHỨC DẠY HỌC
 	1. Ổn định tổ chức.
 	2. Kiểm tra bài cũ: Lồng ghép vào tìm hiểu tác phẩm
 	3. Bài mới:
Hoạt động 1 (1p) Khởi động
	Ở tiết học trước, chúng ta đã tìm hiểu và phát hiện được mâu thuẫn xung đột thứ nhất xuất hiện trong vở kịch. Có phải chỉ dừng lại ở mâu thuẫn đó? Và Vũ Như Tô là nhân vật như thế nào trong vở kịch> Chúng ta cùng tìm hiểu bài học ngày hôm nay.
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
Hoạt động 2 (15p)
Hướng dẫn HS tiếp tục tìm hiểu về mâu thuẫn, xung đột diễn ra trong vở kịch
GV: Yêu cầu HS nhắc lại mâu thuẫn, xung đột thứ nhất.
Đồng thời, yêu cầu câu trả lời của nhóm 3 + 4 đã thực hiện ở tiết học trước.
- Nhóm 3 + 4 : Chỉ ra những mâu thuẫn cơ bản giữa quan niệm nghệ thuật cao siêu với lợi ích trực tiếp của nhân dân?
GV: Mâu thuẫn thứ hai có được giải quyết dứt khoát không? cách giải quyết như thế nào? 
Hoạt động 3 (25p)
Hướng dẫn HS tìm hiểu nhân vật Vũ Như Tô
Trao đổi thảo luận nhóm.
- Nhóm 1. Vũ Như Tô là con người có tính cách như thế nào? 
- Nhóm 2: Điều sai lầm của Vũ Như Tô ở chỗ nào?
- Nhóm 3. Vì sao Vũ Như Tô cương quyết không nghe lời Đan Thiềm chạy trốn? 
- Nhóm 4. Lý do nào khiến Vũ Như Tô trở thành kẻ thù của nhân dân?
(Những tiếng kêu than của Vũ Như Tô trước khi bị dẫn ra pháp trường: Ôi mộng lớn! Ôi Cửu Trùng Đài! Ôi Đan Thiềm! 
à Tâm trạng đau xót, tuyệt vọng, phẫn uất cùng cực. Cho đến lúc chết vẫn cho rằng mình không có công thì cũng vô tội à nét độc đáo của nhân vật bi kịch lịch sử.)
III. Đọc – Hiểu văn bản
1. Những mâu thuẫn, xung đột cơ bản.
- Mâu thuẫn xung đột thứ nhất
- Mâu thuẫn thứ hai xung đột thứ hai: Quan niệm nghệ thuật thuần túy, cao siêu muôn đời >< Lợi ích thiết thực, trực tiếp của nhân dân.
+ Vũ Như Tô - Kiến trúc sư - nghệ sĩ: Tâm huyết, hoài bão, muốn đem lại cái đẹp cho muôn đời.
+ Mượn uy quyền, tiền bạc của vua để thực hiện hoài bão lớn lao: à mục đích chân chính >< con đường thực hiện mục đích sai lầm.
à Đẩy Vũ Như Tô vào tình trạng đối nghịch với nhân dân - kẻ thù của nhân dân- người thợ.
à Bi kịch không lối thoát của nghệ sĩ thiên tài Vũ Như Tô.
- Chưa giải quyết dứt khoát vì:
+ Vũ Như Tô cho đến lúc chết vẫn không thấy được sai lầm của mình, vẫn cho rằng mình vô tội . 
+ Vũ Như Tô ghét vua lê nhưng lại mượn tay vua để thực hiện hoài bão của mình, vô tình gây nỗi khổ cho dân.
à Câu hỏi chưa có câu trả lời dứt khoát.
b. Nhân vật Vũ Như Tô.
- Là một kiến trúc sư tài ba ‘‘nghìn năm có một’’.
- Nhân cách cao cả, hoài bão lớn lao, nghệ sĩ chân chính, gắn bó với nhân dân, không khuất phục trước uy quyền, kiên quyết không chịu nhận xây lâu đài cho vua Lê Trương Dực.
- Không hám lợi, chia hết vàng bạc vua thưởng cho thợ.
- Khát khao suốt đời là xây được một tòa lâu đài nguy nga tráng lệ, bền vững muôn đời, để dân ta nghìn thu hãnh diện.
à Lí tưởng chân chính, cao đẹp nhưng cao siêu xa rời đời sống nhân dân lao động.
à Vũ Như Tô không nhận ra một thực tế: Cửu Trùng Đài xây bằng mồ hôi, nước mắt, xương máu của nhân dân.
- Ông nhất mực cho rằng mình không có tội mà chỉ có công. Luôn tin vào việc làm chính đại quang minh của mình, và hi vọng sẽ thuyết phục được An Hòa hầu. 
- Khát vọng, đam mê sáng tạo nghệ thuật của ông xuất phát từ thiên chức của nghệ sĩ chân chính, nhưng chưa đúng vì đặt nhầm chỗ, vì xa rời thực tiễn, vì lợi dụng giai cấp cầm quyền tàn bạo để thực hiện mục đích chân chính của mình.
à Vô hình chung tự đưa ông sang hàng ngũ kẻ thù của nhân dân - ông thất bại - trả giá bằng chính sinh mạng của mình.
=> Vũ Như Tô - nhân vật bi kịch lịch sử, mang khát vọng lớn, cao cả nhưng lầm lạc trong suy nghĩ và hành động. Chỉ thực sự bừng tỉnh khi biết chính An Hòa ra lệnh đập phá, đốt Cửu Trùng Đài.
Hoạt động 4 (4p)
Hướng dẫn HS củng cố bài học, dặn dò bài mới
	4. Củng cố, luyện tập.
	- Những mâu thuẫn xung đột cơ bản của vở kịch và đoạn trích 
 - Tính cách và diễn biến tâm trạng của Vũ như Tô
	5. Dặn dò
	- Học bài và chuẩn bị “Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài” – tiếp theo
	- Tìm hiểu nhân vật Đan Thiềm và giá trị tác phẩm.