Giáo án Lịch sử 8 - Tiết 47, Bài 29: Chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp và những chuyển biến về kinh tế, xã hội ở Việt Nam (Tiếp theo)

Tuần: 31
Tiết: 47 
Bài 29: CHÍNH SÁCH KHAI THÁC THUỘC ĐỊA CỦA THỰC DÂN PHÁP VÀ NHỮNG CHUYẾN BIẾN VỀ KINH TẾ, XÃ HỘI Ở VIỆT NAM (TT)
Ngày soạn: 25/03/2014
Ngày dạy: 01/04/2014 
I/ Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức: Học sinh cần:
- Biết được chính sách chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục của thực dân Pháp. Qua đó hiểu được mục đích và phương pháp khai thác thuộc địa của thực dân Pháp ở Việt Nam.
- Những nét chính về sự biến đổi kinh tế, cơ cấu xã hội Việt Nam ở nông thôn và thành thị trứoc tác động của cuộc khai thác thuộc địa.
- Hiểu được cơ sở dẫn đến việc hình thành tư tưởng giải phóng dân tộc mới.
2. Tư tưởng: 
- Thấy được âm mưu và dã tâm của thực dân Pháp, mâu thuẩn cơ bản của xã hội Việt Nam đầu thế kỉ XIX, thái độ chính trị của từng giai cấp, tầng lớp đối với độc lập dân tộc.
- Trân trọng hành động yêu nước của các sĩ phu đầu thế kỉ XIX.
3. Kĩ năng: Sử dụng bản đồ. Rút ra đặc điểm của các giai cấp tầng lớp xã hội, trên cơ sở đó lập bảng biểu so sánh để ghi nhớ.
II/ Chuẩn bị:
1. Phương tiện.
Lược đồ Liên bang Đông Dương thuộc Pháp.
Tài liệu, tranh ảnh liên quan đến bài giảng.
Sơ đồ tổ chức bộ máy thống trị của Pháp ở Đông Dương.
2. Phương pháp: - Vấn đáp, giảng giải, trực quan.
III/ Hoạt động dạy và học:
1. KTBC: (15’)
Kiểm tra 15 phút 
Câu 1: Thực dân Pháp đã thực hiện Chính sách về kinh tế như thế nào trong cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất (1897-1914)? (10đ)
Đáp án:
*Nông nghiệp: (2đ)
- TDP đẩy mạnh việc cướp đoạt ruộng đát
- Bóc lột nông dân theo kiểu phát canh thu tô.
* Công nghiệp:(2đ)
- Tập trung vào khai thác than và kim loại
- Xây dựng một số cơ sở công nghiệp như xi măng, gạch, ngói, điện, nước...
* Giao thông vận tải:(2đ)
- Xây dựng hệ thống giao thông vận tải để tăng cường bóc lột kinh tế và đàn áp phong trào đấu tranh của nhân dân.
*Thương nghiệp(2đ)
- Nắm giữ độc quyền về thị trường.
- Tăng thêm các loại thuế và đánh thuế nặng.
+=>Mục đích:(2đ)
Vơ vét, bóc lột sức người, sức của của nhân dân Việt Nam để làm giàu cho tư bản Pháp.
Hết
 2. Bài mới: Với những chính sách cai trị, khai thác thuộc địa chủa thực dân Pháp đã làm cho xã hội Việt Nam có những biến chuyển sâu sắc, những biến chuyển đó như thế nào ta tìm hiểu qua bài học.
TG
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung cần đạt
12’
Mục tiêu 1: Đầu thế kỉ XX, địa vị kinh tế, chính trị xã hội của địa chủ phong kiến có sự thay đổi, nông dân ngày càng bị bần cùng hóa, thái độ chính trị của họ
- HS đọc đoạn đầu mục 1 SGK.
? Giai cấp địa chủ, quan lại ở nông thôn, đầu thế kỉ XX có sự thay đổi như thế nào? (không bị xóa bỏ, ngược lại ngày càng đông thêm, địa vị kinh tế, chính trị ngày một tăng cường).
? Vì sao có sự thay đổi đó? (Pháp dung dưỡng cho họ để làm tay sai ra sức bóc lột, đàn áp nông dân vì trên thực tế Pháp không với tay được đến các làng xã)
- HS đọc đoạn chữ nhỏ SGK- xem hình 99
II/ Những biến chuyến của xã hội Việt Nam:
1.Các vùng nông thôn:
- Quan lại, địa chủ phong kiến ngày càng đông thêm, trở thành tay sai của thực dân Pháp.
? Tình cảnh của nông dân lúc bấy giờ như thế nào? Vì sao như vây?(ngày càng bị bần cùng hóa, họ không có lối thoát. Vì ở nông thôn họ bị áp bức, bóc lột, một bộ phận chạy ra làm công nhân hầm mỏ, xí nghiệp cũng sống cơ cực)
? Thái độ chính trị của người nông dân thế nào?(căm thù đế quốc, thực dân và phong kiến sẵn sàng vùng dậy chống áp bức nếu có giai cấp hay cá nhân nào đề xướng)
- HS xem hình 100: đời sống người công nhân VN cũng cơ cực không kém gì nông dân.
GV: với chính sách khai thác thuộc địa lần thứ nhất, nông thôn Việt Nam có nhiều biến đổi, đô thị Việt Nam cũng phát triển và một số giai tầng mới ra đời.
- Nông dân bị bần cùng hóa, mất ruộng đất, sống cơ cực, sẵn sàng tham gia cách mạng.
12’
Mục tiêu 2: Đô thị Việt Nam ra đời và phát triển, một số giai cấp, tầng lớp mới xuất hiện, thái độ chính trị của các giai tầng này.
- HS đọc mục 2.
? Cuối thế kỉ XIX-đầu XX, dưới tác động của cuộc khai thác thuộc địa đô thị VN phát triển như thế nào?(SGK- đô thị là các trung tâm hành chính, sản xuất, dịch vụ, đầu mối chính trị trong cả nước)
? Tầng lớp tư sản VN ra đời ở thành thị như thế nào? (với chương trình “khai thác lần thứ nhất” 1 số người là thầu khoán, đại lí, chủ xí nghiệp, chủ hãng buôn, họ đứng ra làm ăn, kinh doanh, đời sống có phần dễ chịu hơn song vẫn bị thực dân chèn ép, kìm hãm, thế lực kinh tế yếu ớt)
? Vì sao TSVN mới ra đời lại bị thực dân Pháp chèn ép và kìm hãm? (Pháp sợ KT thuộc địa phát triển sẽ cạnh tranh với chính quốc và thuộc địa càng yếu hèn thì chúng càng dễ bề cai trị)
? Thái độ chính trị của tầng lớp TSVN?(Yếu hèn về kinh tế và chính trị, không có tinh thần cách mạng triệt để, sợ ảnh hưởng đến kinh doanh, chỉ muốn Pháp thực hiện một số cải cách)
? Tầng lớp tiểu tư sản và đời sống của họ? Thái độ chính trị của tầng lớp tiểu tư sản? (HS đọc đoạn chữ nhỏ trả lời)
? Giai cấp công nhân ra đời ở Việt Nam 
như thế nào?
? Thái độ chính trị của giai cấp công nhân Việt Nam? Vì sao họ như vậy?(có tinh thần cách mạng triệt để, sẵn sàng đứng lên đấu tranh chống bọn chủ, đòi cải thiện đời sống. Vì họ là giai cấp vô sản, bị áp bức, bóc lột nặng nề, không có gì để mất.)
GV: Từ những sự thay đổi trên làm cho tính chất CM Việt Nam cũng biến đổi, một xu hướng CM mới ra đời ở Việt Nam đó là CM dân chủ tư sản trong phong trào giải phóng dân tộc.
2. Đô thị phát triển, sự xuất hiện của các giai cấp, tầng lớp mới:
- Nhiều đô thị mới xuất hiện và phát triển nhanh.
- Một số giai cấp và tầng lớp mới xuất hiện:
+ Tư sản: bị Pháp chèn ép, không có tinh thần cách mạng triệt để, mang tính chất cải lương.
+ Tiểu tư sản trí thức: có ý thức dân tộc tích cực tham gia các cuộc vận động yêu nước.
+ Giai cấp công nhân: ra đời đầu thế kỉ XX, đời sống khốn khổ, có tinh thần cách mạng triệt để, sẵn sàng đấu tranh chống bọn chủ đòi cải thiện đời sống.
11’
Mục tiêu 3: Trong bối cảnh Việt Nam trở thành nước thuộc địa nửa PK, >< xã hội ngày càng sâu sắc, xuất hiện xu hương dân chủ tư sản trong cuộc vận động giải phóng dân tộc.
? Nêu những nét chính trong cuộc đấu tranh của nhân dân ta cuối thế kỉ XIX?(phong trào mạnh mẽ, được đông đảo nhân dân tham gia nhưng đều thất bại)
? Xu hướng dân chủ tư sản xuất hiện dựa trên cơ sở nào?Tư tưởng nào có ảnh hưởng đến Việt Nam lúc đó? (điều kiện trong nước có sự phân hóa xã hội, tiếp thu ảnh hưởng của tư tưởng bên ngoài vào đó là tư tưởng dân chủ tư sản châu Âu, tư tưởng muốn noi gương Nhật Bản).
? Tại sao các nhà yêu nước lúc đó muốn noi gương Nhật Bản? (NB cũng là nước châu Á nhờ có duy tân và và đi theo con đường TBCN trở nên hùng cường)
? Tầng lớp nào tiếp thu tư tưởng mới đó? Vì sao? (trí thức Nho học tiến bộ. Vì họ rất yêu nước, có tri thưc, thức thời, muốn vận động CMVN đi vào quỹ đạo chung của CM thế giới trước CMT10 Nga thành công, trên TG, CNTB là xã hội tiến bộ)
3. Xu hướng mới trong cuộc vận động giải phóng dân tộc:
- Ảnh hưởng từ bên ngoài tác động vào Việt Nam.
- Các trí thức Nho học muốn đi theo con đường dân chủ tư sản.
3. Củng cố: (4’)
	Lập bảng thống kê tình hình các giai cấp, tầng lớp trong xã hội Việt Nam cuối thế kỉ XIX-đầu thế kỉ XX theo mẫu:
Giai cấp, tầng lớp
Nghề nghiệp
Thái độ đổi với độc lập dân tộc
Địa chủ phong kiến
Nông dân
Tư sản
Tiểu tư sản
Công nhân
Dặn dò: (1’) Học bài câu hỏi 2/143 SGK, hoàn thành bảng thống kê vào vở. Soạn bài 30: “Phong trào yêu nước chống Pháp từ đầu thế kỉ XX đến năm 1918” , nghiên cứu nội dung câu hỏi cuối các mục, chuẩn bị tranh ảnh, tìm hiểu về cụ Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh
*Rút kinh nghiệm: