Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 55, Bài 25: Phong trào Tây Sơn (tt)

Tuần dạy: 29 Tiết 55 Bài 25 : PHONG TRÀO TÂY SƠN (tt)
Ngày dạy :
 1. Mục tiêu:
1.1.Kiến thức: 
- Biết được những thành tựu to lớn của cuộc khởi nghĩa Tây Sơn qua diễn biến của phong trào từ năm 1771 đến năm 1779.
+Trình bày diễn biến và lập niên biểu về sự phát triển của cuộc kháng chiến.
+ Tài chỉ huy của Nguyễn Huệ.
-Tích hợp : khởi nghĩa Tây Sơn lan rộng khắp cả nước.Các chiến thắng.
1.3.Thái độ:
-Thói quen :Tự hào về truyền thống đấu tranh anh dũng của dân tộc, những chiến công vĩ đại của nghĩa quân Tây Sơn.
-Tính cách :Bồi dưỡng ý thức căm ghét bọn bóc lột.
1.2.Kĩ năng:
	- Hs thực hiện được kỹ năng quan sát và nhận xét các sự kiện lịch sử đã diễn ra.
	- Hs thực hiện thành thạo :sử dụng lược đồ trình bày diễn biến,xác định các địa danh diễn ra trận đánh.
2. Nội dung bài học
 -Lật đổ chính quyền họ Nguyễn.
	 -Đánh tan quân xâm lược Xiêm.
3. Chuẩn bị: 
3.1.Giáo viên: Lược đồ chiến thắng Rạch Gầm – Xoài Mút
	3.2.Học sinh: Chuẩn bị bài theo câu hỏi, trình bày diễn biến.
4.Tổ chức các hoạt động học tập:
4.1/ Ổn định lớp và kiểm diện: 71.72..73.74.
4.2/ Kiểm tra miệng: 
Em hãy trình bày theo lược đồ về khởi nghĩa Tây Sơn bùng nổ như thế nào ? (10đ)
 Đáp án : -Mùa xuân năm 1771,ba anh em nhà Tây Sơn là Nguyễn Nhạc,Nguyễn Huệ và Nguyễn Lữ lên vùng Tây Sơn thượng đạo (An Khê-Gia Lai ) để lập căn cứ, dựng cờ khởi nghĩa.
-Nghĩa quân được các tầng lớp nhân dân đặc biệt là đồng bào thiểu số ủng hộ, lực lượng ngày càng mạnh, nghĩa quân đánh xuống vùng Tây Sơn Hạ đạo (Sơn Tây- Bình Định) rồi mở rộng xuống đồng bằng.
-Đi đến đâu nghĩa quân cũng “lấy của người giàu chia cho người nghèo”...các tầng lớp nhân dân tham gia nghĩa quân ngày càng đông kể cả hào mục địa phương cũng nổi dậy hưởng ứng.
 4.3/ Tiến trình bài học:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học
Giới thiệu bài: Sau khi xây dựng căn cứ, nghĩa quân Tây Sơn ngày càng vững mạnh phát triển lực lượng nghĩa quân, 3 anh em Nguyễn Nhạc quyết tâm lật đổ chính quyền phong kiến thối nát, đánh đuổi quân xâm lược Xiêm, bảo vệ nền độc lập dân tộc.
Hoạt động 1: Lật đổ chính quyền họ Nguyễn (thời gian : 14’)
*Mục tiêu ;+Kiến thức:Lập niên biểu và trình bày tiến trình của cuộc khởi nghĩa nông dân Tây Sơn lật đổ chính quyền họ Nguyễn.
+Kĩ năng: sử dụng lược đồ,nhận xét sự kiện lịch sử.
&GV : treo bản đồ và chỉ thành Qui Nhơn (huyện An Khê, tỉnh Bình Định)
&GV : đính niên đại 1773 trên địa danh Qui Nhơn.Nhận xét cách đánh hạ thành Qui Nhơn của Nguyễn Nhạc? Thành Qui Nhơn thuộc về tay nghĩa quân có ý nghĩa gì?
1 Hs : Lần đầu tiên nghĩa quân hạ được một thành lũy dinh thự của bọn quan lại, uy thế chính trị của chúng bị suy sụp, uy thế của nghĩa quân tăng lên nhanh chóng.
&GV : chỉ vùng từ Quãng Ngãi đến Bình Thuận, nghĩa quân làm chủ sau khi chiếm được thành Qui Nhơn.
? Biết tin Tây Sơn nổi dậy, chúa Trịnh có hành động gì?
1 Hs : Chúa Trịnh sai Hoàng Ngù Phúc đem 3 vạn quân tiến vào Đàng Trong lấy danh nghĩa là giúp chúa Nguyễn đánh đổ quyền thần Trương Phúc Loan và dẹp quân Tây Sơn. Nhưng sau khi Trương Phúc Loan bị bắt, chúa Trịnh vẫn tiếp tục vào Phú Xuân, chúa Nguyễn phải đem gia quyến vượt biển vào Gia Định.
? Tại sao Nguyễn Nhạc lại phải hòa hoãn với quân Trịnh?
1 Hs : Vì nghĩa quân Tây Sơn ở vào thế bất lợi, phía bắc có quân Trịnh, phía nam có quân Nguyễn.
&GV minh họa trên bản đồ : Tình huống nghĩa quân Tây Sơn rất hiểm nghèo, từ năm 1776 – 1783, nghĩa quân 4 lần đánh vào Gia Định. Trong lần tiến quân thứ hai (năm 1777, Tây Sơn bắt giết được chúa Nguyễn, chỉ có Nguyễn Ánh chạy thoát)
&GV : đính niên đại 1783 vào Gia Định trên lược đồ, tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm lớn (3‘)
? Theo em, vì sao cuộc khởi nghĩa lan nhanh và giành được thắng lợi?
1 Hs : thảo luận. Đại diện nhóm trình bày, học sinh nhóm khác nhận xét, bổ sung:
- Sức mạnh của nhân dân hưởng ứng cuộc khởi nghĩa, thể hiện lòng căm thù giai cấp phong kiến và sự đoàn kết dân tộc. Tài trí của anh em Tây Sơn lãnh đạo phong trào.
&GV : nhận xét, chốt ý chính và chuyển ý 
Hoạt động 2: Chiến thắng Rạch Gầm – Xoài Mút(thời gian: 17’)
*Mục tiêu;biết được nguyên nhân, lập niên biểu và trình bày diễn biến của chiến thắng Rạch Gầm-Xoài Mút.
+Kĩ năng: sử dụng lược đồ
? Vì sao quân Xiêm xâm lược nước ta?	
1 Hs : Nguyễn Ánh sang cầu cứu quân Xiêm. Vua Xiêm lợi dụng cơ hội này thực hiện âm mưu chiếm đất Gia Định.
&GV : sử dụng lược đồ phóng to chỉ đường tiến quân của quân Xiêm kéo vào Gia Định theo 2 hướng mũi tên: 2 vạn quân thủy đi bộ lên Rạch Giá (Kiên Giang), 3 vạn quân bộ xuyên qua Chân Lạp tiến vào Cần Thơ.
? Thái độ của quân Xiêm như thế nào khi vào nươc ta?
1 Hs : quân Xiêm hung hăng, bạo ngược nên nhân dân ta căm ghét.
? Thời gian nào Nguyễn Huệ đem quân tiến vào Gia Định ?
1 Hs : Tháng 01 năm 1785, Nguyễn Huệ đem quân tiến vào Gia Định và đóng đại bản danh ở Mỹ Tho. Nguyễn Huệ chọn khúc sông Tiền từ Rạch Gầm đến Xoài Mút làm trận địa quyết chiến.
? Vì sao Nguyễn Huệ lại chọn đoạn sông này?
1 Hs : Đoạn sông . . .phục binh.
&GV : giới thiệu các kí hiệu chỉ thủy quân, bộ binh Tây Sơn, trình bày thế trận của Nguyễn Huệ theo bản đồ chiến thắng Rạch Gầm – Xoài Mút.
&GV : giới thiệu tiếp: 
- Thủy quân giấu trong các nhánh sống Rạch Gầm – Xoài Mút và sau các ngách của Cù Lao.
- Bộ binh mai phục bên bờ và trên cù lao giữa sông.
- Ngày 19/01/1785, Nguyễn Huệ dùng mưu nhử địch vào trận mai phục. Từ Mỹ Tho và các ngách của các cù lao, các nhánh sông đổ ra đánh phía trước mặt và vào bên sườn địch. Trong khi đó, bộ binh ở 2 bên đánh xả vào đoàn thuyền chiến.
&GV : gọi học sinh trình bày kết quả.đính niên đại 1785 vào lược đồ H57 phóng to đoạn Rạch Gầm – Xoài Mút.
? Chiến thắng Rạch Gầm – Xoài Mút có ý nghĩa lịch sử như thế nào?
1 Hs :Là một trong những trận thủy chiến lớn nhất khẳng định sức mạnh to lớn của nghĩa quân , thiên tài quân sự của Nguyễn Huệ.Đập tan am mưu quân sự xâm lược của phong kiến nhà Xiêm do Nguyễn Ánh dẫn đường.
GV lồng ghép GDMT: khởi nghĩa Tây Sơn lan rộng khắp cả nước.Các chiến thắng Rạch Gầm- Xoài Mút.
II/. TÂY SƠN LẬT ĐỔ CHÍNH QUYỀN HỌ NGUYỄN VÀ ĐÁNH TAN QUÂN XÂM LƯỢC XIÊM
1. Lật đổ chính quyền họ Nguyễn
- 9/ 1773, nghĩa quân hạ thành Qui Nhơn, địa bàn hoạt động của nghĩa quân rộng suốt từ Quảng Nam đến Bình Thuận.
-Chúa Trịnh cử tướng Hoàng Ngũ Phúc chỉ huy 3 vạn quân tấn công chiếm Phú Xuân,chúa Nguyễn phải vượt biển vào Gia Định.
-Quân Tây Sơn ở thế bất lợi:
+Mạn Bắc có quân Trịnh.
+Mạn Nam có quân Nguyễn.
=>Trước tình hình đó, Nguyễn Nhạc tạm hòa hoãn với quân Trịnh để lấy sức đánh chúa Nguyễn.
-Trong lần tiến quân năm 1777,Tây Sơn bắt giết được chúa Nguyễn, chỉ còn Nguyễn Ánh chạy thoát.
=> Chính quyền họ Nguyễn đến đây bị sụp đổ.
2. Chiến thắng Rạch Gầm – Xoài Mút
 a.Nguyên nhân
- Nguyễn Ánh sang cầu cứu quân Xiêm.
b.Diễn biến:
-Năm 1784, hơn 5 vạn quân thủy bộ Xiêm đã kéo vào đánh miền Tây Gia Định và gây nhiều tội ác cho nhân dân.
-Tháng 1/1785, Nguyễn Huệ kéo quân vào Gia Định và bố trí trận địa ở khúc sông Tiền,đoạn từ Rạch Gầm đến Xoài Mút (Châu Thành-Tiền Giang) để nhử quân địch.
-Quân Xiêm bị tấn công bất ngờ nên bị tiêu diệt gần hết,chỉ còn vài ngìn tên sống sót theo đường bộ chạy về nước.
c. Kết quả:
-Quân Xiêm bại trận.
-Nguyễn Ánh thoát chết sang Xiêm lưu vong.
 d. Ý nghĩa:
- Đây là một trong những trận thủy chiến lớn nhất và lẫy lừng nhất trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc ta.
-Chiến thắng quân Xiêm đã đưa phong trào Tây Sơn phát triển lên một trình độ mới.Từ đây phong trào Tây sơn trở thành phong trào quật khởi của dân tộc.
4.4/ Tổng kết: 
Giáo viên cho học sinh làm những bài tập sau:
Khoanh tròn vào chữ cái a, b, c, d đầu câu mà em cho là đúng:
BT 1: (Nhóm 1, 2) Khi quân Trịnh đánh vào, tại sao Nguyễn Nhạc lại phải tạm hòa hoãn với quân Trịnh.:
	a. Muốn liên kết với quân Trịnh để tiêu diệt chúa Nguyễn.
	b. Muốn yên mặt bắc, để đánh quân Nguyễn ở phía nam.
	c. Quân Trịnh quá mạnh, quân Tây Sơn sợ.
	d. Không thể cùng một lúc chống cả 2 lực lượng Nguyễn – Trịnh.
BT 2: Ý nghĩa của chiến thằng Rạch Gầm – Xoài Mút:
	a. Làm cho quân Xiêm sợ Tây Sơn như cọp.
	b. Chứng tỏ tinh thần chiến đấu dũng cảm của nhân dân ta.
c. Đánh tan quân xâm lược Xiêm và âm mưu cầu viện nước ngoài của Nguyễn Anh
d. Là một chiến thắng lớn của quân Tây Sơn.
Đáp án : 1,b 2.d
BT 3: Dựa vào lược đồ trình bày chiến thắng Rạch Gầm- Xoài Mút?
	4.5/ Hướng dẫn học tập:
*Đối với bài học ở tiết này:
- Về nhà học bài nắm được Tây Sơn đã lật đỏ chính quyền họ Nguyễn như thế nào.
+Dựa vào lược đồ trình bày được diễn biến của chiến thắng Rạch Gầm- Xoài Mút.
+Hoàn thành các câu hỏi ở SGK và SBT.
*Đối với bài học ở tiết sau:
Chuẩn bị phần III: “Tây Sơn lật đổ chính quyền họ Trịnh” và trả lời câu hỏi
 ? Em hãy kể những hoạt động của Nguyễn Huệ ở Bắc Hà từ 1786 – 1788?
 ? Quân Tây Sơn đã lật đổ các chính quyền phong kiến họ Trịnh, họ Nguyễn như thế nào?
 ? Yếu tố nào giúp Tây Sơn lật đổ các chính quyền đó?
5.Phụ lục:
Sách giáo khoa,sách bài tập,sách giáo viên, lược đồ chiến thắng Rạch Gầm-Xoài Mút.