Giáo án Lịch sử 7 bài 25: Phong trào Tây Sơn (tiết 4)

Tuaàn: 29	Ngaøy soaïn: 07/03/ 2015
Tieát : 55	Ngaøy daïy: 14/03/ 2015
Bài 25: PHONG TRÀO TÂY SƠN ( tiết 4)
I. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức: Sau bài học HS cần nắm được:
Biết được âm mưu, quyết tâm xâm lược nước ta của nhà Thanh
Biết được cuộc kháng chiến chống quân Thanh xâm lược của nhân dân ta dưới sự chỉ huy của Quang Trung – Nguyễn Huệ.
Trình bày được trên lược đồ diễn biến của chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa.
Hiểu được nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn.
Lập được niên biểu hoạt động của phong trào Tây Sơn từ năm 1771 đến năm 1789.
 2. Thái độ:
Bồi dưỡng tinh thần yêu nước, bất khuất, tự hào về truyền thống bất khuất của giai cấp nông dân Việt Nam
Khâm phục, biết ơn sâu sắc những anh hùng của dân tộc như Quang Trung – Nguyễn Huệ, Nguyễn Thiếp, Ngô Thì Nhậm,.
 3. Kĩ năng:
Rèn kĩ năng khái quát, rút ra nhận xét, trình bày diễn biến trận đánh trên lược đồ
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên:
Giáo án, máy chiếu, lược đồ chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa
2. Học sinh:
Sách giáo khoa, bài cũ, soạn bài mới theo yêu cầu GV
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Ổn định:(1’) 7A17A2.7A3
 7A47A5.7A6.
 1. Kiểm tra bài cũ:(6’)
Em hãy kể những hoạt động của Nguyễn Huệ ở Bắc Hà từ năm 1786 đến 1788.
2.Giới thiệu bài mới: Sau khi lật đổ chính quyền Đàng Trong, Đàng Ngoài, Nguyễn Huệ thu phục Bắc Hà dưới sự giúp đỡ của nhân dân và các sỹ phu. Khi tổ quốc bị xâm lăng, Nguyễn Huệ ( Quang Trung) đã lãnh đạo nhân dân kháng chiến chống xâm lược. Quang Trung đã đại phá quân Thanh như thế nào? Và để hiểu được nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn chúng ta cùng tìm hiểu ở bài học hôm nay.
3. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Hoạt động 1: Tìm hiểu âm mưu, sự xâm lược nước ta của quân Thanh (8’)
? Em hãy cho biết sau khi Nguyễn Huệ thu phục Bắc Hà, Lê Chiêu Thống đã có làm gì? Hậu quả của việc làm đó?
HS(yếu): Dựa vào SGK, trả lời
- Thống cầu cứu nhà Thanh
- Nhà Thanh nhân cơ hội đó sang xâm lược nước ta
GV: Lê Chiêu Thống sai người sang cầu cứu nhà Thanh, vua Càn Long nhà Thanh nhân cơ hội này đã thực hiện âm mưu xâm lược nước ta để mở rộng lãnh thổ xuống phía nam.
? Quân Thanh đã chuẩn bị những gì cho việc xâm lược nước ta? Em nhận xét gì về sự chuẩn bị đó?
HS(yếu): Dựa vào SGK, trả lời
GV: Nhà Thanh chuẩn bị kĩ càng, lực lượng mạnh cho thấy sự quyết tâm xâm lược nước ta của chúng
? Trước sự chuẩn bị của giặc, Tây Sơn đã chuẩn bị những gì để đối phó?
HS: Dựa vào SGK, trả lời
GV: Chốt, trước thế mạnh của giặc, Ngô Văn Sở một mặt cho quân rút khỏi Thăng Long, xây dựng phòng tuyến Tam Điệp – Biện Sơn, mặt khác cấp báo với Nguyễn Huệ
? Em có nhận xét gì về kế hoạch rút khỏi Thăng Long của Tây Sơn?Tại sao ta xây dựng phòng tuyến Tam Điệp – Biện Sơn?
HS: Suy nghĩ, trả lời
GV: Chốt, khẳng định ý nghĩa phòng tuyến thủy bộ Tam Điệp – Biện Sơn
? Cho biết những hành động, thái độ của giặc khi đến Thăng Long?
HS: Dựa vào SGK, trả lời
GV: Chốt: Quân Thanh ra sức cướp bóc, đốt phá, giết người tàn bạo, Lê Chiêu Thống tìm cách trả thù, báo oán tàn ngược
=> Hành động của bọn cướp nước và bán nước làm nhân dân sôi sục căm thù.
Hoạt động 2: Tìm hiểu quá trình Quang Trung đại phá quân Thanh (18’)
GV: Nhận tin quân Thanh xâm lược, Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là Quang Trung
? Việc Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế có ý nghĩa gì?
HS: Suy nghĩ, trả lời
GV: Khẳng định việc làm đó khẳng định quyền tự chủ, độc lập của dân tộc đối với quân xâm lược
? Nguyễn Huệ đã phát triển lực lượng quân đội như thế nào?
HS: Dựa vào SGK, trả lời
GV: Trên đường ra Bắc đại phá quân Thanh, Nguyễn Huệ đểu tuyển thêm quân ở Thanh Hóa, Nghệ An.
Đọc đoạn thơ trong SGK thể hiện ý chí đánh quân xâm lược của quân dân ta.
Sau đó nêu cho HS hiểu kế hoạch tiêu diệt quân Thanh vào Tết Kỷ Dậu của Quang Trung.
? Vì sao vua Quang Trung quyết định tiêu diệt quân Thanh vào dịp Tết Kỷ Dậu?
HS: Suy nghĩ, lời
GV: Quang Trung nắm rõ bản chất ham chơi, chác táng của quân giặc, nên nhằm thời điểm Tết để tiêu diệt giặc.
? Vua Quang Trung đã chuẩn bị cho việc đại phá quân Thanh như thế nào?
HS: Dựa vào SGK, trả lời
Từ Tam Điệp Quang Trung chia thành 5 đạo:
Đạo chủ lực – hướng Thăng Long
Đạo thứ hai và ba – đánh Tây Nam Thăng Long 
Đạo thứ tư – ra Hải Dương
Đạo thứ năm – lên Lạng Giang ( Bắc Giang), chặn địch rút
? Em nhận xét gì về sự chuẩn bị của vua Quang Trung?
HS: Suy nghĩ, trả lời
GV: Trình bày trên lược đồ các bước chuẩn bị của vua Quang Trung và khẳng đinh: Sự chuẩn bị kĩ càng, thể hiện quyết tâm tiêu diệt hoàn toàn quân giặc.
Với sự chuẩn bị chu đáo đó, vua Quang Trung đã đại phá quân Thanh bằng chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa.
GV: Giải thích chú giải trên lược đồ chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa, yêu cầu HS:
? Em hãy trình bày trên lược đồ diễn biến của chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa?
HS: Dựa vào lược đồ trình bày diễn biến
GV: Hướng dẫn HS trình bày, chốt:
Ở đồn Ngọc Hồi: Quân giặc chống cự không nổi, chạy tán loạn
Ở đồn Đống Đa, khi đạo quân của đô đốc Long tiến đánh, tướng giặc Sầm Nghi Đống khiếp sợ, thắt cổ tự tử
Tôn Sỹ Nghị bàng hoàng, cùng một số võ quan vượt sông Nhị sang Gia Lâm.
Nhấn mạnh ngày 5 Tết hàng năm được tổ chức hội Gò Đống Đa để tưởng nhớ trận đánh lừng lẫy Ngọc Hồi – Đống Đa:
 “Mồng năm Tết trận thắng to
Gió gieo còn mãi tiếng hò ba quân
Hàng năm giỗ trận tưng bừng
Nhớ ngày chiến thắng vang lừng núi sông
Noi gương chiến đấu anh hùng 
Quang Trung sống mãi trong lòng chúng ta”
Cho HS xem hình ảnh về lễ hội tưởng nhở trận Ngọc Hồi – Đống Đa.
? Chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa có ý nghĩa gì?
HS: Suy nghĩ, trả lời
GV: Kết thúc thắng lợi kế hoạch đại phá quân Thanh, hoàn thành bảo vệ bờ cõi, đặt nền tảng cho việc thống nhất đất nước, đưa phong trào Tây Sơn toàn thắng.
Hoạt động 3: Tìm hiểu về nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn (10’)
? Em hãy nêu những cống hiến của phong trào Tây Sơn đối với lịch sử dân tộc? Em có nhận xét gì về những cống hiến đó?
HS: Dựa vào kiến thức đã học trình bày
GV: Chốt:
- Thắng lợi trong việc lật đổ chính quyền phong kiến thối nát Nguyễn – Trịnh – Lê, xóa bỏ danh giới chia cắt đất nước
- Thắng lợi trong chống quân xâm lược Xiêm, Thanh
Những cống hiến đó thúc đẩy sự phát triển của lịch sử dân tộc.
? Vì sao phong trào Tây Sơn thắng lợi?
HS: Dựa vào SGK, và kiến thức đã học trả lời
GV: Khẳng định nguyên nhân quyết định (lực lượng- sự quyết tâm, tinh thần và cống hiến của nhân dân) và nguyên nhân quan trọng (lãnh đạo)
? Thắng lợi đó có ý nghĩa lịch sử như thế nào?
HS: Dựa vào SGK, trả lời
GV: Khẳng định Quang Trung là anh hùng vĩ đại của dân tộc.
IV. TÂY SƠN ĐÁNH TAN QUÂN THANH
1. Quân Thanh xâm lược nước ta
- Lê Chiêu Thống sai người cầu cứu nhà Thanh
- Cuối năm 1788, 29 vạn quân Thanh do Tôn Sỹ Nghị chỉ huy, chia thành 4 đạo, sang xâm lược nước ta. 
- Ta rút khỏi Thăng Long xây dựng phòng tuyến Tam Điệp – Biện Sơn.
- Quân giặc vào Thăng Long cướp phá tàn bạo, Lê Chiêu Thống tìm cách trả thù, báo oán tàn ngược.
Nhân dân căm thù quân cướp nước và bán nước cao độ.
2. Quang Trung đại phá quân Thanh (1789)
- 12/1788, Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là Quang Trung, tiến quân ra Bắc, đến Nghệ An, Thanh Hóa tuyển thêm quân.
- Thực hiện kế hoạch tiêu diệt giặc dịp Tết Kỉ Dậu: Từ Tam Điệp, Quang Trung chia làm 5 đạo: (SGK)
- Đêm 30 Tết, ta tiêu diệt giặc ở đồn tiền tiêu
- Sáng mồng 5 Tết, quân ta đánh đồn Ngọc Hồi, Đống Đa
+ Tại Ngọc Hồi quân Thanh không chống cự nổi, bỏ chạy tán loạn
+ Tại Đống Đa, tướng sỹ giặc kẻ khiếp sợ thắt cổ tự tử, kẻ bàng hoàng bỏ chạy.
+ Trưa mồng 5 Tết, Quang Trung cùng đoàn quân chiến thắng kéo vào Thăng Long.
3. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn
- Nguyên nhân thắng lợi:
+ Ý chí chống áp bức, tinh thần yêu nước, đoàn kết, hy sinh cao cả của nhân dân ta.
+ Sự lãnh đạo tài tình sáng suốt của Quang Trung và bộ chỉ huy nghĩa quân
- Ý nghĩa lịch sử:
Xóa bỏ chia cắt, đặt nền tảng cho thống nhất đất nước, đồng thời đánh tan giặc xâm lăng, bảo vệ nền độc lập của tổ quốc.
 4. Củng cố: (1’)
? Lập niên biểu các hoạt động của phong trào Tây Sơn từ năm 1771 đến năm 1789?
GV: Hướng dẫn HS lập bảng niên biểu hoạt động của phong trào Tây Sơn
Thời gian
Hoạt động của phong trào Tây Sơn
Mùa xuân 
Năm 1771
Ba anh em Tây Sơn ở Tây Sơn thượng đạo
9/1773
Tây Sơn chiếm Phủ Quy Nhơn
1777
Lật đổ chính quyền họ Nguyễn
1785
Đánh tan quân xâm lược Xiêm bằng chiến thắng Rạch Gầm – Xoài Mút
6/1786
Giải phóng toàn bộ đất Đàng Trong
Giữa năm 
1786
Lật đổ chính quyền họ Trịnh
1788
Thu phục Bắc Hà
1789
Đánh tan quân xâm lược Thanh 
Khái quát toàn bộ nội dung đã học của bài 25, bằng sơ đồ tư duy
 5. Hướng dẫn học tập ở nhà: (1’)
Học bài theo vở ghi
Chuẩn bị bài 26, Quang Trung xây dựng đất nước.
 IV. RÚT KINH NGHIỆM: