Giáo án Đại số khối 9 - Kỳ II - Tiết 40: Giải bài toán bằng cách lập hệ phương trình

TuÇn 20TiÕt40	Ngµy so¹n
	Ngµy d¹y
Gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh
A-Môc tiªu: 
Häc sinh n¾m ®­îc ph­¬ng ph¸p gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn . 
Häc sinh cã kü n¨ng gi¶i c¸c lo¹i to¸n ®­îc ®Ò cËp ®Õn trong Sgk . 
B-ChuÈn bÞ 
Thµy : 
So¹n bµi chu ®¸o , ®äc kü gi¸o ¸n . 
Trß :
- ¤n l¹i gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp ph­¬ng tr×nh ®· häc ë líp 8 .
C-TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: 
TG
Ho¹t ®éng cña thÇy
Ho¹t ®éng cña trß
7’
15’
Gi¸o viªn cho häc sinh nhËn xÐt bµi lµm cña b¹n vµ gi¸o viªn cho ®iÓm
I-KiÓm tra bµi cò: 
Häc sinh 
- Nªu c¸c b­íc gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp ph­¬ng tr×nh . 
II-Bµi míi: 
- GV gäi HS nªu l¹i c¸c b­íc gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp ph­¬ng tr×nh sau ®ã nh¾c l¹i vµ chèt c¸c b­íc lµm . 
- Gv ra vÝ dô gäi HS ®äc ®Ò bµi vµ ghi tãm t¾t bµi to¸n . 
- H·y nªu c¸ch chän Èn cña em vµ ®iÒu kiÖn cña Èn ®ã . 
- NÕu gäi ch÷ sè hµng chôc lµ x , ch÷ sè hµng ®¬n vÞ lµ y ® ta cã ®iÒu kiÖn nh­ thÕ nµo ? 
- Ch÷ sè cÇn t×m viÕt thÕ nµo ? viÕt ng­îc l¹i thÕ nµo ? NÕu viÕt c¸c sè ®ã d­íi d¹ng tæng cña hai ch÷ sè th× viÕt nh­ thÕ nµo ? 
- GV h­íng dÉn HS viÕt d­íi d¹ng tæng c¸c ch÷ sè . 
- Theo bµi ra ta lËp ®­îc c¸c ph­¬ng tr×nh nµo ? tõ ®ã ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh nµo ? 
- Thùc hiÖn ? 2 ( sgk ) ®Ó gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh trªn t×m x , y vµ tr¶ lêi . 
- GV cho HS gi¶i sau ®ã ®­a ra ®¸p ¸n ®Ó HS ®èi chiÕu .
- GV ra tiÕp vÝ dô 2 ( sgk ) gäi HS ®äc ®Ò bµi vµ ghi tãm t¾t bµi to¸n . 
- H·y vÏ s¬ ®å bµi to¸n ra giÊy nh¸p vµ biÓu thÞ c¸c sè liÖu trªn ®ã . 
- H·y ®æi 1h 48 phót ra giê . 
- Thêi giam mçi xe ®i lµ bao nhiªu ? h·y tÝnh thêi gian mçi xe ? 
- H·y gäi Èn , ®Æt ®iÒu kiÖn cho Èn . 
- Thùc hiÖn ? 3 ; ? 4 ? 5 ( sgk ) ®Ó gi¶i bµi to¸n trªn . 
15’
- GV cho HS th¶o luËn lµm bµi sau ®ã gäi 1 HS ®¹i diÖn lªn b¶ng lµm . 
- GV ch÷a bµi sau ®ã ®­a ra ®¸p ¸n ®óng ®Ó HS ®èi chiÕu . 
- §èi chiÕu §k vµ tr¶ lêi bµi to¸n trªn . 
- GV cho HS gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh b»ng 2 c¸ch ( thÕ vµ céng ) . 
Häc sinh - Nªu c¸c b­íc gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp ph­¬ng tr×nh theo SGK
II-Bµi míi: 
1 : VÝ dô 1 
? 1 ( sgk ) 
B1 : Chän Èn , gäi Èn vµ ®Æt ®iÒu kiÖn cho Èn .
B2 : BiÓu thÞ c¸c sè liÖu qua Èn 
B3 : lËp ph­¬ng tr×nh , gi¶i ph­¬ng tr×nh , ®èi chiÕu ®iÒu kiÖn vµ tr¶ lêi 
VÝ dô 1 ( sgk ) Tãm t¾t : 
Hµng chôc > hµng ®¬n vÞ : 1 
ViÕt hai ch÷ sè theo thø tù ng­îc l¹i ® Sè míi > sè cò : 27 
T×m sè cã hai ch÷ sè ®ã . 
 Gi¶i : 
 Gäi ch÷ sè hµng chôc cña sè cÇn t×m lµ x , ch÷ sè hµng ®¬n vÞ lµ y . §K : x , y Î Z ; 0 < x £ 9 vµ 0 < y £ 9 . 
Sè cÇn t×m lµ : = 10x + y . 
Khi viÕt hai ch÷ sè theo thø tù ng­îc l¹i , ta ®­îc sè : 
= 10y + x . 
Theo bµi ra ta cã : 2y - x = 1 ® - x + 2y = 1 (1) 
Theo ®iÒu kiÖn sau ta cã : 
( 10x + y ) - ( 10y + x ) = 27 ® 9x - 9y = 27 ® x - y = 3 (2) 
Tõ (1) vµ (2) ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh : (I) 
? 2 ( sgk ) 
Ta cã (I) Û 
§èi chiÕu §K ta cã x , y tho¶ m·n ®iÒu kiÖn cña bµi . VËy sè cÇn t×m lµ : 74
 VÝ dô 2
VÝ dô 2 ( sgk ) Tãm t¾t : 
Qu·ng ®­êng ( TP . HCM - CÇn Th¬ ) : 189 km .
Xe t¶i : TP. HCM ® CÇn th¬ . 
Xe kh¸ch : CÇn Th¬ ® TP HCM ( Xe t¶i ®i tr­íc xe kh¸ch 1 h ) 
Sau 1 h 48’ hai xe gÆp nhau .
TÝnh vËn tèc mçi xe . BiÕt Vkh¸ch > Vt¶i : 13 km 
 Gi¶i : 
§æi : 1h 48’ = giê 
- Thêi gian xe t¶i ®i : 1 h + h = 
Gäi vËn tèc cña xe t¶i lµ x ( km/h) vµ vËn tèc cña xe kh¸ch lµ y ( km/h) . §K x , y > 0 
? 3 ( sgk ) 
Mçi giê xe kh¸ch ®i nhanh h¬n xe t¶i 13 km ® ta cã ph­¬ng tr×nh : y - x = 13 ® - x + y = 13 (1) 
?4 ( sgk ) 
- Qu·ng ®­êng xe t¶i ®i ®­îc lµ : ( km) 
- Qu·ng ®­êng xe kh¸ch ®i ®­îc lµ : ( km ) 
- Theo bµi ra ta cã ph­¬ng tr×nh : (2) 
?5 ( sgk ) 
Tõ (1) vµ (2) ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh : 
 Û 
§èi chiÕu §K ta cã x , y tho¶ m·n ®iÒu kiÖn cña bµi .
VËy vËn tèc cña xe t¶i lµ 36 ( km/h) 
VËn téc cña xe kh¸ch lµ : 49 ( km/h) 
8’
III-Cñng cè kiÕn thøc-H­íng dÉn vÒ nhµ 
a) Cñng cè : 
Nªu l¹i c¸c b­íc gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh .
Gäi Èn , chän Èn , ®Æt ®iÒu kiÖn cho Èn vµ lËp ph­¬ng tr×nh bµi tËp 28 ( sgk - 22 ) 
GV gäi Cho HS th¶o luËn lµm bµi . 1 HS lªn b¶ng lµm bµi . GV ®­a ®¸p ¸n ®Ó HS ®èi chiÕu . 
	HÖ ph­¬ng tr×nh cÇn lËp lµ : 
b) H­íng dÉn : 
¤n l¹i c¸c b­íc gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp ph­¬ng tr×nh vËn dông vµo gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch hÖ ph­¬ng tr×nh .
Xem l¹i c¸c vÝ dô ®· ch÷a . Gi¶i bµi tËp 28 , 29 , 30 ( sgk ) 
HD : lµm tiÕp bµi 28 theo HD ë trªn . BT ( 29 ) - Lµm nh­ vÝ dô 1 . BT 30 ( nh­ vÝ dô 2)