Giáo án Đại số 9 - Tuần 11

 Ngµy so¹n:.…./…../ 2013 TiÕt( theo PPCT): 20
Líp: 9A TiÕt (theo TKB):……Ngµy d¹y:...../....../2013 SÜ sè:...../......V¾ng:..................
Líp: 9B TiÕt (theo TKB):……Ngµy d¹y:...../…./2013 SÜ sè:...../.......V¾ng:.................
LUYỆN TẬP
I. MỤC TIÊU:
 1. Kiến thức: Củng cố các kiến thức về khái niệm hàm số, nhận biết được hàm số đồng biến, hàm số nghịch biến.
 2. Kĩ năng: HS vận dụng được tính chất của hàm số để nhận biết hàm số đồng biến, nghịch biến, vẽ đồ thị hàm số, giải bài tóan liên quan.
 3. Thái độ: Cẩn thận trong tính toán và biến đổi căn thức.
II. CHUẨN BỊ :
 1. Chuẩn bị của giáo viên: Đồ dùng dạy học: BP1: mặt phẳng tọa độ; BP2: bài tập 14, BP3: kiểm tra bài cũ.
 2. Chuẩn bị của học sinh : 
 - Nội dung kiến thức : Chuẩn bị bài tập ở nhà, nắm vững các kiến thức cần vận dụng. 
 - Dụng cụ học tập: Thước thẳng, bảng nhóm.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 
 1. Kiểm tra bài cũ: 
Câu hỏi kiểm tra
Dự kiến phương án trả lời của học sinh
Cho hàm số: 
 a) y = 2x
 b) 
 c) 
 - Hàm số nào đồng biến, hàm số nào nghịch biến.?
- Các hàm số:
a) y = 2x (a = 2) 
b) ()
- Hàm số y = 2x đồng biến trên R (a > 0)
- Hàm số nghịch biến trên R.(a < 0)
 - Gọi HS nhận xét, bổ sung - GV nhận xét, bổ sung, đánh giá, ghi điểm
 2. Giảng bài mới 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
NỘI DUNG
Hoạt động 1: Dạng bài tập nhận biết hàm số 
 Bài 1 ( Bài 6 SBT.tr57)
- Yêu cầu HS hoạt động nhóm giải bài tập 6.
- Yêu cầu HS nhóm khác nhận xét kết quả của nhóm.bạn
- Nhận xét, bổ sung
- Chốt lại :
Hàm số y = ax + b ()
nếu a > 0 => hàm số đồng biến nếu a hàm số nghịch biến
Áp dụng tìm điều kiện để hàm số đồng biến, nghịch biến.
- Các nhóm hoạt động 
+ Các hàm số đồng biến:
+ Hàm số nghịch biến:
Bài 1 ( Bài 6 SBT.tr57)
+ Các hàm số đồng biến: 
c) 
d) 
+ Các hàm số nghịch biến:
a) 
Hoạt động 2: Dạng bài tập thông hiểu
Bài 2 ( Bài 7 SBT.tr57)
Cho hàm số y=(m + 1)x + 5
a) Tìm giá trị m để hàm số y là hàm số đồng biến.
b) Tìm giá trị m để hàm số y là hàm số nghịch biến.
- Cho biết hệ số a của hàm số
y = (m + 1)x + 5
- Hàm số y = (m + 1)x + 5
 đồng biến khi nào ? nghịch biến.khi nào?
Bài 3 ( Bài 12 SGK.tr 48)
Cho hàm số: y = ax + 3.
Tìm hệ số a, biết rằng khi 
x = 1 thì y = 2,5.
- Khi biết giá trị của biến x và giá trị hàm số y làm thế nào để tìm a?
a = m + 1
- hàm số đồng biến : a > 0
=> m + 1 > 0
=> m > -1
- hàm số nghịch biến: a < 0
=> m + 1< 0
=> m < -1
- Khi biết giá trị biến x và gía trị hàm số của y.Ta thay các giá trị vào hàm số y = ax + 3 rồi tính a 
 Bài 2 ( Bài 7 SBT.tr57)
+ Hàm số y = (m + 1)x + 5
đồng biến khi và chỉ khi 
 a > 0 m + 1 > 0 
 m > -1
+ Hàm số y = (m + 1)x + 5
 nghịch biến khi và chỉ khi 
 a < 0 m + 1 < 0 
 m < -1
Bài 3 (Bài 12 SGK.tr 48)
Cho hàm số y = ax + 3
Khi x = 1; y = 2,5
Ta có: 2,5 = a.1 + 3
 2, 5 = a + 3
 a = 2,5 – 3
 a = - 0,5
Hoạt động 3: Dạng bài tập vận dụng
Bài 4 ( Bài 14 SGK.tr 48)
- Treo bảng phụ nêu nội dung
Cho hàm số: 
a) Hàm số trên là hàm số đồng biến hay nghịch biến trên R? Vì sao?
b) Tính giá trị của y khi 
 x =
c) Tính giá trị của x khi .
- Gợi ý : Với 
Hãy cho biết a = ?
- So sánh a với 0 rồi kết luận hàm số đồng biến hay nghịch biến.
- Hãy thay x = vào hàm số rồi tính y = ?
- Gọi HS lên bảng trình bày , cả lớp cùng làm bài vào vở
- Yêu cầu vài HS nhậ xét , bổ sung, sửa chữa
- Thay vào hàm số rồi tính x = ?
- Gọi HS lên bảng trình bày , cả lớp cùng làm bài vào vở
- Nhận xét, bổ sung
Bài 4 (Bài 11 SGK)
- Làm thế nào để biểu diễn tọa độ của các điểm trên cùng mặt phẳng tọa độ.
- Treo bảng phụ có vẽ sẵn hệ trục tọa độ yêu cầu HS biểu diễn tọa độ các điểm trên mặt phẳng tọa độ.
- Gọi vài HS lần lượt biểu diễn.
- Biểu diễn tọa độ của một điểm lên mặt phẳng tọa độ giúp ta có thể biểu diễn tập hợp các điểm là 
đồ thị của hàm số cho trước.
- Ta có 
 < 0
Vậy hàm số nghịch biến trên R.
- HS.TB lên bảng thực hiện 
Thay x = vào hàm số ta có:...
- HS.TBK lên bảng thực hiện 
Tahy vào hàm số ta có
 ......
Bài 4 (Bài 14 SGK.tr 48)
a) Với 
 ta có: < 0
Vậy hàm số đã cho nghịch biến.trên R
b) Thay x = vào hàm số 
Ta có
c) Thay vào hàm số 
Ta có : 
Bài 4 (Bài 11 SGK)
3. Dặn dò học sinh chuẩn bị cho tiết học tiếp theo:
 + Làm bài tập 8;10;11SBT tr 57,58 
 + Chuẩn bị bài mới: Ôn lại các kiến thức về hàm số bậc nhất. Chuẩn bị thước, máy tính bỏ túi. Đọc nghiên cứu trước §2.
 Ngµy so¹n:.…./…../ 2013 TiÕt( theo PPCT): 22
Líp: 9A TiÕt (theo TKB):……Ngµy d¹y:...../....../2013 SÜ sè:...../......V¾ng:..................
Líp: 9B TiÕt (theo TKB):……Ngµy d¹y:...../…./2013 SÜ sè:...../.......V¾ng:.................
§3. ĐỒ THỊ HÀM SỐ y = ax+ b ( a0)
I. MỤC TIÊU:
 1. Kiến thức: Giúp HS hiểu được đồ thị của hàm số y = ax + b (a0) là một đường thẳng luôn cắt trục tung tại điểm có tung độ là b song song với đường thẳng y = ax nếu b0, hoặc trùng với đường thẳng y = ax nếu b = 0.
 2. Kỹ năng: HS biết vẽ đồ thị hàm số y = ax + b (a0) bằng cách xác định hai điểm thuộc đồ thị.
 3. Thái độ: HS nhận thấy được mối liên hệ mật thiết giữa đại số và hình học.Rèn cho HS tính cẩn thận, suy luận và làm việc khoa học.
II. CHUẨN BỊ:
 1. Chuẩn bị của giáo viên: Đồ dùng dạy học: Phấn màu, Thước thẳng.BP1: ?1; BP2: ?2, BP3: đáp án ?3. 
 2. Chuẩn bị của học sinh:
	 	- Nội dung kiến thức học sinh ôn tập: Làm các bài tập,nắm định nghĩa và tính chất của hàm số bậc 1
	 - Dụng cụ học tập: Thước thẳng, máy tính bỏ túi, bảng nhóm.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 
 1. Kiểm tra bài cũ: 
Câu hỏi kiểm tra
Dự kiến hương án trả lời của học sinh
Cho hàm số y = 2x.
a) Hàm số trên đồng biến hay nghịch biến trên R.
b) Vẽ đô thị hàm số y = 2x trên mặt phẳng tọa độ.
a. Hàm số y = 2x có a = 2 > 0.
Nên hàm số đã cho đồng biến trên R.
b. Đồ thị hàm số y = 2x là một đường thẳng luôn đi qua gốc tọa độ O(0; 0) và A(1; 2).
 - Gọi nhận xét, đánh giá - GV nhận xét, sửa sai, đánh giá, ghi điểm .
 2. Giảng bài mới : 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
NỘI DUNG
Hoạt động 1: Tìm hiểu đồ thị hàm số y = ax + b (a0).
-Treo bảng phụ ghi ?1, 
- Yêu cầu HS biểu diễn 6 điểm 
trên hệ tọa độ
- Gọi HS lên bảng biểu diễn 6 điểm trên hệ tọa độ Oxy đã vẽ 
sẵn trên bàng có lưới ô vuông
- Em có nhận xét gì về vị trí các điểm A, B, C. Tại sao?
- Em có nhận xét gì về vị trí các điểm A’, B’, C’?
- Hãy chứng minh nhận xét đó?
- Gợi ý : Chứng minh các tứ giác AA’B’B, BB’C’C là hình bình hành.
- Từ đó suy ra nếu A,B,C nằm trên đường thẳng d thì A’,B’,C’ cùng nằm trên đường thẳng d’ thế nào với d ?
- Yêu cầu HS làm ?2
x
-4
-3
-2
-1
 -0,5
0
0,5
1
2
3
4
y = 2x
-8
-6
-4
-2
-1
0
1
2
4
6
8
y = 2x + 3
-5
-3
-1
1
2
3
4
5
7
9
11
- Yêu cầu HS biểu diễn các cặp giá trị (x,y) trên cùng một mặt phẳng tọa độ?
- Nhận xét đồ thị của hàm số 
 y = 2x và y = 2x+3?
- Đồ thị của hàm số y = 2x + 3 cắt trục tung ở điểm nào ?
- Đồ thị của hàm số y = ax + b (a0) là một đường thẳng như thế nào ?
- Chốt lại và ghi bảng
- Vậy đồ thị của hàm số 
y = ax + b (a0) được vẽ như thế nào?
- HS. Khá lên bảng biểu diễn 6 điểm trên hệ tọa độ 
- HS.TB nhận xét: Ba điểm A, B, C thẳng hàng.vì A, B, C có hệ toạ độ thỏa mãn y = 2x nên A, B, C cùng nằm trên đồ thị hàm số y = 2x hay cùng nằm trên 1 đường thẳng
- HS.Khá chứng minh:
Có A’A // B’B (vì cùng ^ Ox)
A’A = B’B = 3 (đơn vị)
Þ Tứ giác AA’B’B là hình bình hành ( vì có một cặp cạnh đối song song và bằng nhau).Þ A’B’ // AB.
Chứng minh tương tự 
Þ B’C’ // BC 
A, B, C thẳng hàng.
Þ A’, B’, C’ thẳng hàng theo tiên đề Ơclít.
HS.K lên bảng biểu diễn các cặp giá trị (x,y) trên cùng một mặt phẳng tọa độ?
- Đồ thị của hàm số y = 2x và y = 2x+3 là hai dườngthẳng song song.
- Đườngthẳng y = 2x + 3 cắt trục tung tại điểm:
x = 0; y = 3 B(0;3)
- Vài HS trả lời...
- HS theo dõi , ghi phần tổng quát SGK vào vở
1. Đồ thị của hàm số y = ax +b (a0) 
 Biểu diễn các điểm sau trên mặt phẳng tọa độ.
A(1; 2); B(2;4); C(3;6); 
A’(1;2+3);B’(2;4+3);C’(3;6+3).
Ta có: A’B’//AB và B’C’//BC
 Vì tứ giác AA’B’B và BB’C’C là hình bình hành.
Suy ra: Nếu A, B, C cùng nằm trên một đường thẳng (d) thì A’, B’, C’ cũng nằm trên mọt đường thẳng (d’) song song với (d).
* Tổng quát:
Đồ thị của hàm số y = ax + b (a0) là một đường thẳng.
- cắt trục tung tại điểm có tung độ bằng b.
- song song với đường thẳng y = ax nếu b0, trùng với đường thẳng y = ax nếu b = 0.
Hoạt động2: Cách vẽ đồ thị hàm số y = ax + b (a0).
- Cho hàm số y = ax + b (a0).
+ Nếu b = 0 thì đồ thị của hàm số học ở lớp 7?
+ Nếu b0 thì đồ thị là một đường thẳng luôn đi qua 2 điểm.
Do đó khi vẽ đồ thị hàm số : 
 y = ax + b (a0).ta nên làm như thế nào ? 
- Nêu hai bước giải như SGK.
- Chốt lại cho HS: Muốn vẽ đồ thị hàm số 
y = ax + b có hai cách:
Cách 1: 
- Lập bảng các cặp giá trị (x,y) cùa hàm số y = ax + b
- Biểu diễn các cặp giá trị (x,y) trên mặt phẳng tọa độ , rồi nối các điểm biểu diễn các cặp giá trị (x,y) ta có đồ thị hàm số y = ax + b.
Cách 2: Thực hiện 2 bước như SGK trang 51.
- là một đường thẳng luôn đi qua góc tọa độ O(0; 0) và A(1; y).
- Khi vẽ đồ thị hàm số : 
 y = ax + b (a0).ta nên chọn hai điểm tùy ý: A(0; y);B(x;0)
 2. Cách vẽ đồ thị hàm số 
 y = ax + b (a0)
Bước1: 
- Cho x = 0 thì y = b 
Ta có:P(0; b) thuộc trục tung Oy.
- Cho y = 0 thì Ta có : Q(; 0) thuộc trục hoành Ox.
Bước 2:
Vẽ đường thẳng đi qua hai điểm P, Q ta được đồ thị của hàm số 
 y = ax + b.
3. Củng cố
Bài 1. Vẽ đồ thị của các hàm số sau:
- Làm mẫu bài a, 
- Với hàm số y = 2x – 3.
- Cho x = 0 => y =? => tọa độ của điểm thứ nhất.
- Cho y = 0 => x =? => tọa độ của điểm thứ hai?
- Vẽ hệ trục tọa độ và biểu diễn hai điểm đó trên hệ trục.
- Vẽ đường thẳng đi qua hai điểm A, B, đường thẳng đó là đồ thị của hàm số y = 2x -3.
- Yêu cầu HS làm câu b.
- Gọi HS lên bảng giải..
- Tóm lại muốn vẽ đồ thị hàm số dạng y = ax + b (a0). Ta phải xác định hai điểm ... thuộc đường thẳng đó.
Bài 2 ( Bài 15 SGK.tr51)
 Tương tự cách giải như trên yêu cầu HS(khá - giỏi) lên bảng thực hiện câu a.
- Tiến hành vẽ trên cùng môt hệ truc tọa độ.
- Yêu cầu HS thảo luận nhóm 3 phút vẽ bản đồ tư duy tóm tắc kiến thức về : Đồ thị hàm số 
y = ax + b , ( a 0 ) 
- Nhận xét bài các nhóm
- Treo bảng phụ đã vẽ sẵn Bản đồ tư duy cho học sinh tham khảo
- Cho x = 0 => y = -3, 
ta được: P (0; -3)
- Cho y = 0 => x = 1,5, 
ta được: Q (1,5; 0)
+ Đồ thị hàm số y = -2x +3
Cho x = 0 => y = 3,
 ta có: A(0; 3)
 - Cho y = 0 => x = 1,5
 ta có: B(1,5; 0).
Vẽ đường thẳng đi qua hai điểm A, B ta được đồ thị hàm số y = -2x + 3
* Đồ thị hàm số y = 2x đi qua O(0;0) và K(1; 2)
* Đồ thị hàm số y = 2x + 5 đi qua hai điểm H(0; 5) và 
G(-2,5; 0).
* Đồ thị hàm số y = x đi qua O(0;0) và F(3; -2)
* Đồ thị hàm số y = x+ 5 đi qua hai điểm D(0; 5) và E(7,5; 0).
- HS thảo luận nhóm vẽ bản đồ tư duy tóm tắc kiến thức 
- Nhận xét bài của nhóm khác.
Bài 1
+ Đồ thị hàm số y = 2x -3.
- Cho x = 0 => y = -3, ta được: 
P (0; -3)
- Cho y = 0 => x = 1,5, ta được: Q(1,5; 0)
- Vẽ đường thẳng đi qua hai điểm P, Q, ta được đồ thị của hàm số 
y = 2x -3
. 
Bài 2 ( Bài 15 SGK.tr51)
* Đồ thị hàm số y = 2x là đường thẳng đi qua O(0;0) và K(1; 2)
* Đồ thị hàm số y = 2x + 5 
 là đường thẳng đi qua hai điểm
 H(0; 5) và G(-2,5; 0).
* Đồ thị hàm số y = x 
là đường thẳng đi qua O(0;0) và F(3; -2)
* Đồ thị hàm số y = x+ 5 là đường thẳng đi qua hai điểm 
 D(0; 5) và E(7,5; 0).
4. Dặn dò học sinh chuẩn bị cho tiết học tiếp theo:
- Về nhà làm bài tập 16, 17, 18/SGK.
- Riêng HS khá – giỏi làm thêm bài tập trong SBT và STK. 
- Ôn lại các kiến thức định nghĩa hàm số bậc nhất y=ax+b và cách vẽ đồ thị.
- Chuẩn bị thước,máy tính bỏ túi.
- Chuẩn bị tiết sau luyện tập