Đề thi Olympic học sinh giỏi môn Ngữ văn Lớp 7 - Năm học 2013-2014 (Có hướng dẫn chấm)

PHÒNG GD&ĐT THANH OAI
TRƯỜNG THCS CAO VIÊN 
Đề chính thức
 ĐỀ THI OLYMPIC LỚP 7 
 Năm học 2013-2014
 Môn thi: Ngữ văn 
 Thời gian làm bài :120 phút
 ( Không kể thời gian giao đề) 
 Ngày thi: tháng năm 2014
Câu 1: (4 điểm) Phân tích những giá trị nghệ thuật tiêu biểu góp phần tạo nên nét đặc sắc trong đoạn thơ sau:
“Việt Nam đất nước ta ơi !
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
	 Cánh cò bay lả rập rờn
Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều”
 (Bài thơ Hắc Hải - Nguyễn Đình Thi)
Câu 2: (6 điểm )
Suy nghĩ của em về bức thông điệp mà em được nhận từ câu chuyện dưới đây:
 Ngọn gió và cây sồi
 Một ngọn gió dữ dội băng qua khu rừng già. Nó ngạo nghễ thổi tung tất cả các sinh vật trong rừng, cuốn phăng những đám lá, quật gẫy các cành cây. Nó muốn mọi cây cối đều phải ngã rạp trước sức mạnh của mình. Riêng một cây sồi già vẫn đứng hiên ngang, không bị khuất trước ngọn gió hung hăng. Như bị thác thức , ngọn gió lồng lộn , điên cuồng lật tung khu rừng một lần nữa. Cây sồi vẫn bám chặt đất, im lặng chịu đựng cơn giận giữ của ngọn gió và không hề gục ngã. Ngọn gió mệt mỏi, dành đầu hàng và hỏi:	- Cây sồi kia! Làm sao ngươi có thể đứng vững như thế?
	Cây sồi già từ tốn trả lời:
	- Tôi biết sức mạnh của ôngcó thể bẻ gãy hết các nhánh cây của tôi, cuốn sạch đám lá của tôi và làm thân tôi lay động. Nhưng ông sẽ không bao giờ quật ngã được tôi. Bởi tôi có những nhánh rễ vươn dài, bám sâu vào lòng đất. Đó chính là sức mạnh sâu thẳm nhất của tôi. Càng ngày chúng sẽ phát triển càng mạnh mẽ, giúp tôi vững vàng hơn trước mọi sức mạnh của kẻ thù. Nhưng tôi phải cám ơn ông, ngọn gió ạ! Chính những cơn điên cuồng của ông đã giúp tôi chứng tỏ được khả năng chịu đựng và sức mạnh của mình. 
 ( Quang Kiệt- theo Viva Consulting – Hạt giống tâm hồn - Đừng bao giờ từ bỏ ước mơ, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh)
Câu 3 : (10 điểm)
 Từ các văn bản “Những câu hát về tình cảm gia đình”, “Mẹ tôi” (Ét-môn-đô đơ A-mi-xi), “Cuộc chia tay của những con búp bê” ( Khánh Hoài). Hãy bộc lộ những tình cảm và suy nghĩ của em khi được sống trong tình yêu thương của những người thân trong gia đình và bộc lộ niềm thương cảm cho những ai không có được những may mắn đó.
PHÒNG GD&ĐT THANH OAI
TRƯỜNG THCS CAO VIÊN 
Đề chính thức
 HƯỚNG DẪN CHẤM 
 ĐỀ THI OLYMPIC LỚP 7 
 Năm học: 2013-2014 
 Môn thi: Ngữ văn 
 Câu 1: (4 điểm): HS phân tích được những nét nghệ thuật tiêu biểu:
1. Nghệ thuật (2,5điểm) – mỗi ý 0,5điểm
 - Từ ngữ cảm thán “ơi” => bộc lộ cảm xúc thiết tha, gần gũi, thân yêu. 
 - Từ láy: mênh mông, rập rờn => gợi tả không gian rộng lớn, bao la của cánh đồng lúa.
 - Đảo ngữ: “mênh mông biển lúa” => nhấn mạnh không gian rộng lớn của cánh đồng.
 - So sánh và khẳng định “đâu trời đẹp hơn” => lòng tự hào về đát nước VN.
 - Thể thơ lục bát; hình ảnh quen thuộc với người Việt Nam:
 + Cánh cò bay lả rập rờn
 + Dãy núi Trường Sơn quanh năm mây mù bao phủ
2. Nội dung: (1,5điểm)
- Đoạn thơ ca ngợi đát nước VN rộng lớn, giàu đẹp, nên thơ, trù phú cùng với vẻ đẹp hùng vĩ “đỉnh Trường Sơn”. Đó chính là tình cảm yêu mến thiết tha, lòng tự hào về Tổ quốc VN thân yêu.
Câu 2 Ngọn gió và cây sồi
* Yêu cầu về kĩ năng: (2 điểm )
 - Xác định đúng kiểu bài nghị luận xã hội, dạng nghị luận mở.
 - Bài viết có bố cục 3 phần.
 - Hệ thống ý ( luận diểm) rõ ràng, lập luận chặt chẽ, thuyết phục, dẫn chứng cụ thể. .
 - Biết vận dụng tổng hợp các phương pháp lập luận : giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận...
- Có kĩ năng vận dụng yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm vào bài văn nghị luận.
* Yêu cầu về nội dung: (4 điểm )
- Có thể trình bày bài viết của mình theo nhiều cách nhưng cần đảm bảo một số ý cơ bản mang tính định hướng sau:
1. Hiểu nội dung, ý nghĩa của câu chuyện: (1 điểm)
- Ngọn gió: Hình ảnh tượng trưng cho những khó khăn, thử thách, những nghịch cảnh trong cuộc sống.
- Cây sồi: Hình ảnh tượng trưng cho lòng dũng cảm, dám đối đầu, không gục ngã trước hoàn cảnh với niềm tin chiến thắng.
- Ý nghĩa của câu chuyện: Trong cuộc sống, con người cần có lòng dũng cảm, tự tin, nghị lực và bản lĩnh vững vàng trước những khó khăn, trở ngại của cuộc sống.
2. Bức thông điệp từ câu chuyện: (2 điểm) 
Học sinh tự cảm nhận tìm ra điều tác giả muốn nhắn gửi theo cách hiểu của mình, miễn là hợp lí. Sau đây là một số gợi ý:
- Trong cuộc sống, luôn tiềm ẩn những khó khăn, trở ngại, những nghịch cảnh khó lường và chúng có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Nếu không có lòng dũng cảm, dám đối mặt với khó khăn, trở ngại thì khó hoặc không thể vượt qua được.
- Lòng dũng cảm, nghị lực và bản lĩnh vững vàng sẽ tiếp thêm sức mạnh giúp con người tự tin trước khó khăn, trở ngại, những nghịch cảnh của cuộc đời.
- Dũng cảm dám đối mặt với thử thách, không gục ngã trước hoàn cảnh là chìa khóa của thành công.
Lưu ý : Trong quá trình lập luận nên có những dẫn chứng về những tấm gương dũng cảm, không gục ngã trước hoàn cảnh để cách lập luận thêm thuyết phục.
3. Bài học cho bản thân: (1 điểm)
- Không nên tuyệt vọng, bi quan, chán nản, gục ngã trước hoàn cảnh.
- Bình tĩnh tìm ra giải pháp cần thiết để từng bước vượt qua khó khăn, trở ngại.
- Nuôi dưỡng niềm tin chiến thắng.
- Phê phán thái độ, hành động buông xuôi, thiếu ý chí, nghị lực, niềm tin.
Câu 3. (10 điểm)
 1) Yêu cầu chung:
 - Yêu cầu HS biết vận dụng kiến thức đã học về tập làm văn và văn học để làm bài, trong đó có kết hợp phát biểu cảm xúc, suy nghĩ và mở rộng bằng một số bài văn, bài thơ khác để làm phong phú thêm cho bài làm.
 - Khuyến khích những bài làm có sự sáng tạo, có cảm xúc, giàu chất văn
2) Yêu cầu cụ thể:
* Về nội dung : (10 điểm) 
a) Mở bài (0,5 điểm):
 Giới thiệu những tình cảm và suy nghĩ của em khi được sống trong tình yêu thương của những người thân trong gia đình và bộc lộ niềm thương cảm cho những ai không có được những may mắn đó thông qua việc đọc các văn bản Những câu hát về tình cảm gia đình, Mẹ tôi (Ét-môn-đo đơ A-mi-xi), Cuộc chia tay của những con búp bê (Khánh Hoài).
b) Thân bài (8 điểm):
 Bộc lộ những tình cảm và suy nghĩ của em một cách cụ thể chi tiết khi được sống trong tình yêu thương của những người thân trong gia đình và bộc lộ niềm thương cảm cho những ai không có được những may mắn đó trên cơ sở các văn bản “ Những câu hát về tình cảm gia đình”, “Mẹ tôi” (Ét-môn-đo đơ A-mi-xi), “Cuộc chia tay của những con búp bê” (Khánh Hoài) :
 - Bộc lộ những tình cảm và suy nghĩ của em khi được sống trong tình yêu thương của những người thân trong gia đình trên cơ sở các văn bản “ Những câu hát về tình cảm gia đình”, “Mẹ tôi” (Ét-môn-đô đơ A-mi-xi), “Cuộc chia tay của những con búp bê” (Khánh Hoài) (6 điểm)
 + Cảm xúc sung sướng, hạnh phúc biết bao khi được sống trong tình yêu thương của cha mẹ, ông bà, anh chị em, được cha mẹ, ông bà sinh thành dưỡng dục, nâng niu chăm sóc (1,5đ)
 + Biết ơn, trân trọng nâng niu những tình cảm, công lao mà cha mẹ, ông bà, anh chị em trong gia đình đã giành cho mình (1,5đ)
 + Bày tỏ tình cảm một cách sâu sắc nhất bằng cách nguyện ghi lòng tạc dạ chín chữ cù lao, làm tròn chữ hiếu, anh em hoà thuận làm cho cha mẹ vui lòng, nhớ thương cha mẹ ông bà trong mọi hoàn cảnh (2đ)
 + Thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình yêu thương đó (1đ)
 - Bộc lộ niềm thương cảm cho những ai không có được những may mắn đó trên cơ sở văn bản “Cuộc chia tay của những con búp bê” (Khánh Hoài). (2 điểm)
 + Cuộc đời còn biết bao nhiêu bạn sống thiếu những tình yêu thương của cha mẹ, anh em phải xa cách chia lìa như Thành và Thuỷ trong “Cuộc chia tay của những con búp bê” (Khánh Hoài) và biết bao tình cảnh éo le khác (1đ)
 +Ước mong không có những cảnh đời bất hạnh, tất cả đều được sống trong vòng tay yêu thương của mọi nguời. (1đ)
c) Kết bài (0,5 điểm):
 Khái quát, khẳng định lại những tình cảm và suy nghĩ của em khi được sống trong tình yêu thương của những người thân trong gia đình...thông qua ba văn bản trên. 
* Về hình thức : (1 điểm) 
Bố cục rõ ràng, đầy đủ, trình bày sạch đẹp, diễn đạt lưu loát, ít sai chính tả. 
Bài làm đúng thể loại: văn biểu cảm.