Đề thi chọn học sinh giỏi cấp huyện môn Địa lý Lớp 9 - Năm học 2015-2016 (Có hướng dẫn chấm)

UBND HUYỆN KINH MÔN
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI HUYỆN
Môn thi: Địa lí lớp 9
Năm học: 2015 - 2016
(Thời gian làm bài 120 phút)
Câu 1: (2 điểm)
a. Hãy cho biết ở đâu, vào thời gian nào trên Trái Đất có thời gian ngày và đêm bằng nhau. Giải thích tại sao?
b. Giải thích nguyên nhân hình thành gió Tín phong?
Câu 2: (2 điểm)
Dựa vào Atlat Địa Lí Việt Nam và kiến thức đã học hãy nêu những nhân tố ảnh hưởng đến sự phân hóa khí hậu nước ta?
Câu 3: (3 điểm)
Dựa vào Atlat Địa Lí Việt Nam và kiến thức đã học hãy cho biết:
a. Ngành công nghiệp vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ phát triển dựa trên những điều kiện tự nhiên thuận lợi nào?
b. Vì sao tiểu vùng Tây Bắc phát triển thủy điện còn tiểu vùng Đông Bắc phát triển về nhiệt điện?
Câu 4: (3 điểm)
Cho bảng số liệu về khách du lịch và doanh thu từ du lịch từ năm 1995 đến năm 2007.
Năm
1995
2000
2005
2007
Khách nội địa (Triệu người)
5,5
11,2
16,0
19,1
Khách quốc tế (Triệu người)
1,4
2,1
3,5
4,2
 Doanh thu (Nghìn tỉ đồng)
8,0
17,4
30,0
56,0
a. Hãy vẽ biểu đồ thể hiện lượng khách du lịch và doanh thu từ du lịch từ 1995 - 1997.
b. Hãy nhận xét và giải thích tình hình phát triển du lịch của nước ta từ 1995 - 2007.
(Học sinh được sử dụng Át lát Địa lí Việt Nam năm 2009 để làm bài)
Họ và tên thí sinh:.số báo danh
H­íng dÉn chÊm vµ biÓu ®iÓm
Câu
Nội dung cần đạt
Điểm
1
 (2điểm)
a. - Ở xích đạo quanh năm có ngày và đêm dài bằng nhau.
Giải thích:Vì trong khi chuyển động quanh Mặt Trời, trục Trái Đất luôn nghiêng theo một hướng không đổi, Trái Đất có lúc ngả nửa cầu Bắc hoặc nửa cầu Nam về phía Mặt Trời, đường phân chia sáng tối đi qua tâm Trái Đất nên các địa điểm nằm trên đường xích đạo quanh năm lúc nào cũng có ngày đêm dài bằng nhau.
- Ở khắp mọi nơi trên Trái Đất có ngày dài bằng đêm vào ngày 21/3 và ngày 23/9
Giải thích: Do vào ngày 21/3 và 23/9, Trái Đất hướng cả hai nửa cầu về phía Mặt Trời, tia sáng Mặt Trời chiếu vuông góc với xích đạo nên mọi nơi trên Trái Đất đều có số giờ chiếu sáng như nhau, ngày và đêm dài bằng nhau
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
b. Giải thích nguyên nhân hình thành gió tín phong
- Phạm vi hoạt động: Là gió thổi quanh năm từ đai áp cao chí tuyến ( ở khoảng các vĩ độ 300B,N) về đai áp thấp xích đạo.
- Nguyên nhân:
+ Ở xích đạo nóng quanh năm không khí nở ra bốc lên cao nên hình thành vành đai áp thấp xích đạo.
+ Không khí nóng ở xích đạo bốc lên cao, tỏa ra 2 bên. Đến các vĩ tuyến 30oB,N khối khí này chìm xuống, đè lên khối khí tại chỗ, sinh ra 2 vành đai áp cao chí tuyến.
+ Phần dưới của không khí ở các vĩ tuyến 300B,N bị đè lên nên di chuyển về xích đạo, tạo ra gió Tín phong.
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
 2
(2điểm)
Các nhân tố ảnh hưởng đến khí hậu nước ta:
1. Vị trí địa lí, hình dạng lãnh thổ:
- Nước ta nằm hoàn toàn trong vành đai khí hậu nhiệt đới nửa cầu Bắc
 ( 8o34/ B- 23023’B) nên nhận được lượng nhiệt bức xạ mặt trời lớn.
- Do lãnh thổ kéo dài nên có sự phân hóa khí hậu theo chiều Bắc-Nam
2. Địa hình: Với diện tích ¾ là đồi núi nên khí hậu chịu sự chi phối của độ cao địa hình.
- Tạo nên vành đai khí hậu theo độ cao 
+ Từ 0-600m là vành đai khí hậu nhiệt đới
+ Trên 600m -700m: Vành đai khí hậu cận nhiệt trên núi
+ Trên 2400 - 2600m: Vành đai khí hậu núi cao
- Phân hóa theo hướng của sườn núi: Sườn đón gió mưa nhiều, khuất gió mưa ít
3. Hoạt động của gió mùa: có 2 loại gió hoạt động luân phiên trên lãnh thổ nước ta
+ Gió mùa mùa đông: tính chất lạnh và khô
+ Gió mùa mùa hạ: tính chất nóng ẩm
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
Câu 3
(3điểm)
a. Điều kiện thuận lợi:
- Là vùng giàu tài nguyên khoáng sản nhất cả nước gồm:
+ Than (Quảng Ninh) để phát triển công nghiệp khai thác nhiên liệu và công nghiệp nhiệt điện (Phả Lại, Uông Bí)
+ Sắt (Thái Nguyên) chì, kẽm, apatit (Lào Cai), bôxit (Cao Bằng)...để phát triển công nghiệp luyện kim đen, cơ khí hoá chất... Đá vôi để phát triển công nghiệp SX vật liệu xây dựng.
- Vùng có tiềm năng lớn về thuỷ điện nhờ nguồn thuỷ năng dồi dào trên Sông Đà và Sông Chảy.
- Ngoài ra vùng còn có tài nguyên rừng phong phú để phát triển công nghiệp khai thác và chế biến gỗ, tài nguyên biển để phát triển công nghiệp chế biến thuỷ sản, tài nguyên nông nghiệp để phát triển công nghiệp chế biến nông sản (chè, thuốc lá)
0,75đ
0,5đ
0,75đ
b. Giải thích:
- Tiểu vùng Tây Bắc phát triển mạnh thủy điện: 
+ Sông lớn, chảy trên địa hình núi cao, độ dốc lòng sông lớn -> nguồn thủy năng dồi dào
+ Các nhà máy thủy điện công suất lớn: Hòa Bình, Sơn La...
- Tiểu vùng Đông Bắc phát triển mạnh nhiệt điện: 
+ Nguồn khoáng sản than trữ lượng lớn, tập trung trên vùng đồi núi thấp dễ khai thác -> nguồn nhiên liệu chính để phát triển nhiệt điện.
+ Các nhà máy nhiệt điện lớn: Uông Bí, Na Dương.
0,5đ
0,5đ
4
(3điểm)
*Vẽ: 
- Biểu đồ kết hợp cột và đường biểu diễn, 
+ Khách du lịch nội địa và quốc tế có cùng đơn vị ( triệu lượt người) thể hiện bằng cột ghép, Doanh thu ( nghìn tỉ đồng) thể hiện bằng đường biểu diễn.
- Trục tung: 2 trục tung: đơn vị triệu lượt người và nghìn tỉ đồng
- Trục hoành thể hiện các năm, có chia khoảng cách năm.
=> yêu cầu: Biểu đồ có tính thẩm mĩ, thể hiện đúng các trị số, có tên biểu đồ, chú giải, ghi số liệu đầy đủ
1,5đ
* Nhận xét.
- Ngành du lịch phát triển mạnh trong những năm gần đây: số lượt khách du lịch quốc tế cũng như nội địa tăng nhanh. Doanh thu từ du lịch tăng liên tục.
+ Lượng khách du lịch quốc tế tăng ( SLCM)
+ Lượng khách nội địa tăng ( SLCM)
+ Doanh thu từ du lịch tăng ( SLCM)
* Ngành du lịch phát triển là do:
- Tài nguyên du lịch phong phú: Tài nguyên tự nhiên: Hang động, bãi biển đẹp,khí hậu tốtTài nguyên nhân văn: Di tích lịch sử, lễ hội, làng nghề trong đó có nhiều tài nguyên du lịch tự nhiên được công nhận là di sản thế giới như vịnh Hạ Long,Phong nha- Kẻ Bàng
- Chất lượng cuộc sống, mức sống của người dân ngày càng cao. Nhu cầu du lịch lớn.Giá cả hàng hóa du lịch tương đối rẻ.
- Nước ta có tình hình chính trị, xã hội ổn định là điều kiện để thu hút khách du lịch quốc tế
- Sự đầu tư cơ sở vật chất cho ngành du lịch ngày càng được đầu tư: (Hệ thống giao thông, điện,nước được hoàn thiện.Hệ thống khách sạn, nhà nghỉ, khu vui chơi giải tríđược xây dựng và nâng cấp) Chất lượng đội ngũ cán bộ, nhân viên ngành du lịch ngày càng được nâng cao.
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ