Bài dạy Địa lí Lớp 6 - Bài 18: Thời tiết, khí hậu và nhiệt độ không khí

Lý thuyết, Trắc nghiệm Địa Lí 6 Bài 18: Thời tiết, khí hậu và nhiệt độ không khí
A. Lý thuyết
1. Thời tiết và khí hậu
* Khái niệm:
   - Thời tiết: Là sự biểu hiện của các hiện tượng khí tượng ở một địa phương, trong một thời gian ngắn.
   - Khí hậu: Là sự lặp đi, lặp lại của tình hình thời tiết ở một địa phương trong thời gian dài và trở thành quy luật.
* So sánh thời tiết và khí hậu:
- Giống nhau: Đều là các hiện tượng khí tượng xảy ra ở một địa phương cụ thể
- Khác nhau:
   + Thời tiết: Diễn ra trong thời gian ngắn. Phạm vi nhỏ, hay thay đổi.
   + Khí hậu: Diễn ra trong thời gian dài, có tính quy luật.Phạm vi rộng và ổn định.
2. Nhiệt độ không khí và cách đo nhiệt độ không khí
* Khái niệm nhiệt độ không khí: Là lượng nhiệt khí mặt đất hấp thụ năng lượng nhiệt Mặt Trời rồi bức xạ lại vào không khí.
* Cách đo nhiệt độ không khí
- Dụng cụ: nhiệt kế.
- Phương pháp:
   + Để nhiệt kế trong bóng râm và cách mặt đất 2m
   + Đo ít nhất 3 lần trong một ngày (5h, 13h và 21h)
   + Tính nhiệt độ trung bình ngày= Tổng nhiệt độ các lần đo/Số lần đo.
Ví dụ: Đo ba lần trong ngày được lần lượt là 25ºC, 37ºC, 34ºC. Vậy nhiệt độ trung bình là:
Nhiệt độ TB = (25 + 37+34): 3 = 32ºC.
- Một số công thức tính nhiệt độ:
   + Nhiệt độ trung bình ngày = Tổng nhiệt độ các lần đo trong ngày/ số lần đo
   + Nhiệt độ trung bình tháng = Tổng nhiệt độ trung bình của các ngày trong tháng/số ngày
   + Nhiệt độ trung bình năm= Tổng nhiệt độ trung bình 12 tháng/12
3. Sự thay đổi nhiệt độ không khí
a. Thay đổi theo vị trí gần hay xa biển
   - Nhiệt độ không khí ở những miền gần biển và những miền nằm sâu trong lục địa cũng khác nhau. → Khí hậu lục địa, và khí hậu đại dương
   - Nguyên nhân: Đặc tính hấp thụ nhiệt của nước và đất khác nhau, dẫn đến sự khác biệt về nhiệt độ giữa đất và nước.
b. Nhiệt độ không khí thay đổi theo độ cao
Sự thay đổi nhiệt độ theo độ cao
   - Càng lên cao nhiệt độ không khí càng giảm.
   - Nguyên nhân: Sự thay đổi của lớp không khí trên mặt đất và thành phần: bụi, hơi nước trong không khí.
c. Nhiệt độ không khí thay đổi theo vĩ độ
   - Nhiệt độ không khí giảm dần từ xích đạo về cực.
   - Nguyên nhân: Sự thay đổi của lượng nhiệt và góc chiếu tia sáng Mặt Trời.
B. Trắc nghiệm
Câu 1: Khi đo nhiệt độ không khí người ta phải đặt nhiệt kế:
   A. Ngoài trời nắng, cách mặt đất 3m
   B. Nơi mát, cách mặt đất 1m
   C. Ngoài trời, sát mặt đất
   D. Trong bóng râm, cách mặt đất 2m.
Hiển thị đáp án
Câu 2: Nhiệt độ trung bình ngày là kết quả tổng cộng nhiệt độ 3 lần trong ngày vào các thời điểm:
   A. 9 giờ, 16 giờ, 24 giờ
   B. 6 giờ, 14 giờ, 22 giờ
   C. 5 giờ, 13 giờ, 21 giờ
   D. 7 giờ, 15 giờ, 23 giờ
Hiển thị đáp án
Câu 3: Không khí trên mặt đất nóng nhất là vào:
   A. 12 giờ trưa
   B. 13 giờ trưa
   C. 11 giờ trưa
   D. 14 giờ trưa
Hiển thị đáp án
Câu 4: Tại sao có sự khác biệt về nhiệt độ giữa đất và nước:
   A. Do trên mặt đất có động thực vật sinh sống.
   B. Do lượng nhiệt chiếu xuống đất và nước khác nhau.
   C. Do đặc tính hấp thụ nhiệt của đất và nước khác nhau.
   D. Do nước có nhiều thủy hảo sản cần nhiều không khí để hô hấp.
Hiển thị đáp án
Câu 5: Điều nào không đúng khi nói về sự thay đổi của nhiệt độ
   A. Nhiệt độ không khí thay đổi theo vĩ độ.
   B. Nhiệt độ không khí thay đổi theo màu đất.
   C. Nhiệt độ không khí thay đổi theo độ cao.
   D. Nhiệt độ không khí thay đổi tùy theo vị trí gần hay xa biển.
Hiển thị đáp án
Câu 6: Khi đo nhiệt độ không khí, người ta phải để nhiệt kế trong bóng râm và cách mặt đất 2 mét vì:
   A. Hạn chế sai lệch kết quả đo do ánh sáng Mặt Trời và ảnh hưởng của nhiệt độ mặt đất.
   B. Không ảnh hưởng đến sức khỏe và hạn chế ảnh hưởng của nhiệt độ mặt đất.
   C. Hạn chế sai lệch kết quả đo do ánh sáng Mặt Trời và không ảnh hưởng đến sức khỏe.
   D. Bảo quản nhiệt kế để sử dụng lâu hơn và không ảnh hưởng đến sức khỏe người đo.
Hiển thị đáp án
Câu 7: Tại sao về mùa hạ, những miền gần biển có không khí mát hơn trong đất liền; ngược lại, về mùa đông, những miền gần biển lại có không khí ấm hơn trong đất liền?
   A. Do mùa hạ, miền gần biển có ngày ngắn hơn đêm, mùa đông ngày dài hơn đêm.
   B. Do mùa hạ, miền gần biển có ngày dài hơn đêm, mùa đông ngày ngắn hơn đêm.
   C. Do đặc tính hấp thụ và tỏa nhiệt của nước và đất là khác nhau: Mặt đất nóng lên chậm và nguội đi chậm hơn nước.
   D. Do đặc tính hấp thụ và tỏa nhiệt của nước và đất là khác nhau: Mặt đất nóng lên nhanh và nguội đi nhanh hơn nước.
Hiển thị đáp án
Câu 8: Thời tiết là hiện tượng khí tượng:
   A. Xảy ra trong một thời gian dài ở một nơi.
   B. Xảy ra trong một thời gian ngắn nhất định ở một nơi.
   C. Xảy ra khắp mọi nơi và không thay đổi.
   D. Cả A, B, C đều sai.
Hiển thị đáp án
Câu 9: Nhiệt độ không khí thay đổi:
   A. Theo vĩ độ.
   B. Theo độ cao.
   C. Gần biển hoặc xa biển.
   D. Cả A, B, C đều đúng.
Hiển thị đáp án
Câu 10: Giả sử có một ngày ở thành phố Hà Nội, người ta đo đưực nhiệt độ lúc 5 giờ được 22oC, lúc 13 giờ được 26oC và lúc 21 giờ được 24oC. Vậy nhiệt độ trung bình của ngày hôm đó là bao nhiêu?
   A. 22oC.
   B. 23oC.
   C. 24oC.
   D. 25oC.
Hiển thị đáp án