Tổng kết tập làm văn THCS

Tæng kÕt tËp lµm v¨n
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: Nắm vững kiến thức về các kiểu văn bản (tự sự, miêu tả, biểu cảm, thuyết minh, nghị luận, điều hành) đã được học từ lớp 6 đến lớp 9.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG
 1. Kiến thức
- Đặc trưng của từng kiểu văn bản và phương thức biểu đạt đã được học.
- Sự khác nhau giữa kiểu văn bản và thể loại van học.
 2. Kỹ năng:
- Tổng hợp, hệ thống hoá kiến thức về các kiểu văn bản đã học.
- Đọc – hiểu các kiểu văn bản theo đặc trưng của các kiêu văn bản ấy.
- Nâng cao năng lực đọc và viết các kiểu văn bản thông dụng.
- Kết hợp hài hoà, hợp lý các kiểu văn bản trong thực tế làm bài.
 - Ôn và nắm vững các kiểu văn bản đã học từ lớp 6 đến lớp 9. Phân biệt các kiểu văn bản và nhận biết sự phối hợp của chúng trong thực tiễn làm văn.
 - Biết đọc các kiểu văn hoá theo đặc trưng
 - Phân biệt kiểu văn bản và thể loại văn hoc. Viết được văn bản cho phù hợp
III. C¸c ho¹t ®éng d¹y - häc
 1. æn ®Þnh líp
 2. KiÓm tra bµi cò:
 3. Bµi míi.
Hoạt động 1: I. Các kiểu văn bản đã học trong chương trình THCS.
	(GV dùng bảng phụ, HS quan sát)
TT
Kiểu văn bản
Phương thức biểu đạt
Ví dụ về hình thức văn bản cụ thể
1
Văn bản tự sự
- Trình bày các sự vật (Sự kiện) có quan hệ nhân quả dẫn đến kết thúc.
- Mục đích biểu hiện con người quy luật đời sống, bày tỏ thái độ.
- Bản tin báo chí
- Bản tưởng thuật, tường trình
- Lịch sử
- Tác phẩm văn hoá nghệ thuật (truyện, tiểu thuyết).
2
Văn bản miêu tả
Tái hiện các tính chất thuộc tính sự vật, hiện tượng, giúp con người cảm nhận và hiểu được chúng.
- Văn tả cảnh, tả người, tả sự vật
- Đoạn văn miêu tả trong tác phẩm tự sự.
3
Văn bản biểu cảm
Bày tỏ trực tiếp hoặc gián tiếp tình cảm, cảm xúc con người, tự nhiên xã hội, sự vật
- Điện mừng, thăm hỏi, chia buồn
4
Văn bản thuyết minh
Trình bày thuộc tính, cấu tạo, nguyên nhân, kết quả có ích hoặc có hại của sự vật hiện tượng, để giúp người đọc có tri thức khả quan vì có thái độ đúng đắn với chúng.
- Thuyết minh sản phẩm.
- Giới thiệu di tích, thắng cảnh, nhân vật
- Trình bày tri thức và phương pháp trong khoa học.
5
Văn bản nghị luận
Trình bày tư tưởng, chủ trương, quan điểm của con người đối với tự nhiên, xã hội, con người qua các luận điểm, luận cứ và lập luận thuyết phục.
- Cáo, hịch, chiếu, biểu
- Xã luận, bình luận, lời kêu gọi
- Sách lí luận
- Tranh luận về một vấn đề chính trị xã hội, văn hoá.
6
Văn bản điều hành (hành chính công cụ)
Trình bày theo mẫu chung và chịu trách nhiệm về pháp lí các ý kiến, nguyện vọng của cá nhân, tập thể đối với cơ quan quản lý hay ngược lại bày tỏ yêu cầu, quyết định của người có thẩm quyền đối với người có trách nhiệm thực thi hoặc thoả thuận giữa công dân với nhau về lợi ích và chức vụ.
- Đơn từ
- Báo cáo
- Đề nghị
- Biên bản
- Tường trình
- Thông báo
- Hợp đồng
1. Ph©n biÖt sù kh¸c biÖt cña c¸c kiÓu v¨n b¶n trªn.
 - C¸c kiÓu v¨n b¶n trªn kh¸c nhau ë 2 ®iÓm chÝnh lµ:
 + Kh¸c nhau vÒ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t (kÓ, t¶, béc lé c¶m xóc, thuyÕt phôc, bµn luËn)
 + Kh¸c nhau vÒ h×nh thøc thÓ hiÖn.
2. C¸c kiÓu v¨n b¶n trªn cã thÓ thay thÕ ®­îc cho nhau kh«ng? V× sao?
 - Kh«ng thÓ thay thÕ ®­îc nhau v×:
 + Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t kh¸c nhau
 + H×nh thøc biÓu hiÖn kh¸c nhau
 + Môc ®Ých kh¸c nhau (n¾m sù viÖc, sù kiÖn + c¶m nhËn sù viªc)
 + HiÓu th¸i ®é, t×nh c¶m + nhËn thøc ®­îc ®èi t­îng + thuyÕt phôc ng­êi ®äc ®Ó t¹o lËp quan hÖ x· héi
 + C¸c yÕu tè cÊu thµnh v¨n b¶n kh¸c nhau.
3. C¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t trªn cã thÓ ®­îc phèi hîp víi nhau trong mét v¨n b¶n cô thÓ kh«ng? T¹i sao? Nªu vÝ dô minh ho¹?
 - C¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t trªn cã thÓ phèi hîp víi nhau trong mét v¨n b¶n cô thÓ. V×:
 + Trong v¨n b¶n tù sù cã thÓ sö dông ph­¬ng thøc miªu t¶, thuyÕt minh, nghÞ luËn vµ ng­îc l¹i
 + Ngoµi chøc n¨ng th«ng tin, c¸c v¨n b¶n cßn cã chøc n¨ng t¹o lËp vµ duy tr× quan hÖ x· héi.
4.Tõ b¶ng trªn, h·y cho biÕt kiÓu v¨n b¶n vµ h×nh thøc biÓu hiÖn, thÓ lo¹i t¸c phÈm v¨n häc cã g× gièng nhau vµ kh¸c nhau.
 - Gièng nhau: C¸c kiÓu v¨n b¶n vµ c¸c thÓ lo¹i v¨n häc cã thÓ dïng chung mét ph­¬ng thøc biÓu ®¹t nµo ®ã. VÝ dô:
 + KiÓu tù sù cã mÆt trong thÓ lo¹i tù sù
 + KiÓu biÓu c¶m cã mÆt trong thÓ lo¹i tr÷ t×nh.
 - Kh¸c nhau: 
 + KiÓu v¨n b¶n lµ c¬ së cña c¸c thÓ lo¹i v¨n häc
 + thÓ lo¹i v¨n häc lµ "m trg" v¨n häc c¸c kiÓu v¨n b¶n
VD: Trong c¸c thÓ lo¹i v¨n häc nh­ tù sù, tr÷ t×nh, kÞch, ký th× thÓ lo¹i tù sù cã thÓ sö dông c¸c kiÓu v¨n b¶n tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m, thuyÕt minh, nghÞ luËn.
 4. Cñng cè
Nh¾c l¹i c¸c kiÓu v¨n b¶n ®· häc trong ch­¬ng tr×nh ng÷ v¨n?
Cho biÕt ph­¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh cña c¸c kiÓu v¨n b¶n ®ã?
 5. H­íng dÉn vÒ nhµ: ChuÈn bÞ tiÕp phÇn «n tËp