Sáng kiến kinh nghiệm Rèn kỹ năng phát âm chuẩn l/n cho học sinh lớp 4

t­ duy, cïng víi t­ duy hîp thµnh mét thÓ thèng nhÊt.
Nh­ vËy tiÕng nãi kh«ng chØ lµ ©m l­îng ph¸t ra bªn ngoµi, mµ cßn lµ " TiÕng nãi bªn trong " cña mçi c¸ nh©n
TiÕng ViÖt cña ng­êi d©n viÖt vèn rÊt phong phó vµ phøc t¹p. ViÖc tiÕp xóc vµ häc TiÕng ViÖt ®Ó sö dông TiÕng ViÖt kh«ng ph¶i lµ dÔ dµng, ®Æc biÖt víi Häc sinh tiÓu häc.Ng­êi gi¸o viªn cã vai trß v« cïng quan träng ®Ó h­íng dÉn c¸c em häc tiÕng mÑ ®Î sao cho khoa häc vµ h÷u Ých nhÊt, sao cho ng«n ng÷ TiÕng ViÖt trë thµnh c«ng cô ®¾c lùc trong mçi cuéc ®êi cña mçi em, mçi ng­êi d©n ViÖt Nam .
Häc TiÕng ViÖt, häc ph¸t ©m theo ®óng chuÈn lµ ®Ó tiÕn tíi yÕu tè thµnh c«ng ®Çu tiªn cña bÊt kú cuéc giao tiÕp nµo . Häc TiÕng ViÖt ®Ó sö dông, dù ở bất cứ nơi nào trên trái đất, đều phải dùng ngôn ngữ để nói chuyện với nhau. Quả vậy, “ Ngôn ngữ là công cụ giao tiếp quan trọng nhất của con người”. Song sử dụng ngôn ngữ nào hiệu quả nhất không thể không kể đến: Ngôn ngữ mẹ đẻ.
 	Tiếng nói mẹ đẻ có vai trò tối quan trọng trong đời sống cộng đồng xã hội và đời sống cá nhân mỗi con người. Chính nhờ ngôn ngữ mà con người có khả năng thiết lập quan hệ xã hội diễn đạt trọn vẹn và sáng tỏ các sự kiện cũng như tư tưởng, tình cảm và nguyện vọng của mình, làm cho người khác thấu hiểu tất cả những gì hàm chứa trong sự diễn đạt ấy. Bằng ngôn ngữ, con người thế hệ trước có thể lưu truyền vốn tri thức và kinh nghiệm quý báu của mình cho con cháu, con người thế hệ sau có thể hiểu được cha ông. Như vậy, là công cụ giao tiếp quan trọng nhất, ngôn ngữ phát huy vai trò đoàn kết, tập hợp con người trong sinh hoạt cộng đồng, trong lao động sản xuất, trong đấu tranh phát triển xã hội, duy trì tính liên tục lịch sử của dân tộc, của xã hội.
Học Tiếng Việt tèt lµ ta ®· gãp phÇn vµo c«ng cuéc b¶o vÖ vµ gi÷ g×n sù trong s¸ng cña ng«n ng÷ d©n téc.
Trong thùc tiÔn viÖc d¹y ph¸t ©m ®óng chuÈn ho¸ cho häc sinh cßn h¹n chÕ. Gi¸o viªn ®«i khi cßn coi nhÑ viÖc ph¸t ©m chuÈn hoÆc cßn chó träng ®Õn nh÷ng kiÕn thøc, kü n¨ng kh¸c nªn viÖc rÌn kü n¨ng ph¸t ©m chuÈn cho c¸c em cßn ch­a chu ®¸o.
§Æc biÖt ë ®Þa ph­¬ng H¶i D­¬ng nãi chung vµ huyÖn Kinh M«n nãi riªng còng cßn mét sè gi¸o viªn ph¸t ©m ch­a ®óng chuÈn l/n lªn viÖc ph¸t hiÖn còng nh­ gióp häc sinh ph¸t ©m ®óng chuÈn cßn lµ viÖc khã kh¨n. Tuy nhiªn hiÖn nay viÖc ph¸t ©m ®óng chuÈn ®· ®­îc coi tträng vµ quan t©m ®Æc biÖt. Qua c¸c ®ît héi gi¶ng cÊp tr­êng, cÊp huyÖn còng nh­ cÊp tØnh vÊn ®Ò nµy ®· ®­îc ®­a ra ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ d¹y -häc cña gi¸o viªn vµ häc sinh. ChÝnh v× lÏ ®ã mµ ®· thóc ®Èy mçi gi¸o viªn tù rÌn luyÖn m×nh ®Ó trë thµnh nhµ gi¸o ph¸t ©m chuÈn do ngành đặt ra.
B¶n th©n t«i còng nhËn thÊy ®©y lµ mét vÊn ®Ò rÊt thiÕt thùc vµ cÇn ®­îc quan t©m, nªn ®· t×m tßi, nghiªn cøu. T«i ®· vµ ®ang d¹y líp 4 nªn ®· vËn dông nh÷ng hiÓu biÕt tõ sù t×m tßi nghiªn cøu cña m×nh ®Ó rÌn kü n¨ng ph¸t ©m chuÈn l/n cho häc sinh líp 4 vµ thu ®­îc kÕt qu¶ t­¬ng ®èi tèt.
ChÝnh v× thÕ, t«i m¹nh d¹n tr×nh bµy mét vµi kinh nghiÖm" RÌn kü n¨ng ph¸t ©m chuÈn L/n cho häc sinh líp 4".
2.CƠ SỞ LÍ LUẬN
	Trong x· héi loµi ng­êi tõ khi sinh ra, tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× con ng­êi ®· biÕt giao tiÕp. Ng«n ng÷ còng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tõ ®©y. Tõ ®ã cho ®Õn nay ng«n ng÷ lu«n lµ ph­¬ng tiÖn giao tiÕp quan träng nhÊt cña loµi ng­êi. Kh«ng cã ng«n ng÷, x· héi kh«ng thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Tr¶i qua nhiÒu thêi kú lÞch sö, con ng­êi ®· sö dông ng«n ng÷ nh­ mét thø vò khÝ s¾c bÐn trong mäi lÜnh vùc cña cuéc sèng ®êi th­êng. Con ng­êi cã thÓ giao tiÕp, trao ®æi t­ t­ëng t×nh c¶m, c«ng viÖc b»ng ng«n ng÷.
 Kế thừa và phát triển tư tưởng có tính truyền thống của cha ông, hơn nữa ngày nay Đảng và Nhà nước, tiêu biểu là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có sự quan tâm thường xuyên, đúng mực đối với vấn đề ngôn ngữ dân tộc. Hơn bao giờ hết yêu cầu “Giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt”. Đối với mọi người dân Việt Nam được đặt ra bởi: Tiếng nói là thứ của cải vô cùng lâu đời và vô cùng quý báu của dân tộc. Chúng ta là thế hệ hậu sinh phải có trách nhiệm yêu quý, nâng niu và giữ gìn tài sản mà cha ông đã dày công tìm được, phải làm cho nó phổ biến và ngày càng rộng khắp nơi.
 §Ó cã mét x· héi tån t¹i, tiÕn bé vµ v¨n minh th× ®ßi hái hÖ thèng gi¸o dôc trong c¸c nhµ tr­êng ph¶i thùc sù khoa häc vµ ph¸t triÓn. ChÝnh v× vËy viÖc d¹y, häc TiÕng ViÖt trong c¸c nhµ tr­êng tiÓu häc lµ hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt .
	Trong thời đại ngày nay, Tiếng Việt đang phát triển rất mạnh, chức năng và địa vị của nó ngày càng rộng và được khẳng định rõ rệt. Mỗi con người Việt Nam là một thành viên của cộng đồng, cần có ý thức sâu sắc đối với việc giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt. Chính vì nhiệm vụ cao cả đó nên việc dạy Tiếng Việt trong nhà trường cho học sinh ở mọi lứa tuổi luôn là điều quan trọng: đặc biệt hơn cả là việc dạy cho học sinh cấp tiểu học.Nh­ chóng ta ®· biÕt, trong thêi ®¹i ngµy nay TiÕng ViÖt ®ang ph¸t triÓn rÊt m¹nh, chøc n¨ng vµ ®Þa vÞ cña nã ngµy cµng réng vµ ®­îc kh¼ng ®Þnh râ rÖt. Mçi con ng­êi ViÖt Nam lµ mét thµnh viªn cña céng ®ång, cÇn cã ý thøc s©u s¾c ®èi víi viÖc gi÷ g×n sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt. ChÝnh v× nhiÖm vô lín lao nµy mµ viÖc d¹y TiÕng ViÖt trong tr­êng cho häc sinh mäi løa tuæi lu«n lµ ®iÒu quan träng. §Æc biÖt h¬n c¶ lµ viÖc d¹y cho häc sinh cÊp tiÓu häc. Bëi ®©y chÝnh lµ løa tuæi "khëi ®Çu", víi c¸c em " ng«n ng÷" còng lµ mét m«n häc ®Çy khã kh¨n vµ thó vÞ.
ViÖc d¹y TiÕng ViÖt cña gi¸o viªn ph¶i nh»m vµo c¶ hai chøc n¨ng c¬ b¶n: C«ng cô t­ duy vµ c«ng cô giao tiÕp.
Ph¶i chó träng c¶ 4 kü n¨ng: nghe, nãi, ®äc, viÕt
Ph¶i h­íng tíi sù giao tiÕpvµ sö dông ph­¬ng ph¸p giao tiÕp
Ph¶i biÕt ý thøc b¶o vÖ TiÕng ViÖt thµnh nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ cña viÖc ph¸t ng«n chuÈn.
3. THỰC TRẠNG CñA VÊN §Ò
3.1. Thùc tr¹ng:
 	- Mỗi chúng ta đều đã hiểu giao tiếp là hoạt động quan trọng để phát triển xã hội loài người. Có nhiều phương tiện giao tiếp trong đó ngôn ngữ là phương tiện quan trọng nhất, cơ bản nhất. Giao tiếp là hoạt động tiếp xúc giữa các thành viên trong xã hội với nhau. Dùng ngôn ngữ để bày tỏ tư tưởng tình cảm, trao đổi ý kiến, kiến thức, nhận xét về xã hội, con người và thiên nhiên. Mỗi cuộc giao tiếp tối thiểu phải có 2 người và phải dùng cùng một ngôn ngữ nhất định.
 	- Tiếng Việt được kế thừa một số từ tiếng Hán, lai căng một số tiếng nước ngoài, do vậy mà Tiếng Việt rất phong phú. Dân gian thường nói: “Phong ba bão táp không bằng ngữ pháp Việt Nam.”
 Chính vì nó phức tạp như vậy nên người Việt sử dụng ngôn ngữ Tiếng Việt rất phong phú, đa dạng khi nói và viết.
* Thực tế: Tiếng Việt nói chung là thống nhất. Nó tồn tại trong ý thức của mỗi người bản ngữ khi học viết đúng chính tả. Song thực tế Tiếng Việt được người Việt phát âm theo 3 vùng rõ rệt: Bắc, Trung, Nam.
Trong TiÕng ViÖt ë cïng mét ©m vÞ nh­ng cã nhiÒu c¸ch viÕt kh¸c nhau vµ c¸ch ph¸t ©m còng kh¸c nhau.
VÝ dô:  	r/d/gi; 	ch/tr; 	s/x; 	l/n 
Hai d¹ng ng«n ng÷ nãi vµ viÕt chưa đủ cÇn sö dông triÖt ®Ó 4 chøc n¨ng nghe, nãi, ®äc, viÕt.
Qua viÖc dù giê, th¨m líp, tham kh¶o bµi so¹n cña gi¸o viªn vµ kh¶o s¸t häc sinh t«i thÊy: 
3.2.VÒ phÝa gi¸o viªn: 
Khi sö dông 4 kü n¨ng: nghe, nãi, ®äc, viÕt th× cã 2 kü n¨ng: nghe, viÕt th× gi¸o viªn thùc hiÖn t­¬ng ®èi tèt trong giao tiÕp còng nh­ trong gi¶ng d¹y.
Song cßn 2 kÜ n¨ng nãi vµ ®äc cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n do nh÷ng nÐt dÞ biÖt vÒ ph­¬ng ng÷, thæ ng÷ cã tõ l©u ®êi, nªn mét sè ng­êi khi viÕt mét ©m vÞ biÕt c¸ch ph©n biÖt ch÷ viÕt vµ tu©n theo ®óng quy ­íc vÒ chÝnh t¶ nh­ng khi ph¸t ©m ®äc vµ nãi cßn ch­a ph©n biÖt râ c¸c phô ©m cña tiÕng. 
Sù ph¸t ©m gièng nhau gi­a l vµ n lµ rÊt phæ biÕn ë ®Þa ph­¬ng tØnh ta nãi chung vµ huyÖn nhµ nãi riªng.
VÝ dô: Khi nãi:" N¨m nay" thµnh " l¨m lay"
Hay	 " Trêi l¹nh" thµnh "trêi n¹nh" 
	Hoa loa kÌn thµnh	Hoa noa kÌn 
B¹n Nô thµnh B¹n lô....
	Víi kiÓu ph¸t ©m nh­ vËy nªn mét sè gi¸o viªn c¶m thÊy m×nh kh«ng tù tin khi giao tiÕp víi nh÷ng ng­êi cã c¸ch ph¸t ©m chuÈn hoÆc lóng tóng g­îng g¹o khi cã ng­êi dù giê .
	3.3. VÒ phÝa häc sinh:
	Qua kh¶o s¸t ë líp 4C vµ 4D t«i thu ®­îc kÕt qu¶ sau: 
Líp
Ph¸t ©m chuÈn
Ph¸t ©m nh÷ng tiÕng cã phô ©m ®Çu "l"thµnh "n"
Ph¸t ©m nh÷ng tiÕng
 cã phô ©m ®Çu "n"thµnh "l"
4C
7/30
3/30
20/30
4D
8/30
2/30
20/30
KiÓu ph¸t ©m lÖch chuÈn n hµnh l phæ biÕn h¬n lµ kiÓu ph¸t ©m lÖch chuÈn l thµnh n song vÉn cã mét sè tr­êng hîp.
	Trong giao tiÕp kü n¨ng ®äc, nãi cÇn ph©n biÖt râ l/n ®óng chuÈn th× ng­êi nghe míi chÊp nhËn ®­îc ®óng th«ng tin mét c¸ch chÝnh x¸c vµ hiÓu ®­îc néi dung mµ ng­êi nãi muèn truuyÒn ®¹t, tr¸nh ®­îc tr­êng hîp nhÇm lÉn vµ hiÓu sai vÊn ®Ò nghÜa cña tõ.
VÝ dô: Khi ph¸t ©m ©m vÞ :
- n trong tiÕng "NÊm" chØ " c©y nÊm" thµnh tiÕng "LÊm" chØ " LÊm bÈn"
- l trong tiÕng "lµng" chØ " ng«i lµng" thµnh tiÕng "nµng" chØ "c« nµng"
- n trong tiÕng "lÆng" chØ "c©n nÆng" thµnh tiÕng" lÆng" chØ "tÜnh lÆng"
§ång thêi còng tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng ng­êi nghe ( lµ ng­êi cã giäng ph¸t ©m chuÈn c¶m thÊy khã chÞu...)
Tãm l¹i: Qua ®iÒu tra thùc tr¹ng t«i thÊy hÇu hÕt häc sinh th­êng m¾c ph¶i lçi ph¸t ©m l/n. Theo t«i lµ do: 
- C¸c em sèng trong vïng ®Þa ph­¬ng cã qu¸ nhiÒu ng­êi ph¸t ©m ngäng l/n. Nªn tõ khi c¸c em tËp nãi ®· th­êng xuyªn nghe vµ tiÕp xóc víi nh÷ng ng­êi lín ph¸t ©m lÖch chuÈn. §ång thêi khi ph¸t ©m c¸c em còng kh«ng ®­îc ng­êi lín chó ý h­íng c¸c em ph¸t ©m ®óng chuÈn ho¸.
- Do khi míi ë nh÷ng ngµy ®Çu tËp ph¸t ©m c¸c em kh«ng ®­îc gi¸o viªn chó ý tíi c¸ch ph¸t ©m c¸c ch÷ c¸i liªn quan ®Õn diÖn réng, hÑp cña miÖng hay c¸ch ®Æt l­ìi khi ph¸t ©m.... nh­ vËy ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng häc sinh ph¸t ©m lÖnh chuÈn l/n ®ßi hái mçi gi¸o viªn cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc thiÕt thùc, cô thÓ ®Ó gióp c¸c em.
Trong nh÷ng n¨m d¹y líp 4 tr­íc vµ ®Æc biÖt lµ n¨m häc 2015-2016 t«i ®· ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p thùc hiÖn sau:
4- BiÖn ph¸p thùc hiÖn
4.1.§èi víi gi¸o viªn: 
 	Do tiếng và tập tục địa phương từ nhiều năm phát âm lệch chuẩn, nhầm lẫn l/n và không có ý thức sửa chữa, tự sửa chữa. Cũng có thể do chúng ta một phần cũng chưa nắm chắc quy ước chung của Tiếng Việt và còn nhiều nguyên nhân khác nữa. Do vậy dẫn đến khi phát âm, khi viết còn nhầm lẫn nhiều ở một số người.
 	Nguyên nhân do đâu mà nhiều nơi lại có nhiều người phát âm lệch chuẩn như vậy?
 	Có người cho rằng tiếng nói ngọng do nguồn nước. Có người lại nói do thói quen người lớn dạy truyền miệng bi bô cho trẻ nhỏ không chú ý tới cách phát âm các chữ cái liên quan tới độ rộng, hẹp của miệng, không rèn cho học sinh đọc đúng chính âm.
- Tại địa bàn tôi sinh sống và giảng dạy, tôi tạm chia thành bốn đối tượng:
+ Một số người có tiếng nói chuẩn do họ không phải người địa phương tôi.
 	+ Một số người đi công tác nơi xa trong thời gian dài, họ đã tự sửa cách phát âm không còn bị ngọng nữa.
 	+ Một số người ở địa phương họ đã có ý thức sửa ngọng. 	
 + Còn lại là những người phát âm ngọng
Gi¸o viªn tiÓu häc lµ tÊm g­¬ng s¸ng cho häc sinh noi theo. bëi lÏ mäi lêi nãi, cö chØ, hµnh ®éng cña chóng ta ®Òu ®­îc häc sinh coi lµ chuÈn mùc vµ ®­îc c¸c em lµm theo. ChÝnh v× thÕ mµ khi ®øng tr­íc häc sinh chóng ta cÇn ph¶i chuÈn mùc h¬n.
Bëi vËy ng­êi gi¸o viªn cÇn ph¶i rÌn luyÖn c¸ch ®äc, c¸ch nãi, c¸ch ph¸t ©m chÝnh x¸c ®Ó c¸c em häc tËp vµ noi theo.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nhµ tr­êng chóng ta rÊt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy. D­íi sù l·nh ®¹o cña phßng gi¸o dôc, nhµ tr­êng ®· tuyªn truyÒn cho gi¸o viªn chóng t«i. Víi yªu cÇu ®äc ®óng, ®äc hay, 100 % gi¸o viªn tr­êng t«i tham gia rÊt nhiÖt t×nh s«i næi. 
Qua ®ã mçi gi¸o viªn tù rót kinh nghiÖm cho b¶n th©n vµ cã ý thøc tù gi¸c trong viÖc rÌn ®äc, söa giäng.
Trong héi ®ång nhµ tr­êng, mäi ng­êi lu«n nh¾c nhë nhau ®äc ®óng, ph¸t ©m chuÈn, th­êng cïng nhau ®äc nh÷ng c©u th¬, nh÷ng mÈu chuyÖn..... cã nhiÒu phô ©m ®Çu l/n.
VÝ dô: " Lóa nÕp lµ lóa nÕp lµng
	Lóa lªn líp líp lßng nµng l©ng l©ng 
Hay: 
	" C« nµng ¨n nãi nÕt na 
	NÊu n­íng bÕp nóc viÖc nhµ siªng n¨ng 
	Nu«i con nÆng nhäc bao n¨m
	NghÒ n«ng, viÖc n­íc ®Òu ch¨m h¬n ng­êi" 
Mçi c¸ nh©n gi¸o viªn còng tù nhÈm thuéc vµ ®äc thÇm c¸c c©u th¬ trªn ®Ó tù luyÖn ph¸t ©m. 
Lµm nh­ vËy t«i thÊy b¶n th©n còng nh­ nhiÒu ®ång nghiÖp ®· söa ®­îc c¸ch ph¸t ©m giäng l/n râ rÖt vµ mäi ng­êi ai còng rÊt cè g¾ng ®Ó cã kÕt qu¶ tèt.
4.2. §èi víi häc sinh:
T«i th­êng xuyªn h­íng dÉn vµ luyÖn cho c¸c em ë hÇu hÕt c¸c m«n häc vµ ngay c¶ ngoµi m«n häc, giê häc.
Tr­íc hÕt t«i gióp häc sinh cña m×nh ph©n biÖt c¸ch ph¸t ©m l/n nh­ sau: 
Víi phô ©m " l "
V× phô ©m "l" lµ mét phô ©m biªn ( khi ph¸t ©m h¬i tho¸t ra hai biªn nhiÒu h¬n vµ h¬i còng bÞ ®Èy ra rÊt nhanh qua ®Çu l­ìi vµ tho¸t ra khái miÖng) nªn t«i h­íng dÉn c¸c em khi ph¸t ©m nh÷ng tiÕng, tõ cã phô ©m ®Çu "l" c¸c em ph¶i uèn l­ìi vµ ®Æt ®Çu l­ìi vµ bªn träng cña lîi thuéc hµm trªn vµ ®Ó kiÓm tra m×nh ®· ®äc ®óng ch­a, c¸c em lÊy tay bÞt mòi vµ ®äc c¸c tiÕng cã phô ©m ®Çu "l" nÕu thÊy kh«ng rung c¸nh mòi lµ ®· ®äc ®óng.
VÝ dô: la lo l« l­...
Víi nh÷ng phô ©m "n" v× phô ©m n lµ phô ©m t¾c ë ®Çu l­ìi, nªn khi ph¸t ©m h¬i bËt qua c¶ mòi vµ miÖng. §Ó c¸c em ph¸t ©m ®óng nh÷ng tõ, tiÕng cã phô ©m ®Çu "n" t«i h­íng dÉn c¸c em ®Æt ®Çu l­ìi vµo lîi thuéc hµm trªn cho s¸t ch©n r¨ng råi míi ph¸t ©m, khi ph¸t ©m kh«ng uèn l­ìi. §Ó kiÓm tra m×nh ®äc ®óng hay ch­a, c¸c em lÊy tay bÞt mòi vµ ®äc c¸c tiÕng cã phô ©m ®Çu "n" nÕu thÊy c¸nh mòi dung vµ lïa h¬i ®i ra bÞ c¶n lµ ®· ®äc ®óng.
Khi ®· ph©n biÖt vµ thùc hiÖn ®óng c¸ch ph¸t ©m trªn, c¸c em ®Òu cã thÓ ph¸t ©m ®óng chuÈn.
Tuy nhiªn v× ®· h×nh thµnh thãi quen, nªn c¸c em cÇn ®­îc h­íng dÉn, rÌn luyÖn, nh¾c nhë th­êng xuyªn, liªn tôc th× míi cã hiÖu qña.
Khi d¹y tËp ®äc t«i chó ý dµnh thêi gian luyÖn ®äc tõng c©u cho c¸c em nhiÒu h¬n ®Ó söa lçi ph¸t ©m cho c¸c em. Tuy c¸c em ®äc tõng c©u c¶ líp theo dâi ph¸t hiÖn lçi ph¸t ©m cña b¹n, yªu cÇu c¸c em ph¸t ©m chuÈn, ph¸t ©m mÉu cho b¹n ph¸t ©m theo. Còng cã khi gi¸o viªn ph¸t ©m cho häc sinh lµm theo hoÆc trong giê d¹y tËp ®äc t«i còng giµnh thêi gian cho c¸c em tù t×m ra nh÷ng tõ, tiÕng b¾t ®Çu b»ng phô ©m ®Çu l/n cã trong bµi tËp ®äc ®Ó c¸c em luyÖn ph¸t ©m d­íi nhiÒu h×nh thøc nh­ nhÈm thÇm hay theo cÆp (b¹n nµy ph¸t ©m b¹n kia nghe, nhËn xÐt vµ ng­îc l¹i) hoÆc gäi häc sinh ph¸t ©m tr­íc líp. C¶ líp vµ gi¸o viªn nhËn xÐt, söa sai ngay cho c¸c em hoÆc ®éng viªn khen ngîi kÞp thêi...
VÝ dô: Khi d¹y bµi tËp ®äc "Ng­êi ¨n xin"- TiÕng ViÖt 4 tËp 1 trang 30. Häc sinh sÏ tù t×m ra ®­îc c¸c tiÕng, tõ cã b¾t ®Çu b»ng p hô ©m ®Çu l/n: lóc,nä,läm (khäm),n­íc, nµo,n¸t,lôc,n¾m,lÈy(bÈy) ®Ó c¸c em luyÖn ph¸t ©m.
Khi d¹y bµi tËp ®äc "Tre ViÖt Nam" TiÕng ViÖt 4 tËp 1 trang 41, häc sinh sÏ tù t×m ®­îc c¸c tõ, tiÕng b¾t ®Çu b»ng l/n nh­: l¸,nªn lòy,nÝu,l­ng,.
ë bµi nµy t«i chó ý tíi c¸c ®èi t­îng häc sinh ph¸t ©m lÖch chuÈn "n" thµnh "l" ®Ó h­íng dÉn söa sai cho c¸c em...
ChÝnh nhê c¸ch lµm nµy, t«i thÊy c¸c em tÝch cùc, th­êng xuyªn h¬n vµ hµo høng h¬n trong viÖc rÌn luyÖn ph¸t ©m chuÈn l/n.
Khi d¹y chÝnh t¶ t«i còng nh¾c c¸c em tù t×m c¸c ch÷ dÔ viÕt sai, dÔ lÉn phô ©m ®Çu, ®Æc biÖt lµ c¸c ©m ®Çu r/d/gi vµ l/n ®Ó c¸c em viÕt vµ ®äc thÇm vµ ghi nhí c¸ch viÕt ®óng chuÈn. §Õn lóc lµm bµi tËp nÕu cã bµi tËp lùa chän ®iÒn phô ©m ®Çu vµo chç trèng mµ cã ®iÒn l/n t«i th­êng trän bµi tËp nµy cho c¸c em lµm t¹i líp, sau ®ã cho häc sinh ch÷a bµi. C¶ líp vµ gi¸o viªn chèt l¹i lêi gi¶i ®óng vµ cho c¸c em ®äc l¹i bµi nhiÒu lÇn, chó ý rÌn, ph¸t ©m ®óng chuÈn.
VÝ dô: Khi d¹y tiÕt chÝnh t¶ (nghe- viÕt) : "SÇu riªng"- TiÕng ViÖt 4 tËp 2 trang 35.
T«i cho c¸c em lµm bµi tËp 2 phÇn a: §iÒn vµo chç trèng l hay n.
BÐ Minh ng· sãng xoµi
§øng dËy nh×n tr­íc sau
Cã ai mµ kh«ng biÕt
ªn bÐ µo thÊy ®au!
Tèi mÑ vÒ xuýt xoa
BÐ ßa ªnøc..ë
VÕt ng· giê sùc nhí
MÑ th­¬ng th× míi ®au!
 (Theo Vò Duy Chu)
Khi lµm song c¸c em luyÖn ph¸t ©m ®óng chuÈn l/n rÊt thÝch thó vµ s«i næi.
Hay khi d¹y tiÕt chÝnh t¶ (nghe- viÕt) : "Th¾ng biÓn" TiÕng ViÖt 4 tËp 2 trang 77
T«i còng lùa chän bµi tËp 2a cho c¸c em tù lµm t¹i líp ®iÒn vµo chç trèng l hay n.
Tõ xa nh×n¹i, c©y g¹o sõng s÷ng nh­ mét th¸p ®Ìn khæng å.Hµng ngµn b«ng hoa lµ hµng ngµn ngän öa hång t­¬i.Hµng ngµn bópân lµ hµng ngµn ¸nhÕn trong xanh.TÊt c¶ ®Òuãng¸nh,unginh trong¾ng.Chµo mµo,s¸o sËu,s¸o ®en,®µn ®µnòò bay ®i bay vÒ, ­înªn­în xuèng.
	(Theo Vò Tó Nam)
§o¹n v¨n nµy sau khi hoµn tÊt ®­îc c¸c em rÊt yªu thÝch vµ luyÖn ®äc chuÈn rÊt tÝch cùc, mÆc dï nã kh¸ nhiÒu tõ phô ©m ®Çu l hay n nh­ng vÉn lµm cho c¸c em ham thÝch ®­îc ®äc vµ ®äc ®óng.
Trong nh÷ng tiÕt chÝnh t¶ buæi chiÒu t«i còng th­êng ra nh÷ng phÇn bµi tËp t­¬ng tù hoÆc thi t×m nhanh nh÷ng tõ, tiÕng b¾t ®Çu b»ng l/n råi cho c¸c em luyÖn ®äc ®óng c¸c tõ ®ã.
Khi d¹y luyÖn tõ vµ c©u hay chÝnh t¶ t«i gióp c¸c em ph©n biÖt nghÜa vµ c¸ch viÕt mét sè cÆp tõ dÔ lÉn trong khi nãi vµ viÕt.
VÝ dô: CÆp tõ n¾ng- l¾ng
N¾ng: Lµ tõ ®Ó chØ sù vËt.
L¾ng: lµ tõ chØ ®Ó hµnh ®éng
VÝ dô: Trêi n¾ng
VD: c¶ líp ch¨m chó l¾ng nghe c« gi¸o gi¶ng bµi
N¾ng, giã lµm cho anh Êy khoÎ m¹nh h¬n.
+ CÆp tõ n¾m- l¾m
N¾m: lµ tõ chØ hµnh ®éng
VD: N¾m tay nhau cïng vui móa
Lµ tõ chØ ®¬n vÞ
VD: Cho ng­êi ¨n xin mét n¾m g¹o 
L¾m: lµ chØ møc ®é
VD: H«m nay trêi ®Ñp l¾m
- Trªn nµy giã nhiÒu l¾m
Khi d¹y luyÖn nãi trong c¸c giê TËp lµm v¨n hay khi tËp viÕt khi c¸c em luyÖn ®äc hay trong giê tù häc, t«i còng th­êng xuyªn quan t©m, nh¾c nhë vµ rÌn cho c¸c em kü n¨ng ph¸t ©m chuÈn l/n. Ngay c¶ khi häc ë c¸c m«n häc kh¸c hay khi c¸c em nãi chuyÖn cïng nhau t«i còng nh¾c c¸c em th­êng xuyªn nghe vµ nh¾c nhë b¹n m×nh ph¸t ©m chuÈn l/n.
Vµ nh­ thÕ viÖc rÌn ph¸t ©m chuÈn cho c¸c em ®­îc ®­a ra ë mäi lóc, mäi n¬i vµ th­êng xuyªn, nªn c¸c em ®· tiÕn bé râ rÖt.
Trong nh÷ng n¨m häc gÇn ®©y tr­íc khi nhµ tr­êng tæ chøc cho häc sinh thi ®äc ®óng, ®äc nhanh, ®äc hiÓu th× ë líp t«i còng cho c¸c em "®äc ®óng, ®äc nhanh, ®äc hiÓu".
C¸c em trong tæ sÏ tù tæ chøc thi víi nhau sau chän ra mét ®Õn hai em ®äc tèt nhÊt ®Ó thi tr­íc líp. Gi¸o viªn vµ c¶ líp cïng nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ ®Ó chän ra gi¶i nhÊt, nh×, ba.
ViÖc lµm nµy ®· lµm cho häc sinh trong líp thÊy rÊt thÝch thó vµ t¨ng thªm tÝnh tù gi¸c luyÖn tËp ph¸t ©m chuÈn ®Ó ®äc ®óng. ChÝnh kÕt qu¶ nµy còng ®éng viªn c¶ c« vµ trß chóng t«i cµng tÝch cùc h¬n n÷a trong viÖc rÌn ph¸t ©m chuÈn l/n nãi chung vµ ph¸t ©m chuÈn l/n.
4.3.Đối với phụ huynh:
 	 Để học sinh tiến bộ tất cả mọi mặt, nhà trường cần kết hợp chặt chẽ với gia đình. Việc rèn luyện phát âm l/n cũng như vậy. Giáo viên giao bài tập cho học sinh đọc còn ngọng, luyện đọc ở nhà phải có sự giám sát của gia đình. Các em học sinh được sự đôn đốc của phụ huynh sẽ tiến bộ rõ rệt. Phụ huynh và giáo viên kết hợp chặt chẽ trao đổi, góp ý, tháo gỡ những vướng mắc là biện pháp giúp học sinh đọc đúng l/n. Ngoài ra còn giúp học sinh học tập tốt, rèn ý thức tốt.
 	VD: Em Tạ Khánh Nam lớp tôi còn đọc ngọng l/n. Em thường đọc tất cả các từ, tiếng, chữ có l/n thành “lờ”. Luyện đọc phát âm cho em gặp nhiều khó khăn. Gặp gỡ phụ huynh, tôi được biết cả nhà em đều nói ngọng khi gặp l/n. Do vậy khi tiếp xúc với người trong gia đình em cũng đọc và nói theo như vậy. Hơn nữa, em chưa tự giác luyện đọc ở nhà. Việc kiểm tra em luyện phát âm l/n ở nhà phụ huynh gặp nhiều khó khăn. Như vậy là mẹ và cô đều cố gắng giúp Khánh Nam vượt qua. Mẹ em Khánh Nam tiên phong luyện đọc đúng l/n. Tôi đã hướng dẫn mẹ em cách phát âm l/n, đọc đúng l/n. Sau một thời gian, trên lớp có cô giáo và các bạn sửa, ở nhà có mẹ giúp đỡ, Khánh Nam có tiến bộ rõ rệt khi phát âm l/n. Cuối năm, kiểm tra đọc Khánh Nam đã tiến bộ.
 	Vậy việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường giữ một vai trò quan trọng. Để học sinh tiến bộ, chúng ta cần phối hợp nhịp nhàng, ăn ý cùng nhau góp ý, động viên kịp thời, chắc chắn các em sẽ đạt được những điều phụ huynh và giáo viên mong muốn.
5- KÕt qu¶ ĐẠT ĐƯỢC
Sau một thời gian chú ý luyện phát âm và sửa ngọng l/n tôi thấy bản thân tự tin và mạnh dạn hơn trong giao tiếp.
 	Do kết hợp nhiều biện pháp sửa giọng l/n cho học sinh nên các em học sinh đã tiến bộ nhiều. Tôi thường xuyên rèn sửa giọng cho các em hằng ngày trong các giờ tập đọc, chính tả, luyện từ và câu, tập viết, kể chuyện, luyện nói trong giờ học tập làm văn và luyện đọc diễn cảm trong các giờ tự học. Tôi thấy chất lượng đọc đúng, đọc hay, ít bị ngọng được nâng cao dần. Cụ thể :