Sáng kiến kinh nghiệm Các biện pháp giúp học sinh lớp 4 viết văn miêu tả đạt kết quả cao

ung -riêng, trong ra ngoài, xa-gần và ngược lại.). Quan sát 
bằng nhiều giác quan rồi ghi chép lại bằng những chi tiết đặc sắc theo phần gợi ý 
sách giáo khoa, nhờ đó mà bài văn của các em trở nên sinh động, mới mẻ hơn. 
 Ví dụ: Đối tượng miêu tả là một đồ chơi mà em thích 
 Giáo viên có thể cho học sinh ở nhà ghi chép ý quan sát hoăc học sinh mang 
đồ chơi mà mình thích đến lớp để quan sát và ghi những chi tiết quan sát được 
4 
( mắt, mũi, tay, chân, thân hình...) vào giấy, sau đó sắp xếp các ý để tạo thành một 
dàn ý.Chẳng hạn dàn ý tả một chú gấu bông như sau: 
 1.Mở bài: Giới thiệu đồ chơi mà em thích nhất-là chú gấu bông. 
 2.Thân bài: Hình dáng bên ngoài:Gấu bông không to, gấu đang ngồi, dáng 
tròn. 
 -Bộ lông màu trắng mịn như bông. 
 -Hai mắt: đen láy 
 -Trên cổ thắt một cái nơ màu đỏ chói. 
 -Tay chân đang đưa về phía trước như đang tập thể dục 
 3.Kết luận :Em yêu gấu bông, ôm gấu bông em rất thích. 
 Từ dàn bài này, HS tham khảo và sẽ viết được bài văn tả chú gấu bông. 
* Hay đối tượng miêu tả là một cây có bóng mát. 
 Giáo viên dặn học sinh về nhà quan sát cây có bóng mát. Đến lớp ,GV tổ 
chức cho các nhóm học tập học ngoài trời-Các em tùy chon một cây có bóng mát 
và quan sát ( nhóm trưởng hướng dẫn các bạn quan sát ). Các em vừa quan sát, 
thảo luận, đưa ra ý kiến, đúc kết những ý kiến hay (mỗi em có ghi chép đầy đủ các 
chi tiết quan sát).Kiểm tra xem :-Trình tự quan sát của em có hợp lí không? 
 -Em đã quan sát bằng những giác quan nào? 
 - Cây em quan sát có gì khác với những cây cùng loài? 
5 
Sau khi quan sát xong, các em sắp xếp các chi tiết đã được quan sát thành một dàn 
ý. 
Ví dụ: Dàn bài tả cây phượng vĩ trước sân trường em. 
 1.Mở bài: Giới thiệu cây muốn tả: Cây phượng ở trước sân trường em. 
 2. Thân bài: Tả bao quát: Cây đứng sừng sững như chiếc ô khổng lồ. 
 Tả từng bộ phận: 
 + Gốc: to, rễ trồi lên mặt đất. 
 + Thân: Ôm kín vòng tay, màu nâu, hơi sần sùi 
 + Tán lá: Xòe rộng che rợp góc sân, lá nhỏ, xếp đều nhau. 
 + Hoa : đỏ rực, cánh hoa như cánh bướm. 
 3.Kết luận: Cảm nhận của em về cây phượng: Phượng gắn liền với em 
suốt một thời học sinh, phượng làm đẹp thành phố, làm đẹp sân trường. Em rất yêu 
phượng. 
 * Trong những trường hợp, giáo viên không thể tổ chức học sinh quan sát 
trực tiếp bằng vật thật, bằng sự tham quan trực tiêp, thì ngoài việc dặn học sinh về 
6 
nhà quan sát, giáo viên và học sinh phải sưu tầm tranh ảnh để lên lớp dựa vào tranh 
quan sát, tìm ý, lập dàn bài. 
 Ví dụ: Tranh tả chú gà trống, con đường làng, chú trâu đang gặm cỏ... 
* Từ những dàn ý các em lập được, các em dễ dàng phát triển ý thành đoạn 
văn, bài văn ,.Đối với đối tượng học sinh khá giỏi,khi viết văn phải có lồng cảm 
xúc và các từ ngữ gợi hình ảnh, sử dụng các biện pháp tu từ đã học, để bài văn sinh 
động và hay hơn. 
 * Như vậy việc quan sát tìm ý, xây dựng đoạn văn là việc làm hết sức cần 
thiết cho việc dạy thể loại vă miêu tả. 
 2* Chọn lọc từ ngữ ,sử dụng đa dạng các loại từ ngữ gợi tả như: từ láy, từ 
gợi tả hình ảnh, từ gợi tả âm thanh, gợi tả mức độ... 
 GV cho học sinh phân tích đoạn văn mẫu, tìm những từ ngữ gợi tả trong 
đoạn văn đó, để từ đấy điền vào phiếu học tập sau:( mỗi học sinh đều có một 
bảng, sử dụng cho cả phần học văn miêu tả), từ đó, các em vận dụng vào viết văn 
cho mình. 
TT Tên sự vật Hình 
dáng 
Màu sắc Chuyền 
động 
Tiếng 
động 
Từ láy 
7 
Ví dụ:Dạy bài: THẾ NÀO LÀ VĂN MIÊU TẢ?( Tiếng Việt 4 tập một 
trang ) 
 GV hướng dẫn phân tích đoạn văn như sau: 
 -Tên sự vật đầu tiên được miêu tả là gì? ( Cây sồi) 
 -Cây sồi có đặc điểm gì nổi bật? ( cao lớn, lá đỏ chói lọi,lá rập rình lay động 
như những đốm lửa đỏ) 
 “Cao lớn” tả về đặc điểm gì của cây sòi? ( hình dáng) 
 “ Lá đỏ chói lọi” miêu tả đặc điểm gì? ( màu sắc) 
 - Theo em tác giả miêu tả lá cây sồi còn đang ở trạng thái nào? ( chuyển động) 
 Học sinh dựa vào cách hướng dẫn tương tự như vậy để làm tiếp những sự vật 
còn lại- cây cơm nguội, lạch nước... 
 Học sinh đọc đoạn văn, tìm và điền vào bảng như sau: 
TT Tên sự vật 
Hình 
dáng 
Màu sắc 
Chuyển 
động 
Tiếng 
động 
Từ láy 
Có trong 
đoạn văn 
1 
2 
3. 
 Cây sồi 
Cây cơm nguội 
Lạch nước 
Cao lớn 
Lá đỏ 
chói lọi 
Lá vàng 
rực 
Rập rình lay 
động như 
những đốm 
lửa đỏ. 
Lá rập rình 
lay động như 
những đốm 
lửa vàng. 
Trườn lên 
mấy tảng đá 
trắng, luồn 
dưới mấy 
gốc cây ẩm 
mục 
Róc 
rách 
chảy 
Chói lọi; 
rực rỡ; rì 
rào; rập 
rình;bập 
bùng; nhẹ 
nhàng; róc 
rách; 
- Giáo viên cần khuyến khích học sinh đặt câu văn, viết đoạn văn có nhiều từ 
ngữ gợi tả.Em Na, em Vy, Em Huyền lớp tôi đặt câu như sau: 
 Mấy chú chim đang trò chuyện ríu rít trên vòm cây. 
 Xe cộ chạy nhanh vun vút trên con đường nhựa. 
8 
 Từ xa vọng lại tiếng lách cách gõ thuyền của những người đánh cá 
đêm. 
Từ việc đặt câu,học sinh viết thành những đoạn văn, bài văn hay, có hình 
ảnh sinh động. 
 3* Tích hợp các môn học để nâng cao hiệu quả dạy tập làm văn: 
 Sự tích hợp các môn học vào dạy phân môn tập làm văn là rất phù hợp với 
phương pháp dạy học đổi mới hiện nay. 
 Từ các môn học trong chương trình như: khoa học, địa lí; lịch sử, đạo đức, 
mĩ thuật...đã hổ trợ đắc lực cho phân môn tập làm văn. Qua môn học, học sinh 
được khám phá thế giới xung quanh về động, thực vật.Các em thực hành chăm sóc 
động thực vật và quan sát sự phát triển của chúng.Kiến thức thu được qua lí thuyết 
và thực hành làm giàu vốn sống, vốn hiểu biết cho các em.Chính vì vậy khi làm bài 
văn thuộc thể loại văn miêu tả ( cây cối, con vật), các em sẽ tả cặn kẽ, sinh động và 
thể hiện được tình cảm một cách chân thực hơn. 
 Trong môn khoa học: Thông qua các bài học trong chương Động vật - thực 
vật, học sinh nắm được đặc điểm, ích lợi, cũng như cách chăm sóc con vật, cây 
cối, từ đó học sinh vận dụng vào làm văn miêu tả. 
 Em Huyền lớp tôi đã viết đoạn văn tả ích lợi của cây chuối như sau: 
 ...Chuối xanh để nấu bún ốc, Chuối tiêu chín ngọt lừ, thơm lựng, ăn vào vừa 
ngon, vừa bổ dưỡng.Chuối chẳng bỏ thứ gì cả, thân chuối là thức ăn cho lợn,củ 
chuối, lá chuối khô, lá chuối xanh dùng được rất nhiều việc.Chuối có ích như thế 
nên bà em thường xuyên chăm bón cho chuối luôn tươi tốt. 
- * Thông qua tiết luyện từ và câu, giáo viên cho học sinh nắm vững cấu trúc 
câu như câu kể, câu cảm, câu ghép...Đặc biệt là biết sử dụng câu mở đoạn trong 
thực hành viết văn miêu tả. 
 - Đối với đối tượng học sinh:trung bình, yếu: Tôi chỉ rèn các em viết được 
câu đơn giản, đúng. 
 - Đối với đối tượng khá, giỏi:Khuyến khích các em áp dụng các câu đúng, 
hay,tránh viết câu văn rườm rà, lủng củng. Trong văn miêu tả thường hay sử dụng 
nhiều nhất các dạng câu: Câu kể Ai làm gì?, Ai thế nào?, ngoài ra thỉnh thoảng có 
sử dụng câu kể Ai là gì? Phần thể hiện cảm xúc thường hay sử dụng dạng câu cảm, 
câu hỏi thể hiện sự khen chê... 
9 
 Ví dụ1: Bây giờ tôi còn là một chú bé lên mười. Mỗi lần đi cắt cỏ, bao giờ tôi 
cũng bức một nắm cây mía đất, Khoan khoái nằm xuống cạnh sọt cỏ đã đầy và 
nhấm nháp từng cây một. Buổi chiều ở làng quê ven sông thật yên tĩnh. 
 Ví dụ 2:Ôi, càng ngắm nhìn chú gấu bông tôi càng thấy thích thật! Sao mà dễ 
thương, mà đáng yêu đến thế? Chú gấu là niềm vui, niềm kiêu hãnh của tôi đấy! 
 *Trong phân môn tập đọc: Những bài tập đọc mang phong cách nghệ thuật 
chiếm tỷ lệ cao trong chương trình Tập đọc 4 như: Chú Đất Nung, Cánh diều tuổi 
thơ (miêu tả đồ vật); Sầu riêng, Hoa học trò (miêu tả cây cối); Con Sẻ, Con chuồn 
chuồn nước, Con chim chiền chiện (miêu tả con vật). Qua những bài Tập đọc này, 
giáo viên cần hướng dẫn để học sinh hiểu về cấu tạo của một bài văn miêu tả, cách 
quan sát các sự vật, cách dùng từ ngữ, câu và cách sử dụng nghệ thuật trong khi 
viết văn miêu tả. 
* Như vậy chúng ta thấy việc tích hợp các môn học vào môn tập làm văn nói 
chung, thể loại văn miêu tả nói riêng là rất quan trọng, nên giáo viên khi dạy trên 
lớp cần dạy tốt tất cả các môn học để giúp học sinh học tốt môn văn cũng như các 
môn học khác. 
4*Thông qua tiết trả bài, chú ý sửa lỗi cho học sinh và dạy các em nắm rõ các 
biện pháp tu từ trong một số đoạn văn bài thơ mẫu: 
 Với biện pháp này, tôi tổ chức cho lớp: Mỗi em làm một quyển sổ tay, gọi 
là “ sổ tay văn học” để học sinh ghi lại những khái niệm của mỗi biện pháp tu từ 
cần sư dụng ở lớp 4. Ngoài ra các em còn ghi những ý, từ, câu văn có hình ảnh gợi 
tả, có sử dụng các biện pháp tu từ...mà các em tìm được ở mọi lúc, mọi nơi. Khi 
nào các em quan sát, nhìn thấy, phát hiện, nghĩ ra là các em ghi vào sổ tay ngay. 
 Đến giờ trả bài, học sinh sử dụng những câu, từ ghi được ở sổ tay của mình 
để thi, trình bày trong nhóm, trong lớp. Thông qua thảo luận, sửa bài của cô, của 
bạn...các em học tập những câu văn hay và ghi vào sổ tay của mình. Cứ như thế, 
tích lũy dần dần, vốn từ các em sẽ khá lên và từ đó các em sẽ viết văn đạt kết quả 
cao. 
 * Nói về các biện pháp tu từ thì có rất nhiều nhưng ở lớp 4 các em chỉ cần 
nắm và vận dụng được các biện pháp tu từ nhân hóa, so sánh, điệp từ ngữ, đảo 
ngữ. 
 1.Đối với biện pháp tu từ so sánh: 
 Thực chất của so sánh tu từ là việc làm trực tiếp đối chiếu hai đối tượng có 
thuộc tính chung nào đó (thuộc tính giống nhau) nhằm biểu hiện một cách hình 
10 
tượng, phẩm chất bên trong của đối tượng.Quy tắc so sánh thiên về chức năng 
nhận thức hơn là biểu cảm.Nó được vận dụng nhiều phong cách ngôn ngữ. 
 Về cấu tạo hình thức , quy tắc so sánh luôn luôn tồn tại hai vế (vế so sánh và 
vế được so sánh) trên lời nói. Trên thực tế có một số hình thức so sánh. 
 - A: Vế được so sánh, B là vế so sánh 
 A ( như, tựa như, dường như, giống, giống như, như là...) B 
Ví dụ: Trong bài : TRĂNG ƠI ... TỪ ĐÂU ĐẾN? Có viết: 
 Trăng hồng như quả chín 
 Lững lơ lên trước nhà 
 ( A như B) 
 Hoặc có những trường hợp không có từ so sánh nhưng là so sánh ngầm (ẩn 
dụ) 
 VD: Bài: NHỮNG CHÚ GÀ XÓM TÔI (Võ Quãng) 
 ..... mỏ búp chuối, mào cờ hai cánh như hai vỏ trai úp... 
 Hình ảnh so sánh ngầm là:mỏ búp chuối, mào cờ ( mỏ như búp chuối, mào đỏ 
như màu cờ) Cách so sánh ngầm như vậy làm cho câu văn hay và sinh động hơn. 
 * Hình thức so sánh làm cho lời văn gãy gọn, rắn rỏi, cụ thể sinh động, đem đến 
cho người đọc ấn tượng mới mẻ và sâu sắc về đối tượng được miêu tả. 
2/ Đối với biện pháp điệp từ ngữ : 
 Điệp ngữ là quy tắc diễn đạt mà trong một câu, một đoạn văn hoặc cả bài 
văn, bài thơ người ta lặp lại một cách có ý thức hai hay nhiều lần những từ ngữ như 
nhau, những câu văn hay đoạn văn như nhau nhằm mục đích nhấn mạnh nội dung 
biểu đạt. 
 Ví dụ : Bài 15 (sách Tiếng Việt 4 tập I) có viết : 
 Nếu chúng mình có phép lạ 
 ........................................... 
 Tha hồ hái chén ngọt lành 
 Nếu chúng mình có phép lạ 
 ........................................... 
 Đứa thì ngồi lái máy bay 
 Nếu chúng mình có phép lạ 
 ........................................... 
 Mãi mãi không còn mùa đông. 
11 
 Câu nếu chúng mình có phép lạ Được lặp lại 6 lần trong bài nhằm nói lên ước 
muốn của các bạn nhỏ rất thân thiết, đó là những ước mơ cao đẹp: ước mơ cuộc 
sống no đủ, ước mơ được làm việc, ước mơ thế giới luôn hòa bình. 
 Cái quan trọng ở đây là học sinh biết được « điệp từ ngữ » là hình thức lặp 
lại từ ngữ (hoặc câu) ở đầu câu, giữa câu, cuối câu, (hoặc cả đoạn văn có tác dụng 
nhấn mạnh,làm nổi bật và phát triển ý mình muốn trình bày, tình cảm biểu lộ... 
Đồng thời giúp cho lời văn mạnh mẽ, mạch văn thông suốt âm điệu hài hòa. 
 3/Đối với biện pháp nhân hóa : 
 Hình ảnh nhân hóa này các em đã được làm quen từ hồi học lớp ba, sang lớp 
bốn,giáo viên cần nhấn mạnh cho học sinh hiểu biện pháp tu từ nhân hóa là dùng 
những từ ngữ chỉ thuộc tính, hoạt động của người để biểu thị những tính chất hoạt 
động không phải con người.Hoặc coi các đối tượng không phải người như con 
người và tâm tình trò chuyện với chúng. 
 Ví dụ : Bài thơ : « CHỢ TẾT » của Đoàn Văn Cừ (Tiếng Việt 4 tập 2), có 
những câu dùng biện pháp nhân hóa như sau : 
 «... Sương hồng lam ôm ấp nóc nhà gianh 
 ... Núi uốn mình trong chiếc áo the xanh 
 Đồi thoa son nằm dưới ánh bình minh.” 
 Gíup học sinh hiểu những trạng thái, cử chỉ: ôm ấp, uốn mình, thoa son là của 
con người, nhưng tác giả dùng cho núi, đồi, sương. Đây là biện pháp nhân hóa mà 
Đoàn Văn Cừ đã dùng để nói lên vẻ đẹp sinh động của thiên nhiên trên đường đi 
chợ Tết. 
 Ngoài ra hình ảnh nhân hóa được sử dụng rất nhiều trong các bài văn, thơ, đoạn 
văn mẫu trong môn tập đọc cũng như môn tập làm văn, luyện từ và câu... 
 Một đoạn văn trong bài tập làm văn có viết: Đêm huyền diệu đã rủ hoa cà 
chua lặn theo vòng thời gian chuyển vần. Hoa biến đi để cây tạo ra những chùm 
nõn chung màu với lá. 
4.Đối với biện pháp tu từ đảo ngữ: 
 Học sinh cần nắm biện pháp tu từ đảo ngữ là nhằm nhấn mạnh về một vấn đề 
nào đó, một đặc điểm nào đó của đối tượng cần nói đến. Có nghĩa là thay đổi cấu 
trúc ngữ pháp của câu để biểu thị những sắc thái, ý nghĩa cảm xúc đặc biệt.Điều 
này được thể hiện qua bài tập đọc: “ BÀI CA VỀ TRÁI ĐẤT” ( Định Hải) 
 .... 
 “Vàng, trắng, đen...dù da khác màu ” 
12 
 Tác giả đã đảo ngữ “da khác màu”ra sau để nhấn mạnh trẻ em trên thế giới dù 
không cùng màu da cũng thương yêu nhau, đoàn kết nhau. 
 Trong bài “ HÀNH TRÌNH CỦA BẦY ONG” ( Nguyễn Đức Mậu) học sinh 
tìm thấy ngay được câu tác giả dùng biện pháp đảo ngữ: 
 “ Chắt trong vị ngọt mùi hương 
 Lặng thầm thay/ những con đường ong bay” 
 VN CN 
Học sinh tìm hiểu phát hiện ra cái đẹp, cái hay trong câu thơ này là với cách đảo vị 
ngữ lên trước đã góp phần nhấn mạnh được ý nghĩa đẹp đẽ của sự lao động thầm 
lặng không mệt mỏi của bầy ong thật đáng khâm phục. 
 *Sau khi học sinh hiểu được cái hay của việc sử dụng các các biện pháp tu 
từ trong các đoạn văn, thơ,...Thì giáo viên tổ chức cho học sinh tự tìm những 
câu văn có sử dụng các biện pháp tu từ (với nhiều hình thức học tập khác 
nhau). 
 Ví dụ1: Các nhóm thi tìm những hình ảnh so sánh và đặt câu với những hình ảnh 
vừa tìm được: - Học sinh tìm: (chỉ lấy ví dụ tiêu biểu trong rất nhiều ví dụ học 
sinh tìm được). 
 - Thân bút tròn nhỏ, thon thon như ngón tay út của mẹ. 
 - Hoa chuối thon nhọn như búp măng màu tím hồng. 
 - Mặt biển sáng trong như tấm thảm khổng lồ bằng ngọc thạch. 
 - Dòng sông tựa một tấm gương tráng thủy ngân xanh soi rõ trời cao và những 
cánh cò trắng muốt bay qua. 
 - Dải mây mỏng như dải lụa trắng dài vô tận. 
 - Ánh mắt dịu hiền của mẹ là ngọn lửa sưởi ấm cả đời con. 
 - Cây phượng vĩ ở cổng trường đã nở hoa đỏ giống như một bó đuốc khổng lồ. 
 .... 
Ví dụ 2: Giáo viên tổ chức trò chơi : “Ai nhanh trí hơn sẽ thắng?”, Nội dung 
chơi: Tìm những từ ngữ chỉ hoạt động của sự vật, của thiên nhiên nhằm chỉ 
thuộc tính hoạt động của con người. 
 Nhóm 1: tìm được: 
 + Gió khóc, gió rền rĩ, trăng chiếu mơ màng, trăng vui cười với sao,sóng thì 
thào cùng sông, vầng trăng hiền hòa, mặt trời chạy trốn,sân trường khoác chiếc áo 
màu xanh. 
 Nhóm 2: Sông thì thầm , mưa rầu rĩ, rừng cau mày, bông hoa tươi cười. 
13 
 Nhóm 3: Mẹ con chị vàng ăn riêng một chỗ, chị gió nhón chân đi nhè nhẹ, mặt 
trời thức dậy. 
 * Kết quả: nhóm 1 thắng. 
Ví dụ3: GV cho những câu : 
 - Một thế giới ban trắng trời trắng núi. 
 - Dòng sông quê tôi đáng yêu biết bao. 
 - Những cánh cò trắng muốt tung tăng trên đồng lúa chín. 
 - Những chuyến xe qua tấp nập trên đường. 
 HS đảo lại: 
 - Trắng trời, trắng núi, một thế giới ban. 
 - Đáng yêu biết bao, dòng sông quê tôi. 
 - Tung tăng trên đồng lúa chín, những cánh cò trắng muốt. 
 - Tấp nập trên đường những chuyến xe qua. 
Khi đảo ngữ như vậy nhằm nhấn mạnh ý miêu tả của từng câu văn. 
 *Từ việc học sinh tìm từ đặt câu có sử dụng các hình ảnh nhân hóa, so sánh, 
điệp từ ngữ, đảo ngữ như trên, giáo viên cho học sinh luyện viết đọan văn, bài 
văn( theo thể loại đang học) có sử dụng các câu văn tìm được như trên( có thể 
học sinh làm tại lớp hoặc giao bài về nhà), sau đó giáo viên chấm và sửa lỗi. 
 Ví dụ: 
Em Ly lớp tôi làm văn tả cây bút,có đoạn viết : « Cây bút dài gần bằng một 
gang tay của em. Thân bút tròn nhỏ, thon thon như ngón tay út của mẹ. Mũi bút 
nhọn có hạt bi tròn như hạt cát. Nhờ hạt bi ấy mà chữ em đều và đẹp như in. Em 
rất thích cây bút này. Em sẽ gữi gìn cẩn thận để dùng được lâu hơn. » 
 Hay trong bài tập làm văn tả cây chuối của em Duyên , viết : « Hoa chuối 
cong cong mềm mại,thuôn dài như búp măng màu tím hồng.Rồi theo dòng thời 
gian, chiếc hoa chuối ấy nở thành những nải chuối con, những quả chuối trên mỗi 
nải to tròn, màu ngọc thạch xếp thành hai hàng uốn cong cong chỉ lên trời. Quả nào 
cũng có một mẫu núm đen như đội chiếc mũ bảo hiểm tí hon. Dưới nắng xuân, 
buồng chuối sáng ngời lên, trông rất ngon lành và đẹp mắt. 
 Với hình thức so sánh mà các em đã sử dụng đã làm cho lời văn gãy gọn, rắn 
rỏi, cụ thể sinh động, đem đến cho người đọc ấn tượng mới mẻ và sâu sắc về đối 
tượng được miêu tả. 
 Còn đây là đoạn văn có sử dụng biện pháp tu từ điệp từ, ngữ của học sinh 
Bùi Thanh Thúy lớp 4C viết : « Cứ cuối năm, gần đến dịp nghỉ hè em lại trông 
14 
ngày, trông đêm, trông cho thời gian trôi thật nhanh...để được về quê ngoại ăn quả 
chín trong vườn của bà. » (bài văn tả cây ăn quả). 
 Em Nguyễn Long Nhật , viết đoạn văn nói về tình cảm bạn bè : « Cái ngày 
ấy bây giờ đã lùi xa, nhưng em vẫn nhớ, nhớ lắm, nhớ da diết, nhớ không nguôi 
hình ảnh cô bạn nhỏ nhắn, sáng nào cũng cùng em cắp sách tung tăng tới trường. » 
 Hay những đoạn văn mà các em đã sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa như sau: 
 -“...những buổi chiều, con đường làng em đang chìm vào giấc ngủ.Hàng cây 
đứng yên canh gữi cho con đường yên giấc...” (bài viết của em Khánh Băng - lớp 
4C). 
 -“ ...Bông thì lồ lộ phô trương sự đằm thắm , xòe rộng bộ váy của mình, khoe cả 
nhị vàng thơm ngát. Bông thì mỉm cười, duyên dáng, e lệ dưới tán lá. Những bông 
trẻ hơn, khỏe hơn thì tua tủa, gọn gàng đứng ngay ngắn bên hoa mẹ...” ( Thu 
Phương -lớp 4C)....... 
5* Phối kết hợp các hoạt động ngoài giờ lên lớp để tích lũy vốn hiểu biết và 
bồi dưỡng tâm hồn giàu cảm xúc cho các em. 
 Mỗi văn bản tập làm văn mà học sinh sản sinh được (ở hình thức nói hay 
viết) đều thể hiện rất rõ vốn thực tế của học sinh. Do đó giáo viên phải tổ chức tốt 
các tiết hoạt động ngoại khoá, các tiết học dành cho địa phương ở các môn Đạo 
đức, TN&XH ... , sinh hoạt Đội thiếu niên, sao nhi đồng, các hoạt động văn hoá, 
TDTT, các phương tiện thông tin như chương trình phát thanh học đường, đọcsách 
báo ở thư viện, truyền thanh, truyền hình, các tiết chào cờ hàng tuần,... cho tất cả 
học sinh đợc tham gia để các em có cơ hội tích luỹ kinh nghiệm sống và vận dụng 
khi làm văn. 
 Để đáp ứng yêu cầu trên, chúng tôi đã phối kết hợp chặt chẽ với giáo viên 
Tổng phụ trách, nhân viên phụ trách thư viện, giáo viên dạy Hát nhạc,... để tổ chức 
tốt các tiết: Chào cờ, Thể dục, Hát nhạc, tổ chức tốt các buổi nói chuyện truyền 
thông vào những ngày lễ lớn, tổ chức đọc sách báo ở thư viện có hiệu quả. Tổ chức 
các Hội thi văn nghệ, TDTT, câu lạc bộ văn thơ, với nội dung như: Kể chuyện, đọc 
thơ, hát, diễn kịch, tiểu phẩm, sáng tác thơ văn, ... 
Việc tổ chức tốt các hoạt động ngoài giờ lên lớp có tác động tốt tới dạy học Tập 
làm văn (nói chung)và thể loại văn miêu tả (nói riêng) trong nhà trường, bởi nó 
cung cấp cho học sinh những hiểu biết sinh động từ thế giới hiện thực và các em 
15 
được cảm nhận thật bằng các giác quan. Qua đó học sinh có thể dùng từ ngữ 
chuẩn, sản sinh câu văn hay, đoạn văn hay vào bài văn đặc sắc lôi cuốn người 
nghe, người đọc. 
 Ví dụ:Các em đã từng tham gia dự sinh hoạt kỉ niệm 22/12 , nên khi làm văn 
tả lại buổi lễ sinh hoạt kỉ niệm 22 tháng12 do Liên đội trường tổ chức. 
 Vì đã tận mắt chứng kiến nên học sinh sẽ thuận lợi trong việc làm bài tập này. 
III. HIỆU QUẢ DO SÁNG KIẾN MANG LẠI: 
 Qua đợt kiểm tra thường xuyên và kiểm tra định kỳ, đối chiếu với năm qua tôi 
thấy khả