Kế hoạch dạy học môn Vật lý Lớp 9 - Năm học 2019-2020 - Phạm Thế Ninh

 Tuần: 1-2
Ngày soạn: 17/8/2019
Tiết PPCT: 1,2,3,4,5
Ngày dạy : 
Bài 7: CÁC ĐẠI LƯỢNG CƠ BẢN CỦA DÒNG ĐIỆN MỘT CHIỀU
 TRONG ĐOẠN MẠCH
I- Mục tiêu
1. Kiến thức: 
	- Nêu được ý nghĩa vật lý của khái niệm CĐDĐ, điện trở,có hiểu biết ban đầu về HĐT; nêu được kí hiệu, đơn vị của các đại lượng vật lý này.
	- Nêu tên, nhận biết được ampe kế và vôn kế. Biết cách và có kĩ năng sử dụng ampe kế và vôn kế đo CĐ D Đ và HĐT đối với mạch điện một chiều.
2. Kĩ năng: 
- Phát triển kĩ năng thực nghiệm vật lí
- Vận dụng kiến thức vào giải thích những hiện tượng trong thực tiễn.
3. Thái độ: Hứng thú trong học tập, tìm hiểu khoa học và có tác phong của nhà khoa học
4. Các năng lực có thể hình thành và phát triển cho HS
	- Năng lực tự học
	- Năng lực nêu và giải quyết vấn đề, sáng tạo	
	- Năng lực hợp tác nhóm
	- Năng lực tính toán, trình bày trao đổi thông tin
	- Năng lực thực hành thí nghiệm
II- Chuẩn bị
1. Giáo viên: Vôn kế, ampe kế, nguồn điện, bóng đèn, dây nối, khóa K.
2. HS: Tài liệu HDH, vở ghi, giấy nháp.
III- Tổ chức các hoạt động học của học sinh
2- HƯỚNG DẪN CỤ THỂ TỪNG HOẠT ĐỘNG
A- Khởi động
HĐ 1: Tìm hiểu tác dụng sáng tối của hai bóng đèn giống hệt nhau của dòng điện
 Mục tiêu: 	- Trình bày các quan điểm ban đầu về lý do tại sao hai bóng đèn giống nhau một bóng có thể sáng hơn bóng còn lại.
* Chuyển giao nhiệm vụ: GV yêu cầu HS cá nhân hoạt động và trả lời câu hỏi
- GV yêu cầu đọc thông tin trong SHD-35
? Tác dụng mạnh hay yếu ở bóng đèn có liên quan như thế nào tới dòng (e) tự do dịch chuyển qua dây tóc bóng đèn. Tại sao?
* Thực hiện nhiệm vụ: TL nhóm với bạn xung quanh, ghi lại ý kiến các bạn và ý kiến của mình vào vở. TL nhóm để đưa ra báo cáo của nhóm về những dự đoán, thống nhất, trình bày và ghi vở cá nhân ý kiến của nhóm.
* Báo cáo, thảo luận:
 Đại diện nhóm báo cáo kết quả (các câu trả lời)
Cá nhân HS báo cáo, Các HS khác có thể ghi nhanh vào vở nháp
* Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV quan sát HS TL, trợ giúp, ghi nhận KQ làm việc của các nhóm, cá nhân HS trong nhóm.
- GV nhận xét
* Sản phẩm hoạt động: 
- Bóng đèn sáng hơn thì dòng (e) chạy qua bóng đèn nhiều hơn. Số (e) chạy qua càng nhiều thì dòng (e) càng mạnh.
B- Hoạt động hình thành kiến thức
HĐ 2: Cường độ dòng điện
1. Tác dụng mạnh hay yếu của dòng điện
* Mục tiêu: - Biết tác dụng mạnh hay yêu cáu dòng điện liên quan đến dòng dịch chuyển của các (e) tự do qua dụng cụ- thiết bị đó
Bước
Nội dung
Chuyển giao nhiệm vụ
Yêu cầu HS cá nhân hoàn thành điền từ còn thiếu vào đoạn văn. Sau đó trao đổi cặp đôi thống nhất kết quả và báo cáo trước lớp.
Thực hiện nhiệm vụ
- Cá nhân đọc, ghi thông tin và hoàn thiện bàng điền từ. 
- Thảo luận với bạn bên cạnh, ghi lại ý kiến khác so với bản thân và thống nhất báo cáo.
Báo cáo, thảo luận
- Đại diện một học sinh trả lời, các học sinh khác nhận xét.
- Các nhóm báo cáo kết quả thảo luận, nhóm khác nhận xét.
- GV nhận xét.
Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV theo dõi nhóm HS 
- GV tổ chức các nhóm đánh giá lẫn nhau.
- GV nhận xét
Sản phẩm học tập
I. CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN
1.Tác dụng mạnh hay yếu của dòng điện
Tác dụng của dòng điện mạnh hay yếu liên quan đến dòng các hạt (e) tự do dịch chuyển có hướng ở mạch điện lớn hay nhỏ.
Sở dĩ như vậy vì: Bản chất dòng điện trong dây dẫn kim loại là phụ thuộc vào số các (e) chuyển động qua tiết diện dây dẫn trong một thời gian. Số (e) này càng lớn thì tác dụng của dòng điện càng mạnh.
HĐ 3: Khái niệm cường độ dòng điện
* Mục tiêu: Nêu được ý nghĩa vật lý của khái niệm CĐDĐ, điện trở,có hiểu biết ban đầu về HĐT; nêu được kí hiệu, đơn vị của các đại lượng vật lý này.
Bước
Nội dung
Chuyển giao nhiệm vụ
- GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SHD và trả lời câu hỏi
? CĐ D Đ là gì? Kí hiệu của CĐ D Đ? Đơn vị của CĐ D Đ?
- GV giới thiệu một số CĐDĐ đi qua các dụng cụ điện thông thường trong đời sống.
Thực hiện nhiệm vụ
- Cá nhân đọc thông tin, trả lời câu hỏi của GV. Thống nhất và báo cáo theo bàn nhóm.
- HS theo dõi bảng 7.1 để nhận ra CĐ D Đ qua các dụng cụ.
Báo cáo, thảo luận
- Đại diện một học sinh trả lời, các học sinh khác nhận xét.
- Các nhóm báo cáo kết quả thảo luận, nhóm khác nhận xét.
- GV nhận xét.
Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV theo dõi nhóm HS 
- GV tổ chức các nhóm đánh giá lẫn nhau.
- GV nhận xét
Sản phẩm học tập
2. Khái niệm cường độ dòng điện.
- CĐ D Đ là đại lượng vật lí, đặc trung cho độ mạnh hay yếu của dòng điện, phụ thuộc vào số lượng các (e) chuyển động qua tiết diện dây dẫn trong một đơn vị thời gian.
- Kí hiệu: I.
- Đơn vị: Ôm()
HĐ 4: Ampe kế
* Mục tiêu: Biết công dụng, cách sử dụng ampe kế
Bước
Nội dung
Chuyển giao nhiệm vụ
- Dụng cụ dùng để đo CĐ D Đ là gì, kí hiệu trong mạch điện ntn?
- Đưa một Ampe kế cho các nhóm. Yêu cầu HS hoạt động nhóm: Đọc thông tin trong SHD và chỉ trực tiếp cấu tạo và cách sử dụng của ampe kế.
- GV hướng dẫn HS sử dụng ampe kế mách mạch như mạch hình 7.2 đo CĐ D Đ qua bóng đèn
Thực hiện nhiệm vụ
- Tìm hiểu dụng cụ đo CĐ D Đ, cách kí hiệu sau đó trả lời câu hỏi của GV.
- Tìm hiểu cấu tạo của ampe kế. Cách sử dụng ampe kế
Báo cáo, thảo luận
- Đại diện một học sinh trả lời, các học sinh khác nhận xét.
- Các nhóm báo cáo kết quả thảo luận, nhóm khác nhận xét.
- GV nhận xét.
Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV theo dõi nhóm HS 
- GV tổ chức các nhóm đánh giá lẫn nhau.
- GV nhận xét
Sản phẩm học tập
3. Ampe kế:
- Công dụng: Dùng để đo CĐ D Đ
- Kí hiệu trong mạch điện: A
- Cấu tạo: Hình 7.1- Giải thích cách điều chỉnh núm số 0; Cách chọn chốt để mắc mạch điện.
- Sử dụng: Ampe kế mách nối tiếp với dụng cụ cần đo.
HĐ 5: II- Hiệu điện thế
1. Thí nghiệm
* Mục tiêu: 	- Hiểu biết ban đầu về khái niệm hiệu điện thế.
Bước
Nội dung
Chuyển giao nhiệm vụ
- GV giới thiệu dụng cụ thí nghiệm hình 7.3, cách thức tiến hành thí nghiệm và kết quả-hiện tượng xảy ra:
Dùng máy phát tạo ra một vật nhiễm điện dương( máy Van de Graaff). Nối dây dẫn vào máy phát qua một ampe kế rồi đến khóa K rồi đến dây nối đất. Đóng khóa K thấy dòng nước chảy bị hút về phía dây dẫn đồng thời kim ampe kế dịch chuyển khỏi vạch số 0.
Thực hiện nhiệm vụ
- Theo dõi hình 7.3 và tìm hiểu hiện tượng và rút ra nhận xét
Báo cáo, thảo luận
- Đại diện một học sinh trả lời, các học sinh khác nhận xét.
- Các nhóm báo cáo kết quả thảo luận, nhóm khác nhận xét.
- GV nhận xét.
Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV theo dõi nhóm HS 
- GV tổ chức các nhóm đánh giá lẫn nhau.
- GV nhận xét
Sản phẩm học tập
II- Hiệu điện thế
1. Thí nghiệm
Vật dẫn tích điện dương, đất tích điện âm. Như vậy có sự khác biệt về điện giữa vật dẫn và đất. Kim của miliampe kế chỉ một giá trị nào đó chứng tỏ giữa vật dẫn và đất có dòng điện chạy qua. Dòng điện này là các (e) chuyển động theo dây dẫn từ đất đến vật dẫn, Dòng điện cóc hiều từ vật dẫn đến đất
HĐ 6: Khái niệm hiệu điện thế.
* Mục tiêu: Hiểu biết ban đầu về HĐT; nêu được kí hiệu, đơn vị của các đại lượng vật lý này
Bước
Nội dung
Chuyển giao nhiệm vụ
- GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SHD và cho biết HĐT là gì? Đơn vị của HĐT, kí hiệu của HĐT
- GV giới thiệu một số nguồn điện và giá trị HĐT của các nguồn đó để HS hoàn thiện bảng 7.2
Thực hiện nhiệm vụ
Ghi vở nhiệm vụ, cá nhân đọc, ghi thông tin, Thảo luận nhóm, ghi các ý kiến của các bạn khác. Ghi kết quả thống nhất của nhóm vào vở ghi cá nhân
Báo cáo, thảo luận
- Đại diện một học sinh trả lời, các học sinh khác nhận xét.
- Các nhóm báo cáo kết quả thảo luận, nhóm khác nhận xét.
- GV nhận xét.
Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV theo dõi nhóm HS 
- GV tổ chức các nhóm đánh giá lẫn nhau.
- GV nhận xét
Sản phẩm học tập
2. Khái niệm hiệu điện thế
HĐT là một đại lượng vật lý, nguồn điện tạo ra giữa hai cực của nó một hiệu điện thế
Kí hiệu: U
Đơn vị: Ôm 
HĐ 7: Cách tăng giảm CĐ D Đ chạy qua đoạn mạch cho trước..
* Mục tiêu: Biết mối liên hệ giữa HĐT và CĐ D Đ là hai đại lượng TLT
Bước
Nội dung
Chuyển giao nhiệm vụ
- GV yêu cầu HS làm thí nghiệm hình 7.2. Đóng mạch điện ghi lại chỉ số của ampe kế. Sau đó tăng HĐT nguồn ghi lại chỉ số ampe kế sau đó hoàn thành kết luận trong SHD-39
Thực hiện nhiệm vụ
HS ghi vở nhiệm vụ, cá nhân đọc, ghi thông tin, Thảo luận nhóm, ghi các ý kiến của các bạn khác. Ghi kết quả thống nhất của nhóm vào vở ghi cá nhân
Báo cáo, thảo luận
- Đại diện một học sinh trả lời, các học sinh khác nhận xét.
- Các nhóm báo cáo kết quả thảo luận, nhóm khác nhận xét.
- GV nhận xét.
Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV theo dõi nhóm HS 
- GV tổ chức các nhóm đánh giá lẫn nhau.
- GV nhận xét
Sản phẩm học tập
3. Cách tăng giảm cường độ dòng điện chạy qua đoạn mạch cho trước
Để tăng hay giảm CĐ D Đ chạy qua dây dẫn( cho trước) thì cần tăng hay giảm HĐT giữa hai đầu dây dẫn.
HĐ 8: Vôn kế.
* Mục tiêu: Biết công dụng, cách sử dụng vôn kế
Bước
Nội dung
Chuyển giao nhiệm vụ
- Dụng cụ dùng để đo HĐT là gì, kí hiệu trong mạch điện ntn?
- Đưa một vôn kế cho các nhóm. Yêu cầu HS hoạt động nhóm: Đọc thông tin trong SHD và chỉ trực tiếp cấu tạo và cách sử dụng của vôn kế.
Thực hiện nhiệm vụ
- Tìm hiểu dụng cụ đo HĐT, cách kí hiệu sau đó trả lời câu hỏi của GV.
- Tìm hiểu cấu tạo của vôn kế.Cách sử dụng vôn kế
Báo cáo, thảo luận
- Đại diện một học sinh trả lời, các học sinh khác nhận xét.
- Các nhóm báo cáo kết quả thảo luận, nhóm khác nhận xét.
- GV nhận xét.
Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV theo dõi nhóm HS 
- GV tổ chức các nhóm đánh giá lẫn nhau.
- GV nhận xét
Sản phẩm học tập
3. Cách tăng giảm cường độ dòng điện chạy qua đoạn mạch cho trước
- Công dụng: Dùng để đo HĐT
- Kí hiệu trong mạch điện: V
- Cấu tạo: Hình 7.1- Giải thích cách điều chỉnh núm số 0; Cách chọn chốt để mắc mạch điện.
- Sử dụng: vôn kế mách song song với dụng cụ cần đo.
HĐ 9: III- Điện trở
1. Sự phụ thuộc của CĐ D Đ vào HĐT giữa hai đầu dây dẫn
* Mục tiêu:	- Quan thí nghiệm HS thấy được mối liên hệ giữa CĐ D Đ và HĐT là hai đại lượng tỉ lệ với nhau.
Bước
Nội dung
Chuyển giao nhiệm vụ
- Do CĐ D Đ chạy qua dây dẫn ứng với mỗi HĐT khác nhau đặt vào hai đầu dây dẫn đó theo hình 7.5
- Hướng dẫn HS phân tích số liệu, đồ thị và trả lời câu hỏi trong SHD-41
- Sau khi HS tiến hành song thí nghiệm thứ I cho HS tiến hành thí nghiệm tương tự với một đoạn dây dẫn thứ 2 và phân tích, nhận xét và rút ra kết luận.
Thực hiện nhiệm vụ
- HS tiến hành làm thí nghiệm và ghi kết quả vào bảng 7.3
- Dựa vào bảng kết quả thí nghiệm thu được tiến hành phân tích dữ liệu theo cá nhân, sau đó thống nhất thảo luận trong nhóm và báo cáo kết quả.
Báo cáo, thảo luận
- Đại diện một học sinh trả lời, các học sinh khác nhận xét.
- Các nhóm báo cáo kết quả thảo luận, nhóm khác nhận xét.
- GV nhận xét.
Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV theo dõi nhóm HS 
- GV tổ chức các nhóm đánh giá lẫn nhau.
- GV nhận xét
Sản phẩm học tập
III- Điện trở
1. Sự phụ thuộc của CĐ D Đ vào HĐT giữa hai đầu dây dẫn
- CĐ D Đ chạy qua một dây dẫn tỉ lệ thuận với HĐT đặt vào hai đầu dây dẫn đó. Mối quan hệ này được bieeur diễn bẳng biểu thức toán học: I=k.U
- Đồ thị biểu diễn mối quan hệ giữa U và I là một đường thẳng đi qua gốc tọa độ.
- CĐ D Đ chạy qua mọi dây dẫn đều không bằng nhau với HĐT đặt vào hai đầu dây dẫn đó, nhưng hệ số tỉ lệ k có giá trị không đổi với mỗi đoạn dây
HĐ 10: 2- Điện trở
* Mục tiêu: Nêu được ý nghĩa vật lý của điện trở; nêu được kí hiệu, đơn vị của các đại lượng vật lý này
Bước
Nội dung
Chuyển giao nhiệm vụ
- GV yêu cầu HS xác định thương số U/I đối với mỗi đoạn dây dẫn khác nhau và đưa ra nhận xét.
- Điện trở là gì? Kí hiệu của Điện trở trong hình vẽ, đơn vị của điện trở.
Thực hiện nhiệm vụ
- HS tiến hành tính thương số U/I trong mỗi lần đo với mỗi đoạn dây và thống nhất theo nhóm đưa ra kết quả nhận xét của nhóm
- HS nêu khái niệm điện trở, kí hiệu, đơn vị
Báo cáo, thảo luận
- Đại diện một học sinh trả lời, các học sinh khác nhận xét.
- Các nhóm báo cáo kết quả thảo luận, nhóm khác nhận xét.
- GV nhận xét.
Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV theo dõi nhóm HS 
- GV tổ chức các nhóm đánh giá lẫn nhau.
- GV nhận xét
Sản phẩm học tập
2. Điện trở.
a. Xác định thương số đối với mỗi dây dẫn.
-Thương số U/I của mỗi đoạn dây dẫn là luôn không đổi
- Điện trở R là một đại lượng vật lí. Là đại lượng đặc trưng cho sự cản trở dòng điện lên hay nhỏ của dây dẫn
- Kí hiệu điện trở trong mạch điện:
	hoặc
- Công thức: 
- Đơn vị: Ôm, Kí hiệu 
C- HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
Hoạt động 11: Luyện tập 
 Mục tiêu: Vận dụng kiến thức vừa học để giải bài tập, giải thích tình huống thực tiễn
* Chuyển giao nhiệm vụ
- GV ĐVĐ chuyển giao nhiệm vụ nêu trong HDH
* Thực hiện nhiệm vụ
- HS hoạt động trả lời các câu hỏi của GV.
- Thảo luận nhóm làm các bài tập, ghi lại ý kiến của bạn khác vào vở của mình. TL nhóm để đưa ra báo cáo của nhóm ghi vào vở các ý kiến của nhóm
* Sản phẩm hoạt động: B.c kết quả hoạt động nhóm và ND ghi vở
1. ( SP của HĐ 11)
2. Các điểm có HĐT khác 0 là: C-D; C-E; C-A
3. C
4. a- Dụng cụ số 5
b- Dụng cụ số 1
c- Dụng cụ số 4
d- Dụng cụ số 2
5. C
6. a. dụng cụ Pin AA
b. dụng cụ Pin PP3
c. dụng cụ Ác quy
d. dụng cụ Pin CR123A
d. Dự kiến tình huống xảy ra, giải pháp thực hiện ntn?
D- VẬN DỤNG
– GV đề nghị các nhóm học sinh thảo luận, trả lời các câu hỏi và thực hiện thí nghiệm như đã nêu ở tài liệu Hướng dẫn học KHTN9. Sau đó, đề nghị các nhóm báo cáo kết quả và xác nhận ý kiến đúng.
-Gợi ý:
1.Do nguồn, đo lại hiệu điện thế
2. 
E- Hoạt động tìm tòi mởi rộng
GV giao nhiệm vụ về nhà cho HS:
1.Tìm hiểu về cường độ dòng điện định mức và hiệu điện thế định mức của dụng cụ điện
2.Tìm hiểu về đồng hồ đa năng
Nếu khó khăn nhờ người thân giúp đỡ để giải quyết nhiệm vụ
HS hoàn thành báo cáo trước lớp bài tập ở tiết sau
*Đọc trước nội dung bài: Định luật ohm- Xác định điện trở của dây dẫn.