Kế hoạch bài học môn Vật lý 9 tiết 43: Máy biến thế

TIEÁT 43 – TUAÀN 22 	 	 	NGAỉY SOAẽN : 08/01/2010
	 	NGAỉY DAẽY : 13/01/2010 
 	Bài 37: Máy biến thế. 
I – MUẽC TIEÂU : 
Kieỏn thửực :Nêu được các bộ phận chính của máy biến thế gồm hai cuộn dây dẫn có số vòng dây khác nhau được quấn quanh một lõi sắt chung .
Kyừ naờng : Nêu được công dụng chính của máy biến thế là làm tăng hay giảm HĐT hiệu dụng theo công thức U1/U2 n1/n2
Thaựi ủoọ: Giải thích được vì sao máy biến thế lại hoạt động được với dòng điện xoay chiều,mà không hoạt được với dòng điện một chiều không đổi .Vẽ được sơ đồ lắp đặt máy biến thế ở hai đầu đường dây tải điện .
II – CHUAÅN Bề:
 *Hoùc sinh :đọc bài ở nhà 
*Giaựo vieõn :- Dửù kieỏn phửụng phaựp : P2 quan saựt , neõu vaỏn ủeà , dieồn giaỷi , trửùc quan , vaỏn ủaựp , thớ nghieọm thửùc haứnh , . . . 
- Bieọn phaựp : giaựo duùc hoùc sinh hoùc taọp nghieõm tuực , yự thửực vaọn duùng thớ duù thửùc teỏ ủeồ ửựng duùng vaứo cuoọc soỏng haứng ngaứy ủoỏi vụựi moõn ủieọn hoùc 
- Phửụng tieọn 1 máy biến thế nhỏ,cuộn sơ cấp có 750 vòng,cuộn thứ cấp có 1500 voìng.1 nguồn điện xoay chiều 0-12 V,1 vôn kế xoay chiều 0-12 V .
- Yeõu caàu hoùc sinh : Hoùc baứi ( baứi 37 SGK trang 100 , noọi dung phaàn ghi nhụự , laứm baứi taọp saựch baứi taọp . 
- Taứi lieọu tham khaỷo :+ GV : Nghieõn cửựu SGK, SGV, ủoùc theõm caực taứi lieọu tham khaỷo . + HS : SGK . 
III. TIEÁN TRèNH LEÂN LễÙP :
1.OÅn ủũnh lụựp.(1P)
2.Kieồm tra baứi cuừ.(5P):?Viết CT tính CS HP do tỏa nhiệt trên đường dây TĐ?Muốn giảm HPĐN trên đường dâyTĐ ta phải làm gì để có hiệu quả nhất 
3.Tieỏn haứnh baứi mụựi :(33P)
Lụứi vaứo baỡ :(2p) : ? ở địa phương em có những đường dây tải điện cao thế ( 110kV-35kV )ta có thể sử dụng trực tiếp vào gia đình được không ?vì sao?? Để sử dụng được điện từ hệ thống điện cao thế này ta phải làm gì . ( vào bài )
Hoaùt ủoọng 1(10p) : Tìm hiểu cấu tạo của máy biến thế.
HOAẽT ẹOÄNG GIAÙO VIEÂN
HOAẽT ẹOÄNG HOẽC SINH
KIEÁN THệÙC CAÀN ẹAẽT
GV : Y/c HS quan sát (H37.1 SGK) và máy biến thế nhỏ.
? Máy biến thế có cấu tạo như thế nào.
? Số vòng của hai cuộn dây có bằng nhau không và vị trí lắp đặt như thế nào.
? Dòng điện có thể chạy từ cuộn dây này sang cuộn dây kia được không ? Vì sao? 
- hs nờu
-HS : ....Khác nhau và đặt cách điện với nhau. 
HS : Không : Vì hai cuộn dây điện đặt cách biệt (cách điện) với nhau 
I. Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế.
a, Cấu tạo : - có hai cuộn dây khác nhau.
-Một lõi sắt pha silíc chung cho cả hai cuộn dây.
Hoaùt ủoọng 2 (11P) Tìm hiểu nguyên tắc hoạt động của máy biến thế theo hai giai đoạn .
HOAẽT ẹOÄNG GIAÙO VIEÂN
HOAẽT ẹOÄNG HOẽC SINH
KIEÁN THệÙC CAÀN ẹAẽT
? Nếu ta cho dòng điện xoay chiều chạy qua cuộn sơ cấp thì liệu có xuất hiện dòng điện cảm ứng ở cuộn tcấpkhông.
GV : Làm thí nghiệm kiểm ta dự đoán .
GV: Y/c HS trả lời C1 .
? Nếu đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp một HĐT xoay chiều thì liệu ở hai đầu cuộn thứ cấp có xuất hiện một HĐT xoay chiều không .
GV: Y/c HS trả lời C2 .
GV : Làm thí nghiệm biểu diễn.
-Đo HĐT ở hai đầu cuộn thứ cấp ( Mạch kín và mạch hở)
? Từ kết quả thí nghiệm ta rút ra kết luận gì về nguyên tắc hoạt động của máy biến thế .
HS : Dự đoán .
-Theo dõi GV làm thí nghiệm - HS : Có sáng vì.
HS : ..
HS: (C2 ) 
HS: Quan sát và rút ra kết luận 
* Kết luận (SGK)
b, Nguyên tắc hoạt động : 
c1: khi đặt vào 2 đầu cuộn sơ cấp 1 HĐTXC thỡ sẽ tạo ra trong cuộn dõy đú 1DĐXC.Lừi sắt bị nhiễm từ trở thành 1NC cú từ trường biến thiờn ; sđst của tt xqtd S của cuộn thứ cấp biến thiờn,do đú trong cuộn dõy thứ cấp xuất hiện dũng điện cảm ứng làm cho đốn sỏng . 
c2 : đặc vào 2 đầu cdsc 1hđtxc thỡ trong cd đú cú dđxc chạy qua . từ trường lừi sắt luõn phiờn tăng giảm , vỡ thế sđsttxqtdS của cdtc luõn phiờn tăng giảm . KQ là trong cdtc xuất hiện 1dđxc . 1 dđxc phải do hđtxc gõy ra . bởi vậy ở 2 đầu cuộn dõy thứ cấp cú 1hđtxc 
Hoaùt ủoọng 3 (6P): Tìm hiểu tác dụng làm biến đổi HĐT của máy biến thế ( Làm tăng hoặc giảm HĐT)
HOAẽT ẹOÄNG GIAÙO VIEÂN
HĐ H S
KTCĐ
GV: Để trả lời câu hỏi đó ta phải tiến hành thí nghiệm .
GV: Treo bảng 1 lên bảng và Y/c HS quan sát máy biến thế.
 - Đọc số vòng n1 của cuộn sơ cấp và n2 của cuộn thứ cấp .
GV: Tiến hành TN. Gọi 1 HS ghi kết quả thí nghiệm vào bảng các giá trị U1 ; U2.
GV: Y/c HS trả lời C3 .
GV :Y/c Các nhópm thảo luận để thiết lập công thức biểu diễn mối liên hệ giữa U1 ; U2 ;n1 ; n2 .
? Qua thí nghiệm trên ta rút ra kết luận gì.
GV : Nếu n1 > n2 U1  ? U2 
 n1 < n2 U1  ? U2
Theo dõi GV làm TN biểu diễn.
HS:...
HS:...
HS
tương ứng . U1 /U2 = n1 /n2
HS: Kết luận (SGK)
HS: U1 > U2 , U1 < U2
HS: Công thức: 
HS: n1 n2 ( Hạ thế)
II. Tác dụng làm biến đôỉ HĐT
1, Quan sát: 
C3: HĐT ở hai đầu mỗi cuộn dây của máy biến thế tỷ lệ với số vòng dây của các cuộn dây 
2.KL ( SGK )
Hoaùt ủoọng 3 (6P): Tìm hiểu cách lắp đặt mbt ở 2 đầu đường dây tải điện .Chỉ ra được ở đâù nào đặt máy tăng thế ,ở đầu nào đặt MHA . Giải thích 
HOAẽT ẹOÄNG GIAÙO VIEÂN
HĐ H S
KTCĐ
? Máy biến thế dùng để làm gì .
GV: Vậy ta phải có mấy loại máy biến thế đó là những loại máy nào và đặt ở đâu?
GV: Y/c HS quan sát (H37.2SGK)
? Hãy chỉ ra nơi nào là máy tăng thế , nơi nào là máy hạ thế?
HS: -Làm tăng HĐT để giảm hao phí trên đường dây tải điện .
 - Giảm HĐT để phù hợp với dụng cụ tiêu thụ điện .
HS: 2 loại.+ Máy tăng thế : Đặt ở nhà máy điện 
+ Máy hạ thế : Đặt ở nơi tiêu thụ .
III. Lắp đặt máy biến thế ở hai đầu đường dây tải điện .
Hoaùt ủoọng 3 (3P): * Vận dụng: 
HOAẽT ẹOÄNG GIAÙO VIEÂN
HĐ H S
KTCĐ
GV: Y/c HS áp dụng công thức U1 / U2 = n1 / n2 để trả lời C4 .
* tớch hợp mụi trương : 
- Khi mỏy biến thế hoạt động, trong lừi thộp luụn xuất hiện dũng điện Fuco. Dũng điện Fuco cú hại vỡ làm núng mỏy biến thế, giảm hiệu suất của mỏy.
Để làm mỏt mỏy biến thế, người ta nhỳng toàn bộ lừi thộp của mỏy trong một chất làm mỏt đú là dầu của mỏy biến thế. Khi xảy ra sự cố, dầu mỏy biến thế bị chỏy cú thể gõy ra những sự cố mụi trường trầm trọng và rất khú khắc phục. 
- Biện phỏp bảo vệ mụi trường: Cỏc trạm biến thế lớn cần cú cỏc thiết bị tự động để phỏt hiện và khắc phục sự cố; mặt khỏc cần đảm bảo cỏc quy tắc an toàn khi vận hành trạm biến thế lớn.
TL cỏ nhõn
IV - Vận dụng: Cuộn 6V có 109 vòng Cuộn 3V có 54 vòng 
4/ Cuỷng coỏ – toồng keỏt (04p) : GV: Qua bài học hôm nay em rút ra được điều gì .GV: Y/c HS đọc mục “ Có thể em chưa biết” (SGK)
5/ Hửụựng daón hoùc sinh veà nhaứ (2p) : Học thuộc mục ghi nhớ và đọc thêm mục”có thể em chưa biết”.Làm các bài tập 37.1 đến 37.4 (SBT) IV – RUÙT KINH NGHIEÄM