Giáo án Vật lý lớp 9 tiết 63: Các tác dụng của ánh sáng

Ngày dạy :14 /04/2009
94 : T3 95 : T2 96 : T1
 Tuần 32HKI (13 HKII) Tiết 63
I/ Mục tiêu :
- Trả lời được câu hỏi, tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì? 
- Trả lời được câu hỏi: tác dụng sinh học của ánh sáng là gì, tác dụng quang điện của ánh sáng là gì. 
- Vận dụng được kiến thức về tác dụng nhiệt của ánh sáng trên vật màu trắng và trên vật màu đen để giải thích một số ứng dụng thực tế 
- Yêu thích bộ môn
II/ Phương pháp dạy : Thảo luận nhóm, Tổ chức TN, vấn đáp, gợi mở.
III/ Chuẩn bị : 
 1/ Đối với GV : tấm kim loại, 1 mặt sơn trắng- 1 mặt sơn đen
	 1 nhiệt kế, 1bóng đèn. 1 đồng hồ, 1 dụng cụ sử dụng pin mặt trời như: máy tính bỏ túi
 2/ Đối với HS : Nghiên cứu trước bài
IV/ Lên lớp :
 1. Ổn định lớp : Kiểm diện sĩ số lớp (1/ )
94 : 	95 : 	96 :
 2. KTBC : ( 5 phút ) 
 O Thế nào là trộn các as màu với nhau ?
 O Làm thế nào để trộn các as màu thành as trắng ?
 O Bài tập 53-54.5/ SBT ?
Ä Mục I tiết 61.
Ä Trộn 3 màu : đỏ, lục, lảm thích hợp hoặc màu đỏ à tím
ÄMàu da cam
 3. Bài mới :
Hoạt động Thầy và Trò
Nội dung
& Hoạt động 1 : Đặt vấn đề
 Ù HS đọc SGK 
& Hoạt động 2 : Tìm hiểu về tác dụng nhiệt của ánh sáng
O Hãy nêu 1 số hiện tượng chứng tỏ ánh sáng chiếu vào các vật sẽ làm nóng các vật đó lên.( Phơi các vật ngoài nắng thì các vật đó sẽ nóng lên; khi chạy điện ở bệnh viện ta chiếu ánh sáng vào cơ thể, chỗ bị chiếu sáng sẽ nóng lên. )
 Ù Gọi HS khác nhận xét đúng sai về các VD 
 O Hãy kể 1 số công việc trong đó người ta sử dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng để phục vụ đời sống hoặc sản xuất.
 Môt số VD về ứng dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng: phơi khô các vật ngoài nắng, làm muối, sưởi ấm trong mùa đông 
 Ù Gọi HS khác nhận xét đúng sai về các VD
 Ù HS xây dựng khái niệm về tác dụng nhiệt của ánh sáng ( hoặc đọc SGK )
 Ù Học sinh đọc nội dung của thí nghiệm 
 Ù Giáo viên hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm.
 Chú ý không được thay đổi vị trí của tấm kim loại.
 Sau khi đo kết quả đối với mặt trắng ta tiếp tục làm tương tự đối với mặt đen.
 Chú ý : Mỗi lần bắt đầu thí nghiệm phải làm nguội tấm kim loại đến nhiệt độ ban đầu.
 Ù Cho học sinh ghi kết quả vào bảng và so sánh độ tăng nhiệt độ của tấm kim loại trong hai trường hợp và rút ra kết luận về khả năng hấp thụ năng lượng ánh sáng của các vật màu đen và màu trắng.
*GDMT : - Tác dụng nhiệt:
+ Ánh sáng mang theo năng lượng, trong một năm nhiệt lượng do Mặt Trời cung cấp cho Trái Đất lớn hơn tất cả các nguồn năng lượng khác được con người sử dụng trong năm đĩ. Năng lượng Mặt Trời được xem là vơ tận và sạch ( vì khơng chứa các chất độc hại ).
+ Biện pháp GDBVMT: Tăng cường sử dụng năng lượng Mặt Trời để sản xuất điện.
& Hoạt động 3 : Tìm hiểu về tác dụng sinh học của ánh sáng
Ù Học sinh đọc SGK tìm hiểu về tác dụng sinh học của ánh sáng.
 O Hãy nêu một số ví dụ về tác dụng của ánh sáng đối với cây cối ? ( Cây cối thường ngả hoặc vươn ra chỗ có ánh sáng mặt trời. )
 O Hãy nêu 1 ví dụ về tác dụng của ánh sáng đối với cơ thể người ? ( Nên cho trẻ nhỏ tắm nắng buổi sáng để thân thể được cứng cáp. )
*GDMT - Tác dụng sinh học: 
+ Khi tiếp xúc với ánh sáng Mặt Trời, da tổng hợp được vitamin D giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Hiện nay do tầng ơzơn bị thủng nên các tia tử ngoại cĩ thể lọt xuống bề mặt Trái Đất. Việc thường xuyên tiếp xúc với tia tử ngoạicĩ thể gây bỏng da, ung thư da.
- Biện pháp GDBVMT: Khi đi dưới trời nắng gắt cnầ thiết che chắn cơ thể khỏi ánh nắng Mặt Trời, khi tắm nắng cần thiết sử dụng kem chống nắng. Cần đấu tranh chống lại các tác nhân gây hại tầng ơzơn như: thử tên kửa, phĩng tàu vũ trụ, máy bay phản lực siêu thanh và các chất khí thải.
& Hoạt động 4 :Tìm hiểu về tác dụng quang điện của ánh sáng
 Ù Học sinh đọc SGK
 O Hãy kể một số dụng cụ chạy bằng pin mặt trời mà em biết, mô tả hình dạng pin mặt trời và cách làm cho nó hoạt động ? ( Máy tính bỏ túi, đồ chơi trẻ em )
 O Muốn cho pin phát điện phải có điều kiện gì ? ( Đem phơi nắng )
 O Khi pin hoạt động nó có nóng lên không? Như vậy pin hoạt động được có phải do tác dụng nhiệt của ánh sáng hay không? ( Khi pin hoạt động thì nó không nóng lên hoặc chỉ nóng lên không đáng kể. Do đó pin hoạt động được không phải do tác dụng nhiệt của ánh sáng. Muốn khẳng định kết luận này thì ta đem pin vào chỗ tối lờ mờ rồi áp tay vào pin cho nó nóng lên cả lúc chiếu sáng vào nó. Ta sẽ thấy pin không hoạt động. )
 O Như vậy tác dụng quang điện của ánh sáng là gì ?
*GDMT -Tác dụng quang điện: Pin Mặt Trời biến đổi quang năng thành điện năng.
- Biện pháp GDBVMT: Tăng cường sử dụng pin mặt trời tại các vùng sa mạc, những nơi chưa cĩ điều kiện sử dụng điện lưới quốc gia.
& Hoạt động 5 : Vận dụng
 O C8 ?
 O C9 ?
 O C10 ?
Tiết 62 : CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG
I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng:
1. Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì ?
 Aùnh sáng chiếu vào các vật sẽ làm chúng nóng lên. Khi đó năng lượng ánh sáng đã bị biến thành nhiệt năng. Đó là tác dụng nhiệt của ánh sáng.
 2. Nghiên cứu tác dụng nhiệt của ánh sáng trên vật màu trắng và vật màu đen
 a) Thí nghiệm
b) Kết luận 
 Trong tác dụng nhiệt của ánh sáng thì các vật màu tối hấp thụ năng lượng ánh sáng mạnh hơn các vật có màu sáng.
II. Tác dụng sinh hoc của ánh sáng:
 III. Tác dụng quang điện của ánh sáng:
 1. Pin mặt trời 
 2. Tác dụng quang điện của ánh sáng: 
 Người ta gọi pin mặt trời là pin quang điện . Vì trong pin có sự biến đổi trực tiếp của năng lượng ánh sáng thành năng lượng điện.
Tác dụng của ánh sáng lên pin quang điện gọi là tác dụng quang điện.
IV. Vận dụng:
C8: Ác-si-met đã sử dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng mặt trời
C9: Bố, mẹ định nói đến tác dụng sinh học của ánh sáng
C10: Vì quần áo màu tối hập thụ nhiều năng lượng của ánh sáng mặt trời và sưởi ấm cho cơ thể. 
 Mùa hè mặc quần áo màu sáng để nó hấp thụ ít năng lượng của ánh sáng, giảm được sự nóng bức khi ta đi ngoài nắng.
 4/ Củng cố : ( 5ph )
 O Aùnh sáng có những tác dụng gì ?
 O Tương truyền rằng Ác-si-met đã dùng gương đốt cháy các chiến thuyền của người La mã đến xâm phạm thành Xi-ra-quy-xơ, quê hương của ông. Ác-si-met đã sử dụng tác dụng gì của ánh sáng mặt trời? 
 O Bố, mẹ thường khuyên con cái thỉnh thoảng phải ra ngoài nắng để cho cơ thể được cứng cáp, khoẻ mạnh. Bố, mẹ định nói đến tác dụng gì của ánh sáng ?
 O Tại sao về màu đông nên mặc quần áo màu tối, còn về màu hè nên mặc quần áo màu sáng ?
 Ä Mục III tiết61
Ä 
 5/ Dặn dò :( 1ph )	* Học thuộc bài
+ Học thuộc phần ghi nhớ 	+ Làm bài tập: 56.1 ® 56.4
+ Xem phần “Có thể em chưa biết ” 	+ Chuẩn bị:Thực hành :Nhận biết as đơn sắc . . 
V/ RÚT KINH NGHIỆM :
Ưu Điểm
Tồn tại
Chuẩn bị :
Nội dung :
Phương pháp :