Giáo án theo chủ đề môn Lịch sử Lớp 6 - Chủ đề: Thời Bắc thuộc và đấu tranh giành độc lập - Năm học 2019-2020

Ngày soạn: 31/3/2020	
Ngày dạy: / /2020
Tuần 20; Tiết 20
CHƯƠNG III
THỜI BẮC THUỘC VÀ ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP
Chủ đề 
THỜI BẮC THUỘC VÀ ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP
Bài 17,18,19,20,21,22,23
I.MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: 
 - Sau thất bại của An Dương Vương, đất nước ta bị phong kiến phương Bắc thống trị, sử cũ gọi là thời Bắc thuộc, ách thống trị tàn bạo của các thế lực phong kiến phương Bắc đối với nước ta
 - Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Lý Bí, Triệu Quang Phục được toàn thể nhân dân ủng hộ nên đã nhanh chóng thành công.
 - 
2.Tư tưởng:
 - Giáo dục ý chí căm thù quân xâm lược, bước đầu xây dựng ý thức tự hào, tự tôn dân tộc 
 - Lòng biết ơn Hai Bà Trưng và tự hào về truyền thống phụ nữ Việt Nam.
3Kỹ năng:
 - Biết tìm nguyên nhân và mục đích của một sự kiện lịch sử.
 - Bước đấu biết sử dụng kỹ năng cơ bản để vẽ và đọc bản đồ lịch sử.
II CHUẨN BỊ:
 -GV: + Bản đồ treo tường cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng.
 + Tranh ảnh về cuộc khởi nghĩa.
III.CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
1.Ôn định lớp: 1p
2.Kiểm tra bài cũ: 4p
 - Xã hội nguyên thuỷ Việt Nam trải qua những giai đoạn nào ?
 - Những điều kiện dẫn tới sự ra đời của nhà nước Văn Lang và nhà nước âu Lạc ?
 - Những công trình văn hoá tiêu biểu của thời Văn Lang – âu Lạc ?
3.Bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Kiến thức cơ bản
Hoạt động 1: 16p
?Tình hình nước ta từ sau thất bại của An Dương Vương năm 179 TCN?
Triệu Đà sáp nhập âu Lạc vào Nam Việt, chia thành hai quận là Giao Chỉ và Cửu Chân.
?Đến năm 111 TrCN tình hình âu Lạc như thế nào?
Nhà Hán đô hộ
?Nhà Hán đã tổ chức việc cai trị Âu Lạc như thế nào?
 Chia Âu Lạc thành 3 quận: Giao Chỉ, Cửu Chân và Nhật Nam, gộp với 6 quận của Trung Quốc thành Châu Giao
? Nhà Hán gộp Âu Lạc với 6 quận của Trung Quốc, lập thành Châu Giao nhằm mục đích gì ?
 Nhà Hán muốn chiếm đóng lâu dài và xoá tên nước ta, biến nước ta thành một bộ phận của lãnh thổ Trung Quốc.
?Em có nhận xét gì về cách đặt quan lại của nhà Hán ?
GV: giới thiệu tiểu sử Hai Bà Trưng.Trưng Trắc và Trưng Nhị là con gái lạc tướng thuộc dòng dõi Hùng Vương. Chồng là Thi Sách con trai của lạc tướng chu Diên( vùng ngoại thành Hà Nội)
? Nguyên nhân nào dẫn tới cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng?
 -Do chính sách bóc lột tàn bạo của nhà Hán.
-Thi Sách bị Tô Định giết. 
? Cuộc khởi nghĩa nổ ra vào năm nào? ở đâu?
 Năm 40 tại Hát Môn (Hà Tây)
? Với 4 câu thơ trong SGK, em hãy cho biết mục tiêu của cuộc khởi nghĩa ?
 Mục tiêu chủ yếu của cuộc khởi nghĩa là giành lại độc lập cho dân tộc, sau đó là khôi phục lại sự nghiệp họ Hùng
? Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng diễn ra như thế nào?
=>Dùng lược đồ k/n để các em theo dõi. Sau đó yêu cầu hs điền tên các danh tướng
 Hát Mônà Mê Linhà Cổ Loaà Luy Lâu
? Hãy nêu tên một số lực lượng của nhân dân ta lúc đó tham gia cuộc khởi nghĩa?
 Nhân dân các quận: Giao Chỉ, Cửu Chân, Nhật Nam và cả Hợp Phố
? Việc khắp nơi kéo về Mê Linh đã nói lên điều gì ?
->Kết quả của cuộc k/n như thế nào?
 -Tô Định hốt hoảng 
-Cuộc khởi nghĩa thắng lợi hoàn toàn.
? Nguyên nhân thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng ?
 Sự ủng hộ của nhân dân
?Ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa ? 
 Khôi phục độc lập dân tộc sau hơn hai thế kỷ bị đô hộ.
-Thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí bất khuất quật cường của dân tộc ta.
Hai Bà Trưng đã làm gì sau khi giành lại được độc lập?
Hai Bà Trưng đã làm gì sau khi giành lại được độc lập ?
 Lên làm vua lấy hiệu là Trưng Vương, đóng đô ở Mê Linh.
?Việc Trưng Trắc được suy tôn làm vua đã nói lên được điều gì?
Chứng tỏ ý thức muốn khẳng định quyền độc lập và sự đồng lòng nhất trí của các Lạc tướng à Trao vinh dự và quyền điều khiển đất nước cho người phụ nữ có công đầu cùng toàn dân đánh đuổi quân đô hộ.
? Tác dụng và ý nghĩa từng việc làm đó ?
Ổn định trật tự xã hội, bồi dưỡng sức dân, củng cố lực lượng, gìn giữ độc lập.
Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán (42 – 43) đã diễn ra như thế nào?
Khi nghe tin quân Hán kéo đến Lãng Bạc, Hai Bà Trưng đã kéo quân đến để nghênh chiến, việc này chứng tỏ điều gì?
 -Cho HS đọc SGK giới thiệu về vùng đất Lãng Bạc.
? Hai Bà Trưng đã hi sinh ra sao?
 Lực lượng suy giảm không thể chống nổi quân giặc, Hai Bà Trưng đã nhảy xuống sông tự vẫn.
*GV: Theo sử sách ghi lại.
“Cấm khê đến lúc hiểm nghèo.
Chị em thất thế phải liều một phen”
? Vì sao ở khắp nơi trên đất nước ta, nhân dân đều lập đền thờ Hai Bà Trưng ?
Để tỏ lòng biết ơn Hai Bà Trưng à tỏ rõ ý chí quyết tâm bảo vệ độc lập.
? Ý nghĩa cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng?
Tiêu biểu cho ý chí quật cường bất khuất của dân tộc ta, nêu cao gương yêu nước quyết giành độc lập.
? Quan sát vào sơ đồ, em có nhận xét gì về sự chuyển biến xã hội ở nước ta?
 Thời kỳ Văn Lang – âu Lạc, xã hội bị phân hoá thành 3 tầng lớp: quý tộc, nông dân công xã và nô tì.
 ? Bộ phận giàu có gồm những người nào trong xã hội? Họ có địa vị như thế nào?
 Gồm Vua, Lạc tướng, Bồ chính (Quý tộc) chiếm địa vị thông trị và bóc lột.
Thấp hèn nhất là tầng lớp nào? Thân phận của họ?
Là nô tì, thân phận khổ cực, họ phải hầu hạ, phụ thuộc chủ.
 ? Chính quyền đô hộ đã thực hiện chính sách văn hoá thâm độc như thế nào để cai trị dân ta?
 Mở trường dạy chữ Hán, Nho Giáo, Đạo giáo, Phật giáo, phong tục, luật lệ Hán được truyền vào nước ta.
 ? Những việc làm trên của nhà Hán nhằm mục đích gì ?
 Nhằm ý đồ đồng hoá nhân dân ta.
? Vì sao người Việt vẫn giữ được phong tục tập quán và tiếng nói của tổ tiên
 Nhân dân lao động nghèo khổ, không có điều kiện theo học. Tiếng nói đã trở thành bản sắc riêng của dân tộc Việt có sức sống bất diệt.
Nguyên nhân bùng nổ cuộc khởi nghĩa Bà Triệu ?
Diễn biến ra sao ?
Kết quả như thế nào ?
Hoạt động 2 (19’)
Chính sách cai trị như thế nào ?
GV: Giới thiệu vài nét về tiểu sử Lý Bí.
Cuộc khởi nghĩa Lý Bí có nét đặc sắc gì ?
 Đoàn kết được quân dân đấu tranh vì độc lập dân
Quân Lương sang xâm lược, Vua Lý Nam Đế đã chống trả ra sao ? 
Lý Nam Đế đem quân chặn đánh địch ở nhiều nơi, sau đó rút về Tô Lịch (Hà Nội), Gia Ninh (Việt Trì-Phú Thọ) và núi rừng Phú Thọ.
Sau khi khôi phục lực lượng, Lý Nam Đế đem quân ra đóng ở hồ Điển Triệt.
Bị quân Lương đánh úp, ông lui quân về động Khuất Lão
Giới thiệu sơ lược về tiểu sử Triệu Quang Phục.
 Mưu trí đánh giặc của Triệu Quang Phục ra sao ?
GV giải thích “chiến thuật du kích”
Kết quả ra sao ?
? Sau khi đánh bại quân Lương, Triệu Quang Phục đã làm gì ?
 Lên ngôi vua, xưng là Triệu Việt Vương, tổ chức lại chính quyền.
?Quân Tuỳ lấy cớ gì để xâm lược nước ta ?
?Vì sao Lý Phật Tử thất bại nhanh chóng ?
Lực lượng còn yếu, lại cố thủ và không được sự ủng hộ của nhân dân.
 Tổng kết : Bảng thống kê
Các triều đại phong kiến đã xâm lược nước ta và các lực lượng quân ta đã đánh trả quân thù.
Triệu Đà năm 111TCN- Âu Lạc
Năm 34, nhà Hán.- Hai Bà Trưng
Thế kỉ III, Nhà Ngô – Bà Triệu
Năm IV, Nhà Lương _ Lý Bí.
Năm 603, Nhà Tùy – Lý Phật Tử
 Bị quân Tùy đô hộ.
Chính sách cai trị:
- Nộp hàng trăm thứ thuế nặng nề;
- Đồng hóa dân tộc.
1.Nước Âu Lạc từ thế kỉ II TCN đến thế kỉ I có gì đổi thay?
-Triệu Đà sáp nhập âu Lạc vào Nam Việt và chia thành 2 quận: Giao Chỉ và Cửu Chân.
-Năm 111 TCN, nhà Hán chiếm âu Lạc và chia thành 3 quận: Giao Chỉ, Cửu Chân và Nhật Nam, gộp với 6 quận của Trung Quốc thành Châu Giao.
-Bóc lột nhân dân ta bằng hình thức: nộp thuế và cống nạp.
-Bắt nhân dân theo phong tục Hán.
2.Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng bùng nổ.
a.Nguyên nhân: 
-Do chính sách bóc lột tàn bạo của nhà nước.
-Thi Sách bị Tô Định giết.
b.Diễn biến:
-Mùa xuân năm 40, Hai Bà Trưng dựng cờ khởi nghĩa ở Hát Môn (Hà Tây)
-Nghĩa quân nhanh chóng làm chủ Mê Linh, tiến đánh Cổ Loa, Luy Lâu. Tô Định hoảng sợ trốn về nước.
c.Kết quả: 
-Tô Định hốt hoảng hớt tóc, cạo râu trốn về Nam Hải.
-Cuộc khởi nghĩa thắng lợi hoàn toàn.
d.Ý nghĩa:
Thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí bất khuất quật cường của dân tộc ta
* Trưng Trắc được suy tôn làm vua (Trưng Vương), đóng đô ở Mê Linh.
-Những việc làm của chính quyền Trưng Vương:
 +Phong tước cho những người có công, lập lại chính quyền.
 + Trao quyền cai quản cho các Lạc tướng.
 + Xá thuế cho dân.
 +Bãi bỏ các thứ lao dịch nặng nề.
Năm 42, quân Nam Hán xâm lược.
Hai Bà Trưng cho quân nghênh chiến ở Lãng Bạc. Cuộc chiến đấu diễn ra quyết liệt.
-Thế giặc mạnh, quân ta lui về giữ Cổ Loa và Mê Linh.
-Mã Viện đuổi theo, Hai Bà Trưng chiến đấu oanh liệt và hi sinh ở Cấm Khê.
Cuối 3-43
3,Những chuyển biến về xã hội, văn hoá nước ta ở các thế kỷ I - VI
* Xã hội
* Văn hóa
Chính quyền đô hộ mở trường học dạy chữ Hán tại các quận.
Những luật lệ, phong tục Hán của người Hán vào nước ta.
Nhằm ý đồ đồng hoá nhân dân ta.
4. Cuộc khởi nghĩa Bà Triệu (năm 248)
* Nguyên nhân:
-Do chính sách thống trị tàn bạo của nhà Ngô.
-Nhân dân không cam chịu bị áp bức, bóc lột nặng nề.
* Diễn biến
Năm 248 cuộc khởi nghĩa bùng nổ ở Phú Điền (Hậu Lộc – Thanh Hoá).
Cuộc khởi nghĩa lan rộng khắp Giao Châu.
Bà Triệu hi sinh trên núi Tùng (Thanh Hoá)
5. Nhà Lương siết chặt ách đô hộ như thế nào ?
Chia lại đất nước thành các quận huyện và đặt tên mới.
Phân biệt đối xử rất gay gắt: Người Việt không được giữ chức vụ quan trọng. Chỉ có tôn thất nhà Lương và một số dòng họ lớn.
Đặt ra hàng trăm thứ thuế.
6.Khởi nghĩa Lý Bí – Nước Vạn Xuân thành lập
Mùa xuân năm 542, Lý Bí phất cờ khởi nghĩa .
Tháng 4 năm 542 và đầu năm 543, nhà Lương hai lần kéo quân sang đàn áp à bị thất bại.
Mùa xuân năm 544, Lý Bí lên ngôi hoàng đế (Lý Nam Đế), Đặt tên nước là Vạn Xuân, đóng đô ở vùng cửa sông Tô Lịch (Hà Nội).Lập triều đình với hai ban văn võ.
*. Chống quân Lương xâm lược.
Tháng 5 năm 545, nhà Lương cử Trần Bá Tiên và Dương Phiêu chỉ huy 1 đạo quân lớn tiến vào nước ta.
Giặc mạnh, đánh úp quân ta.
Năm 548, Lý Nam Đế mất.
*Triệu Quang Phục đánh bại quân Lương như thế nào ?
Triệu Quang Phục cho lui quân về Dạ Trạch (Hưng Yên)
Ông dùng chiến thuật du kích để đánh quân Lương.
Cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi.
* Nước Vạn Xuân độc lập đã kết thúc như thế nào ?
Lên ngôi vua, xưng là Triệu Việt Vương, tổ chức lại chính quyền.
20 năm sau, Lý Phật Tử cướp ngôi, xưng là hậu Lý Nam Đế. 
Năm 603, quân Tuỳ tấn công Vạn Xuân, Lý Phật Tử bị bắt. à Đất nước ta bị nhà Tuỳ đô hộ.
* Đặt ách cai trị của nhà Tùy lên nước ta.
4.Củng cố: 4p
-Đất nước và nhân dân đánh kẻ thù nào và chiến thắng nào ?
-Nguyên nhân, diễn biến và kết quả thắng lợi của dân ta ?
-Ý nghĩa thắng lợi của các cuộc chiến đó ?
5.Dặn dò: 1p
Học bài
Soạn bài 24
Duyệt của Tổ trưởng Người soạn
 Phạm Thị Mum