Giáo án Sinh học Lớp 9 - Tuần 23 - Năm học 2018-2019

Tuần 23
Tiết 43
¶nh h­ëng cña nhiÖt ®é vµ ®é Èm lªn ®êi sèng sinh vËt. 
Ngày soạn:17/02/2019
Ngày dạy: 19/02/2019
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Häc sinh n¾m ®­îc nh÷ng ¶nh h­ëng cña nh©n tè sinh th¸i nhiÖt dé vµ ®é Èm m«i tr­êng ®Õn c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sinh th¸i, sinh lÝ vµ tËp tÝnh cña sinh vËt.
- Gi¶i thÝch ®­îc sù thÝch nghi cña sinh vËt.
2. Kỹ năng: Phân tích, so sánh, trình bày câu trả lời.
3. Thái độ: Biết bảo vệ thiên nhiên và bản thân.
4. Định hướng phát triển năng lực:
a. Năng lực chung:
- Năng lực tự học, năng lực hợp tác, năng lực giao tiếp, năng lực quan sát, giải quyết vấn đề, năng lực vận dụng kiến thức vào cuộc sống ...
b. Năng lực riêng:Vận dụng và trình bày.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1. Giáo viên: 
- Tranh phãng to H 43.1; 43.2; 43.3 SGK.
- MÉu vËt vÒ thùc vËt ­a Èm (thµi lµi, r¸y, l¸ dong, v¹n niªn thanh...) thùc vËt chÞu h¹n (x­¬ng rång, th«ng, cá may...) ®éng vËt ­a Èm, ­a kh«.
- B¶ng 43.1 vµ 43.2 SGK
2. Học sinh: 
III. Chuỗi các hoạt động học:
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG HỌC SINH
NỘI DUNG
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
S¾p xÕp c¸c nh©n tè sau vµo tõng lo¹i nh©n tè:
¸nh s¸ng, chuét, c©y gç kh«, con tr©u, c©y cá, con ng­êi, hæ, ®é Èm.
- Nh©n tè v« sinh:
- Nh©n tè h÷u sinh:
Nhiệt độ và độ ẩm ảnh hưởng như thế nào lên đời sống sinh vật?
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
I. Ảnh h­ëng cña nhiÖt ®é lªn ®êi sèng sinh vËt
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV ®Æt c©u hái:
- Trong ch­¬ng tr×nh sinh häc ë líp 6 em ®· ®­îc häc qu¸ tr×nh quang hîp, h« hÊp cña c©y chØ diÔn ra b×nh th­êng ë nhiÖt ®é m«i tr­êng nh­ thÕ nµo?
- GV yªu cÇu HS nghiªn cøu VD1; VD2; VD3, quan s¸t H 43.1; 43.2, th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi c©u hái:
- VD1 nhiÖt ®é ®· ¶nh h­ëng ®Õn ®Æc ®iÓm nµo cña thùc vËt?
- VD2 nhiÖt ®é ®· ¶nh h­ëng ®Õn ®Æc ®iÓm nµo cña thùc vËt?
- VD3 nhiÖt ®é ®· ¶nh h­ëng ®Õn ®Æc ®iÓm nµo cña thùc vËt?
- C¸c sinh vËt sèng ®­îc ë nhiÖt ®é nµo? Cã mÊy nhãm sinh vËt thÝch nghi víi nhiÖt ®é kh¸c nhau cña m«i tr­êng? §ã lµ nh÷ng nhãm nµo?
- Ph©n biÖt nhãm sinh vËt h»ng nhiÖt vµ biÕn nhiÖt? Nhãm nµo cã kh¶ n¨ng chÞu ®ùng cao víi sù thay ®æi nhiÖt ®é m«i tr­êng? T¹i sao?
- GV yªu cÇu HS hoµn thiÖn b¶ng 43.1 vµo b¶ng phô
- GV treo b¶ng 43.1 cña 1 vµi nhãm HS ®Ó HS nhËn xÐt.
- GV treo ®¸p ¸n ®óng (B¶ng 43.1 SGK)
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
II. .¶nh h­ëng cña ®é Èm lªn ®êi sèng cña sinh vËt
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV cho HS quan s¸t 1 sè mÉu vËt: thùc vËt ­a Èm, thùc vËt chÞu h¹n, yªu cÇu HS:
- Giíi thiÖu tªn c©y, n¬i sèng vµ hoµn thµnh b¶ng 43.2 SGK.
- GV c«ng bè kÕt qu¶ cña 1 vµi nhãm, cho HS nhËn xÐt.
- Nªu ®Æc ®iÓm thÝch nghi cña c¸c c©y ­a Èm, c©y chÞu h¹n?
- Giíi thiÖu tªn ®éng vËt, n¬i sèng vµ hoµn thµnh tiÕp b¶ng 43.2.
- GV c«ng bè kÕt qu¶ 1 vµi nhãm, cho HS nhËn xÐt.
- Nªu ®Æc ®iÓm thÝch nghi cña ®éng vËt ­a Èm vµ chÞu h¹n?
- GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái:
- VËy ®é Èm ®· t¸c ®éng ®Õn ®Æc ®iÓm nµo cña thùc vËt, ®éng vËt?
- Cã mÊy nhãm ®éng vËt vµ thùc vËt thÝch nghi víi ®é Èm kh¸c nhau?
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
I. Ảnh h­ëng cña nhiÖt ®é lªn ®êi sèng sinh vËt
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập:
- HS liªn hÖ kiÕn thøc sinh häc 6 nªu ®­îc:
+ C©y chØ quang hîp tèt ë nhiÖt ®é 20- 30oC. C©y nhiÖt ®íi ngõng quang hîp vµ h« hÊp ë nhiÖt ®é qu¸ thÊp (0oC) hoÆc qu¸ cao (trªn 40oC).
- HS th¶o luËn nhãm, ph¸t biÓu ý kiÕn, c¸c HS kh¸c bæ sung vµ nªu ®­îc:
+ NhiÖt ®é ®· ¶nh h­ëng ®Õn ®Æc ®iÓm h×nh th¸i (mÆt l¸ cã tÇng cutin dµy, chåi c©y cã c¸c v¶y máng), ®Æc ®iÓm sinh lÝ (rông l¸).
+ NhiÖt dé ®· ¶nh h­ëng ®Õn ®Æc ®iÓm h×nh th¸i ®éng vËt (l«ng dµy, kÝch th­íc lín)
+ NhiÖt ®é ®· ¶nh h­ëng ®Õn tËp tÝnh cña ®éng vËt.
- HS kh¸i qu¸t kiÕn thøc tõ néi dung trªn vµ rót ra kÕt luËn.
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
II. .¶nh h­ëng cña ®é Èm lªn ®êi sèng cña sinh vËt
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS quan s¸t mÉu vËt, nªu tªn, n¬i sèng vµ ®iÒn vµo tÊm trong kÎ theo b¶ng 43.2.
- HS quan s¸t mÉu vËt, nghiªn cøu SGK tr×nh bµy ®­îc ®Æc ®iÓm c©y ­a Èm, c©y chÞu h¹n SGK.
- HS quan s¸t tranh vµ nªu ®­îc tªn, noi sèng ®éng vËt, hoµn thµnh b¶ng 43.2 
- HS quan s¸t tranh, nghiªn cøu SGK vµ nªu ®­îc ®Æc ®iÓm cña ®éng vËt ­a Èm, ­a kh« SGK.
- HS tr¶ lêi vµ rót ra kÕt luËn.
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
I. Ảnh h­ëng cña nhiÖt ®é lªn ®êi sèng sinh vËt
- NhiÖt ®é m«i tr­êng ®· ¶nh h­ëng tíi h×nh th¸i, ho¹t ®éng sinh lÝ, tËp tÝnh cña sinh vËt.
- §a sè c¸c loµi sèng trong ph¹m vi nhiÖt ®é 0-oC. Tuy nhiªn còng cã 1 sè sinh vËt nhê kh¶ n¨ng thÝch nghi cao nªn cã thÓ sèng ë nhiÖt ®é rÊt thÊp hoÆc rÊt cao.
- Sinh vËt ®­îc chia 2 nhãm:
+ Sinh vËt biÕn nhiÖt
+ Sinh vËt h»ng nhiÖt.
II.¶nh h­ëng cña ®é Èm lªn ®êi sèng cña sinh vËt 
- §éng vËt vµ thùc vËt ®Òu mang nhiÒu ®Æc ®iÓm sinh thÝa thÝch nghi víi m«i tr­êng cã ®é Èm kh¸c nhau.
- Thùc vËt chia 2 nhãm:
+ Nhãm ­a Èm (SGK).
+ Nhãm chÞu h¹n (SGK).
- §éng vËt chia 2 nhãm:
+ Nhãm ­a Èm (SGK).
+ Nhãm ­a kh« (SGK).
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
tr¶ lêi c©u hái 1, 2 SGK/129
tr¶ lêi c©u hái 3, 4 SGK129
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
D. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái 1, 2, 3, 4 SGK.
- §äc môc “Em cã biÕt”.
- S­u tÇm t­ liÖu vÒ rõng c©y, nèt rÔ c©y hä ®Ëu, ®Þa y.
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
Câu hỏi trong SBT
Tuần 23
Tiết 44
¶nh h­ëng lÉn nhau gi÷a c¸c sinh vËt.
Ngày soạn:18/02/2019
Ngày dạy: 20/02/2019
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Häc sinh hiÓu vµ n¾m ®­îc thÕ nµo lµ nh©n tè sinh vËt.
- Nªu ®­îc mèi quan hÖ gi÷a c¸c sinh vËt cïng loµi vµ sinh vËt kh¸c loµi.
2. Kỹ năng: Phân tích so sánh, trình bày, quan sát, vận dụng.
3. Thái độ:Yêu thiên nhiên yêu bản thân.
4. Định hướng phát triển năng lực:
a. Năng lực chung:
- Năng lực tự học, năng lực hợp tác, năng lực giao tiếp, năng lực quan sát, giải quyết vấn đề, năng lực vận dụng kiến thức vào cuộc sống ...
b. Năng lực riêng: Tự giải quyết vấn đề, vận dụng thưc tế.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1. Giáo viên: 
- Tranh phãng to H 44.1; 44.2; 44.3 SGK.
- Tranh ¶nh s­u tÇm vÒ quan hÖ cïng loµi, kh¸c loµi.
2. Học sinh: 
III. Chuỗi các hoạt động học:
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG HỌC SINH
NỘI DUNG
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- KiÓm tra c©u 2, 3 SGK trang 129.
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
I. Quan hÖ cïng loµi
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV yªu cÇu HS quan s¸t H 44.1 tr¶ lêi c©u hái vÒ mèi quan hÖ cïng loµi s SGK:
- Khi cã giã b·o, thùc vËt sèng thµnh nhãm cã lîi g× so víi sèng riªng lÎ?
- Trong thiªn nhiªn, ®éng vËt sèng thµnh bÇy, ®µn cã lîi g×? §©y thuéc lo¹i quan hÖ g×?
- GV nhËn xÐt, ®¸nh gi¸, ®­a 1 vµi h×nh ¶nh quan hÖ hç trî.
- GV ®­a ra 1 vµi h×nh ¶nh quan hÖ c¹nh tranh.
- Yªu cÇu HS lµm bµi tËp s SGK trang 131.
- GV nhËn xÐt nhãm ®óng, sai.
- Sinh vËt cïng loµi cã mèi quan hÖ víi nhau víi nhau nh­ thÕ nµo?
- Trong ch¨n nu«i, ng­êi ta ®· lîi dông quan hÖ hç trî cïng loµi ®Ó lµm g×?
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
II. Quan hÖ kh¸c loµi
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- Yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin b¶ng 44, c¸c mèi quan hÖ kh¸c loµi:
- Quan s¸t tranh, ¶nh chØ ra mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi?
- Yªu cµu HS lµm bµi tËp s SGK trang 132, quan s¸t H 44.2, 44.3.
- Trong n«ng, l©m, con ng­êi lîi dông mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi ®Ó lµm g×? Cho VD?
- GV: ®©y lµ biÖn ph¸p sinh häc, kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr­êng.
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
I. Quan hÖ cïng loµi
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập:
- HS quan s¸t tranh, trao ®æi nhãm, ph¸t biÓu, bæ sung vµ nªu ®­îc:
+ Khi giã b·o, thùc vËt sèng thµnh nhãm cã t¸c dông gi¶m bít søc thæi cña giã, lµm c©y kh«ng bÞ ®æ, bÞ g·y.
+ Sè l­îng c¸ thÓ trong loµi phï hîp ®iÒu kiÖn sèng cña m«i tr­êng.
+ Khi sè l­îng c¸ thÓ trong ®µn v­ît qu¸ giíi h¹n sÏ x¶y ra quan hÖ c¹nh tranh cïng loµi " 1 sè c¸ thÓ t¸ch khái nhãm (®éng vËt) hoÆc sù tØa th­a ë thùc vËt.
+ ý ®óng: c©u 3.
+ HS rót ra kÕt luËn.
+ HS liªn hÖ, nªu ®­îc:
Nu«i vÞt ®µn, lîn ®µn ®Ó chóng tranh nhau ¨n, sÏ mau lín.
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
II. Quan hÖ kh¸c loµi
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS nghiªn cøu b¶ng 44 SGK " t×m hiÓu c¸c mèi quan hÖ kh¸c loµi:
+ Céng sinh: t¶o vµ nÊm trong ®Þa y, vi khuÈn trong nèt sÇn rÔ c©y hä ®Ëu.
+ Héi sinh: c¸ Ðp vµ rïa, ®Þa y b¸m trªn cµnh c©y.
+ C¹nh tranh: lóa vµ cá d¹i, dª vµ bß.
+ kÝ sinh: rËn kÝ sinh trªn tr©u bß, giun ®òa kÝ sinh trong c¬ thÓ ng­êi.
+ Sinh vËt ¨n sinh vËt kh¸c; h­¬u nai vµ hæ, c©y n¾p Êm vµ c«n trïng
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
I. Quan hÖ cïng loµi.
- C¸c sinh vËt cïng loµi sèng gÇn nhau, liªn hÖ víi nhau h×nh thµnh nªn nhãm c¸ thÓ.
- Trong 1 nhãm cã nh÷ng mèi quan hÖ:
+ Hç trî; sinh vËt ®­îc b¶o vÖ tèt h¬n, kiÕm ®­îc nhiÒu thøc ¨n.
+ C¹nh tranh: ng¨n ngõa gia t¨ng sè l­îng c¸ thÓ vµ sù c¹n kiÖt thøc ¨n " 1 sè t¸ch khái nhãm.
II. Quan hÖ kh¸c loµi
+ Dïng sinh vËt cã Ých tiªu diÖt sinh vËt cã Ých tiªu diÖt sinh vËt cã h¹i.
VD: Ong m¾t ®á diÖt s©u ®ôc th©n lóa, kiÕn vèng diÖt s©u h¹i l¸ c©y cam.
- B¶ng 44 SGK trang 132.
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
Trả lời câu hỏi 1,2 SGK/134
- GV sö dông s¬ ®å SGV trang 153 ®Ó kiÓm tra b»ng c¸ch c¸c « ®Òu ®Ó trèng vµ HS hoµn thµnh néi dung. Trả lời câu hỏi 3,4 SGK/134
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
D. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
Học bài, chuẩn bị bài mới.
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
Câu hỏi trong SBT