Giáo án Sinh học lớp 8 bài 46: Trụ não - Tiểu não - não trung gian

Tuần: 
Tiết PPCT: 48
Ngày dạy: 
Bài: 46. TRỤ NÃO - TIỂU NÃO - NÃO TRUNG GIAN
1. MỤC TIÊU
1.1. Kiến thức
- HĐ 2: 
+ HS biết: HS xác định được vị trí và các thành phần của trụ não
	- HĐ 3: 
	+ HS biết: Trình bày được cấu tạo và chức năng chủ yếu của trụ não
+ HS hiểu: Phản xạ qua trụ não là phản xạ không điều kiện
	- HĐ 4: 
	+ HS biết: Xác định được vị trí và chức năng của tiểu não
	- HĐ 5:
	+ HS biết: Xác định được vị trí và chức năng chủ yếu của não trung gian
1.2. Kĩ năng
- HS thực hiện được: Kĩ năng quan sát, tổng hợp
- HS thực hiện thành đạo: Tìm kiếm và xử lí thơng tin SGK
1.3. Thái độ
- Thói quen: Yêu thích bộ mơn, học tập nghiêm túc, khơng nĩi leo 
- Tính cách: Ý thức giữ gìn bảo vệ bộ não 
2. NỘI DUNG HỌC TẬP 
- Vị trí và thành phần của não bộ
- Câu tạo và chức năng của trụ não
- Não trung gian
- Tiểu não 
3. CHUẨN BỊ 
3.1. Giáo viên
- Tranh cấu tạo não 
3.2. Học sinh
- Chuẩn bị bài “Trụ não, tiểu não, não trung gian”
- Đọc thông tin sgk
- Quan sát H 46.1 Hoàn thành bài tập điền từ ở phần I
- Quan sát H 46.2, 3 Xác định cấu tạo và chức năng của trụ não và tiểu não
4. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
4.1. Ổn định tổ chức và kiểm diện
	8A1
	8A2
	8A3
	8A4
4.2. Kiểm tra miệng
Câu hỏi
Trả lời
Câu 1: Tại sao nói dây thần kinh tủy là dây pha? 4đ
Câu 2: Chức năng dây thần kinh tủy ? 4đ
Câu 3: Hãy tìm vị trí các thành phần của trụ não, tiểu não? 2đ
Câu 1: Vì chúng bao gồm các bó sợi cảm giác và bó sợi vận động liên hệ với tủy sống thông qua rễ trước và rễ sau là các rễ cảm giác và rễ vận động
Câu 2: Rễ trước dẫn truyền xung vận động từ trung ương thần kinh qua các cơ quan 
Rễ sau dẫn truyền xung cảm giác từ các cơ quan vào trung ương thần kinh 
Câu 3: 
Trụ não, não trung gian, tiểu não nằm dưới đại não.
 4.3. Tiến trình bài học 
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
HĐ 1: (1p) Vào bài 
Tiếp theo tủy sống là não bộ. Não bộ từ dưới lên bao gồm trụ não, tiểu não, não trung gian và đại não à bài mới 
HĐ 2: (7 phút): Tìm hiểu vai trò vị trí các bộ phận thành phần não bộ
G: Hướng dẫn HS quan sát tranh
H: Quan sát mô hình hình 46.1 sgk 
G: Hãy tìm vị trí các thành phần của trụ não tiểu não?
Sử dụng bảng cho học sinh hoàn thành bài tập điền từ 
H: Tiến hành hoàn thành à trình bày bài tập
G: Đưa kiến thức chuẩn nhận xét
Não trung gian
Hành não
Cầu não
Não giữa
Cuống não
Củ não sinh tư
Tiểu não
G: Các thành phần của não có vị trí ở đâu?
H: Rút ra kết luận
HĐ 3: (13 phút): So sánh cấu tạo chức năng trụ não với tủy sống 
H: Đọc thông tin quan sát H 46. 1 sgk dựa vào kiến thức thực tế
G: Hãy thảo luận nhóm hoàn thành bảng 46
H: Tiến hành hoàn thành yêu cầu à trình bày kết quả
G: Về mặt cấu tạo trụ não có điểm nào giống khác so với tủy sống ?
H: Giống nhau: đều có chất xám được bao quanh bởi chất trắng 
 Khác nhau tủy sống có chất xám tạo thành cột dài
 Ơû trụ não chất xám tạo thành các nhân xám
G: Về mặt chức năng điểm giống khác nhau cơ bản là gì?
H: Giống nhau: chất xám đều là trung khu phản xạ khơng điều kiện 
Chất trắng tạo thành các đường thần kinh gồm đường lên( cảm giác) đường xuống (vận động )
 Khác nhau: Đường thần kinh có đường bắt chéo ở trụ não
 Nhân chất xám ở trụ não là trung khu điều hòa hoạt động hệ tuần hoàn hô hấp tiêu hóa
Ơû tủy sống điều khiển hoạt động hệ bài tiết hệ sinh dục
 Mười hai đôi dây thần kinh não và các dây thần kinh tủy mà trụ não liên hệ tất cả các cơ quan trong cơ thể ở tủy sống không có
HĐ 4 (6 phút): Tìm hiểu não trung gian 
H: Quan sát H 46.1 đọc thông tin sgk 
G: Nêu cấu tạo và chức năng não trung gian 
H: Nằm giữa đại não và trụ não, chất trắng dẫn truyền, chất xám điều khiển quá trình trao đổi chất và điều hòa điều hòa thân nhiệt
HĐ 5 (6 phút): Tìm hiểu chức năng tiểu não
G: Yêu cầu HS đọc thông tin sgk hoàn thành bài tập q
H: Quan sát hình 46.3 trả lời câu hỏi 
G: Qua thí nghiệm trên có thể rút ra kết luận gì về chức năng tiểu não?
H: Rút ra kết luận cấu tạo, chức năng của tiểu não
I. Vị trí và các thành phần của não bộ
- Vị trí: Trụ não, não trung gian, tiểu não nằm dưới đại não và nằm tiếp liền với tủy sống
- Thành phần: 
+ Trụ não: Não giữa, cầu não, hành não
+ Tiểu não
+ Não trung gian: Đồi thị và vùng dưới đồi
+ Đại não
II. Cấu tạo và chức năng của trụ não
- Vị trí: Trụ não tiếp liền với tủy sống
- Cấu tạo: 
+ Chất trắng ở ngoài
+ Chất xám ở trong 
+ Có 12 đôi dây thần kinh não
- Chức năng:
 + Chất xám: Là trung khu phản xạ không điều kiện
 + Chất trắng: Dẫn truyền lên (cảm giác), xuống (vận động)
III. Não trung gian
 - Vị trí: Nằm giữa đại não và trụ não
- Cấu tạo: 
+ Đồi thị 
+ Vùng dưới đồi 
 - Chức năng:
+ Chuyển tiếp các đường dẫn truyền từ dưới lên não 
+ Điều khiển quá trình trao đổi chất và điều hòa thân nhiệt
IV. Tiểu não
- Vị trí: Nằm sau trụ não, dưới đại não
- Cấu tạo:
+ Chất xám ở ngoài
+ Chất trắng ở trong là các đường dẫn truyền liên hệ giữa tiểu não với các phần khác của hệ thần kinh
- Chức năng: 
+ Điều hòa, phối hợp các cử động phức tạp của cơ thể
+ Tham gia giữ thăng bằng 
4.4. Tổng kết 
Câu hỏi
Trả lời
Câu 1: Giải thích vì sao người say rượu thường có biểu hiện chân này đá chân kia trong khi đi?
Câu 2: Cấu tạo trụ não gồm những phần nào?
Câu 1: Do rượu ngăn cản gây ức chế sự dẫn truyền qua xinap giữa các tế bào liên quan đến tiểu não khiến sự phối hợp hoạt động phức tạp và thăng bằng bị ảnh hưởng nên có hiện tượng như vậy
Câu 2: Gồm hành não, cầu não, não giữa, chất trắng bao ngoài, chất xám bên trong 
4.5. Hướng dẫn học tập 
- Đối với bài học ở tiết này:
+ Học thuộc nội dung bài 
+ Trả lời câu hỏi 1, 2 sgk/146. Làm bài tập 
+ Đọc mục “Em có biết”
- Đối với bài học ở tiết tiếp theo: 
+ Chuẩn bị bài “Đại não”
+ Quan sát H 47. 1 Tìm hiểu cấu tạo ngoài và trong của đại não
+ Quan sát H 47. 2 Đại não phân thành các vùng nào? 
+ Hoàn thành bài tập q sgk /149
+ Chú ý cấu tạo đại não với các vùng chức năng 
5. PHỤ LỤC