Giáo án Sinh học Lớp 7 - Tuần 21 - Năm học 2017-2018

Tuần 21 
Tiết 39
THỰC HÀNH QUAN SÁT CẤU TẠO TRONG CỦA ẾCH ĐỒNG TRÊN MẪU MỔ
Ngày soạn:27/01/2019
Ngày dạy: 29/01/2019
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- HS nhận dạng các cơ quan của ếch trên mẫu mổ. Tìm những cơ quan, hệ cơ quan thích nghi với đời sống mới chuyển lên cạn. Thấy được sự phù hợp giữa cấu tạo và chức năng đảm bảo sự thống nhất trong cơ thể và sự thích nghi của cơ thể với đời sống vừa ở nước vừa ở cạn. Sự tiến hóa hơn so với lớp cá: Tuần hoàn, thần kinh, hô hấp.
2. Kỹ năng: 
- Biết cách mổ ếch, quan sát cấu tạo trong của ếch. Kĩ năng hợp tác, lắng nghe tích cực và chia sẻ thông tin quan sát được.- Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thông tin khi đọc SGK, quan sát hình ảnh trên tiêu bản để tìm hiểu cấu tạo ngoài và trong của ếch đồng, quản lí thời gian và đảm nhận trách nhiệm được phân công.
3. Thái độ: - Có thái độ nghiêm túc trong học tập.
4. Định hướng phát triển năng lực:
a. Năng lực chung:
- Năng lực tự học, năng lực hợp tác, năng lực giao tiếp, năng lực quan sát, giải quyết vấn đề, năng lực vận dụng kiến thức vào cuộc sống ...
b. Năng lực riêng:Thực hành mổ, báo cáo
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1. Giáo viên: 
- Mẫu mổ ếch đủ cho các nhóm.
- Mẫu mổ sọ hoặc mô hình não ếch.
- Tranh: Bộ xương ếch.
- Tranh sơ đồ cấu tạo ếch.
2. Học sinh: Kiến thức liên quan
III. Chuỗi các hoạt động học:
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG HỌC SINH
NỘI DUNG
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- Đặc điểm cấu tạo ngoài của ếch thích nghi với đời sống ở nước và ở cạn?
Ếch hoạt động sống được như vậy thì cấu tạo trong như thế nào?
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập
HS trả lời
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
I. Quan sát bộ xương ếch
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV hướng dẫn HS quan sát hình 36.1 SGK và nhận biết các xương trong bộ xương ếch.
- GV yêu cầu HS quan sát mẫu bộ xương ếch, đối chiếu hình 36.1 xác định các xương trên mẫu.
- GV gọi HS lên chỉ trên mẫu tên xương.
- GV yêu cầu HS thảo luận:
- Bộ xương ếch có chức năng gì?
- GV chốt lại kiến thức.
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
II. Quan sát da và các nội quan trên mẫu mổ
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV hướng dẫn HS:
+ Sờ tay lên bề mặt da, quan sát mặt bên trong da và nhận xét.
- GV cho HS thảo luận và nêu vai trò của da.
- GV yêu cầu HS quan sát hình 36.3 đối chiếu với mẫu mổ và xác định các cơ quan của ếch (SGK).
- GV đến từng nhóm yêu cầu HS chỉ từng cơ quan trên mẫu mổ.
- GV yêu cầu HS nghiên cứu bảng đặc điểm cấu tạo trong của ếch trang 118, thảo luận và trả lời câu hỏi:
- Hệ tiêu hoá của ếch có đặc điểm gì khác so với cá?
- Vì sao ở ếch đã xuất hiện phổi mà vẫn trao đổi khí qua da?
- Tim của ếch khác cá ở điểm nào? Trình bày sự tuần hoàn máu của ếch?
- Yêu cầu HS quan sát mô hình bộ não ếch, xác định các bộ phận của não.
- GV chốt lại kiến thức.
- GV cho HS thảo luận:
- Trình bày những đặc điểm thích nghi với đời sống trên cạn thể hiện ở cấu tạo trong của ếch?
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
I. Quan sát bộ xương ếch
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập:
- HS tự thu nhận thông tin và ghi nhớ vị trí, tên xương: xương đầu, xương cột sống, xương đai và xương chi.
- 1 HS lên bảng chỉ.
- Đại diện nhóm phát biểu, các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
II. Quan sát da và các nội quan trên mẫu mổ 
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS thực hiện theo hướng dẫn:
+ Nhận xét: da ếch ẩm ướt, mặt bên trong có hệ mạch máu dưới da.
- 1 HS trả lời, các HS khác nhận xét bổ sung.
- HS quan sát hình, đối chiếu với mẫu mổ và xác định vị trí các hệ cơ quan.
- Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét. GV và cả lớp bổ sung, uốn nắn sai sót.
- HS thảo luận, thống nhất câu trả lời.
- Yêu cầu nêu được:
+ Hệ tiêu hoá: lưỡi phóng ra bắt mồi, dạ dày, gan mật lớn, có tuyến tuỵ.
+ Phổi cấu tạo đơn giản, hô hấp qua da là chủ yếu.
+ Tim 3 ngăn, 2 vòng tuần hoàn.
- HS thảo luận xác định được các hệ cơ tiêu hoá, hô hấp, tuần hoàn thể hiện sự thích nghi với đời sống chuyển lên trên cạn.
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
I. Quan sát bộ xương ếch	
- Bộ xương: xương đầu, xương cột sống, xương đai (đai vai và đai hông), xương chi (chi trước và chi sau).
- Chức năng:
+ Tạo bộ khung nâng đỡ cơ thể.
+ Là nơi bám của cơ " di chuyển.
+ Toạ thành khoang bảo vệ não, tuỷ sống và nội quan.
II. Quan sát da và các nội quan trên mẫu mổ
a. Quan sát da
- Ếch có da trần (trơn, ẩm ướt) mặt trong có nhiều mạch máu giúp trao đổi khí.
b. Quan sát nội quan
- Cấu tạo trong của ếch: Bảng đặc điểm cấu tạo trong trang 118 SGK.
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét tinh thần, thái độ của HS trong giờ thực hành.
- Nhận xét kết quả quan sát của các nhóm.
- Cho HS thu dọn vệ sinh.
Phần báo cáo thu hoạch ở nhà.
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập
HS theo dõi, nhận xét, trình bày.
HS don vệ sinh
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
D. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- Học bài và hoàn thành thu hoạch theo mẫu SGK trang 119.
- Hướng dẫn chấm bản thu hoạch:
1. Trình bày những đặc điểm thích nghi với đời sống trên cạn thể hiện ở cấu tạo trong của ếch: Xuất hiện phổi và vòng tuần hoàn phổi với tim 3 ngăn. (3đ)
2. Vẽ đúng và đẹp được ( 1.5đ) và ghi chú thích đúng được (2.5đ)
3. Ếch không chết vì hô hấp chủ yếu bằng da ( 3 đ)
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập
HS theo dõi ghi chép lại
HS phát biểu ý kiến
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
Câu hỏi trong SBT
Tuần 21 
Tiết 40
ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LỚP LƯỠNG CƯ
Ngày soạn:29/01/2019
Ngày dạy: 01/02/2019
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Mô tả được tính đa dạng của lớp Lưỡng cư. Nêu được những đặc điểm để phân biệt ba bộ trong lớp lưỡng cư ở Việt Nam. Nêu được vai trò của lớp Lưỡng cư với đời sống con người và tự nhiên, đặc biệt là những loài quý hiếm. Trình bày được đặc điểm chung của lưỡng cư.
2. Kỹ năng: 
- Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thông tin khi đọc SGK, quan sát tranh hình để tìm hiểu sự đa dạng về thành phần loài và môi trường sống, đặc điểm chung về cấu tạo, hoạt động sống và vai trò của Lưỡng cư với đời sống. Kĩ năng hợp tác, lắng nghe tích cực. Kĩ năng so sánh, phân tích, khái quát để rút ra đặc điểm chung của lớp Lưỡng cư. Kĩ năng tự tin trình bày ý kiến trước tổ, lớp.
3. Thái độ: - Giáo dục ý thức bảo vệ động vật có ích.
4. Định hướng phát triển năng lực:
a. Năng lực chung:
- Năng lực tự học, năng lực hợp tác, năng lực giao tiếp, năng lực quan sát, giải quyết vấn đề, năng lực vận dụng kiến thức vào cuộc sống ...
b. Năng lực riêng:Tổng hợp, dự đoán, phân tích
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1. Giáo viên: 
- Bảng phụ ghi nội dung:
Tên bộ lưỡng cư
Đặc điểm phân biệt
Hình dạng
Đuôi
Kích thước chi sau
Có đuôi
Không đuôi
Không chân
- Các mảnh giấy rời ghi câu trả lời lựa chọn.
2. Học sinh: Kiến thức liên quan
III. Chuỗi các hoạt động học:
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG HỌC SINH
NỘI DUNG
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- Yêu cầu HS nộp bản thu hoạch giờ trước.
Ngoài ếch đồng lớp lưỡng cư còn có những loài nào? Sự đa dạng của lớp lưỡng cư như thế nào?
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập
HS nộp bài báo cáo và phát biểu vấn đề bài mới
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
I. Đa dạng về thành phần loài
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV yêu cầu HS quan sát hình 37.1 SGK, đọc thông tin và làm bài tập bảng sau:
Tên bộ lưỡng cư
Đặc điểm phân biệt
Hình dạng
Đuôi
Kích thước chi sau
Có đuôi
Không đuôi
Không chân
- Thông qua bảng, GV phân tích mức độ gắn bó với môi trường nước khác nhau " ảnh hưởng đến cấu tạo ngoài từng bộ.
- HS tự rút ra kết luận.
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
II. Đa dạng về môi trường và tập tính
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV yêu cầu HS quan sát hình 37 (1-5) đọc chú thích và lựa chọn câu trả lời điền vào bảng trang 121 GSK.
- GV treo bảng phụ, HS các nhóm chữa bài bằng cách dán các mảnh giấy ghi câu trả lời.
- GV thông báo kết quả đúng để HS theo dõi.
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
III. Đặc điểm chung của lưỡng cư
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV yêu cầu các nhóm trao đổi và trả lời câu hỏi:
- Nêu đặc điểm chung của lưỡng cư về môi trường sống, cơ quan di chuyển, đặc điểm các hệ cơ quan?
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
IV. Vai trò của lưỡng cư
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK và trả lời câu hỏi:
- Lưỡng cư có vai trò gì đối với con người? Cho VD minh hoạ?
- Vì sao nói vai trò tiêu diệt sâu bọ của lưỡng cư bổ sung cho hoạt động của chim?
- Muốn bảo vệ những loài lưỡng cư có ích ta cần làm gì?
- GV cho HS rút ra kết luận.
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
I. Đa dạng về thành phần loài
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập:
- Cá nhân tự thu nhận thông tin về đặc điểm 3 bộ lưỡng cư, thảo luận nhóm và hoàn thành bảng.
- Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
- Yêu cầu nêu được: các đặc điểm đặc trưng nhất phân biệt 3 bộ: căn cứ vào đuôi và chân.
- HS trình bày ý kiến.
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
II. Đa dạng về môi trường và tập tính
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập
- Cá nhân HS tự thu nhận thông tin qua hình vẽ, thảo luận nhóm và hoàn thành bảng.
- Đại diện các nhóm lên chọn câu trả lời dán vào bảng phụ.
- Nhóm khác theo dõi, nhận xét, bổ sung nếu cần.
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
III. Đặc điểm chung của lưỡng cư
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập
- Cá nhân HS thu thập thông tin SGK và hiểu biết của bản thân, trao đổi nhóm và rút ra đặc điểm chung của lưỡng cư.
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
IV. Vai trò của lưỡng cư
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập
- Cá nhân HS nghiên thông tin SGK trang 122 và trả lời câu hỏi:
- Yêu cầu nêu được:
+ Cung cấp thực phẩm
+ Giúp việc tiêu diệt sâu bọ gây thiệt hại cho cây.
+ Cấm săn bắt....
- 1 HS trả lời, các HS khác nhận xét, bổ sung.
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
I. Đa dạng về thành phần loài	
- Lưỡng cư có khoảng 4000 loài chia làm 3 bộ:
+ Bộ lưỡng cư có đuôi
+ Bộ lưỡng cư không đuôi
+ Bộ lưỡng cư không chân.
II. Đa dạng về môi trường và tập tính
III. Đặc điểm chung của lưỡng cư
Lưỡng cư là động vật có xương sống thích nghi với đời sống vừa cạn vừa nước.
+ Da trần và ẩm
+ Di chuyển bằng 4 chi
+ Hô hấp bằng phổi và da
+ Tim 3 ngăn, 2 vòng tuần hoàn, máu pha nuôi cơ thể.
+ Thụ tinh ngoài, nòng nọc phát triển qua biến thái.
+ Là động vật biến nhiệt.
IV. Vai trò của lưỡng cư
- Làm thức ăn cho con người.
- 1 số lưỡng cư làm thuốc.
- Diệt sâu bọ và là động vật trung gian gây bệnh.
Một số đặc điểm sinh học của lưỡng cư
Tên loài
Đặc điểm nơi sống
Hoạt động
Tập tính tự vệ
Cá cóc Tam Đảo
- Sống chủ yếu trong nước
- Ban ngày
- Trốn chạy ẩn nấp
Ễnh ương lớn
- Ưa sống ở nước hơn
- Ban đêm
- Doạ nạt
Cóc nhà
- Ưa sống trên cạn hơn
- Chiều và ban đêm
- Tiết nhựa độc
Ếch cây
- Sống chủ yếu trên cây, bụi cây, vẫn lệ thuộc vào môi trường nước.
- Ban đêm
- Trốn chạy ẩn nấp
Ếch giun
- Sống chui luồn trong hang đất
- Cả ngày và đêm
Trốn, ẩn nấp
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG
Gọi 1-2 HS đọc ghi nhớ SGK
Yêu cầu HS làm bài tập sau:
	Đánh dấu X vào đầu câu trả lời đúng trong các câu sau về đặc điểm chung của lưỡng cư:
	1- Là động vật biến nhiệt
	2- Thích nghi với đời sống ở cạn
	3- Tim 3 ngăn, 2 vòng tuần hoàn, máu pha đi nuôi cơ thể
	4- Thích nghi với đời sống vừa ở nước, vừa ở cạn.
	5- Máu trong tim là máu đỏ tươi
	6- Di chuyển bằng 4 chi
	7- Di chuyển bằng cách nhảy cóc
	8- Da trần ẩm ướt
	9- Ếch phát triển có biến thái.
Hãy kể các loài khác thuộc lớp lưỡng cư. Và đặc điểm nào của nó được xếp vào lớp lưỡng cư?
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi 
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh giá HS
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập
HS trả lời
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
D. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK. Đọc mục “Em có biết”.
- Đọc trước bài : Thằn lằn bóng đuôi dài
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
Đánh gía HS
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập
HS trả lời, phát biểu ý kiến và đọc ghi nhớ
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
Tự đánh giá nhau
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
Câu hỏi trong SBT