Giáo án Sinh học 9 năm 2014 - Bài 21: Đột biến gen

Ngày soạn: 27 / 10 / 2014 
Ngày giảng: 3/11/2014 lớp 9A 6/11/2014 lớp 9C
 CHƯƠNG IV: BIẾN DỊ
TIẾT PPCT:23 - Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Nêu được khái niệm biến dị
- Phát biểu được khái niệm đột biến gen và kể được các dạng đột biến gen
2. Kĩ năng:
- Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình.
- Rèn kỹ năng hoạt động nhóm
3. Thái độ: 
- GD thái độ yêu thích môn học, có ý thức trong học tập
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên:
- Tranh hình 21.1 sgk tr 62
- Hình 21.2,3,4
2. Học sinh:
Chuẩn bị bài mới
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Ổn định tổ chức : (1')
2. Kiểm tra bài cũ: (không)
3. Bài mới: 
 * Đặt vấn đề:
GV giới thiệu khái niệm biến dị:	
	 ĐB số lượng.
	 NST
	 ĐB cấu trúc.
	BD đột biến
BD DT 	 Gen
	 BD tổ hợp
Biến dị 
	BD không DT	 Thường biến.
 *Hoạt động 1: ĐỘT BIẾN GEN LÀ GÌ?
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS đọc và nghiên cứu thông tin mục I
- Quan sát hình 21.1. GV hướng dẫn HS quan sát hình 22.1để hoàn thiện phần lệnh sgk 
- GV treo phiếu học tập lên bảng hướng dẫn HS điền 
? Tìm hiểu dạng đột biến gen
+ Đoạn ADN ban đầu (a)
+ Trình tự các cặp Nu..
=> đoạn gen bị biến đổi
 ? Vậy Đột biến gen là gì? Có những dạng đột biến gen nào?
?Tại sao không nói “mất, thêm, thay thế, 1 N. mà lại nói mất, thêm, thay thế 1 cặp N.”?
? (K- G) Qua kiến thức đã được học ở bài “Lai hai cặp tính trạng” em thấy đột biến gen khác biến dị tổ hợp ở những điểm căn bản nào?
Gv chuẩn hóa kiến thức.
- HS quan sát kỹ hình - chú ý về trình tự và số cặp nucleotit
- Thảo luận nhóm - thống nhất ý kiến điền vào phiếu học tập
- Có 5 cặp nucleotit
 - A - X - T - A - G
 - T - G - A - T - X 
Hs trả lời
Hs:Do ADN có cấu trúc 2 mạch bổ sung
Hs:Biến dị tổ hợp các gen được sắp xếp lại (được tổ hợp lại) còn bản chất cấu trúc gen không thay đổi. Đột biến gen làm thay đổi cấu trúc của gen.
Hs rút ra kết luận
Đoạn ADN
Số cặp Nu
Điểm khác so với (a)
Đăt tên dạng biến đổi
b
4
Mất cặp G - X
Mất 1 cặp nucleotit
c
6
Thêm cặp T - A
Thêm một cặp nucleotit
d
5
Thay cặp T -X = G - X
Thay cặp Nu này bằng cặp nucleotit khác
Tiểu kết: 
- Đột biến gen là những biến đổi cấu trúc của gen liên quan đến một hoặc một số cặp Nu ( là biến dị di truyền)
- Các dạng ĐB gen : + Mất 1 Nucleotit
 + Thêm1 Nucleotit
 + Thay thế 1 cặpNucleotit
 * Hoạt động 2: NGUYÊN NHÂN PHÁT SINH ĐỘT BIẾN
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS đọc và nghiên cứu thông tin mục I SGK tr.62 kết hợp quan sát một số hình ảnh về gây ô nhiễm môi trường không khí, nước.
? Nêu nguyên nhân phát sinh đột biến gen?
- Trong tự nhiên do rối loạn trong quá trình tự nhân đôi của ADN dưới tác dụng của môi trường
- HS tự nghiên cứu thông tin trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời
+ Trong tự nhiên: Môi trường trong và ngoài cơ thể. 
+ Do con người gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân lý, hóa học
Tiểu kết: 
- Tự nhiên: Đột biến gen do rối loạn trong quá trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong, ngoài cơ thể
- Nhân tạo: Đột biến gen do con người gây ra bằng các tác nhân vật lý, và hóa học
 *Hoạt động 3: VAI TRÒ CỦA ĐỘT BIẾN GEN
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
GV yêu cầu 1 HS nhắc lại sơ đồ mối quan hệ giữa gen và tính trạng đã học ở bài 19. Viết sơ đồ khoảng trống để ghi tiếp trong quá trình khai thác kiến thức.(Những chữ in nghiêng là bổ sung sau)
- GV yêu cầu HS đọc và nghiên cứu thông tin mục III SGK tr.62 và quan sát hình 21.2,3.4 kết hợp tranh hậu quả của Đột biến gen,( cả mặt có lợi và có hại)
? Đột biến nào có lợi cho sinh vật, con người
? Đột biến nào có hại cho sinh vật và con người?
? Tại sao đột biến gen gây đột biến kiểu hình?
? Tại sao đột biến gen thường có hại cho bản thân sinh vật?
? Vậy đột biến gen có vai trò trong sản xuất như thế nào? Em hãy nêu 1 số dạng đột biến có lợi cho con người mà em biết. ?
- GV yêu cầu hs trả lời – bổ sung
- GV nhận xét -> kết luận
Hs: nêu được:
ADN (gen) đột biến → mARN bị biến đổi → Rối loạn quá trính sinh tổng hợp Pr → Tính trạng (KH) bị biến đổi.
- HS tự đọc, nghiên cứu cá nhân , quan sát hình 21.2,3.4 -> trao đổi cặp trả lời các câu hỏi.
Hs nêu được:
+ Hình 21.2,3 có hại cho sinh vật, con người
+ Hình 21.4 có lợi cho con người
Hs: Biến đổi cấu trúc phân tử ADN -> Biến đổi cấu trúc Prôtêin mà nó mã hóa -> biến đổi kiểu hình 
Hs: vì chúng đã phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì dâu đời trong điều kiện tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp protein.
Hs lời.Là nguồn nguyên liệu quan trọng trong quá trình tiến hoá và chọn giống.
Ví dụ: tạo ra giống lúa chịu khô hạn cho năng xuất cao..
Hs rút ra kết luận.
Tiểu kết: 
- Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình -> có haị cho bản thân sinh vật
- Đột biến gen đôi khi có lợi cho con người - có ý nghĩa trong chăn nuôi trồng trọt
4. Kiểm tra, đánh giá
 ? Đột biến gen là gì? Cho ví dụ?
5. Hướng dẫn về nhà
- Về nhà học bài theo câu hỏi cuối bài
- Đọc - nghiên cứu bài 22: Đột biến cấu trúc NST