Giáo án Sinh học 8 tuần 15 đến 17
Chương VI- Trao đổi chất và năng lượng
Bài 31: Trao đổi chất
I. MỤC TIÊU:
1 – Kiến thức
- Phân biệt được sự trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường với sự trao đổi ở tế bào.
- Trình bày được mối liên quan giữa trao đổi chất của cơ thể với trao đổi chất ở tế bào.
2 – Kỹ năng
- Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình.
- Rèn kỹ năng quan sát, liên hệ thực tế.
- Rèn kỹ năng hoạt động nhóm.
3 – Thái độ
- Giáo dục ý thức giữ gìn bảo vệ sức khỏe.
II. CHUẨN BỊ:
- Tranh hình 31,1; 31.2. PHT
i trò gì trên con đường vận chuyển các chất dinh dưỡng về tim? - GV kẻ bảng 29 để các nhóm chữa bài. - GV đánh giá kết quả của các nhóm, tìm hiểu bao nhiêu nhóm trả lời đúng và nhóm còn sai sót nhiều. - GV giúp HS hoàn thiện kiến thức bằng cách khái quát hóa trên tranh hình 29.3. - HS tự nghiên cứu thông tin, hình 29.3 SGK kết hợp kiến thức bài 28. - Trao đổi nhóm thống nhất nội dung ở bảng 29. - Đại diện nhóm lên điền vào bảng của GV, một vài nhóm trình bày bằng lời -> nhóm khác bổ sung. - HS tự hoàn thiện kiến thức. II. Con đường vận chuyển các chất sau khi hấp thụ và vai trò của gan - Nội dung ở bảng - Vai trò của gan: + Điều hòa nồng độ các chất dự tữ trong máu luôn ổn định, dự trữ. + Khử độc - GV hỏi: + Vai trò chủ yếu của ruột già trong quá trình tiêu hóa ở cơ thể người là gì? - GV đánh giá kết quả. - GV cần giảng giải thêm: + Ruột già không phải là nơi chứa phân ( Vì ruột già dài 1,5m). + Ruột già có hệ sinh vật. + Hoạt động cơ học của ruột già: dồn chất chứa trong ruột xuống ruột thẳng. - GV liên hệ một số nguyên nhân gây nên bênh táo bón ảnh hưởng tới ruột và hoạt động của con người: Đó là lối sống ít vận động thể lực, giảm nhu động ruột già. -> Ngược lại: ăn nhiều chất xơ, vận động vừa phải -> ruột già hoạt động dễ dàng. - HS nghiên cứu SGK -> trả lời câu hỏi. - HS khác nhận xét bổ sung. - HS ghi nhớ để bổ sung kiến thức. - HS có thể hỏi về bệnh viêm đai tràng. - HS đọc kết luận cuối bài. III.Vai trò của ruột già trong quá trình tiêu hóa Vai trò của ruột già: - Hấp thụ nước cần thiết cho cơ thể. - Thải phân ( Chất cặn bã) ra khỏi cơ thể. 4. Củng cố - Đánh giá: - GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 1, 3 trong SGK 5. Dặn dò: - Học bài trả lời câu hỏi. - Liên hệ với bản thân về vấn đề tiêu hóa, chế độ ăn. - Đọc mục “ Em có biết”. - Chuẩn bị bài vệ sinh tiêu hóa. IV. RÚT KINH NGHIỆM - BỔ SUNG: TRƯỜNG TH TIÊN HẢI Tuần 15 Ngày soạn: 16/11/2013 Tiết 30 Ngày dạy: 23/11/2013 Bài 30: VỆ SINH TIÊU HÓA I. Môc tiªu: 1. Kiến thức: - HS n¾m ®îc c¸c t¸c nh©n g©y h¹i cho hÖ tiªu ho¸ vµ møc ®é t¸c h¹i cña nã. - HS tr×nh bµy ®îc c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ hÖ tiªu ho¸ vµ ®¶m b¶o sù tiªu ho¸ cã hiÖu qu¶. 2. Kĩ năng: - Rèn luyện kĩ năng phân tích, tổng hợp các kiến thức. - Rèn luyện kĩ năng thảo luận nhóm. 3. Thái độ: - Båi dìng cho HS ý thøc thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c biÖn ph¸p ®Ó cã mét hÖ tiªu ho¸ khoÎ m¹nh vµ tiªu ho¸ cã hiÖu qu¶. II. CHUẨN BỊ: Tranh ảnh về vệ sinh răng miệng, các vi sinh vật và giun sán kí sinh trong cơ thể người. III. TIẾN TRÌNH: 1. Ổn định lớp – Kiểm tra sĩ số: 2. Kiểm tra: 3. Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG - Yªu cÇu HS ®äc th«ng tin môc I trong SGK vµ tr¶ lêi c©u hái: - KÓ tªn c¸c t¸c nh©n g©y h¹i cho hÖ tiªu ho¸? - GV treo tranh ¶nh c¸c t¸c nh©n vi sinh vËt, giun s¸n minh ho¹. - C¸c t¸c nh©n g©y ¶nh hëng ®Õn c¬ quan nµo? møc ®é ¶nh hëng nh thÕ nµo? - Yªu cÇu HS th¶o luËn hoµn thµnh b¶ng. - GV ph©n c«ng mçi nhãm (2 nhãm) hoµn thµnh 1 t¸c nh©n sinh vËt, 1 t¸c nh©n chÕ ®é ¨n. - Sau khi hoµn thµnh b¶ng: GV ®Æt c©u hái: Ngoµi nh÷ng t¸c nh©n trªn, em cßn biÕt t¸c nh©n nµo kh¸c? - C¸ nh©n HS tù nghiªn cøu th«ng tin SGK vµ tr¶ lêi: + T¸c nh©n: vi sinh vËt g©y bÖnh, giun s¸n, chÊt ®éc trong thøc ¨n, ®å uèng, ¨n kh«ng ®óng c¸ch. - HS kÎ s½n b¶ng 30.1 vµo vë bµi tËp. Trao ®æi nhãm ®Ó hoµn thµnh b¶ng. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy trªn b¶ng. C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi. 1. C¸c t¸c nh©n cã h¹i cho hÖ tiªu ho¸ Nội dung bảng - GV yªu cÇu HS ®äc SGK. - Nªu c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ hÖ tiªu ho¸ khái t¸c nh©n cã h¹i vµ ®¶m b¶o sù tiªu ho¸ hiÖu qu¶? - Yªu cÇu HS ph©n tÝch - ThÕ nµo lµ vÖ sinh r¨ng miÖng ®óng c¸ch? - GV treo tranh híng dÉn vÖ sinh r¨ng miÖng minh ho¹. - ThÕ nµo lµ ¨n uèng hîp vÖ sinh? - T¹i sao ¨n uèng ®óng c¸ch l¹i gióp sù tiªu ho¸ ®¹t hiÖu qu¶? - Theo em, thÕ nµo lµ ¨n uèng ®óng c¸ch? - C¸ nh©n HS nghiªn cøu th«ng tin môc II SGK nªu c¸c biÖn ph¸p vµ kÕt luËn. - HS trao ®æi nhãm vµ nªu ®îc: + §¸nh r¨ng sau khi ¨n vµ tríc khi ®i ngñ b»ng bµn ch¶i mÒm, thuèc ®¸nh r¨ng cã Ca vµ Flo, tr¶i ®óng c¸ch nh ®· biÕt ë tiÓu häc. + Ăn chÝn, uèng s«i. Rau sèng vµ tr¸i c©y röa s¹ch, gät vá tríc khi ¨n, kh«ng ¨n thøc ¨n «i thiu, kh«ng ®Ó ruåi nhÆng ®Ëu vµo thøc ¨n. + Ăn chËm, nhai kÜ gióp thøc ¨n ®îc nghiÒn nhá ®Ï thÊm dÞch tiªu ho¸ => tiªu ho¸ hiÖu qu¶ h¬n. + Ăn ®óng giê, ®óng b÷a th× sù tiÕt dÞch tiªu ho¸ thuËn lîi, sè lîng vµ chÊt lîng dÞch tiªu ho¸ tèt h¬n. + Sau khi ¨n nghØ ng¬i gióp ho¹t ®éng tiÕt dÞch tiªu ho¸ vµ ho¹t ®éng co bãp d¹ dµy, ruét tËp trung => tiªu ho¸ cã hiÖu qu¶ h¬n. 2. C¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ hÖ tiªu ho¸ khái c¸c t¸c nh©n cã h¹i vµ ®¶m b¶o sù tiªu ho¸ cã hiÖu qu¶ - C¸c biÖn ph¸p : + VÖ sinh r¨ng miÖng ®óng c¸ch. + Ăn uèng hîp vÖ sinh. + Ăn uèng ®óng c¸ch. + ThiÕt lËp khÈu phÇn ¨n hîp lÝ. Các tác nhân có hại cho hệ tiêu hóa T¸c nh©n C¬ quan hoÆc ho¹t ®éng bÞ ¶nh hëng Møc ®é ¶nh hëng C¸c sinh vËt Vi khuÈn - R¨ng - D¹ dµy, ruét - C¸c tuyÕn tiªu ho¸ - T¹o ra m«i trêng axit lµm háng men r¨ng. - BÞ viªm loÐt. - BÞ viªm. Giun, s¸n - Ruét - C¸c tuyÕn tiªu ho¸ - G©y t¾c ruét - G©y t¾c èng dÉn mËt ChÕ ®é ¨n uèng Ăn uèng kh«ng ®óng c¸ch - C¸c c¬ quan tiªu ho¸ - Ho¹t ®éng tiªu ho¸ - Ho¹t ®éng hÊp thô - Cã thÓ bÞ viªm. - KÐm hiÖu qu¶. - KÐm hiÖu qu¶. Ăn uèng kh«ng ®óng khÈu phÇn (kh«ng hîp lÝ) - C¸c c¬ quan tiªu ho¸ - Ho¹t ®éng tiªu ho¸ - Ho¹t ®éng hÊp thô - D¹ dµy, ruét bÞ mÖt mái, gan cã thÓ bÞ x¬. - BÞ rèi lo¹n hoÆc kÐm hiÖu qu¶. - BÞ rèi lo¹n hoÆc kÐm hiÖu qu¶. 4. Củng cố - Đánh giá: - GV yªu cÇu HS ®äc ghi nhí vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. 5. Dặn dò: - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc tríc bài thực hành IV. RÚT KINH NGHIỆM - BỔ SUNG: TRƯỜNG TH TIÊN HẢI Tuần 16 Ngày soạn: 20/11/2013 Tiết 31 Ngày dạy: 27/11/2013 Bµi 26: Thùc hµnh T×m hiÓu ho¹t ®éng cña enzim trong níc bät I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức - HS biết đặt các thí nghiệm để tìm hiểu những điều kiện bảo đảm cho Enzim hoạt động. - HS biết rút ra kết luận từ kết quả so sánh giữa thí nghiệm với đối chứng. 2. Kỹ năng - Rèn thao tác tiến hành thí nghiệm khoa học: đong, đo, nhiệt độ thời gian. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức học tập nghiêm túc. II. CHUẨN BỊ: - Như SGK - HS: Hồ tinh bột, nước bọt. III. TIẾN TRÌNH: 1. Ổn định lớp - Kiểm tra sĩ số: 2. Kiểm tra: - Trình bày con đường vận chuyển các chất sau khi hấp thụ và vai trò của gan? 3. Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG - GV yêu cầu các tổ báo cáo kết quả chuẩn bị của mình. - GV kiểm tra nhanh 1 đến 2 nhóm. - Tổ trưởng các tổ phân công và báo cáo như sau: + 2 HS nhận dụng cụ và vật liệu. + 2 HS đã chuẩn bị nước bọt loãng, lọc, đun sôi. + 2 HS chuẩn bị bình thuỷ tinh nước 370 C. * Các bước tiến hành: - GV yêu cầu HS tiến hành bước 1 và 2 như SGK - GV có thể hỏi: Đo độ pH trong ống nghiệm làm gì? - GV kẻ sẵn bảng 26 để ghi kết quả của các tổ. - Các tổ tiến hành như sau: a – Bước 1: Chuẩn bị - Dùng ống đong hồ tinh bột rót vào các ống A, B, C, D ( 2ml) -> đặt ống nghiệm vào giá. - Dùng ống đong khác lấy các vật liệu: + ống A: 2ml nước lã. + ống B: 2ml nước bọt. + ống C: 2 ml nước bọt đã đun sôi. + ống D: 2 ml nước bọt + vài giọt HCl ( 2%). b – Bước 2: Tiến hành - Đo độ pH của ống nghiệm -> ghi vào vở. Đặt thí nghiệm như hình 26 trong 15 phút. - Các tổ quan sát và ghi vào bảng 26.1 -> thống nhất ý kiến giải thích. => Đại diện các tổ trình bày kết quả và giải thích. a. Bước 1: Chuẩn bị b. Bước 2: Tiến hành - GV yêu cầu chia dung dịch trong các ống A, B, C, D thành 2 phần - GV theo dõi các nhóm và hướng dẫn cách đun ống nghiệm. - GV kẻ sẵn bảng 26.2 để ghi kết quả cảu các tổ. GV yêu cầu: + So sánh màu sắc các ống ở lô 1. + So sánh màu sắc các ống trong lô 2. + Màu sắc của các ống nghiệm ở 2 lô cho em suy nghĩ gì? - GV cho thảo luận toàn lớp và giúp HS hoàn thiện phần giải thích. - GV cho HS quan sát thí nghiệm mà GV đã làm thành công để so sánh kết quả. - GV yêu cầu: Trình bày cách tiến hành và kết quả của thí nghiệm “ Tìm hiểu hoạt động của Enzim trong nước bọt”. - Trong tổ cử 2 HS chia đều dung dịch ra các ống đã chuẩn bị sẵn A1, A2, - B1, B2 + Đặt các ống A1, B1, C1, D1 vào 1 giá ( Lô 1) + Đặt các ống A2, B2, C2, D2 vào 1 giá khác ( Lô 2). - Lô 1: Dùng ống hút lấy iốt và nhỏ 1 – 3 giọt vào mỗi ống. - Lô 2: + Nhỏ vào mỗi ống 1 – 3 giọt Strôme. + Đun sôi mỗi ống trên đèn cồn. - Cả tổ quan sát kết quả và thư ký tổ ghi vào bảng 26.2. - HS thảo luận trong tổ -> yêu cầu nêu được: * Lô 1: + 3 ống có màu xanh ( A1, C1, D1) chứng tỏ iốt đã tác dụng với tinh bột và không có Enzim tham gia. + 1 ống không màu xanh (B1) chứng tỏ tinh bột đã biến đổi. * Lô 2: + 3 ống không có màu nâu đỏ ( A2, C2, D2) chứng tỏ không có đường tạo thành. + 1 ống có màu đỏ nâu ( B2) chứng tỏ có đường tạo thành và có Enzim tham gia. - Đại diện tổ trình bày -> tổ khác bổ sung. - Các tổ tự sửa chữa theo hướng dẫn của GV. * Kết luận: - Enzim trong nước bọt biến đổi tinh bột thành đường. - Enzim hoạt động trong điều kiện nhiệt độ cơ thể và môi trường kiềm. 4. Củng cố: - GV nhận xét giờ thực hành: Khen nhóm làm tốt và điểm cộng vào bài thu hoạch. - Cá nhân viết thu hoạch theo mẫu SGK tr. 86. - Nhắc nhở vệ sinh lớp sạch sẽ. 5. Dặn dò: - Viết bài tường trình. - Xem trước bài mới. IV. RÚT KINH NGHIỆM – BỔ SUNG: TRƯỜNG TH TIÊN HẢI Tuần 16 Ngày soạn: 23/11/2013 Tiết 32 Ngày dạy: 30/11/2013 Ch¬ng VI- Trao ®æi chÊt vµ n¨ng lîng Bµi 31: Trao ®æi chÊt I. MỤC TIÊU: 1 – Kiến thức - Phân biệt được sự trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường với sự trao đổi ở tế bào. - Trình bày được mối liên quan giữa trao đổi chất của cơ thể với trao đổi chất ở tế bào. 2 – Kỹ năng - Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình. - Rèn kỹ năng quan sát, liên hệ thực tế. - Rèn kỹ năng hoạt động nhóm. 3 – Thái độ - Giáo dục ý thức giữ gìn bảo vệ sức khỏe. II. CHUẨN BỊ: - Tranh hình 31,1; 31.2. PHT III. TIẾN TRÌNH: 1. Ổn định lớp - Kiểm tra sĩ số: 2. Kiểm tra: - Sự trao đổi chất ở động vật như thế nào? - Em hiểu thế nào là trao đổi chất? Vật không sống có trao đổi chất không? Trao đổi chất ở người diễn ra như thế nào? 3. Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG - GV yêu cầu HS quan sát hình 31.1 và trả lời câu hỏi. + Sự trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường biểu hiện như thế nào? - GV yêu cầu HS hoàn thành phiếu học tập. - GV kẻ phiếu học tập gọi HS lên làm. - GV hoàn chỉnh kiến thức. - HS quan sát kỹ hình 31.1 cùng kiến thức đã học -> nêu được biểu hiện: + Lấy chất cần thiết vào cơ thể. + Thải CO2 và chất cạn bã ra môi trường. - HS vận dụng hiểu biết của bản thân -> làm bài tập. - Một vài HS làm bài tập, lớp bổ sung. I. Trao ®æi chÊt gi÷a c¬ thÓ vµ m«i trêng ngoµi - M«i trêng ngoµi cung cÊp cho c¬ thÓ thøc ¨n, níc uèng muèi kho¸ng th«ng qua hÖ tiªu ho¸, hÖ h« hÊp ®ång thêi th¶i chÊt cÆn b·, s¶n phÈm ph©n huû , CO2 tõ c¬ thÓ ra m«i trêng. - Trao ®æi chÊt gi÷a c¬ thÓ vµ m«i trêng lµ ®Æc trng c¬ b¶n cña sù sèng. - GV yêu cầu HS đọc thông tin, quan sát hình 31.2 -> Thảo luận các câu hỏi: + Máu và nước mô cung cấp những gì cho tế bào? + Hoạt động sống của tế bào tạo ra những sản phẩm gì? + Các sản phẩm tế bào thải ra được đưa tới đâu? + Sự trao đổi chất giữa tế bào và môi trường trong biểu hiện như thế nào? - GV giúp HS hoàn thiện kiến thức. - HS dựa vào hình 31.2 vận dụng kiến thức -> thảo luận nhóm thống nhất câu trả lời. + Máu mang O2 và chất dinh dưỡng qua nước mô vào tế bào. + Hoạt động của tế bào tạo ra năng lượng, khí CO2, chất thải. + Các sản phẩm đó qua nước mô vào máu -> đến hệ hô hấp, bài tiết -> thải ra ngoài. - Đại diện nhóm phát biểu, các nhóm khác nhận xét, bổ sung. II.Trao đổi chất gữa tế bào và môi trường trong Sự trao đổi chấ giữa tế bào và môi trường trong biểu hiện: - Chất dinh dưỡng và O2 được tế bào sử dụng cho các hoạt động sống, đồng thời các sản phẩm phân huỷ đưa đến các cơ quan thải ra ngoài. - Sự trao đổi chất ở tế bào thông qua môi trường trong. - GV yêu cầu HS quan sát hình 31.2 -> trả lời câu hỏi: + Trao đổi chất ở cấp độ cơ thể thực hiện như thế nào? + Trao đổi chất ở cấp tế bào được thực hiện như thế nào? + Nếu trao đổi chất ở một cấp độ ngừng lại sẽ dẫn đến hậu quả gì? - GV yêu cầu HS tự rút ra kết luận về mối quan hệ giữa trao đổi chất ở hai cấp độ. - HS dựa vào kiến thức ở mục 1 và 2 để trả lời câu hỏi: + Trao đổi chất ở cấp độ cơ thể: là sự trao đổi giữa các hệ cơ quan với môi trường ngoài để lấy chất dinh dưỡng và O2 cho cơ thể. + Trao đổi chất ở cấp độ tế bào: là sự trao đổi chất giữa tế bào và môi trường bên trong. + Nếu trao đổi chất ngừng thì cơ thể sẽ chết - HS tự rút ra kết luận. III. Mối quan hệ giữa trao đổi chất ở cấp độ cơ thể với trao đổi chất ở cấp độ tế bào - Trao đổi chất ở hai cấp độ có liên quan mật thiết với nhau, đảm bảo cho cơ thể tồn tại và phát triển. 4. Củng cố: - Ở cấp độ cơ thể sự trao đổi chất diễn ra như thế nào? - Trao đổi chất ở tế bào có ý nghĩa gì đối với trao đổi chất của cơ thể? - Nêu mối quan hệ giữa trao đổi chất ở cấp độ cơ thể với trao đổi chất ở cấp độ tế bào? 5. Dặn dò: - Trả lời câu hỏi SGK. - Đọc trước bài 32 IV. RÚT KINH NGHIỆM – BỔ SUNG: DUYỆT CỦA BGH DUYỆT CỦA TCM TRƯỜNG TH TIÊN HẢI Tuần 17 Ngày soạn: 27/11/2013 Tiết 33 Ngày dạy: 04/12/2013 Bµi 32: chuyÓn ho¸ I. MỤC TIÊU: 1 – Kiến thức - Xác định được sự chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào gồm 2 qúa trình đồng hóa là hoạt động cơ bản của sự sống. - Phân tích được mối quan hệ giữa trao đổi chất với chuyển hóa vật chất và năng lượng. 2 – Kỹ năng - Rèn kỹ năng phân tích, so sánh. - Kỹ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục học sinh ý thức bảo vệ các hệ cơ quan trong cơ thể II. CHUẨN BỊ: Tranh hình 32.1 SGK III. TIẾN TRÌNH: 1. Ổn định lớp - Kiểm tra sĩ số: 2. Kiểm tra: - Trình bày vai trò của hệ tiêu hóa, hệ hô hấp và hệ bài tiết trong sự trao đổi chất giữa cơ thể với môi trường? - Hệ TRƯỜNG TH TIÊN HẢI Tuần hoàn có vai trò gì trong sự trao đổi chất ở tế bào? 3. Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG - GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin kết hợp quan sát hình 32.1 -> thảo luận câu hỏi: + Sự chuyển hóa vật chất và năng lượng gồm những quá trình nào? + Phân biệt trao đổi chất với chuyển hóa vật chất năng lượng? + Năng lượng giải phóng ở tế bào được sử dụng vào những hoạt động nào? - GV hoàn chỉnh kiến thức. - GV yêu cầu HS tiếp tục nghiên cứu thông tin -> trả lời câu hỏi - GV gọi HS lên bảng trả lời. - GV hoàn chỉnh kiến thức. - Tỉ lệ giữa đồng hóa và dị hóa ở những độ tuổi và trạng thái khác nhau thay đổi như thế nào? - HS nghiên cứu thông tin tự thu nhận kiến thức. - Thảo luận nhóm thống nhất đáp án. + Gồm quá trình đối lập là đồng hóa và dị hóa. + Trao đổi chất là hiện tượng trao đổi các chất. + Chuyển hóa vật chất và năng lượng là sự biến đổi vật chất và năng lượng. Năng lượng: + Co cơ -> sinh công. + Đồng hóa + Sinh nhiệt - Đại diện nhóm phát biểu, các nhóm khác nhận xét, bổ sung. - Cá nhân tự thu nhận thông tin, kết hợp quan sát lại hình 32.1 -> hoàn thành bài tập ra giấy nháp. - HS lập bảng so sánh. - HS trình bày mối quan hệ. + Không có đồng hóa -> không có nguyên liệu cho dị hóa. + Không có dị hóa -> không có năng lượng cho đồng hóa. - Lớp nhận xét và bổ sung. - HS nêu được: + Lứa tuổi: . Trẻ em: Đồng hóa > dị hóa. . Người già: Dị hóa > đồng hóa. + Trạng thái: . Lao động: Dị hóa > đồng hóa. . Nghỉ: Đồng hóa > dị hóa. I.Chyển hóa vật chất và năng lượng - Trao đổi chất là biẻu hiện bên ngoài của quá trình chuyên hóa trong tế bào. - Mọi hoạt động sống của cơ thể đều bắt nguồn từ sự chuyển hoá trong tế bào. Đồng hóa Dị hóa + Tổng hợp chất + Tích luỹ năng lượng + Phân giải chất. + Giải phóng năng lượng. - Mối quan hệ: Đồng hóa và dị hóa đối lập, mâu thuẫn nhau nhưng thống nhất và gắn bó chặt chẽ với nhau. - Tương quan giữa đồng hóa và dị hóa phụ thuộc vào lứa tuổi, giới tính và trạng thái cơ thể. - GV đặt câu hỏi: + Cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi có tiêu dùng năng lượng không? Tại sao? - GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin -> em hiểu chuyển hóa cơ bản là gì? ý nghĩa của cuyển hóa cơ bản? - HS vận dụng kiến thức đã học -> trả lời. + Có tiêu dùng năng lượng cho mọi hoạt động của tim, hô hấp và duy trì thân nhiệt. - HS hiểu được đó là năng lượng để duy trì sự sống. - HS phát biểu, lớp bổ sung. II. Chuyển hóa cơ bản - Chuyển hóa cơ bản là năng lượng tiêu dùng khi cơ thể hoàn toàn nghỉ ngơi. - Đơn vị: KJ/h/1kg. - Ý nghĩa: Căn cứ vào chuyển hóa cơ bản để xác định tình trạng sức khỏe, trạng thái bệnh lí. - GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK -> có những hình thức nào điều hòa sự chuyển hóa vật chất và năng lượng? - HS dựa vào thông tin -> nêu được các hình hức: + Sự điều khiển của hệ thần kinh. + Do các hoóc môn tuyến nội tiết. - Một vài HS phát biểu, lớp nhận xét và bổ sung. III. Điều hòa sự chuyển hóa vật chất và năng lượng - Cơ chế thần kinh + Ở não có các trung khu điều khiển sự trao đổi chất. + Thông qua hệ tim mạch. - Cơ chế thể dịch do các Hoócmôn đổ vào máu. 4. Củng cố: - Chuyển hóa là gì? Chuyển hóa gồm các quá trình nào? - Vì sao nói chuyển hóa vật chất và năng lượng là đặc trưng cơ bản của cuộc sống? 5. Dặn dò: - Học bài theo nội SGK. - Làm câu hỏi 2, 4 vào vở bài tập. - Đọc mục “ Em có biết” - Tìm hiểu thêm các phương pháp phòng chống nóng lạnh. IV. RÚT KINH NGHIỆM – BỔ SUNG: TRƯỜNG TH TIÊN HẢI Tuần 17 Ngày soạn: 30/11/2013 Tiết 34 Ngày dạy: 07/12/2013 Bµi 33: Th©n nhiÖt I. MỤC TIÊU: 1- Kiến thức - Trình bày được khái niệm thân nhiệt và các cơ chế điều hòa thân nhiệt. - Giải thích được cơ sở khoa học và vận dụng vào cuộc sống các biện pháp chống nóng lạnh, để phòng cảm nóng, cảm lạnh. 2- Kỹ năng - Rèn kỹ năng: Hoạt động nhóm.Vận dụng lý thuyết vào thực tế. 3- Thái độ - Giáo dục ý thức tự bảo vệ cơ thể, đặc biệt khi môi trường thay đổi. II. CHUẨN BỊ: Tư liệu về sự trao đổi chất, thân nhiệt, tranh môi trường. III. TIẾN TRÌNH: 1. Ổn định lớp - Kiểm tra sĩ số: 2. Kiểm tra: - Chuyển hóa là gì? Chuyển hóa gồm các quá trình nào? - Vì sao nói chuyển hóa vật chất và năng lượng là đặc trưng cơ bản của cuộc sống? 3. Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG - GV nêu câu hỏi: + Thân nhiệt là gì? + ở người khoẻ mạnh thân nhiệt thay đổi như thế nào khi trời nóng hay lạnh? - GV nhận xét đánh giá kết quả của các nhóm. - GV giảng thêm: ở người khỏe mạnh thân nhiệt không phụ thuộc môi trường do cơ chế điều hòa. - Lưu ý: HS hỏi tại sao khi sốt nhiệt độ tăng và không tăng quá 42 0C. - GV giúp HS hoàn thiện kiến thức. - Cá nhân tự nghiên cứu SGK. - Trao đổi nhóm thống nhất ý kiến trả lời câu hỏi. Yêu cầu nêu được: + Thân nhiệt ổn định đo cơ thể tự điều hòa. + Quá trình chuyển hóa sinh ra nhiệt. - Đại diện nhóm trình bày -> nhóm khác nhận xét và bổ sung. - HS tự bổ sung kiến thức. I.Thân nhiệt - Thân nhiệt là nhiệt độ của cơ thể. - Thân nhiệt luôn ổn định 370C là do sự cân bằng giữa sinh nhiệt và toả nhiệt - GV nêu vấn đề: + Bộ phận nào của cơ thể tham gia vào sự điều hòa thân nhiệt? + Sự điều hòa thân nhiệt dựa vào cơ chế nào? - GV gợi ý bằng các câu hỏi nhỏ: + Nhiệt do hoạt động của cơ thể sinh ra đã đi đâu và làm gì? + Khi lao động nặng cơ thể có những phương thức toả nhiệt nào? + Vì sao vào mùa hè da người ta hồng hào, còn mùa đông da tái hay sởn gai ốc? + Khi trời nóng độ ẩm không khí cao, không thoáng gió cơ thể có phản ứng gì và có cảm giác như thế nào? - GV ghi tóm tắt ý kiến lên bảng. GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Tại sao khi tức giận mặt đỏ nóng lên? - Cá nhân nghiên cứu thông tin SGK, vận dụng kiến thức bài 32, kiến thức thực tế -> trao đổi nhóm thống nhất ý kiến trả lời câu hỏi. Yêu cầu nêu được: + Da và thần kinh có vai trò quan trọng trong điều hòa thân nhiệt. + Do cơ thể sinh ra phải thoát ra ngoài. + Lao động nặng – toát mồ hôi, mặt đỏ, d
File đính kèm:
- SINH 8 Rr.doc