Giáo án Sinh học 6 - Tiết 39, Bài 32: Các loại quả - Năm học 2015-2016 - Nguyễn Thị Hồng Lệ

Tiết: 39 Ngày soạn 05 tháng 1 năm 2016
CHƯƠNG VII: QUẢ VÀ HẠT
Bài 32: CÁC LOẠI QUẢ
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: 
- Biết chia quả thành 2 nhóm khác nhau dựa vào các đặc điểm hình thái của phần vỏ quả (nhóm quả khô: quả khô nẻ và quả khô không nẻ; nhóm quả thịt: quả mọng và quả hạch)
- Học được cách phân chia quả thành các nhóm khác nhau.
2. Kỹ năng : Rèn kỹ năng:
- Hợp tác nhóm để sưu tầm mẫu vật và phân tích mẫu vật
- Rèn luyện kỹ năng quan sát, trình bày vở thí nghiệm khoa học.
- Tự tin và quản lý thời gian khi thuyết trình kết quả của nhóm.
 3. Thái độ : 
- Vận dụng kiến thức để biết cách bảo quản, chế biến, tận dụng các loại quả và hạt sau khi thu hoạch, góp phần hình thành tư duy kinh tế, có ý thức giúp đỡ gia đình trong lao động sản xuất.
II. CHUẨN BỊ:
1. Chuẩn bị của giáo viên: 
 - Mẫu vật thật và tranh ảnh, hình các loại quả và hạt, trong đó có: quả đậu, cải, chò, bông, xà cừ, bồ kết, thóc, ngô, hạt tiêu, cà phê, củ lạc, quả sen, các loại quả ăn được và quả cây dại ở địa phương.
2. Chuẩn bị của học sinh: 
 - Các loại quả phổ biến nhất có bán ở chợ và có trong tự nhiên ở địa phương.
	- Tranh ảnh, hình, mô hình (quả nhựa) các loại quả.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1. Ổn định tình hình lớp: ( 1p ) Điểm danh sĩ số lớp. 
2. Kiểm tra bài cũ: (5p)
Thụ tinh là gì ? Quả và hạt do bộ phận nào của hoa tạo thành?
TL: - Thụ tinh là hiện tượng tế bào sinh dục đực của hạt phấn kết hợp tế bào sinh dục cái có trong noãn tạo thành tế bào mới gọi là hợp tử. Sinh sản có hiện tượng thụ tinh là sinh sản hữu tính 
 - Sau khi thụ tinh hợp tử phát triển thành phôi. Noãn phát thành hạt chứa phôi. Bầu phát triển thành quả chứa hạt
3. Giảng bài mới: 
* Giới thiệu bài: (1p) Quả rất quan trọng đối với cây vì nó bảo vệ hạt giúp cho việc duy trì và phát triển nòi giống, nhiều quả còn chứa rất nhiều chất dinh dưỡng cho con người và động vật nên rất cần thiết phải tìm hiểu về quả. Để hiểu quả gồm các loại nào hôm nay chúng ta nghiên cứu bài “Các loại quả “
 * Tiến trình bài dạy:
* Hoạt động 1: Tìm hiểu các loại quả
Phương pháp: Bàn tay nặn bột
* Bước 1: Đưa ra tình huống xuất phát.
TG
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
3p
- GV đưa ra một số loại quả đã chuẩn bị, đồng thời đề nghị HS đặt mẫu vật và tranh ảnh các loại quả lên bàn theo nhóm:
? Hãy phân chia các quả mà em có thành 2 nhóm? Tại sao lại phân chia như vậy?
- HS đặt mẫu vật và tranh ảnh các loại quả lên bàn theo nhóm:
+ Phân chia các loại quả thành 2 nhóm
 * Bước 2: Hình thành biểu tượng ban đầu của học sinh.
TG
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
6p
- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân với vở thí nghiệm: viết tên 2 nhóm quả và liệt kê các quả thuộc nhóm vào bảng sau:
STT
Nhóm 1: 
Nhóm 2: ..
1
2
3
.
- GV yêu cầu HS trình bày quan điểm của các em về cách phân chia nhóm quả
- HS làm việc cá nhân, viết tên 2 nhóm quả và liệt kê các quả thuộc nhóm vào bảng 
- HS trình bày ý kiến của mình về cách phân chia các loại quả:
- Ý tưởng của HS có thể là:
+ Dựa vào số lượng hạt có 2 nhóm quả: có hạt và không hạt
+ Dựa vào màu sắc có 2 nhóm quả màu: sáng và sẫm
+ Dựa vào tác dụng có 2 nhóm quả: ăn được và không ăn được
+ Dựa vào mùi có 2 nhóm quả: thơm và không thơm
+ Dựa vào vị có 2 nhóm quả: chua và ngọt
+ Dựa vào vỏ quả có 2 nhóm: quả khô và quả thịt
+ Dựa vào hình dạng có 2 nhóm: quả dài, quả tròn
 * Bước 3: Đề xuất giả thuyết và phương án kiểm chứng giả thuyết.
TG
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
9p
- GV tập hợp các ý kiến ban đầu của HS thành các nhóm biểu tượng ban đầu
- Hướng dẫn HS so sánh sự giống và khác nhau của các ý kiến ban đầu, sau đó giúp các em đề xuất các câu hỏi về phân chia các loại quả
- GV tổ chức cho HS thảo luận, đề xuất phương án kiểm chứng cách phân chia của nhóm:
+ Muốn phân chia các loại quả thành 2 nhóm khác nhau cần tiến hành như thế nào?
- GV phân tích chọn phương pháp quan sát đặc điểm hình thái của phần vỏ quả của mẫu vật, tranh ảnh hiện có. GV có thể hướng dẫn HS tập trung chú ý tìm điểm giống nhau về hình thái của phần vỏ quả với những quả có trong tay.
- Có thể phân thành 4 nhóm:
+ Nhóm dựa vào hạt
+ Nhóm dựa vào mùi, vị
+ Nhóm dựa vào màu sắc và hình dạng
+ Nhóm dựa vào vỏ quả
- HS có thể đề xuất các câu hỏi nghi vấn:
+ Làm thế nào để phân chia các loại quả?
+ Đặc điểm đặc trưng của 2 nhóm quả?
+ Điểm khác nhau giữa 2 nhóm quả?
+ Cách phân chia như vậy dễ dàng không? Có gặp khó khăn gì không?
+ Có thể phân chia tiếp mỗi nhóm quả thành 2 nhóm nữa được không? Viết những đặc điểm dùng để phân chia nhóm quả?
- HS có thể đề xuất nhiều phương pháp khác nhau:
+ Bổ quả để nếm, quan sát, ngửi...
 * Bước 4: Tìm tòi - nghiên cứu (nhằm kiểm chứng các giả thuyết)
TG
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
8p
- GV yêu cầu HS viết dự đoán vào vở thí nghiệm theo bảng:
Loại quả
Loại quả
Đặc điểm
Ví dụ
Các nhóm trong mỗi loại quả
Đặc điểm
Ví dụ
- GV đề nghị các nhóm HS dựa trên mẫu vật, tranh ảnh hiện có thực hiện phân chia quả theo 2 cách:
+ Cách 1: theo ý kiến ban đầu
+ Cách 2: dựa vào vỏ quả
- Yêu cầu: 
+ Tìm các đặc điểm có thể dựa vào đó mà phân chia nhóm quả
+ Chỉ ra được đặc điểm chung của mỗi nhóm quả mà ở nhóm quả khác không có
+ Nêu được thuận lợi và khó khăn của cách phân chia mà nhóm đã lựa chọn tiến hành.
- HS viết dự đoán các loại quả vào vở thí nghiệm theo bảng
- HS dựa trên mẫu vật, tranh ảnh hiện có thực hiện phân chia quả theo 2 cách:
+ Cách 1: theo ý kiến ban đầu
+ Cách 2: dựa vào vỏ quả
 * Bước 5: Kết luận, hệ thống hóa kiến thức
TG
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
6p
- GV tổ chức cho các nhóm báo cáo kết quả, phân tích khó khăn của từng cách phân chia
- Yêu cầu các nhóm so sánh lại với biểu tượng ban đầu của các em để khắc sâu kiến thức.
- GV nhấn mạnh: Tùy vào mục đích và tiêu chuẩn khác nhau mà có cách phân chia khác nhau. Cách phân chia dựa vào đặc điểm hình thái của vỏ quả là cách phân chia khoa học nhằm mục đích nghiên cứu mà các nhà khoa học đã tiến hành, ứng dụng nhiều trong thu hoạch, bảo quản, chế biến các loại quả.
- GV cho HS liên hệ và phát biểu ý kiến về cách thu hoạch, bảo quản, chế biến các loại quả.
- GV yêu cầu HS hoàn chỉnh bảng phân chia các nhóm quả dựa vào đặc điểm của vỏ quả
Bảng phân chia các nhóm quả dựa vào đặc điểm của vỏ quả
Loại quả
Nhóm quả khô
Nhóm quả thịt
Đặc điểm
Ví dụ
Các nhóm trong mỗi loại quả
Quả khô nẻ
Quả khô không nẻ
Quả mọng
Quả hạch
Đặc điểm
Ví dụ
- GV đưa câu hỏi, khắc sâu kiến thức cho HS:
+ Quả gồm có mấy nhóm?
+ Đặc điểm của mỗi nhóm là gì?
- Các nhóm báo cáo kết quả, phân tích khó khăn của từng cách phân chia:
+ Dựa vào số lượng hạt: với những loại quả mà vỏ dày, thịt nhiều rất khó trong việc xác định số lượng hạt (do phải bổ quả ra)...
+ Dựa vào mùi, vị: có nhiều quả vừa chua vừa ngọt, có quả không rõ là thơm hay không thơm, phải bổ quả để nếm, mỗi người khác nhau có cảm nhận về mùi và vị khác nhau (định tính)...
+ Dựa vào màu sắc và hình dạng: khó phân chia vì có rất nhiều màu sắc, hình dạng khác nhau, màu sắc cùng 1 loại quả nhưng khi xanh và chín khác nhau...
+ Dựa vào vỏ quả: ít khó khăn hơn
 - Các nhóm so sánh kết quả với biểu tượng ban đầu của nhóm mình. 
- Lắng nghe, hiểu
- HS liên hệ
- HS hoàn thiện Bảng phân chia các nhóm quả dựa vào đặc điểm của vỏ quả
5p
 * Hoạt động 2: Củng cố
- Cho HS đọc phần kết luận sau bài SGK
- GV gợi ý trả lời câu hỏi sau bài học.
 C1: - Hoạt động 2; nêu ví dụ.
 C2 : + Quả mọng: Có phần thịt quả rất dày và mọng nước nhiều hay ít.
 + Quả hạch : Ngoài phần thịt quả còn có hạch cứng chứa hạt bên trong.
C3:  Vì khi chín khô quả nẻ tung hạt ra ngoài thu hoạch khó khăn.
C4:  Như bảo quản ở nhiệt độ lạnh; phơi khô, đóng họp, ép lấy nước 
- GV gợi ý thêm một số câu hỏi trắc nghiệm trên bảng phụ, cho HS chọn phương án trả lời: 
1. Dựa vào đặc điểm hình thái của vỏ quả có thể chia quả thành mấy nhóm ?
a- Nhóm quả có màu đẹp và nhóm quả có màu nâu, xám
b- Nhóm quả hạch và nhóm quả khô không nẻ. 
c- Nhóm quả khô và nhóm quả thịt d- Nhóm quả khô và nhóm quả mọng. 
2. Trong các nhóm quả sau nhóm quả nào toàn là quả khô :
a- Cà chua, ớt, chanh. Thìa là.. b- Quả lạc, quả dừa, quả đu đủ, quả táo.
c- Quả đậu bắp, quả đậu xanh,quả đậu hà lan, quả cải,
d- Quả bồ kết, đậu đen, quả chuối, quả nho. 
 - GV yêu cầu HS vẽ SĐTD về các loại quả
- HS đọc phần kết luận sau bài.
- HS nghe gợi ý trả lời câu hỏi của giáo viên .
- Đáp án 
 1. c
 2.c
 4. Dặn dò học sinh chuẩn bị cho tiết học tiếp theo: ( 1p ) 
- Học bài và trả lời các câu hỏi SGK sau bài . 
- Đọc phần em có biết tr.107 
- Chuẩn bị bài “ Hạt và các bộ phận của hạt 
IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG: 
............
........................................................................................................................................................