Giáo án Sinh học 12 - Tiết 43 - Bài 41: Diễn thế sinh thái

Ngày soạn: 07/02/2013
Ngày giảng: ..................................12a1; ....................................12a2.
Tiết 43:
Bài 41:
DIỄN THẾ SINH THÁI
A. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU
1. Kiến thức
 - Tr×nh bµy ®­îc diÔn thÕ sinh th¸i( Kh¸i niÖm, nguyªn nh©n vµ c¸c d¹ng diÔn thÕ vµ ý nghÜa cña diÔn thÕ sinh th¸i)
2. Kỹ năng
	 - H×nh thµnh ®­îc cho häc sinh kh¶ n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp, kh¸i quÊt ho¸
B.PHƯƠNG PHÁP
 	 Sö dông ph­¬ng ph¸p vÊn ®¸p, th¶o luËn nhãm
C. PHƯƠNG TIỆN
	T­ liÖu vÒ diÔn thÕ sinh th¸i t¹i ®Þa ph­¬ng.
 1. Ổn định tổ chức
	 - Kiểm tra sỹ số
2. Kiểm tra bài cũ
	- QuÇn x· sinh vËt lµ g×? VÝ dô 
- Nªu c¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña quÇn x·?
- C¸c loµi trong quÇn x· cã nh÷ng mèi quan hÖ nµo?
3. Bài mới: 
HOẠT ĐỘNG THẦY TRÒ
NỘI DUNG
* Hoạt động 1: Tìm hiểu về khái niệm diễn thế sinh thái.
- Môc tiªu: Trình bày được khái niệm diễn thế sinh thái 
- Thêi gian: 8phót.
- §å dïng d¹y häc: 
- C¸ch tiÕn hµnh: 
+B1: Giáo viên: chia lớp thành các nhóm rồi yêu cầu các nhóm nghiên cứu SGK và quan sát sơ đồ H41.1; H41.2, mỗi nhóm hãy thực hiện các nhiệm vụ sau:
+ Phân tích đặc điểm môi trường và đặc điểm sinh vật trong 2 sơ đồ đó?
+ Lập sơ đồ diễn thế sinh thái?
+ Nêu khái niệm diễm thế sinh thái?
+B2: H/S: Trao đổi theo nhóm và rút ra được: 
+ Đặc điểm môi trường:
● Giai đoạn tiên phong: Khí hậu khô, nóng, đất không được che phủ......
● Giai đoạn giữa: Khí hậu mát và ẩm, chất dinh dưỡng trong đất tăng dần....
● Giai đoạn cuối: điều kiện môi trường thuận lợi…
+ Đặc điểm sinh vật:
● Giai đoạn tiên phong:
● Giai đoạn giữa
● Giai đoạn cuối:
+ Sơ đồ diễm thế sinh thái
Môi trường1 Các quần thể 1
 ¯
Môi trường 2 Các quần thể 2
 ¯
Môi trường 3 Các quần thể 3
* Hoạt động 2: Tìm hiểu các loại diễn thế sinh thái:
- Môc tiªu: Nêu được các loại diễn thế sinh thái 
- Thêi gian:9 phót.
- §å dïng d¹y häc: 
- C¸ch tiÕn hµnh: 
+B1: GV yêu cầu hs nghiên cứu SGK, trả lời câu hỏi:
- có những loại diễn thế nào? Đặc điểm của từng diễn thế đó?
- Nêu những điểm khác nhau cơ bản giữa các loại diễn thế?
+B2: Học sinh: Trả lời theo 2 ý sau:
+ Môi trường khởi đầu của diễn thế khác nhau như thế nào?
+ Quá trình diễn thế diễn ra qua các giai đoạn nào?
(Có thể hướng dẫn học sinh tìm hiểu mục này bằng việc hoàn thành bảng 41 SGK)
Phân tích hình 41.3 về quá trình diễn thể thứ sinh dẫn đến quần xã bị suy thoái tại rừng lim Hữu Lũng - Lạng Sơn.
Trong điều kiện thuận lợi và quá trình biến đổi lâu dài, diễn thế thứ sinh ® Quần xã tương đối ổn định. Tuy nhiên thực tế thường gặp nhiều quần xã có khả năng phục hồi rất thấp mà hình thành quần xã bị suy thoái.
* Hoạt động 3: Tìm hiểu nguyên nhân gây ra diễn thế.
- Môc tiªu: Trình bày được nguyên nhân diễn thế sinh thái 
- Thêi gian: 10 phót.
- §å dïng d¹y häc: 
- C¸ch tiÕn hµnh: 
+B1: Hãy tham khảo SGK và cho biết nguyên nhân gây ra diễ thế? lấy ví dụ minh hoạ?
+ Nguyên nhân bên ngoài: sự thay đổi của môi trường vật lý, nhất là thay đổi khí hậu, mưa bão, lũ lụt, hạn hán, núi lữa, sóng thần...
+ Nguyên nhân bên trong: Cạnh tranh thức ăn, cạnh tranh nơi ở...
* Hoạt động 4: Tiềm hiểu ý nghĩa của việc nghiên cứu diễn thế sinh thái
- Môc tiªu: Nêu được ý nghĩa diễn thế sinh thái 
- Thêi gian:7 phót.
- §å dïng d¹y häc: 
+B1: GV yêu cầu hs nghiên cứu SGK, tả lời câu hỏi:
- Việc nghiên cứu diễn thế sinh thái có ý nghĩa gì?
+B2: HS trả lòi
+B3: GV nhận xét, kết luận
I. Khái niệm về diễn thế sinh thái
Diễn thế sinh thái là quá trình biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn tương ứng với sự biến đổi của môi trường.
II. Các loại diễn thế sinh thái:
1. Diễn thế nguyên sinh:
- Diễn thế nguyên sinh là diễn thế khởi đầu từ môi trường chưa có sinh vật.
- Quá trình diễn thế diễn ra theo các giai đoạn sau:
+ Giai đoạn tiên phong: Hình thành quần xã tiên phong
+ Giai đoạn giữa: giai đoạn hỗn hợp, gồm các quần xã thay đổi tuần tự
+ Giai đoạn cuối: Hình thành quần xã ổn định
2. Diễn thế thứ sinh:
- Diễn thế thứ sinh là diễn thế xuất hiện ở môi trường đã có một quần xã sinh vật sống.
- Quá trình diễn thế diễn ra theo sơ đồ sau:
+ Giai đoạn đầu: Giai đoạn quần xã ổn định
+ Giai đoạn giữa: Giai đoạn gồm các quần xã thay đổi tuần tự.
+ Giai đoạn cuối: Hình thành quần xã ổn đinh khác hoặc quần xã bị suy thoái.
III. Nguyên nhân gây ra diễn thế:
1. Nguyên nhân bên ngoài: Do tác động mạnh mẽ của ngoại cảnh lên quần xã.
2. Nguyên nhân bên trong: Sự cạnh tranh gay gắt giữa các loài trong quần xã.
IV. Tầm quan trọng của việc nghiên cứu diễn thế sinh thái:
Nghiên cứu diễn thế sinh thái giúp chúng ta có thể hiểu biết được các quy luật phát triển của quần xã sinh vật, dự đoán đước các quần xã tồn tại trước đó và quần xã sẽ thay thế trong tương lai. Từ đó có thể chủ động xây dựng kế hoạch trong việc bảo vệ và khai thác hợp lí các nguồn tài nguyên thiên nhiên. Đồng thời, có thể kịp thời đề xuất các biện pháp khắc phục những biến đổi bất lợi của môi trường, sinh vật và con người.
 4.Củng cố
 	 Giáo viên yêu cầu học sinh vận dụng kiên thức vừa học trả lời các câu hỏi ở cuối bài.
5.Hướng dẫn về nhà:
 -Hoàn thiện các câu hỏi cuối bài.
 6. Rút kinh nghiệm giờ dạy
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................