Giáo án Sinh học 10 - Tiết 26 - Bài 25: Sinh trưởng của vi sinh vật

Ngày soạn: 08/01/2013
Ngày giảng:.................10A1..................10A2.....................10A3
Tiết 26:
Bài 25: SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT
A. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU.
	1. Kiến thức: 
	 - HS nắm được 4 pha cơ bản nuôi cấy không liên tục và ý nghĩa của từng pha
 	 - Nắm được ý nghĩa thời gian thế hệ tế bào (g)
 	 - Nguyên tắc và ý nghĩa của phương pháp nuôi cấy liên tục
 	2. Kỹ năng: 
	 - Thu thập thông tin phát hiện kiến thức
 	 - Phân tích so sánh, khái quát hóa 
 	 - Vận dụng lí thuyết vào thực tiễn
B. PHƯƠNG PHÁP.
	 - Thuyết trình, giảng giải.
C. PHƯƠNG TIỆN ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
	 - Tranh hình SGK phóng to
 	 - Tư liệu về thành tựu nuôi cấy VSV
D. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG
	1.Ổn định tổ chức
	- Kiểm tra sỹ số
	2. Kiểm tra bài cũ: 
- Hãy lại quy trình làm sữa chua và muối chua rau quả
3. Bài mới:
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
- Sự sinh trưởng ở VSV là gì? Khác với sinh trưởng ở động vật bậc cao như thế nào?
- Thời gian thế hệ là gì? Cho ví dụ
- GV giảng giải: Thời gian của 1 thế hệ đối với 1 quần thể VSV là thời gian cần để No biến thành 2 No (No là số tế bào ban đầu của quần thể)
- GV nêu 1 số VD:
+ Vi khuẩn lao: 1000 phút
+ Trùng đế giày: 24 giờ
+ Trực khuẩn cỏ khô: 26 phút
-GV hỏi:
+ Sau thời gian của 1 thế hệ số tế bào trong quần thể biến đổi như thế nào?
+ Nếu số lượng ban đầu ( No) là 105 tế bào thì sau 2 giờ số lượng tế bào trong bình N là bao nhiêu?
+ Tại sao nói sự sinh trưởng theo cấp số?
- Thế nào là môi trường nuôi cấy không liên tục?
- Sự sinh trưởng của vi khuẩn trong nuôi cấy không liên tục thể hiện như thế nào?
- Tính số lần phân chia của E.coli trong 1 giờ?
- GV đưa câu hỏi thảo luận:
+ Để thu được sinh khối VSV ta nên dừng ở pha nào? (Pha cân bằng)
+ Để không xảy ra pha suy vong của quần thể vi khuẩn thì phải làm gì? (Bổ sung chất dinh dưỡng và lấy đi chất độc hại)
+ Tại sao trong môi trường đất, nước pha log không xảy ra? (Chất dinh dưỡng trong đất và nước rất hạn chế, và vì điều kiện sinh trưởng luôn thay đổi)
- Sinh trưởng trong nuôi cấy liên tục là gì?
- Vì sao trong nuôi cấy không liên tục VSV lại cần có pha tiềm phát, còn trong nuôi cấy liên tục thì không cần pha này?
- Vì sao trong nuôi cấy không liên tục VSV tự phân hủy ở pha suy vong, còn trong nuôi cấy liên tục hiện tượng này không xảy ra?
- Để không xảy ra pha suy vong của quần thể vi khuẩn thì phải làm gì?
- GV nhấn mạnh: nuôi cấy liên tục là nuôi trong hệ thống mở, quần thể vi khuẩn có thể sinh trưởng ở pha log trong thời gian dài
* Liên hệ: Tại sao nói dạ dày, ruột ở người là 1 hệ thống nuôi liên tục đối với VSV?
I. Khái niệm sinh trưởng
1. Khái niệm
- Là sự tăng số lượng tế bào trong quần thể
2. Thời gian thế hệ
Là thời gian từ khi xuất hiện 1 tế bào cho đến khi tế bào đó phân chia hoặc số tế bào trong quần thể tăng gấp đôi (kí hiệu là g)
VD: E.coli 20 phút tế bào phân chia 1 lần
Lưu ý: Mỗi loài sinh vật có g riêng, trong cùng 1 loài với điều kiện nuôi cấy khác nhau cũng thể hiện g khác nhau
- Số tế bào trong bình (N) sau n lần phân chia từ No tế bào ban đầu là trong 1 thời gian xác định (t) là: Nt = No∙ 2n
→ Tốc độ sinh trưởng riêng đối với 1 chủng vi khuẩn và ở điều kiện nuôi cấy xác định là M
II. Sự sinh trưởng của quần thể vi khuẩn
1. Nuôi cấy không liên tục
- Môi trường nuôi cấy không được bổ sung chất dinh dưỡng mới và không được lấy đi các sản phẩm chuyển hóa vật chất 
* Các pha đồ thị sinh trưởng của vi khuẩn trong nuôi cấy không liên tục
a, Pha tiềm phát (pha lag)
- Vi khuẩn thích nghi với môi trường
- Số lượng tế bào trong quần thể không tăng
- Enzim cảm ứng được hình thành
b, Pha lũy thừa (pha log)
- Vi khuẩn bắt đầu phân chia, số lượng tế bào tăng theo lũy thừa
- Vi khuẩn sinh trưởng với tốc độ lớn nhất và không đổi
c, Pha cân bằng
- Số lượng vi khuẩn trong quần thể đạt đến cực đại, không đổi theo thời gian, vì số lượng tế bào sinh ra bằng số lượng tế bào chết đi
d, Pha suy vong
- Số tế bào trong quần thể giảm dần do:
+ Số tế bào bị phân hủy nhiều
+ Chất dinh dưỡng cạn kiệt
+ Chất độc hại tích lũy quá nhiều
2. Nuôi cấy liên tục
* Nguyên tắc phương pháp nuôi cấy liên tục
- Bổ sung chất dinh dưỡng vào và đồng thời lấy ra 1 lượng tương đương dịch nuôi cấy
- Điều kiện môi trường duy trì ổn định
* Ứng dụng
Sản xuất sinh khối để thu nhân prôtêin đơn bào, các hợp chất có hoạt tính sinh học như axit amin, enzim, các kháng sinh, các hoocmôn…
4. Củng cố
 	 - HS đọc kết luận SGK trang 101
 	 - HS trình bầy đồ thị sinh trưởng (4 pha) của quần thể vi khuẩn trong nuôi cấy không liên tục
5. Dặn dò
 	 - Học bài trả lời câu hỏi SGK
 	 - Đọc mục “Em có biết?” SGK trang 102
 6. Rút kinh nghiệm giờ dạy.
	........................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................