Giáo án Ngữ văn Khối 6 - Tiết 85 đến 88

TIẾT 85 -86
BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI
Tạ Duy Anh
I/Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
- Tạ Duy Anh sinh 1959, ở Chương Mỹ, Hà Tây
- Là cây bút trẻ xuất hiện trong văn học thời kỳ đổi mới
2. Tác phẩm:
- Là truyện ngắn đoạt giải nhì trong cuộc thi viết “tương lai vẫy gọi’ của báo TNTP
3. Đọc
4. Bố cục: 3 phần 
5. Thể loại: Truyện ngắn 
II/ Đọc– hiểu văn bản:
1. Nh©n vËt ng­êi anh:
a. Trong cuéc sèng th­êng ngµy víi c« em g¸i:
- Coi th­êng bùc béi : Gäi em g¸i KiÒu Ph­¬ng lµ MÌo, chª bai em g¸i bÈn thØu, nghÞch ngîm, trÎ con.
- Tß mß, bÝ mËt theo dâi viÖc lµm cña em 
b.Khi tài năng hội họa của em gái được phát hiện:
- Buồn , thất vọng về mình: thở dài , khó chịu, gắt gỏng với em 
- Không thể thân với em như trước: tự ti, mặc cảm, tự ái
c.Khi đứng trước bức tranh:
- Ngạc nhiên vì em gái vẽ mình 
- Hãnh diện về dáng vẻ mình trong tranh
 - Xấu hổ: tự nhận ra những yếu kém của mình, không xứng đáng với bức tranh
-> Miêu tả tỉ mỉ, hấp dẫn; tình huống bất ngờ, tạo ra điểm nút. Bức tranh vẽ là “Tâm hồn và lòng nhân hậu” của em gái. Tự nhận ra thói xấu của mình
2/ Nhận vật Kiều Phương: 
- Tính tình: Hiếu động, hồn nhiên, trong sáng, độ lượng và nhân hậu
- Tài năng: say mê thích vẽ, vẽ đẹp, có tài hội họa
-> Tình cảm tốt đẹp dành cho người anh, muốn anh thật tốt
III/ Tổng kết
1. Nghệ thuật
- Kể bằng ngôi thứ nhất, tạo nên sự chân thật cho câu chuyện
- Miêu tả sinh động diễn biến tâm lí nhân vật.
2. Nội dung
 Tình cảm trong sáng nhân hậu bao giờ cũng lớn hơn cao đẹp hơn lòng ghen ghét đố kị. 
IV/ Luyện tập:
4/ Củng cố: (3')
 - Gọi học sinh đọc phần ghi nhớ
 - Từ truyện ngắn này, em có suy nghĩ gì và rút ra bài học gì về thái độ và cách cư xử của con người? (HSTL)
5/ Dặn dò: (2')
- Học ghi nhớ, nội dung,
- Soạn bài: Luyện nói....
Tuần 22 Tiết 87 - 88
LUYỆN NÓI VỀ QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ
I. yªu cÇu cña tiÕt luyÖn nãi:
-T¸c phong: ®µng hoµng, ch÷ng ch¹c, tù tin
- C¸ch nãi: râ rµng, m¹ch l¹c, kh«ng Êp óng.
- Néi dung: ®¶m b¶o theo yªu cÇu cña ®Ò.
II. Bµi tËp
Bµi 1: 
a. Nh©n vËt KiÒu Ph­¬ng:
- H×nh d¸ng: gÇy, thanh m¶nh, mÆt lä lem, m¾t s¸ng, miÖng réng, r¨ng khÓnh
- TÝnh c¸ch: hån nhiªn, trong s¸ng, nh©n hËu, ®é l­îng tµi n¨ng
b. Nh©n vËt ng­êi anh:
- H×nh d¸ng: kh«ng t¶ râ nh­ng cã thÓ suy ra tõ c« em g¸i, ch¼ng h¹n: gÇy, cao, ®Ñp trai, s¸ng sña.
- TÝnh c¸ch: ghen tÞ, nhá nhen, mÆc c¶m, ©n hËn, ¨n n¨n, hèi lçi.
- H×nh ¶nh ng­êi anh thùc vµ ng­êi anh trong bøc tranh, xem kÜ th× kh«ng kh¸c nhau. H×nh ¶nh ng­êi anh trai trong bøc tranh thÓ hiÖn b¶n chÊt vµ tÝnh c¸ch cña ng­êi anh qua c¸i nhiµn trong s¸ng, nh©n hËu cña ng­êi em.
Bµi tËp 2
- Nãi vÒ anh (chÞ) hoÆc em m×nh?
- Chó ý quan s¸t, so s¸nh, liªn t­ëng, t­ëng t­îng vµ nhËn xÐt lµm næi bËt nh÷ng ®iÓm chÝnh trung thùc, kh«ng t« vÏ.
Bµi tËp 3
LËp dµn ý cho bµi v¨n: t¶ mét ®ªm tr¨ng n¬i em ë
- §ã lµ mét ®ªm tr¨ng nh­ thÕ nµo? ë ®©u? (®Ñp, ®¸ng nhí...)
- §ªm tr¨ng cã ®Æc s¾c:
+ BÇu trêi ®ªm, vÇng tr¨ng, c©y cèi, nhµ cöa, ®­êng lµng, ngâ phè, ¸nh tr¨ng, giã... (quan s¸t)
+ Nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh, liªn t­ëng, t­ëng t­îng...
+ VD: Mét ®ªm tr¨ng k× diÖu: Mét ®ªm tr¨ng mµ tÊt c¶ ®Êt trêi, con ng­êi, v¹n vËt nh­ ®ang t¾m géi bëi ¸nh tr¨ng...
Bµi tËp 4
- LËp dµn ý vµ nãi tr­íc líp: T¶ quang c¶nh mét buæi s¸ng trªn biÓn
- Yªu cÇu: LËp dµn ý t¶ c¶nh biÓn buæi s¸ng, chó ý mét sè h×nh ¶nh nh÷ng liªn t­ëng t­ëng t­îng:
+ B×nh minh: CÇu löa
+ BÇu trêi: Trong veo, rùc löa
+ MÆt biÓn: Ph¼ng l× nh­ tÊm lôa mªnh m«ng
+ B¶i c¸t: Min mµng, m¸t r­îi
+ Nh÷ng con thuyÒn: MËt mái, uÓ o¶i, n»m nghÕch ®Çu lªn b·i c¸t
Bµi tËp 5
- Trong thÕ giíi nh÷ng c©u chuyÖn cæ tÝch, ng­êi dòng sü xuÊt hiÖn kh¸ nhiÒu. Hä ®Òu lµ nh÷ng nh©n vËt ®Ñp, nh©n hËu vµ ®Æc biÖt lµ khoÎ m¹nh, dòng c¶m.
- C¸c em ®· ®­îc häc vµ ®äc nhiÒu truyÖn cæ, v× thÕ bµi nµy yªu cÇu miªu t¶ nh©n vËt theo chÝ t­ëng t­îng cña m×nh. Néi dung tuú thuéc bvµo kh¶ n¨ng t­ëng t­îng vµ liªn t­ëng cña mçi häc sinh.
 LUYỆN TẬP VIẾT VĂN TẢ CẢNH 
ĐỀ BÀI: Em hãy miêu tả cây mai vào dịp Tết đế xuân về
DÀN Ý CHI TIẾT HƯỚNG DẪN LÀM BÀI VĂN TẢ CÂY MAI VÀO DỊP TẾT
I. Mở bài
Dẫn dắt, giới thiệu cây mai, cây mai vào dịp Tết.
Nếu đào là loài cây biểu tượng đặc trưng cho cái Tết sum vầy, hạnh phúc của người miền Bắc thì ở miền Nam, cây mai là loài hoa không thể thiếu trong những ngày mùa xuân. Vì thế dịp Tết vừa rồi, gia đình em cũng sắm một cây để trang trí nhà cửa, cầu chúc một năm mới an khang thịnh vượng.
II. Thân bài
1. Miêu tả hình dáng cây hoa mai
Ba em trồng cây trong một chiếc chậu sứ màu trắng, đặt ở trong sân nhà. Còn mẹ và em thì treo những câu đối đỏ, những phong bao lì xì kèm theo lời chúc Tết, treo cả dây đèn nhấp nháy để trang trí cho cây.
Cây mai không cao, chỉ chừng hơn nửa mét nhưng thế đứng lại hiên ngang, vững chắc.
Gốc mai cằn cỗi, xù xì lớp vỏ, nổi cả lên trên mặt đất.
Thân cây với vỏ thô cứng, thường được những bác làm vườn uốn cong cách điệu, nhìn rất duyên dáng.
Lá mai thon dài, mép có hình răng cưa. Lúc lá non có màu xanh phơn phớt hồng, càng về sau lá càng dài và đậm hơn.
Hoa mai nở thành từng chùm, màu vàng tinh khiết như ánh nắng ban mai, có cuống dài treo lơ lửng trên cành, thoảng mùi thơm e ấp, kín đáo.
Mỗi nụ hoa mai thường có năm cánh, bao quanh nhị vàng tươi.
Hoa mai mỏng manh đến vậy được nâng đỡ bởi đài hoa xanh xanh màu ngọc bích, là biểu tượng cho vẻ đẹp trang nhã, thanh khiết.
Vẻ đẹp của cây mai như gọi mời ong bướm từ phương xa đến để chiêm ngưỡng. Tiếng chim ríu rít, bướm trắng, bướm nâu rập rờn trong vòm lá xanh như ngợi ca vẻ đẹp tuyệt vời của cây.
2. Ý nghĩa
Hoa mai được chọn là biểu tượng cho sức sống của mùa xuân vì trong tiết đông giá lạnh, trong khi vạn vật như đang run rẩy, úa tàn, thì hoa mai vẫn tinh khôi bừng nở bên những lộc non mơn mởn.
Hoa mai là nguồn thi hứng dồi dào, là hình tượng đẹp trong văn chương.
Cây mai có thân thẳng tượng trưng cho sự bất khuất và ý trí kiên cường, được xem là vật tượng trưng cho khí chất, phẩm cách cao thượng là liêm khiết của người quân tử.
Màu vàng của hoa mai mang lại thịnh vượng và là màu của đại cát trong phong thủy trong năm mới.
Hoa mai có 5 cánh, tượng trưng cho ngũ phúc: khoái lạc, hạnh phúc, trường thọ, thuận lợi, hòa bình, lại hợp âm dương ngũ hành của Trung Quốc Kim – Mộc – Thủy – Hoả – Thổ.
III. Kết bài
Nêu cảm nghĩ về cây mai nói riêng và cây mai ngày Tết nói chung.
Đến rồi đi, nở rồi tàn theo năm tháng. Nhưng cây mai đã sống trọn kiếp đời cây, ban phát vẻ đẹp cho trần thế, gọi mùa xuân đến vui cùng. Cây mai đã trở thành biểu tượng của mùa xuân, của vẻ đẹp cao khiết, của tâm hồn người Việt Nam bình dị và chan chứa yêu thương.