Giáo án Ngữ văn 9 - Tuần 15 - Lê Thị Thu Hằng - Năm học 2015-2016

Tuần: 15 Ngày soạn: 15/11/2015 
Tiết thứ 71,72: 
LẶNG LẺ SA PA
 (Nguyễn Thành Long)
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức :
Giúp HS : - Cảm nhận được vẻ đẹp của hình tượng con người thầm lặng cống hiến quên mình vì Tổ quốc trong tác phẩm .
 - Nghệ thuật kể chuyện, miêu tả hấp dẫn sinh động trong truyện.
2. Kĩ năng :
- Nắm bắt diễn biến truyện và tóm tắt được truyện 
- Phân tích được nhân vật trong tác phẩm tự sự.
- Cảm nhận được một số chi tiết nghệ thuật độc đáo trong tác phẩm.
3. Thái độ :
 - Qua hình tượng các nhân vật giáo dục cho học sinh lòng mến yêu, kính phục những con người đang lặng lẽ dâng cho đời và sẽ có xu hướng phấn đấu để cống hiến cho đời.
II. CHUẨN BỊ:
- GV chuẩn bị SGK – Giáo án .
- HS chuẩn bị SGK – bài soạn . 
 *Phương pháp thuyết trình, nêu vấn đề, gợi mở...
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
 1. Ổn định lớp: 
 2. Kiểm tra bài cũ:
Phân tích diễn biến tâm lí nhân vật ông Hai trong truyện ngắn Làng của Kim Lân.
Nội dung bài mới: 
 Trong cuộc sống có những lúc tưởng chừng như lặng lẽ, âm thầm nhưng thực ra luôn sôi động. Qua “Lặng lẽ Sa Pa”, Nguyễn Thành Long muốn đề cập đến những con người miệt mài lao động khoa học rất âm thầm mà khẩn trương vì lợi ích của đất nước và vì cuộc sống của con người.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: 
 - Tìm hiểu về tác giả và hoàn cảnh sáng tác
 Đọc và tìm hiểu chung về tác phẩm.
- GV đọc một đoạn (từ đầu đến chỗ người thanh niên xuất hiện).
- Cho HS đọc một số đoạn theo yêu cầu của GV và tóm tắt truyện.
- Hãy nhận xét về cốt truyện và tình huống cơ bản trong “Lặng lẽ Sa Pa”. Tác phẩm này, theo lời tác giả là “một bức chân dung”, đó là bức chân dung của nhân vật nào trong truyện ?
- Truyện được trần thuật chủ yếu theo điểm nhìn và suy nghĩ của nhân vật nào ? Tác dụng của nó ra sao ? 
 Hoạt động 2: 
- Tìm hiểu về hoàn cảnh sống, công tác, cách vượt khó cũng như suy nghĩ của anh về công việc và cuộc sống qua VB ?
- Theo em, nét đẹp đáng chú ý nhất ở nhân vật này là gì ? (Thảo luận).
 GV: Là sự cởi mở, chân tình, ân cần chu đáo và rất khiêm tốn. Tác giả đã phác họa chân dung nhân vật chính với những nét đẹp về tinh thần, tình cảm, cách sống và những suy nghĩ về cuộc sống, về ý nghĩa của công việc Tiêu biểu cho lớp người lao động trẻ. 
 Hoạt động 3: 
- Tìm hiểu về nhân vật ông họa sĩ. Nhân vật này cùng với các nhân vật phụ khác đã góp phần tô đậm hình ảnh người thanh niên trong truyện như thế nào ?
- Truyện có sự kết hợp các yếu tố trữ tình, bình luận với tự sự. Hãy chỉ ra các chi tiết tạo nên chất trữ tình của tác phẩm? Nêu tác dụng của chất trữ tình đó ?
* Thảo luận:
- Những nhân vật phụ và anh thanh niên trong “Lặng lẽ Sa Pa” đã thể hiện chủ đề tư tưởng truyện như thế nào ?
 GV: Truyện ngợi ca những con người lao động như anh thanh niên và cái thế giới những con người như anh. Tác giả muốn nhắn tới người đọc: “Trong cái lặng im của Sa Pa
... có những con người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất nước”.
Hoạt động 5: 
 - Tìm hiểu về giá trị nội dung và đặc điểm nghệ thuật của truyện ?
Hoạt động 6: 
 SGK trang 190.
- HS phát biểu: Đọc phần chú thích về tác giả, tác phẩm trong SGK.
- HS đọc, tóm tắt truyện.
- Cốt truyện đơn giản, tập trung vào cuộc gặp gỡ tình cờ của mấy người khách trên chuyến xe với người thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh Yên Sơn. Tạo ra tình huống ấy, tác giả đã giới thiệu chân dung của nhân vật chính là anh thanh niên một cách thuận lợi và rất ấn tượng. 
- Nhân vật ông họa sĩ; nhằm khắc họa rõ nét hình ảnh nhân vật chính, đồng thời thể hiện chủ đề và tư tưởng truyện. 
- HS phát biểu:
 + Một mình trên đỉnh núi cao 2600 mét, làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu với tinh thần trách nhiệm cao.
 + Biết vượt qua sự gian khổ của công việc và nỗi cô đơn với ý thức “Ta với công việc là đôi . . . chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất”.
 + Là người rất giản dị, ngăn nắp, biết tổ chức cuộc sống.
- HS thảo luận theo nhóm.
- Ông họa sĩ: tinh tế, nhạy cảm, tài hoa. Cô kỹ sư trẻ sẵn sàng nhận nhiệm vụ nơi vùng cao. Bác lái xe vui tính, thích quan tâm tới người khác. Thông qua những cảm xúc, suy nghĩ, thái độ cảm mến của các nhân vật phụ, hình ảnh anh thanh niên hiện ra càng rõ nét và sáng đẹp hơn. 
- Trong tác phẩm, chất trữ tình toát lên từ những phong cảnh thiên nhiên đẹp và thơ mộng của Sa Pa được miêu tả qua cái nhìn của người họa sĩ già: “Nắng bây giờ bắt đầu lan tới. . . màu xanh của rừng”. “Nắng mạ bạc cả con đèo. . . bó đuốc lớn”. Chất trữ tình còn toát lên chủ yếu từ nội dung truyện, trong cuộc gặp gỡ tình cờ mà để lại nhiều dư vị và vẻ đẹp của con người qua nghĩ suy và công việc. 
- Thảo luận tổ. 
- HS đọc Ghi nhớ.
- HS làm bài; phát biểu trước lớp.
I- Tìm hiểu chung
 1.Tác giả: Nguyễn Thành Long (1925-1991)
 2. Tác phẩm: (Chú thích SGK trang 188).
3. Đọc
4. Chú thích: sgk
5. Bố cục: (Cho hs tóm tắt truyện)
II. Phân tích:
1. Nhân vật anh thanh niên.
- Hoàn cảnh sống, công tác:
 + Một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2600 mét.
 + Đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất. 
 + Công việc đòi hỏi tỉ mỉ, chính xác, đúng giờ.
 + Gian khổ, đơn độc.
- Vượt khó:
 + Ý thức về công việc và lòng yêu nghề: “Khi ta làm việc. . . buồn đến chết mất”.
 + Biết tổ chức cuộc sống (đọc sách, trồng hoa, nuôi gà).
- Nét đẹp:
 + Chân tình, cởi mở.
 + Chu đáo và khiêm tốn
 Nhân vật tự bộc lộ nét đáng yêu, đáng quý qua nhận xét, suy nghĩ của nhân vật khác.
 Tiêu biểu cho những con người mới sống có lý tưởng: âm thầm cống hiến và vui với công việc.
2. Các nhân vật khác.
- Ông họa sĩ: nhạy cảm, tài hoa, say mê sáng tạo.
- Cô kỹ sư trẻ: vừa tốt nghiệp, sẵn sàng nhận nhiệm vụ ở vùng cao.
- Bác lái xe: vui tính, biết quan tâm tới người khác.
 Góp phần làm nổi bật chủ đề tư tưởng: “Trong cái lặng im của Sa Pa. . . có những con người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất nước”.
III- Tổng kết.
 Ghi nhớ (SGK trang 189).
IV- Luyện tập.
 SGK trang 190.
4. Củng cố: 
GV cho HS đọc lại Ghi nhớ.
 5. Hướng dẫn cho HS tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà:
Học bài cũ, chuẩn bị tiết sau hoc: Chiếc lược ngà.
	IV : RÚT KINH NGHIỆM:
Tieát thứ73,74:
VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 3 VĂN TỰ SỰ
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức :
Giúp học sinh :
- Biết vận dụng những kiến thức đã học để thực hành viết một bài văn tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả nội tâm và nghị luận.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng diễn đạt, trình bày có thứ tự, gọn gàng, chặt chẽ.
3. Thái độ: Thông qua bài viết giáo dục học sinh thật thà, dũng cảm. 
II. CHUẨN BỊ:
 GV: Đề bài
 HS: Xem bài ở nhà
III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
1) Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
? Cho học sinh nhắc lại một số điểm cần lưu ý khi làm bài
* GV chốt lại:
Văn bản tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm và yếu tố nghị luận.
trình bày thứ tự, gọn gàng, chặt chẽ, tránh lỗi diễn đạt, chính tả, dấu câu, dùng từ Suy nghĩ cần chân thành, sâu sắc.
Nội dung bài mới: 
Đề bài:
Hãy kể một lầm em trót xem nhật kí của bạn.
4. Gợi ý:
Nội dung chính là kể lại chuyện em đã trót xem nhật kí của bạn ntn ? (Vào lúc nào, ở đâu, diễn ra ntn, bạn có biết không, có ai thấy không ? Em đã đọc đc những gì, có nói cho người khác biết nội dung nhật kí của bạn hay không, sau đó em đã ân hận, dằn vặt băn khoăn ntn ? Từ câu chuyện này em rút ra bài học gì?  ).
5. GV cho HS làm bài.
6. Quan sát HS làm bài.
7. Thu bài, nhận xét tiết làm bài.
 8. Hướng dẫn cho HS tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà:
Chuẩn bị tiết sau: Ôn tập TLV.
IV: RÚT KINH NGHIỆM:
Tiết thứ 75
NGƯỜI KỂ CHUYỆN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
(TỰ HỌC CÓ HƯỚNG DẪN)
I. MỤC TIÊU:
	1. Kiến thức:
	* Giúp Hs:
- Hiểu người kể chuyện là hình tượng ước lệ về người trần thuật trong tác phẩm truyện .
 - Hiểu được tác dụng của việc lựa chọn người kể trong một số tác phẩm đã học .
	2. Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng xác định người kể chuyện trong văn bản tự sự và kĩ năng chuyển đổi ngôi kể
 3.Thái độ: Nghiêm túc , có ý thức xây dựng bài học.
 II. CHUẨN BỊ:
	1. Giáo viên: Đọc , soạn , bảng phụ.
	2. Học sinh: Đọc một số truyện ngắn, xác định ngôi kể.
 III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
	1. Ổn định lớp:
	2. Kiểm tra bài cũ: Phần bài tập
Nội dung bài mới: 
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh 
Nội dung
Hoạt động1: Tìm hiểu vai trò của người kể trong văn bản tự sự:
- Yêu cầu học sinh đọc đoạn trích.
? Chuyện kể về ai và về việc gì?
? Ai là người kể chuyện? Dấu hiệu nào cho ta biết điều đó.
? những câu: “ Giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ..” là nhận xét của ai và về ai?
? Nêu những căn cứ để có thể nhận xét: người kể ở đây dường như thấy hết, biết hết.
Nhận xét – Kết luận
? Qua đó em có nhận xét gì về vai trò của người kể trong văn bản tự sự?
- Tổng kết những nội dung cơ bản.
- Đọc
- Nêu ý kiến.
- Nhận xét – Bổ sung
Kể về phút chia tay giữa người hoạ sĩ già, cô gái và anh thanh niên 
Không phải là một trong 3 NV trên vì nếu là một trong 3 NV trên thì ngôi kể và lời văn phải thay đổi.
- Suy luận, trả lời.
- Nhận xét – Bổ sung 
- Suy luận, trả lời.
 - Nhận xét – Bổ sung 
- Thảo luận nhóm nhỏ theo bàn đưa ra ý kiến để giải quyết vấn đề .
- Nêu nhận xét.
I.Vai trò của người kể truyên trong văn bản tự sự:
1. Đọc
2. Nhận xét.
- Phút chia tay giữa người hoạ sĩ, cô kỹ sư và anh thanh niên.
- Người kể đúng bên ngoài câu chuyện, 
Dấu hiệu: các nhân vật là đối tượng miêu tả.
- Nhận xét của người kể về anh Thanh niên và suy nghỉ của anh ta.
- Căn cứ vào chủ thể đứng ra kẻ đối tượng được miêu tả, ngôi kể, điểm nhìn, và lời văn.
* Ghi nhớ : SGK – 193.
- Ngôi kể: Thứ nhất và thứ 3.
- Tác dụng. Dẫn dắt người đọc đi vào câu chuyện.
Hoạt động 2:Luyện tập.
- Yêu cầu học sinh làm bài tập.
- Chỉ định học sinh đọc đoạn trích.
? Người kể chuyện là ai? Ngôi kể này có ưu điểm và hạn chế gì? so với đoạn trích ở mục I ( lặng lẽ sapa)
- Đọc SGK – 193.
- Đối chiếu so sánh và rút ra nhận xét.
- Nhận xét – Bổ sung
II. Luyện tập.
Bài 1.
Bài 2.
a) Người kể “ Tôi” – bé Hồng.
- Ưu điểm: đi sâu vào tình cảm tâm lý, tâm tư nhân vật Tôi.
- Hạn chế: Về việc miêu tả bao quát.
 4.Cũng cố :
 - Tác dụng của người kể chuyện trong văn bản tự sự ?
 5. Hướng dẫn cho HS tự học, làm bài tập và soạn bài mới ở nhà:
 	- Làm bài tập ở nhà ( bài 2 ý b).
	IV: RÚT KINH NGHIỆM:
	KÍ DUYỆT: 16/11/2015
	 TT