Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 20: Luyện kĩ năng cảm thụ tác phẩm "Hai cây phong" - Năm học 2015-2016

Ngày soạn: 29 / 10 /2015
 Ngày dạy 8A: / 10 /2015 
 8B: /10 /2015
Tiết 20 : LUYỆN KĨ NĂNG CẢM THỤ TÁC PHẨM 
“ HAI CÂY PHONG”
- Ai-ma-top-
 1. Mục tiêu. 
 a. Kiến thức.
 - Giúp học sinh có được những cảm nhận về giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện “ Hai cây phong”.
 b. Kĩ năng.
 - Rèn kĩ năng đọc diễn cảm và kĩ năng cảm nhận về truyện ngắn “ Hai cây phong”.
 c. Thái độ.
 - Tác giả đã truyền đến cho người đọc tình yêu quê hương tha thiết và nỗi xúc động đặc biệt vì đây là 2 cây phong gắn với quê hương và câu chuyện về thầy Đuy- sen, người đã vun trồng ước mơ, hi vọng cho những học trò nhỏ của làng Ku-ku-rêu xa xôi hẻo lánh. 
2. Chuẩn bị của gv và hs.
Chuẩn bị của gv.
 - Nghiên cứu tài liệu, đọc sgk, soạn giáo án.
 b. Chuẩn bị của hs.
- Học bài cũ, đọc lại văn bản “ Hai cây phong”.
 3. Tiến trình bài dạy.
 a. Kiểm tra bài cũ: ( Không)
 b. Bài mới.
 * Vào bài (1’): Để giúp các em có cảm nhận về giá trị nội dung và nt của truyện “ Hai cây phong” ntnchúng ta cùng tìm hiểu bài hôm nay.
 * Nội dung.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Đọc và tóm tắt văn bản ( 9’)
GV: Hướng dẫn đọc: giọng đọc chậm rãi, hơi buồn buồn, gợi nhớ nhung và nghĩ suy của người kể chuyện. Thay đổi giọng đọc phù hợp với người kể chuyện xưng tôi và chúng tôi để phân biệt ngôi kể.
Gv đọc từ đầu đến “Chiêc gương thần xanh”
 ? Hãy tóm tắt đoạn trích “Hai cây phong” ? 
GV tóm tắt lại: 
Thuở ấu thơ nhân vật tôi với các bạn thường chơi đùa trên đồi có 2 cây phong lớn. Tận hưởng niềm vui của tuổi thơ là phá tổ chim cũng từ trên cành cao, lũ trẻ đã phát hiện ra quê hương của chúng rất đẹp, chứa những điều bí ẩn khiến chúng say xưa ngất ngây.
 Khi trưởng thành mặc dù đã hiểu rõ bí mật về Hai cây phong chỉ là chân lí đơn giản. Nhưng mỗi lần về thăm quê đều có tâm trạng say sưa ấp ủ với bao kỉ niệm tuổi học trò, và càng hiểu rằng 2 cây phong chính là nhân chứng vô cùng xúc động về thầy giáo Đuy sen. Đó là niềm động viên thầy mang 2 cây phong về với mơ ước hi vọng của những đứa trẻ nghèo khổ thất học ước mơ được học hành.
- Nghe.
- Tóm tắt đoạn trích.
1.Đọc và tóm tắt văn bản.
Hoạt động 2: Cảm nhận về bài Hai cây Phong ( 34’)
GV hướng dẫn học sinh viết bài cảm nhận.
? Với đề bài này mở bài chúng phải làm như thế nào?
? Phần thân bài cần có những ý nào?
? Phần kết bài cần có ý gì?
GV: Đọc bài văn mẫu cho học sinh tham khảo.
Giới thiệu về truyện ngắn “ Người thầy đầu tiên”.
- Giới thiệu về làng Ku-ku-rêu.
- Hình ảnh hai cây phong hiện ra mỗi khi người hoạ sĩ về làng.
+ Hai cây phong được miêu tả qua cách nhìn của người hoạ sĩ.
+ Hai cây phong là kỷ niệm chung của chúng tôi – bọn con trai tinh nghịch ở làng Ku-ku-rêu.
+ Hai cây phong mở ra những điều kì diệu trước mắt chúng tôi- bọn con trai tinh nghịch ở làng Ku-ku-rêu.
- Cảm nhận về hai cây phong và ngôi trường mang tên thầy Đuy-sen.
2. Cảm nhận về bài Hai cây Phong 
 Truyện ngắn Người thầy đầu tiên của nhà văn Ai-ma-tốp đã đưa chúng ta về với làng nhỏ Ku-ku-rêu của nước cộng hoà Cư-rơ-gư-xtan thuộc Liên-Xô (cũ). Câu chuyện về người chiến sĩ Hồng quân, đoàn viên thanh niên cộng sản Đuy-sen – người thầy đầu tiên đã trồng hai cây phong nhỏ cùng cô bé An-tư-nai thuở trước. Để bốn chục năm sau, cô bé đã là một viện sĩ danh tiếng, còn Hai cây phong đã trở thành một phần không thể thiếu trong ký ức làng quê của biết bao thế hệ dân làng Ku-ku-rêu.
Kỷ niệm gắn bó với hai cây phong được kể lại theo hai mạch dẫn lồng vào nhau: mạch dẫn chuyện trực tiếp của nhân vật “tôi” – một hoạ sĩ đã lớn lên từ chính mảnh đất này và mạch kỷ niệm của cả một thế hệ “chúng tôi”. Ký ức thật đậm nét của tuổi thơ đã khiến cho người hoạ sĩ – nhân vật “tôi” đã tái hiện lại thật đẹp và xúc động hình ảnh hai cây phong – biểu tượng của quê hương, một mảnh hồn làng sống động. Bắt đầu của những ký ức về làng quê là lời dẫn chuyện đưa người đọc trở về một nơi nằm ven chân núi, trên một cao nguyên rộng, có những khe nước ào ào từ nhiều ngách đá đổ xuống . Ku-ku-rêu đã hiện ra với tất cả vẻ hoang sơ của thiên nhiên với thung lũng, thảo nguyên, rặng núi. Hai cây phong không phải là món quà của tự nhiên nhưng đã từ rất lâu, những đứa trẻ đã biết chúng từ thuở bắt đầu biết mình. Để cũng rất tự nhiên, hình ảnh hai cây phong đã trở thành của riêng làng Ku-ku-rêu: “chúng luôn hiện ra trước mắt hệt như những ngọn hải đăng đặt trên núi”, trở thành mốc định hướng cho mọi người tìm đến. Riêng đối với “tôi”, “mỗi lần về quê, khi xuống xe lửa đi qua thảo nguyên về làng, tôi đều coi bổn phận đầu tiên là từ xa đưa mắt tìm hai cây phong thân thuộc ấy”. Anh đã dành tình cảm đặc biệt với hai cây phong như với những người bạn, nhìn bằng cặp mắt chan chứa tình cảm yêu thương, nên dù khó nhìn đến mấy, anh bao giờ cũng cảm biết được chúng, lúc nào cũng nhìn rõ . Hai cây phong đã trở thành một phần tâm hồn của anh, chi phối cả niềm vui, nỗi buồn của người hoạ sĩ.
 Bằng tình yêu ấy, anh đã tạo nên một bức tranh thật sinh động, đẹp đẽ. Một bức tranh ngân nga cả những giai điệu “tiếng lá reo cho đến khi say sưa ngây ngất”. Đoạn văn miêu tả hình ảnh hai cây phong đẹp như một bài thơ về một loài cây “có tiếng nói riêng và hẳn phải có một tâm hồn riêng, chan chứa những lời ca êm dịu”. Có lẽ chính tình yêu quê hương của người hoạ sĩ đã đem đến cảm giác choáng ngợp say sưa ấy: “Dù ta tới đây vào lúc nào, ban ngày hay ban đêm, chúng cũng vẫn nghiêng ngả thân cây, lay động lá cành, không ngớt tiếng rì rào theo nhiều cung bậc khác nhau. Có khi tưởng chừng như một làn sóng thủy triều dâng lên vỗ vào bãi cát, có khi lại nghe như một tiếng thì thầm thiết tha nồng thắm chuyển qua lá cành như một đốm lửa vô hình, có khi hai cây phong bỗng im bặt một thoáng, rồi khắp lá cành lại cất tiếng thở dài một lượt như thương tiếc người nào”. Ngay cả khi thời tiết thay đổi khắc nghiệt, hai cây phong ấy vẫn như một con người bền bỉ kiên cường đối chọi với sức mạnh tàn phá của bão dông, “nghiêng ngả tấm thân dẻo dai và reo vù vù như một ngọn lửa bốc cháy rừng rực”. Cảm nhận của tuổi thơ đã được người họa sĩ ấy trân trọng gìn giữ, ngay cả khi khám phá ra điều bí ẩn về hai cây phong bằng những giải thích chính xác khoa học thì : “việc khám phá ra chân lí giản đơn ấy vẫn không làm tôi vỡ mộng xưa, không làm tôi bỏ mất cách cảm thụ của tuổi thơ mà tôi còn giữ đến tận ngày nay”. Bởi lẽ cây phong ấy đã gắn với cả một thời tươi đẹp: “Tuổi trẻ của tôi đã để lại nơi ấy, bên cạnh chúng như một mảnh vỡ của chiếc gương thần xanh”. Hình ảnh thời ấu thơ đã tạo thành không gian cổ tích rất riêng, phải chăng chính từ tình yêu và sự gắn bó với hai cây phong, đã làm cậu bé năm xưa lớn lên trở thành họa sĩ với mong muốn vẽ lại linh hồn nồng thắm của làng quê? Hai cây phong ấy còn là kỷ niệm chung của chúng tôi – bọn con trai tinh nghịch ở làng Ku-ku-rêu, những người bạn cùng trang lứa của người họa sĩ. Đó là tất cả những ngày tháng được vui chơi, chạy nhảy giữa núi đồi rộng lớn , trong bóng râm mát rượi và tiếng lá xào xạc dịu hiền của hai cây phong. Đẹp làm sao khoảnh khắc những cậu bé ấy được nâng lên cao từ những cành cao ngất, cao đến ngang tầm chim bay , một thế giới khác đã được mở ra, vượt ra khỏi giới hạn của làng quê Ku-ku-rêu nhỏ bé, “như có một phép thần thông nào vụt mở ra trước mắt chúng tôi cả một thế giới đẹp đẽ vô ngần của không gian bao la và ánh sáng”. Hai cây phong trở thành bệ đỡ, nâng cánh ước mơ cho những đứa trẻ, mở tầm nhận thức về một thế giới đầy những điều mới lạ cần khám phá, hướng về “những miền đất bí ẩn đầy sức quyến rũ lẩn sau chân trời xa thẳm biêng biếc kia”. Cũng như bạn bè của mình, “tôi” – chú bé sau này là họa sĩ cũng trải qua cảm giác “tim đập rộn ràng vì thảng thốt và vui sướng, rồi trong tiếng xào xạc không ngớt ấy, tôi cố hình dung ra những miền xa lạ kia”. Hai cây phong đã trở thành người bạn lớn, người bạn tâm tình thân thiết đem lại những niềm vui vỡ oà hạnh phúc cho tuổi thơ.
 Khi hưởng thụ niềm vui trong bao tháng ngày hồn nhiên thơ mộng bên hai cây phong ấy, không cậu bé nào đặt câu hỏi về người đã vun mầm, ấp ủ những niềm hi vọng, đem lại hạnh phúc tuổi thơ. Đó cũng là điều bình thường với bất cứ em bé nào. Hai cây phong của người chiến sĩ Hồng quân, đoàn viên thanh niên cộng sản Đuy-sen đã cùng trồng với em bé khốn khổ An-tư-nai trong những ngày làng Ku-ku-rêu còn chìm đắm trong lạc hậu tối tăm và những hủ tục còn đè nặng trong đời sống dân làng những năm đầu sau cách mạng tháng Mười đã trở thành chứng nhân cho sự lớn khôn của bao thế hệ. Bản thân người thầy đầu tiên ấy vẫn ở lại với làng, đã trở thành một ông lão đưa thư mẫn cán Đuy-sen, thế nhưng khi các em bé gọi quả đồi có hai cây phong là “Trường Đuy-sen” như bao dân làng, có mấy ai còn nhớ ông lão ấy chính là thầy Đuy-sen, người đem đến ánh sáng cách mạng góp phần xoá tan đi bóng tối cho bao cuộc đời? Hai cây phong còn là minh chứng cho sự hy sinh lặng thầm của những người cộng sản trẻ tuổi đã không ngại ngần cống hiến thời thanh xuân tươi đẹp cho quê hương thay da đổi thịt. Tình cảm yêu mến hai cây phong của “tôi”, của “chúng tôi”, của những người dân làng Ku-ku-rêu khiến chúng ta trân trọng chính là vì hai cây phong ấy gắn với câu chuyện về một con người cao đẹp, người thầy giáo không có bằng sư phạm nhưng đã vun trồng bao ước mơ, hi vọng cho những trò nhỏ của mình.
GV yêu cầu học sinh viết bài.
Gv gọi học sinh đọc bài- NX- sửa chữa bài làm cho học sinh.
- Học sinh viết bài.
- Học sinh đọc bài.
c. Củng cố, luyện tập. (3’)
GV khái quát lại các kiến thức về truyện “ Hai cây phong”
d. Hướng dẫn HS tự học ở nhà ( 1’).
- Học bài cũ.
- Ôn tập các kiến thức về các văn bản đã học.
4. Rút kinh nghiệm sau giờ dạy:
 - Thời gian: ...............................................................................................................
 ....................................................................................................................................
 - Nội dung kiến thức :...............................................................................................
 ....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
..................................................................................................................................... 
 - Phương pháp : .......................................................................................................