Giáo án Ngữ văn 7 - Tiết 5,6: Cuộc chia tay của những con búp bê

Tuần 2	Ngày soạn:16/8/2010
Tiết 5+6	Bài 2	Ngày dạy:17/8/2010
	CUỘC CHIA TAY
CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ
	******* Khánh Hoài *******
 A.MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
 - Hiểu được hoàn cảnh éo le và tình cảm ,tâm trạng của các nhân vật trong truyện.
 -Nhận ra được cách kể chuyện của tác giả trong văn bản.
 B.TRỌNG TÂM ,KIẾN THỨC, KĨ NĂNG:
 1.Kiến thức:
 -Tình cảm anh em ruột thịt thắm thiết ,sâu nặng và nỗi đau khổ của những đứa trẻ không may rơi vào hoàn cảnh bố mẹ li dị
 - Đặc sắc nghệ thuật của văn bản.
 2.Kĩ năng
 -Đọc -hiểu văn bản truyện ,đọc diễn cảm lời đối thoại phù hợp với tâm trạng của các nhân vật.
 - Kể và tóm tắt truyện. 
 3. Thái độ:
 C.PHƯƠNG PHÁP:
 D.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn định 
2. Kiểm tra 
3. Bài mới : 
Giới thiệu bài : Trẻ em được quyền hưởng hạnh phúc gia đình không ? Tất nhiên ! Nhưng những cặp vợ chồng buộc phải chia tay nhau có nghĩ đến sự đau xót và mất mát không thể bù đắp được của chính con cái mình ? Hay họ chỉ nghĩ đến bản thân mình ? Họ đã vi phạm quyền trẻ em từ khi nào ? và họ có ý định sửa lỗi không ? Trẻ em – những đứa con sớm bất hạnh ấy biết cầu cứu ai đây ? 
Vậy mà hai anh em Thành – Thuỷ rất ngoan ,rât thương nhau phải đau đớn chia tay . Cuộc chia tay đó diễn ra như thế nào ,và qua đây người kể muốn nói lên vấn đề gì ?
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
NÔI DUNG BÀI DẠY
HS đọc chú thích (* )để hiểu xuất xứ của văn bản 
GV hướng dẫn HS cách đọc ,chú ý biểu lộ được tâm trạng của hai anh em qua đọc lời thoại 
 Dựa vào chú thích giải thích từ khó 
? Văn bản “ Cuốc chia tay của những con búp bê” được viết theo phương thức nào ? 
Phương thức tự sự 
? Truyện được kể theo ngôi thứ mấy ? Của ai ? Việc lựa chọn ngôi kể như thế có tác dụng gì ?
Thể hiện một cách sâu sắc những suy nghĩ tình cảm và tâm trạng của nhân vật ,mặt khác sẽ tăng thêm tính chân thực của truyện ,làm sức thuyết phục cao hơn 
? Nhân vật chính trong truyện là ai ? Vì sao em xác định được như thế ? 
Hai anh em Thành , Thuỷ – Vì mọi sự việc của câu truyện đều có sự tham gia của cả hai 
? Có 3 sự việc được lần lượt kể trong cuộc chia tay này . Hãy tìm và xác định các đoạn văn bản tương ứng .
Đoạn 1: Từ đầu -> “ hiếu thảo như vây” : Cuộc chia búp bê
Đoạn 2: tiếp theo -> “ trùm lên cảnh vật” : Cuộc chia tay của Thuỷ với lớp học 
Đoạn 3: còn lại : Cuộc chia tay của hai anh em 
? Mở đầu câu chuyện ,em hiểu tại sao lại có lệnh đôït ngột chia đồ chơi của mẹ như vậy ? Cách vào truyện đột ngột như vậy có ý nghĩa như vậy ? 
Để người đọc ngạc nhiên và muốn theo dõi cả câu chuện để biết nguyên nhân . 
? Búp bê có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống của hai anh em Thành , Thuỷ ?
Là đồ chơi thân thiết ,gắn liền với tuổi thơ của hai anh em . Hai con vệ sĩ và Em nhỏ luôn ở bên nhau như hai anh em Thành ,Thuỷ 
? Vậy tại sao chúng phải chia búp bê ra? 
Bố mẹ li hôn ,hai anh em phải xa nhau . Búp bê phải chia đôi theo lệnh của mẹ .
? Lệnh chia đồ chơi của mẹ đã dẫn đến tâm trạng của hai anh em như thế nào ? 
? Hình ảnh Thành và Thuỷ hiện lên như thế nào khi mẹ bắt chia đồ chơi ? 
? Các chi tiết đó cho thấy hai anh em Thành ,Thuỷ đang trong tâm trạng như thế nào ? 
Buồn khổ ,đau đớn 
? Cuộc chia búp bê diễn ra như thế nào ?
? Lời nóivà hành động của Thuỷ mâu thuẫn với nhau như thế nào ? Theo em có cách nào để giải quyết mâu thuẫn đó không ? 
 ( HS thảo luận )
Mâu thuẫn ở chỗ một mặt Thuỷ rất giận dữ không muốn chia rẽ hai con búp bê ,nhưng mặt khác em rất thương anh ,sợ đêm đêm đêm không ai canh giấc ngủ cho anh ,nên em rất bối rối sau khi đã “tru tréo lên giân dữ” Đưa ra mâu thuẫn này tác giả muốn khẳng định chỉ có cách gia đình Thành –Thuỷ đoàn tụ thì hai anh em sẽ không phải chia tay ,khi đó mâu thuẫn mới được giải quyết 
? Như vậy cuộc chia búp bê có thành công không ? Điều đó có ý nghĩa gì ? 
? Theo em ,tại sao hai anh em không mang búp bê chia ra?
 HS thảo luận 
Búp bê gắn với cảnh gia đình đầm ấn , là kỉ niệm êm đềm của tuổi thơ ,là hình ảnh anh em ruốt thịt 
Tiết 6 
 HS quan sát từ “ Hay anh dẩn em …trùm lên cảnh vật”
? Tại sao khi đến trường học Thuỷ lại “bật lên khóc thut thít” 
Trường học là nơi ghi khắc những kỉ niệm vui buồn của Thuỷ ,đó là hình ảnh của thầy cô ,bạn bè ,những trò chơi tuổi thơ . Vì thế Thuỷ buồn khi sắp phải chia xa mãi mãi nơi này ,khi không được tiếp tục học 
? Chi tiết nào trong đoạn làm cô giáo bàng hoàng ? Vì sao cố giáo lại có tâm trạng đó ? 
Cô gioá bàng hoàng khi biết Thuỷ không được đi học nữa do nhà bà ngoại ở quá xa và Thuỷ phải ra chợ bán hoa quả . Cô giáo bàng hoàng trứoc bất hạnh của đứa học trò . 
? Chi tiết cô giáo ôm chặt lấy Thuỷ ,các bạn cùng lớp khóc thút thít có ý nghĩa gì ? 
( HS thảo luận )
Nó diễn tả sự đồng cảm xót thương của thầy ,của bạn dành cho Thuỷ . Tình thầy trò ,bạn bè trong sáng 
? Trong đoạn này chi tiết nào khiến em cảm động nhất ? vì sao ? 
? Tại sao khi dắt em ra khỏi cổng trường Thành lại “kinh ngạc khi thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật” ?
Thành kinh ngạc vì trong khi mọi việc vẫn bình thường ,cảnh vật vẫn rất đẹp ,cuộc đời vẫn bình yên ,thế mà Thành và Thuỷ lại phải chịu đựng sự mất mát và đổ vở quá lớn .Nói cách khác ,em ngạc nhiên vì trong tâm hồn của mình đang nổi giông khi sắp phải chia tay với em gái bé nhỏ thân thiết ,cả trời đất như sụp đổ trong tâm hồn em thế mà bên ngoài mọi người và đất trời vẫn đang ở trạng thái “ bình thường” . Đây là diễn biến tâm lí được tác giả miêu tả rất chính xác . Nó làm tăng thêm nỗi buồn sầu ,trạng thái thất vọng ,bơ vơ của nhân vật trong truyện 
? Cảm nghĩ của em trước cuộc chia tay này ?
? Tìm các chi tiết trong truyện để thấy hai anh em Thành –Thuỷ rất thương yêu ,quan tâm và chia sẻ với nhau ?
Thuỷ mang kim ra tân sân vận động vá áo cho anh 
Thành giúp em học ,chiều nào cũng đón em đi học về ,vừa đi vừa trò chuyện với em 
Thành nhường hết đồ chơi cho em ,nhưng Thuỷ lại thương anh “ không ai gác đêm cho anh” nên lại nhừng cho anh con vệ sĩ 
? Em có nhận xét gì về tình cảm của hai anh em trong truyện này?
Tình cảm chân thành ,sâu nặng 
? Chính vì có tình cảm sâu nặng như vậy nên gặp cảnh ngộ phải chia tay chúng đã biểu lộ tình cảm ra sao ?
Đau đớn ,xót xa
? Trở lại đoạn cuối truyện ,vào lúc đồ đạc đã được chất lên xe chuẩn bị cho cuộc ra đi ,thái độ của Thuỷ ra sao ? 
? Kết thúc truyện Thuỷ đã lựa chọn cách giải quyết ra sao ? Chi tiết này cho em hiểu gì về Thuỷ ?
Thương anh luôn thắm thiết nghuĩa tình với anh 
? Lới nhắn nhủ của Thuỷ đối với anh cuối tác phẩm về việc không để con búp bê xa nhau toát lên ý nghĩa gì ? 
 ( HS thảo luận )
lời nhắn nhủ có các ý nghĩa sau :
+ Tình yêu những kỉ niệm tuổi thơ 
+ Lời nhắn nhủ không được chia rẽ anh em 
+ Lời nhắc nhở mỗi gia đình và xã hội hãy vì hạnh phúc của trẻ thơ 
? Văn bản là câu chuyện về những cuộc chia tay ( chia tay búp bê ,chia tay lớp học ,chia tay anh em ) Theo em đó có phải những cuộc chia tay bình thường không > 
 HS thảo luận 
? Viết về những cuộc chia tay không đáng có ,văn bản toát lên thông điệp gì về quyền trẻ em ? 
? Em học tạp được gì từ cách kể chuyện của tác giả trong văn bản? 
 HS đọc ghi nhớ :SGK –27 
I . Giới thiệu chung 
Tác phẩm : chú thích - SGK – t. 26
II. Đọc –hiểu văn bản 
1. Đọc –tìm hiểu chú thích 
2.Tìm hiểu văn bản.
1. Bố cục : 3 phần 
2. Phân tích 
2.1 Cuộc chia búp bê 
- Búp bê là đồ chơi thân thiết của hai anh em ,găùn với tuổi thơ hai anh em 
 * Diễn biến cuộc chia búp bê 
Thành
Thuỷ
- Cắn chăït môi để khỏi bật khóc 
- Nước mặt cứ tuôn ra như suối 
-Lấy hai con búp bê đặt sang hai bên 
- Đặt con Vệ Sĩ vào cành con Em nhỏ 
- Run lên bận bật 
- Cặp mắt tuyệt vọng 
- Hai bờ mi sưng mọng vì khóc nhiều 
Mắt mở to loạng choạng bám lấy anh 
-Tru tréo giận dữ “ Sao anh ác thế” 
- Bỗng vui vẻ “ Anh xem chúng đang cười kìa”
-> Cuốc chia búp bê không thành 
=> Tình anh em thắm thiết ,bền chặt ,không thể chia rẽ
2.2 Cuộc chia tay của Thuỷ với lớp học :
- Đến trường mắt đăm đăm nhìn khắp sân trường ,bật khóc thút thít 
- Đến lớp chào cô và các bạn 
- Cô giáo ôm chặt Thuỷ ,các bạn khóc thút thít ,đặt tay lên vai Thuỷ 
- Cô giáo tăng Thuỷ cuấn sổ và cây viết 
-> Chi tiết cảm động 
=> Tình thầy trò đầm ấm ,thân thương 
2.3 Cuộc chia tay của hai anh em 
- Mặt tái xanh như tàu lá 
- Chạy vội về nhà nghì lấy con búp bê 
- Khóc nức lên ,nắm chặt tôi dặn dò 
- Đặt con Em nhỏ quàng tay vào con Vệ Sĩ 
=> Tâm hồn trong sáng ,nhạy cảm ,thương anh 
3 . Tổng kết 
Ghi nhớ : SGK – t.27
III.HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
Đặt nhân vật thuỷ vào ngôi thứ nhất để kể tóm tắt câu chuyện .
Tìm các chi tiết của truyện thể hiện tình cảm gắn bó của hai anh emThành và Thuỷ
E.RÚT KINH NGHIỆM:
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..