Giáo án Ngữ văn 7 (Dùng cho các cơ quan quản lí giáo dục và giáo viên, áp dụng từ năm học 2014-2015)

- ri - cô.
- Hối hận và xúc động quyết tâm sửa lỗi.
4. Tổng kết.
4.1. Nội dung : - Qua bức thư người bố viết cho con khi con mắc khuyết điểm 
- Tác giả muốn người đọc hiểu được người mẹ có một vai trò vô cùng quan trọng trong gia đình . Vì vậy tình thương yêu , kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng nhất đối với mỗi con người 
4.2. Nghệ thuật :
- Sáng tạo nên hoàn cảnh xẩy ra chuyện: En – ri - cô mắc lỗi với mẹ
- Lồng trong câu chuyện một bức thư có nhiều chi tiết khắc hoạ người mẹ tận tuỵ ,giàu đức hi sinh hết lòng vì con .
- Lựa chọn hình thức biểu cảm trực tiếp có ý nghĩa giáo dục ,thể hiện thái độ nghiêm khắc của người cha đối với con .
4.3. Ghi nhớ: (SGK)
4. Củng cố: (3’)
- Hướng dẫn hs tìm hiểu phần đọc thêm.
- Đọc phần ghi nhớ.
5. Hướng dẫn về nhà: (2’)
- Làm kĩ bài tập.
- Học bài cũ.
- Soạn, tìm hiểu tiết: Từ ghép.
E. Rút kinh nghiệm
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Ngày soạn: 
Ngày giảng: 
Tiết 3:Tiếng việt
 TỪ GHÉP
I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Nhận biết được hai loại từ ghép: từ ghép đẳng lập và từ ghép chính phụ.
- Hiểu được tính chất phân nghĩa của từ ghép chính phụ và tính chất hợp nghĩa của từ ghép đẳng lập.
- Có ý thức trau dồi vốn từ và biết sử dụng từ ghép một cách hợp lý.
Lưu ý: Học sinh đã học về từ ghép ở Tiểu học nhưng chưa tìm hiểu sâu về các loại từ ghép.
II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG
1. Kiến thức
- Cấu tạo của từ ghép chính phụ, từ ghép đẳng lập
- Đặc điểm về nghĩa của các từ ghép chính phụ, từ ghép đẳng lập.
2. Kỹ năng:
- Nhận diện các loại từ ghép.
- Mở rộng, hệ thống hoá vốn từ.
- Sử dụng từ: dùng từ ghép chính phụ khi cần diễn đạt cái cụ thể, dùng từ ghép đẳng lập khi cần diễn đạt cái khái quát.
* Kĩ năng sống: + Ra quyết định: lựa chọn cách sử dụng từ ghép phù hợp với thực tiễn giao tiếp của bản thân.
+ Giao tiếp: trình bày suy nghĩ, ý tưởng, thảo luận và chia sẻ quan điểm cá nhân về cách sử dụng từ ghép.
3. Thái độ: Tích hợp với hai văn bản đã học để thấy được tác dụng của từ ghép trong văn bản viết,
III. Chuẩn bị:
1. Giáo viên: Nghiên cứu, soạn bài, bảng phụ 
2. Học sinh: đọc, tìm hiểu sgk.
C. Phương pháp: 
- Phân tích các tình huống mẫu để hiểu cấu tạo và cách dùng từ ghép.
- Thực hành có hướng dẫn: sử dụng từ ghép theo những tình huống cụ thể.
- Động não: suy nghĩ, phân tích các ví dụ để rút ra những bài học thiết thực về giữ gìn sự trong sáng trong dùng từ ghép.
IV. Tiến trình bài giảng:
1. Ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra bài cũ : (2’) Kiểm tra sự chuẩn bị của HS 
3.. Bài mới: (35’)
* Giới thiệu bài: (1’) PP vấn đáp nêu vấn đề GV giúp HS nhớ lại kiến thức cũ. Ở lớp 6 các em đã được làm quen với khái niệm từ ghép một em hãy nhắc lại cho cô ? Thế nào là từ ghép ?
 HS trả lời GV khái quát : Từ ghép là một từ phức được tạo ra bằng cách ghép các tiếng có quan hệ với nhau về nghĩa... Và bây giờ chúng ta đi tìm hiểu sâu hơn về từ ghép đó là cấu tạo và nghĩa của các loại từ ghép.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức
* Hoạt động 1: (5’) Tìm hiểu cấu tạo của các loại từ ghép.PP vấn đáp nêu vấn đề, qui nạp . Kĩ thuật động não .
GV treo bảng phụ . Gọi HS đọc ngữ liệu .
 Gv hướng dẫn học sinh phân tích 
? Trong từ ghép “ bà ngoại” “thơm phức”tiếng nào là tiếng chính, tiếng nào là tiếng phụ, vị trí mỗi tiếng như thế nào?
- Tiếng chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau bổ sung ý nghĩa cho tiếng chính.
? Hai từ “ quần áo” “Trầm bổng”có phân ra tiếng chính, tiếng phụ không?
- Các từ này không phân ra tiếng chính, tiếng phụ, chúng bình đẳng về mặt ngữ pháp.
? Từ việc phân tích em hiểu có mấy loại từ ghép/ dó là những loại nào ? Hãy nêu khái niệm của những từ ghép đs ?
HS nêu GV chốt sau đó gọi HS đọc SGH
* Hoạt động 2: (10’) PP Vân đáp, kĩ thuật học theo góc Gv phân nhóm để HS thảo luận 
 - Nhóm 1 : Bài tập 1 (15)
- Nhóm 2 : Bài tập2 (15)
- Nhóm 3,4 : Bài tập 3
 HS thảo luận cử đại diện các nhóm trả lời 
GV nhận xet & chữa .
Bài 1 :
Ghép C-P
Xanh ngắt, nhà máy....
Chép Đ-L
Chài lưới, cây cỏ....
Bài 2 : Bút chì, thước kẻ , mưa rào...
Bài 3 :Núi + sông -> Núi sông, Ham+ muốn -> ham muốn.....
* Hoạt động 3: (5’) Tìm hiểu nghĩa của từ ghép. PP đàm thoại vấn đáp nêu vấn đề, qui nạp . Kĩ thuật động não
?: Hãy so sánh nghĩa của từ “bà ngoại” với nghĩa của từ “bà” nghĩa của từ “thơm phức” với nghĩa của từ “thơm”.
HS : - Bà ngoại: người sinh ra mẹ.
 - Bà: nói chung.
 - Thơm phức: rõ ràng, cụ thể.
 - Thơm: nói chung.
-> Tiếng chính giống nhau nhưng tiếng phụ khác thì chúng có nghĩa khác nhau_> có tính chất phân nghĩa.
Gv: So sánh nghĩa của từ “quần áo” với nghĩa của từ “quần” hoặc nghĩa của từ “áo”?
- Nghĩa của từ “quần áo”: nghĩa rộng hơn.
- “Quần” hoặc “áo”: Nghĩa hẹp hơn.
? Từ việc phân tích ngữ liệu em hiểu như thễ nào lvề nghĩa của từ ghép chính phụ & từ ghép đẳng lập ?
HSTL -> GV chốt đây chính là nội dung mục ghi nhớ trong SGK
 Học sinh đọc ghi nhớ ở sách giáo khoa.
 * Hoạt động 4 : ( 15’) : Phương pháp vấn đáp nêu vấn đề . Kĩ thuật động não & học theo góc 
GV phân nhóm cho HS thảo luận sau đó trình bày theo nhóm : 
- Nhóm1 : Bài 4 - Nhóm 3 : Bài 6
- Nhóm 2: Bài5 - Nhóm : 4 : Bài 7
GV nhận xét & chữa
A. Lý thuyết
I. Các loại từ ghép
1. Khảo sát, phân tích ngữ liệu
*Từ ghép chính phụ.
- Bà ngoại
 C P
Thơm phức
 C	P
- Từ ghép chính phụ có tiếng chính và tiếng phụ.
- Tiếng chính đứng trứơc và tiếng phụ đứng sau.
*. Từ ghép đẳng lập.
- Quần áo.
- Trầm bổng.
-> Từ ghép đẳng lập có các tiếng bình đẳng về mặt ngữ pháp.
2. Ghi nhớ: (SGK-14)
II. Nghĩa của từ ghép.
1. Khảo sát phân tích ngữ liệu
*Nghĩa của từ ghép chính phụ hẹp hơn nghĩa của tiếng chính.
- Nó có tính chất phân nghĩa.
* Nghĩa cuả từ ghép đẳng lập khái quát hơn nghĩa của các tiếng tạo nên nó.
- Nó có tính chất hợp nghĩa.
2. Ghi nhớ: ( SGK – 15)
B.Luyện tập.
+ Bài 4 : “sách ,vở” sự vật tồn tại dưới dạng cá thể có thể đế được. Còn “sách vở “ từ ghép đẳng lậpcó ý nghĩa khái quát tổng hợp nên không thể đếm được.
+ Bài 5: a. Không phải vì : hoa hồng là một loại hoa như hoa cúc, hoa lan..... Có nhiều loại hoa màu hồng như hoa dơn hồng, hoa dong riềg..
+ Bài 6: “ Mát tay chỉ những người có kinh nghiệm hoặc chuyên môn giỏi . Ví dụ như “ Chị ấy nuôi lợn rất mát tay”...
+ Bài 7 : 
 hơi nước
 Máy
4.. Củng cố: (3’)
- Hướng dẫn hs làm các bài tập ở sgk
- Nắm lại các nội dung đã học.
- Đọc nhiều lần phần ghi nhớ.
5. Dặn dò: (2’)
- Học bài cũ.
- Làm bài tập ở sgk, sách bài tập.
- Tiết sau: Liên kết trong văn bản.
*. Rút kinh nghiệm 
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Ngày soạn: 
Ngày giảng: 
Tiết 4: Tập làm văn
 LIÊN KẾT TRONG VĂN BẢN
I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Hiểu rõ liên kết là một trong những đặc tính quan trọng nhất của văn bản.
- Biết vận dụng những hiểu biết về liên kết vào việc đọc – hiểu và tạo lập văn bản.
II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG
1. Kiến thức
- Khái niệm liên kết trong văn bản.
- Yêu cầu về liên kết trong văn bản.
2. Kỹ năng:
- Nhận biế và phân tích liên kết của các văn bản.
- Viết các đoạn văn, bài văn có tính liên kết.
* Kĩ năng sống: - Tự nhận thức được vai trò của liên kết trong văn bản.
3. Thái độ: Tích hợp phần văn bản đã học (Cổng trường mở ra & Mẹ tôi).
III. Chuẩn bị:
1. GV: Đọc, nghiên cứu, soan đoạn văn mẫu – trên bảng phụ .
2. Học sinh: tìm hiểu nội dung
C. Phương pháp: 
 - Nêu vấn đề, qui nạp, kĩ thuật động não .
- Phân tích các tình huống mẫu để hiểu vai trò và các tác động chi phối của liên kết trong văn bản.
IV. Tiến trình lên lớp.
1. Ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra bài cũ: (1’) : Kiểm tra sự chuẩn bị của HS
3.. Tiến trình bài mới.(39’)
* Giới thiệu bài (1’) Phương pháp thuyết trình 
 Ở lớp 6 các em đã được làm quen với khái niệm văn bản và được biết một trong những tính chất quan trọng của văn bản là liên kết. để hiểu kỉ hơn về tính chất này hôm nay chúng ta cùng nghiên cứu.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức
* Hoạt động 1: ( 8’) Hướng dẫn học sinh phân tích ngữ liệu để tìm tính liên kết. Phương pháp vấn đáp nêu vấn đề , qui nạp . Kĩ thuật động não .
 GV treo bảng phụ ghi ngữ liệu SGK lên bảng . HD học sinh phân tích ngữ liệu.
? Theo em nếu bố En-ri-cô chỉ viết mấy câu đó thì En-ri cô có hiểu được ý bố muốn nói không?
Học sinh đọc bài tập ở ví dụ a,b.
- En- ri-cô không thể hiểu được điều bố bạn ấy định nói.Vì giữa các câu văn chưa có sự liên kết.
? Vậy muốn cho đoạn văn có thể hiểu được ý nghĩa nó phải có tính chất gì?
* Hoạt động 2: (7’) Những phương tiện liên kết trong văn bản. Phương pháp vấn đáp nêu vấn đề , qui nạp . Kĩ thuật động não .
? Đọc kĩ đoạn văn và cho biết vì thiếu ý gì mà nó trở nên khó hiểu? Hãy sửa lại để đoạn văn dễ hiểu.
- Học sinh dựa vào văn bản “ Mẹ tôi ”và sửa lại.
- Gv hướng dẫn học sinh thảo luận câu 2a ở sgk.
+ Thiếu liên kết, ở trước “giấc ngủ”phải thêm “còn bây giờ”, Đứa trẻ-> con.
? Một văn bản có tính liên kết trước hết phải có điều kiện gì?
- Các câu, các đoạn phải có nội dung gắn bó chặt chẽ với nhau.
? Cùng với điều kiện ấy các câu phải sử dụng phương tiện gì?
GvV cho học sinh đọc điểm 2 phần ghi nhớ.
 GV hướng dẫn HS tìm hiểu đoạn văn mẫu .
GV chốt : Liên kết là một trong những tính chất quan trọng nhất của văn bản , làm cho văn bản trở nên có nghĩa ,dễ hiểu. Liên kết là làm cho nội dung các câu các đoạn thống nhất và gắn bó chặt chẽ với nhau .Liên kết trong văn bản được thể hiện ở hai phương diện nội dung và hình thức . Phương tiện liên kết của VB là các câu , các từ ngữ thích hợp.
* Hoạt động 3: (10’) Phương pháp vấn đáp . Kĩ thuật động não
GV gọi HS lên bàng làm bài 1&2 
 - Bài 3 gọi HS làm miệng.
A. Lý thuyết
I. Liên kết và phương tiện liên kết trong văn bản.
1. Tính liên kết của văn bản.
 a. Khảo sát, phân tích ngữ liệu
- En-ri-cô chưa hiểu ý bố vì các câu còn chưa có sự liên kết.
- Đoạn văn dễ hiểu thì phải có tính liên kết.
b. Ghi nhớ:( * 1 sgk - 18)
2. Phương tiện liên kết trong văn bản.
a. Khảo sát, phân tích ngữ liệu
- Liên kết trong văn bản trước hết là liên kết về phương diện nội dung ý nghĩa.
- Văn bản cần có sự liên kết về phương diện hình thức ngôn ngữ.
b. Ghi nhớ.( *2 – SGK-18)
B. Luyện tập.
1. Bài tập 1 : Sắp xếp các câu văn cho trước theo trật tự câu1 – 4 – 2 – 5 - 3 
2. Bài 2 :
Đúng là về hình thức ngôn ngữ các câu được nêu trong bài tập có vẻ liên kết với nhau . Nhưng không thể coi những câu ấy đã có một mối liên kết thực sự vì chúng không nói về một nội dung . Hay nói một cách khác không có một sợi dây tư tưởng nào nối liền các ý của những câu vâ văn đó 
3. Bài 3 : Điền từ vào chỗ trống cho thích hợp.
4. Bài 4 : Nêu tách 2 câu văn ra khỏi VB thì có vẻ rời rạc . Nhưng để trong cùng đoạn văn cuối của VB thì thành 1 thể thóng nhất& làm cho đoạn văn chặt chẽ hơn....
 4. Luyện tập, củng cố:( 10’)
 ? Em hãy viết một đoạn văn ngắn khoảng 5 câu với nội dung nói nên tâm trạng của em trong ngày khai giảng đầu tiên bước vào mái trường THCS . Trong đoạn văn đó phải đảm bảo tính liên kết và chỉ rõ các phương tiện liên kết ?
Gv hướng dẫn hs làm bài tập tại chỗ , sau đó gọi HS lên bảng trình bày à GVnhận xét & chữa .
5. Hướng dẫn về nhà: ( 2’)
- Nắm bài học.
- Làm bài tập SGK, SBT
- Soạn bài: Cuộc chia tay của những con búp bê.
*. Rút kinh nghiệm
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 
* Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 7 ®Çy ®ñ chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng 
 * TÝch hîp ®Çy ®ñ kü n¨ng sèng chuÈn n¨m häc 
 * Gi¶m t¶i ®Çy ®ñ chi tiÕt .
 *Liªn hÖ ®t 0168.921.8668
 HỌC KÌ 2
 Ngµy so¹n : 
Ngµy gi¶ng : 
 TiÕt 73 - V¨n b¶n
Tôc ng÷ vÒ thiªn nhªn 
Vµ lao ®éng s¶n xuÊt
I - MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Nắm được khái niệm tục ngữ.
- Thấy được giá trị nội dung, đặc điểm hình thức tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất.
- Biết tích lũy thêm kiến thức về thiên nhiên và lao động sản xuất qua các câu tục ngữ.
II - TRỌNG TÂM KIẾN THỨC
1. Kiến thức
- Khái niệm tục ngữ.
- Nội dugn tư tưởng, ý nghĩa triết lý và hình thức nghệ thuật của những câu tục ngữ trong bài học.
2. Kĩ năng
- Đọc - hiểu, phân tích các lớp nghĩa của tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất.
- Vận dụng được ở mức độ nhất định một số câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất vào đời sống.
* KÜ n¨ng sèng: - Tù nhËn thøc ®­îc nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm vÒ thiªn nhiªn, lao ®éng s¶n xuÊt, con ng­êi, x· héi.
- Ra quyÕt ®Þnh: vËn dông c¸c bµi häc kinh nghiÖm ®óng lóc, ®óng chç.
3. Th¸i ®é : HS thªm yªu thiªn nhiªn vµ lao ®éng.
III. ChuÈn bÞ
- GV : SGK, SGV, bµi so¹n, b¶ng phô vµ tµi liÖu tham kh¶o
- HS : So¹n bµi vµ n/c bµi.
IV. Ph­¬ng ph¸p
- Ph©n tÝch t×nh huèng trong c¸c c©u tôc ng÷ ®Ó rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm vÒ thiªn nhiªn, lao ®éng s¶n xuÊt, con ng­êi, x· héi.
- §éng n·o: suy nghÜ rót ra nh÷ng bµi häc thiÕt thùc vÒ kinh nghiÖm thiªn nhiªn, lao ®éng s¶n xuÊt, con ng­êi, x· héi.
V. TiÕn tr×nh giê d¹y
1- æn ®Þnh tæ chøc (1’)
2- KiÓm tra bµi cò(3’): KiÓm tra vë bµi tËp cña häc sinh
3- Bµi míi
* Giíi thiÖu bµi: Tôc ng÷ lµ mét thÓ lo¹i cña v¨n häc d©n gian. Nã ®­îc vÝ lµ kho b¸u cña linh nghiÖm vµ trÝ tuÖ d©n gian. Lµ “tói kh«n d©n gian v« tËn”. Tôc ng÷ mang tÝnh trÝ tuÖ, triÕt lý nh­ng b¾t rÔ tõ cuéc sèng sinh ®éng, phong phó nªn kh« khan mµ nh­ “c©y ®êi xanh t­¬i”.VËy nh÷ng kinh nghiÖm mµ tôc ng÷ ®óc rót ®­îc ®ã lµ kinh nghiÖm g×? Cã ý nghÜa g×?...
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung kiÕn thøc
* Ho¹t ®éng 1:(3’)
?) Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ tôc ng÷? 
– 2 HS
?) C¸ch hiÓu ý nghÜa cña tôc ng÷?
- 2 c¸ch NghÜa ®en
 NghÜa bãng
I. Kh¸i niÖm tôc ng÷
1. H×nh thøc: Lµ nh÷ng c©u nãi ng¾n gän, cã kÕt cÊu bÒn v÷ng, cã h×nh ¶nh, nhÞp ®iÖu
2. Néi dung: Nh÷ng kinh nghiÖm vÒ tù nhiªn, lao ®éng s¶n xuÊt con ng­êi, x· héi (nghÜa ®en, nghÜa bãng) 
* Ho¹t ®éng 2:(5’)
- Gäi 2 HS ®äc -> GV ®äc l¹i toµn bµi
- GV cïng HS t×m hiÓu nh÷ng tõ khã
?) Nh÷ng c©u nµo nãi vÒ thiªn nhiªn? Nh÷ng c©u nµo diÔn t¶ lao ®éng s¶n xuÊt?
+ Thiªn nhiªn: C©u 1 -> C©u 4
+ Lao ®éng s¶n xuÊt: C©u 5 -> C©u 8
?) T¹i sao nh÷ng c©u tôc ng÷ trªn l¹i gép trong mét VB.
- C¸c hiÖn t­îng tù nhiªn (m­a, n¾ng, b·o, lôt) cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn s¶n xuÊt (trång trät, ch¨n nu«i)
II. §äc - HiÓu v¨n b¶n.
1. §äc, t×m hiÓu chó thÝch
2. KÕt cÊu, bè côc
* Ho¹t ®éng 3 :(18’)
?) §äc l¹i c©u 1 vµ ph©n tÝch néi dung, nghÖ thuËt cña c©u tôc ng÷
- PhÐp ®èi: §ªm – ngµy
 Th¸ng 5 – Th¸ng 10
 N»m – c­êi
 S¸ng – tèi
- Nãi qu¸ Ch­a n»m ®· s¸ng
 Ch­a c­êi ®· tèi
=> NhÊn m¹nh ®Æc ®iÓm cña ®ªm th¸ng 5 vµ ngµy th¸ng 10
* GV: Tr­íc ®©y nh©n d©n ta ch­a cã m¸y mãc ®o thêi tiÕt nh­ng b»ng kinh nghiÖm, trùc gi¸c vµ vèn sèng hä ®· nãi mét c¸ch hån nhiªn, hãm hØnh nh÷ng nhËn xÐt ®óng vÒ ®é dµi cña ®ªm th¸ng 5 vµ ngµy th¸ng 10 (®ªm mïa hÌ, ngµy mïa ®«ng)
?) C©u tôc ng÷ muèn khuyªn ®iÒu g×?
- Sö dông thêi gian cho hîp lÝ víi c«ng viÖc vµ gi÷ g×n søc kháe
* §äc c©u 2
?) Em hiÓu “mau sao th× n¾ng” nghÜa lµ g×?
- §ªm nhiÒu sao th× h«m sau n¾ng
?) C©u tôc ng÷ sö dông nghÖ thuËt g×? T¸c dông?
- VÇn l­ng : n¾ng – v¾ng
- §èi gi÷a hai vÕ
=> NhÊn m¹nh sù kh¸c biÖt vÒ sao -> sù kh¸c biÖt vÒ n¾ng, m­a
?) Kinh nghiÖm ®­îc ®óc kÕt tõ hiÖn t­îng nµy lµ g×? Nh¾c nhë con ng­êi ®iÒu g×?
- Tr«ng sao ®o¸n thêi tiÕt m­a n¾ng -> n¾m ®­îc thêi tiÕt ®Ó chñ ®éng s¾p xÕp c«ng viÖc
* GV: Do tôc ng÷ dùa trªn kinh nghiÖm nªn kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®óng v× cã h«m Ýt sao nh­ng trêi kh«ng m­a. §Êy lµ kinh nghiÖm dù b¸o thêi tiÕt mïa hÌ cßn mïa ®«ng “nhiÒu sao th× m­a, th­a sao th× n¾ng”
?) C©u 3 cã ý nghÜa g×? Em hiÓu “R¸ng mì gµ” nh­ thÕ nµo?
- R¸ng mì gµ: R¸ng vµng phÝa ch©n trêi: S¾p cã b·o
?) Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ b·o?
- Giã, m­a to, ngËp lôt
- Nhµ cöa, c©y cèi ®æ
=> Khuyªn d©n chñ ®éng gi÷ g×n nhµ cöa, hoa mµu
* GV: X­a kia nhµ ë cña ng­êi n«ng d©n chñ yÕu b»ng tranh, r¹...ngµy nay ë vïng s©u, vïng xa ph­¬ng tiÖn th«ng tin cßn h¹n chÕ -> C©u tôc ng÷ cßn cã t¸c dông
* §äc c©u 4
?) Kinh nghiÖm nµo ®­îc rót ra tõ hiÖn t­îng “kiÕn bß th¸ng 7”
- ThÊy kiÕn ra nhiÒu vµo th¸ng 7(©m lÞch) th× sÏ cã lôt
?) Qua c©u tôc ng÷ gióp em hiÓu g× vÒ t©m tr¹ng cña ng­êi n«ng d©n?
- Lo l¾ng nhiÒu bÒ, ®Æc biÖt lµ thêi tiÕt
?) Bµi häc rót ra lµ g×?
- §Ò phßng lò lôt sau th¸ng 7 ©m lÞch
* GV: N¹n lò lôt th­êng xuyªn x¶y ra ë n­íc ta v× vËy nh©n d©n ph¶i cã ý thøc dù ®o¸n lò lôt tõ nhiÒu hiÖn t­îng tù nhiªn nh­:
“ Giã bÊc hiu hiu, sÕu kªu th× rÐt
“Th¸ng 7 heo may, chuån chuån bay th× b·o”
*GV chuyÓn ý: 4 c©u tiÕp theo nªu lªn nh÷ng nhËn xÐt kinh nghiÖm vÒ ®Êt ®ai, ngµnh nghÒ trång trät kÜ thuËt lµm ruéng cña bµ con n«ng d©n
?) C©u 5 sö dông nghÖ thuËt g×? Kinh nghiÖm nµo ®­îc ®óc kÕt tõ c©u tôc ng÷ nµy? NhËn xÐt g× vÒ tõ ng÷? T¸c dông?
- §èi vÕ: TÊc ®Êt – tÊc vµng -> §Êt quý h¬n vµng
?) C©u tôc ng÷ khuyªn chóng ta ®iÒu g×?
- Khuyªn chóng ta ph¶i b¶o vÖ vµ gi÷ g×n ®Êt ®ai
?) ChuyÓn c©u tôc ng÷ nµy sang TV?
- Thø 1 nu«i c¸
- Thø nh× lµm v­ên
- Thø 3 lµm ruéng
?) Tôc ng÷ muèn x¸c ®Þnh tÇm quan träng hay lîi Ých cña 3 nghÒ trªn?
- Lîi Ých
?) Bµi häc rót ra lµ g×?
- Ph¶i khai th¸c tèt ®iÒu kiÖn tù nhiªn ®Ó t¹o cña c¶i vËt chÊt
* Liªn hÖ thùc tÕ
?) Em hiÓu c©u tôc ng÷ thø 7 nh­ thÕ nµo? Cã g× ®Æc biÖt trong c¸ch diÔn ®¹t?
- S¾p xÕp vai trß c¸c yÕu tè trong nghÒ trång lóa liÖt kª -> Tæng kÕt, kh¼ng ®Þnh 4 bµi häc lín vÒ lµm ruéng cho n¨ng suÊt cao
- C©u tôc ng÷ cßn cã ý nghÜa s©u s¾c khuyªn ng­êi n«ng d©n muèn mïa mµng béi thu cÇn ph¶i ®¶m b¶o 4 yÕu tè trªn
?) Em hiÓu “th×” vµ “thôc” ë c©u 8 nh­ thÕ nµo?
- Th×: thêi vô
- Thôc: ®Êt canh t¸c
?) Kinh nghiÖm ®­îc ®óc kÕt lµ g×?
- Trång trät ph¶i ®¶m b¶o 2 yÕu tè nh­ng thêi vô ®Æt lªn hµng ®Çu
?) C©u tôc ng÷ nµy cã g× ®Æc biÖt? T¸c dông?
- Gän vµ ®èi xøng -> nhÊn m¹nh 2 yÕu tè th×, vô...
?) C©u tôc ng÷ nµy ®i vµo thùc tÕ n«ng nghiÖp n­íc ta nh­ thÕ nµo?
- CÇn gieo cÊy ®óng thêi vô, c¶i t¹o ®Êt ®ai sau khi canh t¸c...
3. Ph©n tÝch v¨n b¶n
a. Nh÷ng kinh nghiÖm tõ thiªn nhiªn
* C©u 1
- Víi c¸ch nãi qu¸ vµ phÐp ®èi c©u tôc ng÷ kh¼ng ®Þnh ®ªm th¸ng 5, ngµy th¸ng 10 rÊt ng¾n ®Ó khuyªn nhñ con ng­êi sö dông thêi gian cho hîp lý vµ b¶o vÖ søc kháe cña m×nh
* C©u 2
- C©u tôc ng÷ dïng phÐp ®ãi ®Ó ®óc kÕt kinh nghiÖm dù b¸o thêi tiÕt n¾ng, m­a ®Ó s¾p xÕp c«ng viÖc
* C©u 3
- C©u tôc ng÷ lµ kinh nghiÖm vÒ dù b¸o thêi tiÕt, khuyªn ng­êi d©n gi÷ g×n nhµ cöa vµ hoa mµu
* C©u 4
- B»ng sù quan s¸t tØ mØ thÊy kiÕn bß ra vµo th¸ng 7 th× th¸ng 8 sÏ lôt => CÇn chñ ®éng ®Ó phßng chèng
2. Nh÷ng kinh nghiÖm trong s¶n xuÊt
* C©u 5
- B»ng h×nh ¶nh so s¸nh, c©u tôc ng÷ ®Ò cao gi¸ trÞ cña ®Êt vµ khuyªn chóng ta ph¶i biÕt b¶o vÖ, gi÷ g×n ®Êt
* C©u 6
- C©u tôc ng÷ khuyªn nhñ, muèn lµm giµu cÇn ph¶i ph¸t triÓn thñy s¶n
* C©u 7
- Víi phÐp liÖt kª, c©u tôc ng÷ kh¼ng ®Þnh 4 bµi häc lín vÒ lµm ruéng cho n¨ng suÊt cao.
* C©u 8
- C©u tôc ng÷ kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng cña 2 yÕu tè: thêi vô vµ søc lao ®éng cña con ng­êi t¹o nªn n¨ng suÊt béi thu
*Ho¹t ®éng 4: (5’)
?) C¸c c©u tôc ng÷ cã c¸ch diÔn ®¹t ®éc ®¸o nh­ thÕ nµo?
- Ng¾n gän, th­êng cã 2 vÕ ®èi xøng...
?) Néi dung, nghÖ thuËt cña bµi
-> GV chèt -> Ghi nhí, gäi 1 HS ®äc
IV. Tæng kÕt
* Ghi nhí: sgk
* Ho¹t ®éng 5:(5’)
V. LuyÖn tËp
* T×m mét sè c©u tôc ng÷ cã néi dung t­¬ng tù qua ®ã ®¸nh gi¸ nh÷ng kh¶ n¨ng næi bËt cña ng­êi d©n lao ®éng
- Am hiÓu s©u s©u nghÒ n«ng
- S½n sµng truyÒn b¸ kinh nghiÖm
1) Víi c¸ch nãi qu¸, phÐp ®èi, c¸c c©u tôc ng÷ ®óc kÕt nh÷ng kinh nghiÖm vÒ dù b¸o thêi tiÕt ®Ó khuyªn nhñ con ng­ê