Giáo án Ngữ văn 11 tiết 115: Tiểu sử tóm tắt

GIÁO ÁN GIẢNG DẠY
TIỂU SỬ TÓM TẮT
Tiết: 115
Ngày soạn: 6/2/2015
Ngày dạy: 24/2/2015
Giáo viên lên lớp: Đinh Thái Phương Thảo
A:Mục tiêu cần đạt:
1: Kiến thức: 
-Mục đích, đặc điểm của tiểu sử tóm tắt
-Yêu cầu viết bản tiểu sử tóm tắt
-Cách viết tiểu sử tóm tắt
2:Kĩ năng:
-Tìm hiểu tiểu sử của một số tác giả đã học ở phần Văn học
-Viết tiểu sử tóm tắt của một số nhân vật
3: Thái độ:
-Có ý thức trân trọng, chân thực khi viết Tiểu sử tóm tắt
B: Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1.Giáo viên:
-SGK, SGV, bài thiết kế dạy học, chuẩn kiến thức-kĩ năng
-Đồ dùng dạy học
2.Học sinh:
-SGK, SBT, bài soạn, dụng cụ học tập.
C: Phương pháp dạy học:
-Nêu câu hỏi gợi ý, diễn dịch, quy nạp, nêu vấn đề, phát vấn kết hợp với diễn giảng
D: Tiến trình dạy học:
1.Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số:
2.Triển khai bài mới:
Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường tiếp xúc với các văn bản tiểu sử tóm tắt. Có thể là một mẫu tin trên truyền hình, một bài báo, hay quen thuộc hơn là phần tiểu dẫn về một tác giả trong SGK Ngữ văn...Tuy nhiên,chúng ta chỉ nghe và đọc lướt qua chứ chưa tìm hiểu sâu nó được sử dụng trong hoàn cảnh nào, có tác dụng gì, yêu cầu thế nào, cách viết ra sao...Bài học hôm nay sẽ mang lại cho các em những kiến thức đó, giúp cho các em có thể viết một văn bản tiểu sử tóm tắt bất kì lúc nào, đồng thời giúp các em có thể phân biệt tiểu sử tóm tắt với các văn bản “gần” loại khác.
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung
*Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm, mục đích, yêu cầu của Tiểu sử tóm tắt
-TT1: GV gọi một HS đọc to, rõ tiểu sử tóm tắt của Phan Bội Châu. Sau đó lần lượt phát vấn:
?Thông qua văn bản trên, em biết được điều gì?Nội dung cụ thể? (Nếu HS không phát hiện được thì lưu ý HS những cụm từ như: Họ và tên, nơi sinh, ngày sinh, nghề nghiệp, chức vụ...)
HS trả lời
?Văn bản trên có đáng tin cậy không? Vì sao?
HS trả lời
?Vậy qua VD trên, theo em thế nào là “tiểu sử”,thế nào là “tóm tắt”? Từ đó em hiểu thế nào là “Tiểu sử tóm tắt”?
-GV gợi ý, giải thích ý nghĩa của từ
-HS phát biểu
-TT2: ? Theo em, tác giả viết văn bản trên nhằm mục đích gì? (Lưu ý HS những văn bản tiểu sử ngắn gọn như vậy thường có trong các cuộc bầu cử, đối với nhà văn, nhà thơ, cuộc đời của họ ảnh hưởng rất lớn đến tác phẩm)
(GV: Lấy VD về cuộc đời của Tố Hữu)
? GV: Từ VD đó, em cho cô biết viết văn bản tiểu sử tóm tắt nhằm mục đích gì?
+Bầu cử
+Xin việc
+Đối với các nhà văn, nhà thơ
-HS thảo luận trả lời
-TT3: GV: Từ VB trên, em có nhận xét gì về dung lượng của VB(dài, ngắn, số câu, số đoạn)?
?GV: Theo em, em sẽ chia bố cục của VB trên như thế nào?
?GV: Em thử thay “ngày sinh” bằng “ngày cất tiếng khóc chào đời”, “quê quán” bằng “nơi chôn rau cắt rốn”. Và nhận xét sự khác biệt.
?GV: Từ đó các em cho cô biết, để viết thành công một văn bản tiểu sử tóm tắt. Theo em, người viết cần đáp ứng những yêu cầu nào?
-HS đọc kĩ SGK trả lời
*Hoạt động 2: GV Hướng dẫn học sinh tìm hiểu cách viết tiểu sử tóm tắt
-TT4: GV chia lớp thành 4 nhóm, thời gian thảo luận 5 phút.
Câu hỏi thảo luận: Tóm tắt những nét chính về cuộc đời, sự nghiệp của Lương Thế Vinh” theo các mục:
+Nguồn góc
+Tài năng
+Đánh giá chung
-TT5: hết thời gian thảo luận, GV yêu cầu HS của một số nhóm lên hoàn thành kết quả thảo luận.
-Các nhóm còn lại nhận xét, bổ sung, sau đó GV cho HS xem đáp án ở bảng phụ.
?Để chuẩn bị cho bài viết “Tiểu sử tóm tắt”, cần sưu tầm những tài liệu gì?
HS trả lời
-TT6: GV: Yêu cầu Hs xem lại VB Lương Thế Vinh sau đó trả lời câu hỏi:
? Văn bản trên gồm có bao nhiêu đoạn, nội dung của từng đoạn?
-HS dựa vào Vb để trả lời
?Một VB tiểu sử tóm tắt gồm có mấy phần? Đó là những phần nào? Nội dung của từng phần?
?Khi viết tiểu sử tóm tắt, cần lưu ý những điều gì?
-HS trả lời
*Hoạt động 3:
Bài tập 1: GV tổ chức cho HS trả lời nhanh
Bài tập 2: Hướng dẫn HS làm bài tập
I: Mục đích, yêu cầu của tiểu sử tóm tắt:
1.Khái niệm tiểu sử tóm tắt:
-Tiểu sử: là thuật lại thân thế, sự nghiệp của một người.
-Tóm tắt: là rút ngắn, giữ lại cái cốt yếu (những nội dung quan trọng)
->Tiểu sử tóm tắt là văn bản thông tin một cách khách quan, trung thực những nét cơ bản về cuộc đời, sự nghiệp của một cá nhân.
2. Mục đích:
Giới thiệu cho người đọc, người nghe về:
+Cuộc đời, sự nghiệp
+Cống hiến của người được nói tới
+Giúp các nhà quản lý phân công, bố trí công việc hợp lý
+Đối với các nhà văn, nhà thơ, nắm được tiểu sử tóm tắt của họ-> giúp chúng ta hiểu đúng và sâu hơn các sáng tác của họ.
3.Yêu cầu:
-Thông tin khách quan, chính xác về người được nói tới
+Số liệu,móc thời gian
+Thành tích, đóng góp nổi bật
-Nội dung và độ dài của VB phù hợp với mục đích viết
-Văn phong:
+Cô đọng, trong sáng
+Không sử dụng các biện pháp tu từ.
II: Cách viết tiểu sử tóm tắt:
1.Chọn tài liệu để viết tiểu sử tóm tắt:
-Đọc VB tiểu sử Lương Thế Vinh:
+Nguồn góc: Tự Cảnh Nghi, hiệu Thụy Hiên, quê gốc ở làng Cao Hương, huyện Thiên Bản, tỉnh Nam Định
+Tài năng: Từ nhỏ nổi tiếng là thần đồng
. Năm 20 tuổi tiếng về tài học
.Năm 21 tuổi, đổ trạng nguyên, ông còn có tài về ngoại giao. Là tác giả của hai cuốn sách: “Đại thành toán pháp” và “Hí phường phả lục”
+Đức độ: Là người có thực học, không thích văn chương phù phiếm. Luôn chăm lo đời sống cho nhân dân. Dạy dân chúng thuốc nam để chữa bệnh.
+Đánh giá chung: Là người có tài, “kinh bang tái thế”, con người “tài hoa, danh vọng vượt bậc”
-Để chuẩn bị cho bài viết Tiểu sử tóm tắt cần:
+Sưu tầm những tài liệu tiêu biểu có liên quan đến đối tượng cần giới thiệu
+Các tài liệu đó phải mang tính cụ thể, chính xác và toàn diện.
2.Viết tiểu sử tóm tắt:
-Một VB tiểu sử tóm tắt gồm có 4 phần:
+Giới thiệu khái quát lịch sử cá nhân (họ tên, ngày tháng năm sinh, quê quán, gia đình, học vấn...)
+Giới thiệu ngắn gọ lĩnh vực hoạt động xã hội (làm gì? ở đâu?)
+Thành tựu đạt được
+Đánh giá chung
-Lưu ý:
+Nghiên cứu kĩ năng cần viết
+Sắp xếp tư liệu theo trình tự hợp lý(không gian, thời gian, sự việc...)
+Sử dụng, ngôn ngữ thích hợp
III. Luyện tập:
Bài tập 1:
Trường hợp cần viết tiểu sử: c,d
Bài tập 2:
*Giống nhau: Đều có thể viết một nhân vật nào đấy.
*Khác nhau: 
-Điếu văn: Viết về người đã qua đời để đọc trong lễ truy điệu(có tình cảm, sự tiếc nuối, rung cảm, lời chia buồn)
-Sơ yếu lí lịch: Bản thân tự viết rgeo mẫu sẵn, còn tiểu sử tóm tắt do người khác viết và tương đối linh hoạt.
-Thuyết minh:Đối tượng thuyết minh rộng hơn(người, vật, cảnh, tác phẩm...) và có yếu tố cảm xúc còn tiểu sử tóm tắt chỉ có đối tượng con người.
IV. Củng cố, dặn dò:
1.Củng cố:
-Mục đích, yêu cầu tiểu sử tóm tắt
-Cách viết tiểu sử tóm tắt
 2.Dặn dò:
-Làm bài tập 3 SGK
-Học bài cũ
-Chuẩn bị bài mới : Đặc điểm loại hình của Tiếng Việt