Giáo án môn Toán 6 - Tiết 58, 59, 60

 Ngày soạn:	 HÌNH TRỤ-DIỆN TÍCH XUNG QUANH VÀ THỂ TÍCH HÌNH TRỤ
 Ngaỳ dạy: Tiết 58 
AMục tiêu:
1/ Kiến thức: 
Nhận biết: Hình trụ,diện tích xung quanh và thể tích hình trụ
Thông hiểu : - Học sinh được nhớ lại và khắc sâu các khái niệm về hình trụ ( đáy của hình trụ, trục, mặt xung quanh, đường sinh, độ dài đường cao, mặt cắt khi nó song song với trục hoặc song song với đáy
Vận dụng: Các công thức để tính diện tích xung quanh và thể tích hình trụ
2/Kĩ năng: - - Nắm chắc và biết sử dụng công thức tính diện tích xung quanh, diện tích toàn phần và thể tích của hình trụ . 
3/Thái độ: Tính cẩn thận chính xác ,thẩm mĩ
B.Chuẩn bị:
1/GV: SGK-thước thẳng-phấn màu, com pa, : Cốc nước, ống nghiệm hở hai đầu dạng hình trụ;
2/HS: SGK-thước thẳng com pa
 3/ứng dụng CNTT và các phương tiện dạy học: Đàm thoại gợi mở- Trực quan
Tổ chức các hoạt động dạy học
1/ Ô ĐTC: 
2/KTBC: 
3/Bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
1/Hình trụ
- GV đưa hình vẽ 73 lên máy chiếu và giới thiệu với học sinh: Khi quay hình chữ nhật ABCD vòng quanh cạnh CD cố định , ta được một hình gì ? ( hình trụ ) 
- GV giới thiệu : 
+ Cách tạo nên hai đáy của hình trụ , đặc điểm của đáy . 
+ Cách tạo nên mặt xung quanh của hình trụ . 
+ Đường sinh, chiều cao, trục của hình trụ 
- GV yêu cầu đọc Sgk - 107. 
- GV yêu cầu học sinh thực hiện (Sgk - 107) 
Hãy quan sát hình vẽ trên máy chiếu và trả lời câu hỏi trong ( sgk - 107 ) ?
- GV yêu cầu học sinh chỉ ra đâu là đáy, mặt xung quanh và đường sinh của hình trụ trên máy chiếu.
- GV đưa ra một vật hình trụ và yêu cầu HS lên bảng chỉ rõ đâu là đáy, mặt xung quanh và đường sinh của hình trụ.
1/Hình trụ
- Khi quay ABCD quanh CD cố định ta được một hình trụ. 
- DA và CB quét nên hai đáy của hình trụ là hai hình tròn bằng nhau nằm trong hai mặt phẳng song song 
- Cạnh AB quét nên mặt xung quanh của hình trụ.
- Mỗi vị trí của AB là 1 đường sinh vuông góc với mặt phẳng đáy. 
- Độ dài AB là chiều cao
- DC là trục của hình trụ . 
 (Sgk /107) 
Hình 74 (Sgk - 107) Lọ gốm có dạng hình trụ.
2/Cắt hình trụ bởi một mặt phẳng
- GV đưa ra hình vẽ 75 (SGK) trên máy chiếu để HS quan sát và đặt các câu hỏi 
+) Khi cắt hình trụ bởi một mặt phẳng song song với đáy thì mặt cắt là hình gì ? ( HS dự đoán, quan sát hình vẽ trên máy chiếu, nhận xét) . GV đưa ra khái niệm . 
+) Khi cắt hình trụ bởi một mặt phẳng song song với trục DC thì mặt cắt là hình gì . Học sinh nhận xét, GV đưa ra khái niệm. 
- GV đưa ra một cốc thuỷ tinh và một ống nghiệm hở hai đầu, yêu cầu học sinh thực hiện ( sgk ) . 
- Gọi học sinh nêu nhận xét và trả lời câu hỏi ở .
2/Cắt hình trụ bởi một mặt phẳng
- Khi cắt hình trụ bởi một mặt phẳng song song với đáy thì mặt cắt là hình tròn, bằng hình tròn đáy .
- Khi cắt hình trụ bởi một mặt phẳng song song với trục DC thì mặt cắt là hình chữ nhật .
 Mặt nước trong cốc là hình tròn (cốc để thẳng) mặt nước trong ống nghiệm không phải là hình tròn (để nghiêng).
 3/ Diện tích xung quanh của hình trụ 
- GV đưa ra hình vẽ 77 ( sgk ) theo từng thao tác như SGK trên máy chiếu để HS quan sát được hai đáy và hình khai triển mặt xung quanh của hình trụ
+) GV hướng dẫn phân tích cách khai triển hình trụ. học sinh thực hiện theo nhóm . 
+) GV phát phiếu học tập cho học sinh thảo luận nhóm làm . 
- Các nhóm làm ra phiếu học tập và nộp cho GV kiểm tra nhận xét kết quả . 
- GV đưa ra đáp án đúng để học sinh đối chiếu và chữa lại bài vào vở . 
- Hãy nêu cách tính diện tích xung quanh của hình trụ . 
- Nêu công thức tổng quát ?
- Từ công thức tính diện tích xung quanh nêu công thức tính diện tích toàn phần ?
- GV đưa ra các công thức trên máy chiếu sau khi cùng HS xây dựng
3/ Diện tích xung quanh của hình trụ
 Quan sát hình 77 và điền số thích hợp vào các ô trống: 
- Chiều dài của hình chữ nhật bằng chu vi đáy của hình trụ và bằng : 
( cm ) = cm .
- Diện tích hình chữ nhật : 
 . = (cm2 )
- Diện tích một đáy của hình trụ : 
 pR2 = . 5.5 = ( cm2 ) 
- Tổng diện tích hình chữ nhật và diện tích hai hình tròn đáy ( diện tích toàn phần ) của hình trụ là
 + . 2 = ( cm2 ) 
Tổng quát: (Sgk - 109 ) 
(R :bán kính đáy ; h chiều cao hình trụ )
4/Thể tích hình trụ 
- Hãy nêu công thức tính thể tích hình trụ => GV đưa ra công thức trên máy chiếu sau khi HS trả lời
- Giải thích công thức ?
- áp dụng công thức tính thể tích hình 78 ( sgk ) 
- Học sinh đọc lời giải trong sgk . 
- GV khắc sâu cách tính thể tích của hình trong trường hợp này và lưu ý cách tính toán cho học sinh
4/Thể tích hình trụ 
Công thức tính thể tích hình trụ: 
( S: là diện tích đáy, h: là chiều cao ) 
Ví dụ: (Sgk - 109 ) 
Giải
Ta có : V =V1 - V2 = pa2h - pb2h 
 V = p ( a2 - b2)h 
 Hình 78
4/Củng cố 
- GV khắc sâu công thức tính diện tích xung quanh, diện tích toàn phần, thể tích hình trụ. 
*) Hướng dẫn bài tập 4 (sgk - 110 ) 
- GV yêu cầu học sinh đọc đề bài sau đó nêu cách giải bài toán . 
- áp dụng công thức nào để tính chiều cao của hình trụ . Hãy viết công thức tính Sxq sau đó suy ra công thức tính và làm bài . 
- Học sinh làm lên bảng
HĐ: 5 Hướng dẫn về nhà (2’)
*Bài vừa học - Nắm vững các công thức tính diện tích xung quanh, thể tích, diện tích toàn phần của hình trụ và một số công thức suy ra từ các công thức đó.
- Làm bài 1; 2; 3; 5; 6; (SGK /110+ 111)	
*Bài sắp học : LUYỆN TẬP
D/ Rót kinh nghiÖm
Ngày soạn:24/3/2012	 LUYỆN TẬP
 Ngày dạy: 26/3/2012 Tiết 59 
AMục tiêu:
1/ Kiến thức: 
Nhận biết: - Thông qua bài tập giúp học sinh hiểu rõ hơn Hình trụ,diện tích xung quanh và thể tích hình trụ
Thông hiểu : - Học sinh được nhớ lại và khắc sâu các khái niệm về hình trụ ( đáy của hình trụ, trục, mặt xung quanh, đường sinh, độ dài đường cao, mặt cắt khi nó song song với trục hoặc song song với đáy
Vận dụng: Củng cố vững chắc các công thức tính diện tích xung quanh, diện tích toàn phần, thể tích của hình trụ cùng các công thức suy diễn của nó.	
2/Kĩ năng: -. HS được rèn luyện kỹ năng phân tích đề bài, áp dụng các công thức tính diện tích xung quanh, diện tích toàn phần, thể tích của hình trụ cùng các công thức suy diễn của nó. 
3/Thái độ: Tính cẩn thận chính xác ,thẩm mĩ
B.Chuẩn bị:
1/GV: SGK-thước thẳng-phấn màu, com pa
2/HS: SGK-thước thẳng com pa
 3/ứng dụng CNTT và các phương tiện dạy học: Vấn đáp –Thực hành
C.Tổ chức các hoạt động dạy học
1/ Ô ĐTC: 
2/KTBC: HS:1Viết các công thức tính tính diện tích xung quanh, diện tích toàn phần, thể tích của hình trụ và giải thích các kí hiệu trong công thức ?
3/Bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
1. Bài tập 8 (SGK/111) 
- GV yêu cầu HS đọc đề bài sau đó tìm đáp án đúng và khoanh vào chữ cái đầu câu . 
- GV treo bảng phụ gọi HS lên bảng khoanh vào đáp án đúng .
- GV yêu cầu HS giải thích kết quả bằng tính toán . 
- Khi quay hình chữ nhật ABCD quanh AB ta được hình trụ có bán kính đáy là bao nhiêu ? chiều cao là bao nhiêu ? => V1 = ?
- Tương tự tính được V2 = ?
- So sánh hai thể tích này ?
- GV nhận xét chữa bài và chốt lại cách tính thể tích hình trụ .
B
C
D
A
a
2a
- Khi quay hình chữ nhật ABCD quanh AB ta được hình trụ có thể tích là: 
V1 = pa2 . 2a = 2pa3
- Khi quay hình chữ nhật ABCD quanh BC ta được hình trụ có thể tích là: 
V2 = p (2a)2.a = 4pa3
Vậy V2 = 2V1 ® đáp án đúng là ( C )
2. Bài tập 10 (SGK/112) 
- Nêu công thức tính diện tích xung quanh và thể tích của hình trụ ?
- Theo em ở bài toán trên để tính diện tích xung quanh và thể tích hình trụ trước hết ta phải đi tìm yếu tố gì ? dựa vào điều kiện nào của bài ? 
- HS nêu GV gợi ý : tính bán kính đáy dựa theo chu vi đáy . 
- GV cho HS làm bài sau đó gọi 1 HS đại diện lên bảng làm bài
a) áp dụng công thức 
- Diện tích xung quanh của hình trụ là 
 Sxq = = 13 . 3 = 39 ( cm2 ) 
b) áp dụng công thức V= pr2 h 
Thể tích của hình trụ là : 
V = p. = 200π 
3. Bài tập 11 (SGK/112) 
- GV yêu cầu HS quan sát hình 84 ( sgk - 112 ) sau đó nêu cách làm bài . 
- Để tích được thể tích tượng đá có trong lọ thuỷ tinh trên ta phải tính thể tích của phần chất lỏng nào ? áp dụng điều gì ? 
- Hãy tính thể tích phần chất lỏng dâng lên trong lọ thuỷ tinh . 
- GV cho HS làm bài sau đó chữa bài và nhận xét bài toán .
Giải:
Đổi 8,5 mm = 0,85 cm
- áp dụng công thức V = Sh 
- Thể tích nước dâng lên trong lọ là : 
V = 12,8 . 0,85 = 10,88 ( cm3 ) 
- Thể tích của tượng đá chính là thể tích phần chất lỏng dâng lên trong lọ thuỷ tinh. Vậy thể tích của tượng đá là 10, 88 ( cm3 ) 
HĐ:3. Củng cố (8 phút)
- Viết công thức tính diện tích xung quanh và thể tích của hình trụ . 
- GV treo bảng phụ kẻ bảng ở bài tập 12 ( sgk - 112 ), yêu cầu HS điền vào ô trống cho phù hợp (làm tròn kết quả đến chữ số thập phân thứ hai)
HĐ: 4 Hướng dẫn về nhà (5’)
*Bài vừa học: - Học thuộc các khái niệm về hình trụ (bán kính đáy, đường cao, mặt xung quanh, thể tích) 
- Nắm chắc các công thức tính diện tích xung quanh và thể tích hình trụ - Xem lại các bài tập đã chữa . 
	- Giải các bài tập còn lại trong Sgk trang 112, 113.
Gợi ý bài tập 9 : S đáy = 3,14.10.10 = 314 cm2 
	 Sxq = 2.3,14.10.12 = 753,6 cm2 
	 Stp = 2. 314 + 753,6 = 1381,6 cm2 .
*Bài sắp học : “Hình nón - Hình nón cụt, ...”
D/ Rót kinh nghiÖm
 Ngày soạn: 24/3/2012 HÌNH NÓN-HÌNH NÓN CỤT.DIỆN TÍCH XUNG QUANH VÀ THỂ 
 Ngaỳ dạy:27/3/2012 TÍCH HÌNH NÓN HÌNH NÓN CỤT 
 Tiết 60 
AMục tiêu:
1/ Kiến thức: 
Nhận biết: vÒ h×nh nãn: ®¸y cña h×nh nãn, mÆt xung quanh, ®­êng sinh, chiÒu cao, mÆt c¾t song song víi ®¸y vµ cã kh¸i niÖm vÒ h×nh nãn côt.
Thông hiểu: Cách xây dựng công thức tính diÖn tÝch xung quanh, diÖn tÝch toµn phÇn vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn, h×nh nãn côt.	
Vận dụng:C¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh, diÖn tÝch toµn phÇn vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn, h×nh nãn côt.	
2/Kĩ năng: - N¾m ch¾c vµ sö dông thµnh th¹o c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ diÖn tÝch toµn phÇn cña h×nh nãn, h×nh nãn côt. 
- N¾m ch¾c vµ sö dông thµnh th¹o c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch h×nh nãn, h×nh nãn côt.
3/Thái độ: Tính cẩn thận chính xác ,thẩm mĩ
B.Chuẩn bị:
1/GV: SGK-thước thẳng-phấn màu, com pa, mét sè m« h×nh cña h×nh nãn, h×nh nãn côt
2/HS: SGK-thước thẳng com pa
 3/ứng dụng CNTT và các phương tiện dạy học: Đàm thoại gợi mở- Trực quan
Tổ chức các hoạt động dạy học
1/ Ô ĐTC: 
2/KTBC: 
3/Bài mới:
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung cần đạt
- GV dùng mô hình và hình vẽ trên máy chiếuvà giới thiệu các khái niệm của hình nón 
- Quan sát mô hình và hình vẽ trên máy chiếu nêu các khái niệm về đáy, mặt xung quanh, đường sinh, đỉnh của hình nón, 
- GV cho học sinh nêu sau đó chốt lại các khái niệm - Học sinh ghi nhớ . 
- Hãy chỉ ra trên hình 87 (sgk) đỉnh, đường sinh, đường cao, đáy của hình nón. 
- GV yêu cầu học sinh quan sát hình 88 trên máy chiếu và trả lời (sgk)
1/ Hình nón
- Quay 
vu«ngt¹i O mét 
vßng quanh c¹nh 
gãc vu«ng OA cè 
®Þnh ta ®­îc mét h×nh nãn. H×nh 87 (SGK/114)
- C¹nh OC quÐt nªn ®¸y cña h×nh nãn, lµ h×nh trßn t©m O. 
- C¹nh AC quÐt nªn mÆt xung quanh cña h×nh nãn 
- Mçi vÞ trÝ cña AC ®­îc gäi lµ mét ®­êng sinh. 
- §iÓn A gäi lµ ®Ønh vµ OA gäi lµ ®­êng cao . 
 (Sgk - 114) 
 2/DiÖn tÝch xung quanh h×nh nãn 
- GV vÏ h×nh 89 trªn m¸y chiÕu vµ giíi thiÖu c¸ch khai triÓn diÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn, yªu cÇu häc sinh quan s¸t h×nh vÏ vµ cho biÕt h×nh khai triÓn mÆt xung quanh cña mét h×nh nãn lµ h×nh g× ? 
- HS: H×nh khai triÓn mÆt xung quanh cña mét h×nh nãn lµ h×nh qu¹t trßn
- VËy diÖn tÝch xung quanh cña mét h×nh nãn b»ng diÖn tÝch h×nh nµo ?
- GV cïng HS x©y dùng c«ng thøc trªn m¸y chiÕu (x©y dùng c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ diÖn tÝch toµn phÇn cña h×nh nãn nh­ sgk - 115 .)
- VËy c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn tÝnh nh­ thÕ nµo ? 
? TÝnh ®é dµi cung trßn . 
? TÝnh diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn theo b¸n kÝnh ®¸y cña h×nh nãn vµ ®é dµi ®­êng sinh . 
- VËy c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh lµ g× ? 
- GV ®­a ra c«ng thøc trªn m¸y chiÕu
- Tõ ®ã cã c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch toµn phÇn nh­ thÕ nµo ? 
- GV ®­a ra c«ng thøc trªn m¸y chiÕu
- GV ra vÝ dô sgk trªn m¸y chiÕu, yªu cÇu häc sinh ®äc lêi gi¶i vµ nªu c¸ch tÝnh cña bµi to¸n .
3/ Thể tích hình nón
- GV ®­a ra h×nh vÏ trªn m¸y chiÕu vµ dông cô thÝ nghiÖm nh­ SGK, yªu cÇu häc sinh lµm thÝ nghiÖm sau ®ã nªu nhËn xÐt. 
- NhËn xÐt g× vÒ thÓ tÝch n­íc ë trong h×nh nãn so víi thÓ tÝch n­íc ë trong h×nh trô ?
- HS: KiÓm tra xem chiÒu cao cét n­íc trong h×nh trô b»ng bao nhiªu phÇn chiÒu cao cña h×nh trô ?
- VËy thÓ tÝch cña h×nh nãn b»ng bao nhiªu phÇn thÓ tÝch cña h×nh trô ? => C«ng thøc trªn m¸y chiÕu
2/DiÖn tÝch xung quanh h×nh nãn 
- Gäi b¸n kÝnh ®¸y h×nh nãn lµ r, ®­êng sinh lµ l 
- Theo c«ng thøc tÝnh ®é dµi cung ta cã 
- §é dµi cung h×nh qu¹t trßn lµ 
- §é dµi ®­êng trßn ®¸y cña h×nh nãn lµ 2pr . 
Suy ra: => r = 
DiÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn b»ng b»ng diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn khai triÓn nªn : 
- VËy diÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn lµ: 
- DiÖn tÝch toµn phÇn cña h×nh nãn ( tæng diÖn tÝch xung quanh vµ diÖn tÝch ®¸y) lµ : 
VÝ dô: (Sgk - 115 )
TÝnh diÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn cã chiÒu cao h = 16 cm vµ b¸n kÝnh ®­êng trßn ®¸y R = 12 cm. 
Gi¶i:
§é dµi ®­êng sinh cña h×nh nãn lµ: 
cm
DiÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn lµ: 
3/ Thể tích hình nón
- ThÝ nghiÖm ( h×nh 90 - sgk )
V nãn = Vtrô
- Ta cã : 
VËy thÓ tÝch cña h×nh nãn lµ : 
(h lµ chiÒu cao h×nh nãn, r lµ b¸n kÝnh ®¸y cña h×nh nãn)
 4. H×nh nãn côt 
 - GV yªu cÇu häc sinh quan s¸t tranh vÏ trong Sgk trªn m¸y chiÕu , sau ®ã giíi thiÖu vÒ h×nh nãn côt . 
- H×nh nãn côt lµ h×nh nµo ? giíi h¹n bëi nh÷ng mÆt ph¼ng nµo ?
- HS : PhÇn h×nh nãn n»m gi÷a mÆt ph¼ng vµ mÆt ®¸y ®­îc gäi lµ mét h×nh nãn côt .
- C¾t h×nh nãn bëi mét mÆt ph¼ng song song víi ®¸y th× phÇn mÆt ph¼ng n»m trong h×nh nãn lµ mét h×nh trßn . PhÇn h×nh nãn n»m gi÷a mÆt ph¼ng vµ mÆt ®¸y ®­îc gäi lµ mét h×nh nãn côt .
5. DiÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch h×nh nãn côt 
- GV ®­a ra h×nh 92 (sgk ) trªn m¸y chiÕu, sau ®ã giíi thiÖu c¸c kÝ hiÖu trong h×nh vÏ vµ c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn côt 
- Nªu c¸ch tÝnh Sxq cña h×nh nãn côt trªn . B»ng hiÖu nh÷ng diÖn tÝch nµo ? VËy c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn côt lµ g× ? 
- T­¬ng tù h·y suy ra c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch cña h×nh nãn côt ?
Cho h×nh nãn côt ( h×nh 92 - sgk ) 
+) r1 ; r2 lµ c¸c b¸n kÝnh ®¸y 
+) l lµ ®é dµi ®­êng sinh .
+) h lµ chiÒu cao
+) KÝ hiÖu Sxq vµ 
V lµ thÓ tÝch cña 
h×nh nãn côt 
4/Cñng cè 
- Nªu c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn , h×nh nãn côt .
5/ Hướng dẫn về nhà (5’)
*Bài vừa học - Häc thuéc c¸c kh¸i niÖm, n¾m ch¾c c¸c c«ng thøc tÝnh . 
- Xem l¹i c¸c vÝ dô vµ bµi tËp ®· ch÷a . 
- Lµm bµi 15; 16; 17; 18; 19; 20, 22 trong (Sgk - 117, 118) 
Gîi ý bµi tËp 16 : (Sgk -117) 
- ¸p dông c«ng thøc tÝnh ®é dµi cung ta cã : 2p .2 = ® x = 
Bài sắp học : LUYỆN TẬPD/ Rót kinh nghiÖm