Giáo án Luyện từ và câu Lớp 5 - Bài: Nam và nữ

Tuần 31/SGK-129 LTVC: 
Bài: MRVT : NAM VÀ NỮ
I. Mục tiêu: Giúp HS:
 - Biết được một số từ ngữ chỉ phẩm chất đáng quý của phụ nữ Việt Nam.
 - Hiểu ý nghĩa 3 câu tục ngữ (BT2) .
II/ Các phương pháp và kĩ thuật cơ bản : 
III /Phương tiện dạy học : 
- GV: Bảng phụ, VBT
IV. Tiến trình dạy học:
Nội dung
HĐGV
HĐHS
1.KTBC: (5’)
2.Bài mới.
a. GTB : (1’)
b.Bài mới. 32’
Bài 1a: 
Hình thức
Bài 1b: 
Hình thức
Bài 2: 
Hình thức
3. Củng cố, dd
(2’)
H: Kể tên một số phẩm chất của nam và nữ đã học ở bài trước? 
- Nhận xét việc học bài ở nhà của HS.
H: Các con có biết truyền thuyết A Đam và Ê Va không?
H: Bạn nào có thể nêu một số hiểu biết của mình về truyền thuyết đó?
GV: Từ xa xưa, con người đã được sinh ra với hai giới nam và nữ. Hai giới có những sự khác biệt về tâm sinh lí, tính cách, phẩm chất,...Với phụ nữ nói chung thì ta đã tìm hiểu một số phẩm chất ở các bài học trước. Vậy phụ nữ Việt Nam-phụ nữ mang đậm nét Á Đông thì còn có những phẩm chất gì đáng quý=>GTB
H: Kể tên một số nữ anh hùng thời xưa các em đã học? 
GV: Đánh giá cao công hiến của phụ nữ Việt Nam, Đảng, chính phủ, Bác Hồ tặng bức trướng thêu 8 chữ vàng. Để biết được 8 chữ vàng đó là chữ gì và có ý nghĩa như thế nào?=>BT1
Trò chơi: Thông điệp của loài hoa
-HS đã tìm hiểu ở nhà về nghĩa của 4 từ.
-Gọi HS đọc yêu cầu, nội dung câu a.
-Gv hướng dẫn cách thực hiện: Mỗi bạn có các hoa ghi các chữ vàng. Nhiệm vụ của HS là chọn từ đúng với nghĩa GV đưa ra. Bạn nào đúng và nhanh sẽ thắng.
-GV đưa ra nghĩa, HS tìm từ tương ứng bằng cách chọn hoa có từ đó.
- Nhận xét, tuyên dương và chốt lại kết quả đúng.
+ Anh hùng : có tài năng khí phách...
+ Buất khuất: không chịu khuất phục trước kẻ thù.
+ Trung hậu : chân thành và tốt bụng với mọi người.
+ Đảm đang: biết gánh vác, lo toan mọi việc.
H: Vừa qua tháng 3 có ngày lễ nào?
GV: Ngày 8/3/1965, đánh giá cao công hiến của phụ nữ Việt Nam, Đảng, chính phủ, Bác Hồ tặng bức trướng thêu 8 chữ vàng. 
-Xem video về Bác Hồ tặng tám chữ vàng.
Liên hệ thực tế: Ngày nay “Tự tin, tự trọng, trung hậu, đảm đang”
Chuyển ý sang câu b
Thi hai đội: Đối đáp
-Gọi HS đọc yêu cầu
-HDHS chơi: Đội A Đam và E Va thi nối tiếp nhau nêu các từ chỉ phẩm chất khác của phụ nữ Việt Nam. Đội nào tìm không ra từ trước thì đội đó thua.
-Nhận xét, tuyên dương
b. khoan dung, anh dũng, dịu dàng, chịu thương, chịu khó, tảo tần, cần cù, chăm chỉ, nhân hậu, độ lượng, nhẫn nhịn...
Chuyển ý
* HSHC không làm câu b
* Gọi HS đọc y/c và nội dung bài tập.
*Phương án 1: HS thuyết trình
-Hướng dẫn hs câu a nói về mẹ, câu b nói về người vợ, câu c nói chung cho tất cả phụ nữ.
 Chia lớp thành 6 nhóm, 2 nhóm 1 câu, tìm hiểu và chuẩn bị trước ở nhà nội dung cần giải thích về câu tục ngữ của nhóm mình (tranh, ảnh, video)
-Đại diện nhóm trình bày: Học sinh giải nghĩa câu tục ngữ, đưa ví dụ bằng hình ảnh từ đó kết luận những phẩm chất có trong câu tục ngữ đó.
-Nhận xét, chốt lại:
a)Chỗ ướt mẹ nằm, chỗ ráo con lăn: Mẹ bao giờ cũng nhường những gì tốt đẹp nhất cho con=>Lòng thương con, dức hi sinh, nhường nhịn của người mẹ.
b)Nhà khó cậy vợ hiền, nước loạn nhờ tướng giỏi: Khi nhà gặp hoàn cảnh khó khăn phải trông cậy vào người vợ hiện. Đất nước có loạn, phải nhờ cậy vị tướng giỏi=>Phụ nữ rất đảm đang, giỏi giang, là người giữ gìn hạnh phúc, giữ gìn tổ ấm gia đình.
c) Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh: Đất nước có giặt, phụ nữ cũng tham gia giệt giặc=>Phụ nữ dũng cảm, anh hùng.
- Nhận xét, bổ sung nếu HS giải thích chưa đúng.
- Nhận xét tiết học
- Liên hệ thực tế: Dùng những từ ngữ, câu tục ngữ nói về phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam đã học vào viết bài văn tả người như tả bà, tả mẹ, tả cô giáo, tả chị gái, tả bạn gái,...
- Dặn HS về học thuộc các câu tục ngữ trong bài, luôn có ý thức để rèn luyện những phẩm chất quan trọng của giới mình.
- Chuẩn bị bài sau.
2 HS nêu, nhận xét
-HS lắng nghe, nhận xét
-HS trả lời
-HS lắng nghe
HS nhắc lại tên bài
-Chị Nguyễn Thị Định (Tập đọc: Công việc đầu tiên), Võ Thị Sáu,...
-Lắng nghe
2 HS đọc
HS chơi
Làm VBT
-Xem và lắng nghe
-Ngày 8/3
-Xem video, lắng nghe
-HS đọc
-HS trình bày
-HS chơi
-HS lắng nghe
-Hs làm vở bài tập
-HS đọc
-HS lắng nghe
-HS trình bày, lắng nghe, nhận xét.
-HS lắng nghe, làm VBT
-Lắng nghe
-Lắng nghe và thực hiện
Nhóm 1: a)Chỗ ướt mẹ nằm, chỗ ráo con lăn: Trình bày bằng video
Như câu tục ngữ đã nói: chỗ ướt chính là nơi lạnh lẽo, nơi có điều kiện xấu, không thuận lợi, và nơi đó mẹ thường dành phần mẹ còn nhường cho con nơi khô ráo, nơi tốt đẹp. Hằng ngày, mẹ chăm lo từng miếng ăn, giấc ngủ của con. Mẹ chăm sóc và nuôi dạy con lớn khôn. Người lo lắng khi con đau ốm. Người bảo vệ, chở che khi con gặp hiểm nguy. Chỉ cần nhìn cuộc sống đầy đủ của mỗi các bạn là đều được đổi từ sự hi sinh của người mẹ đó các bạn ạ Và lòng thương con, đức hi sinh, nhường nhịn của người mẹ đã được cha ông ta đúc kết vào câu tục ngữ: Chỗ ướt mẹ nằm, chỗ ráo con lăn.
Nhóm 2: a)Chỗ ướt mẹ nằm, chỗ ráo con lăn: Trình bày bằng ảnh
Cả nhóm lên hát bài Bàn tay mẹ.
Các bạn ạ, từ trong bài hát này chúng ta đã thấy mẹ đã tất cả vì chúng ta. Từ bàn tay mẹ giúp chúng ta lớn khôn, cơm nước của con một tay mẹ nấu, mẹ vỗ vê đêm đông, mẹ quạt mát trưa hè, mẹ chăm sóc từng miếng ăn, giấc ngủ.Điều đó cho thấy mẹ bao giờ cũng dành những gì tốt đẹp nhất cho con. Và Lòng thương con, đức hi sinh, nhường nhịn của người mẹ còn được thể hiện qua câu tục ngữ: Chỗ ướt mẹ nằm, chỗ ráo con lăn. 
Nhóm 3:b) Nhà khó cậy vợ hiền, nước loạn nhờ tướng giỏi: thuyết trình trước lớp
Khi cảnh nhà khó khăn phải trông cậy vào người vợ hiền. Đất nước trong cơn loạn lạc phải nhờ cậy những vị tướng giỏi. Như các bạn thấy đấy, trong gia đình, người vợ là người có vai trò quan trọng. Vợ là người giữ gìn hạnh phúc, giữ tổ ấm cho gia đình. Người vợ là người chăm sóc chồng con, lo toan mọi việc trong nhà, là một người phụ nữ rất đảm đang, giỏi giang. Một gia đình hạnh phúc, luôn tràn đầy ấm áp, yêu thương là gia đình trong đó có người vợ luôn hiểu rõ, đồng cảm với chồng con; sẵn sàng chia sẻ với chồng con niềm vui và sự lo lắng trong công việc cũng như trong cuộc sống hàng ngày. 
Nhóm 4:b) Nhà khó cậy vợ hiền, nước loạn nhờ tướng giỏi: thuyết trình trước lớp
Người Việt Nam ta có câu “Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm” là để đề cao vai trò của người phụ nữ trong việc xây dựng một gia đình bền vững. Khi gia đình gặp hoàn cảnh khó khăn người vợ luôn là điểm tựa tinh thần cho chồng con cũng giống như khi đất nước có loạn lạc, có các vị tướng giỏi giữ nước. Từ đó cho thấy Phụ nữ rất đảm đang, giỏi giang, là người giữ gìn hạnh phúc, giữ gìn tổ ấm gia đình. Và những phẩm chất này đã được ông cha ta đúc rút từ xa xưa qua câu tục ngữ: “Nhà khó cậy vợ hiền, nước loạn nhờ tướng giỏi”.
Nhóm 5:c) Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh: trình bày bằng video
 Một khi giặc đã xâm chiếm, phụ nữ dù có là phái yếu cũng sẽ vùng lên chiến đấu.
Nói đến phụ nữ, ai cũng thường nghĩ và nhìn thấy hình ảnh của 1 người chân yếu, tay mềm. Thế nhưng, qua một số chiến thắng từ những nữ anh hùng như Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Nguyễn Thị Minh Khai, Võ Thị Sáu, Phó Tổng Tư lệnh Quân giải phóng Nguyễn Thị Định (chị Út trong bài tập đọc Công việc đầu tiên),  ta mới thấy được rằng trong hoàn cảnh hiểm nguy, gian nan thì ta mới thấy được hết sức mạnh của người phụ nữ. Họ hăng hái đứng lên, góp công xứng đáng của mình vào sự nghiệp giải phóng dân tộc. Đúng như câu : “Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh”. Từ đó cho thấy phụ nữ nước ta rất dũng cảm, anh hùng.
Nhóm 6:c) Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh: trình bày bằng ảnh
 Ngày xưa, phụ nữ hằng ngày họ may vá, thêu thùa, dọn dẹp nhà cửa, nấu cơm, chăm sóc gia đình,... thế nhưng khi giặc đến, không phân biệt già trẻ, gái trai, họ sẵn sàng tay cầm gươm, tay cầm súng, mưu trí, dũng cảm tiến lên đánh đuổi quân giặc, khiến cho địch khiếp sợ và gọi họ bằng “đội quân tóc dài”.
 Ngày nay, nước nhà độc lập, phụ nữ tham gia ngày càng đông và càng đắc lực trong các ngành kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội.. .Không chỉ các bà, các mẹ và các chị anh hùng, mà còn nhiều cháu thiếu niên nhi đồng gái cũng rất ngoan, rất giỏi. Từ đó cho thấy phụ nữ nước ta rất dũng cảm, anh hùng.