Giáo án Lịch sử lớp 7 - Tiết 37, Bài 19: Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn (1418-1427)

Tuần: 20
Tiết PPCT: 37
Ngày dạy: . . . . . . .
Bài 19:
CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN 
 I. THỜI KÌ Ở MIỀN TÂY THANH HOÁ .
1. MỤC TIÊU
1.1. Kiến thức: 
- Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn là cuộc đấu tranh giải phóng đất nước, từ một cuộc khởi nghĩa nhỏ ở miền rừng núi Thanh Hoá đã phát triển rộng khắp cả nước.
- Tầng lớp quý tộc Trần, Hồ đã suy yếu không đủ sức lãnh đạo khởi nghĩa, chỉ có tầng lớp địa chủ mới do Lê Lợi lãnh đạo có đủ uy tín tập hợp khởi nghĩa.
1.2. Kĩ năng: 
-Ý thức được lòng yêu nước, biết ơn người có công với nước: Lê Lợi, Nguyễn Trãi.
1.3. Thái độ: 
- Đánh giá, nhận xét nhân vật lịch sử tiêu biểu của cuộc khởi nghĩa.
2. NỘI DUNG HỌC TẬP
- Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa
- Những năm đầu hoạt động của nghĩa quân Lam Sơn
3.CHUẨN BỊ
3.1. Giáo viên: 
- Lược đồ khởi nghĩa Lam Sơn.
- Chân dung Nguyễn Trãi.
3.2. Học sinh: Chuẩn bị các câu hỏi theo SGK
4. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
4.1. Ổn định tổ chức và kiểm diện: (1p)
7A1: 7A2: 7A3: 7A6: 
4.2. Kiểm tra miệng: ( 5p) 
Câu 1: Trình bày tóm tắt diễn biến khởi nghĩa Trần Ngỗi, Trần Quý Khoáng ? (8đ)
*Khởi nghĩa Trần Ngỗi.
-10/1407 Trần Ngỗi làm minh chủ .
-12/1408 Trần Ngỗi đánh tan 4 vạn quân ở Bô Cô.
-Nội bộ mâu thuẫn-> 1409 nghĩa quân bị đánh tan Trần Ngỗi bị bắt.
*Khởi nghĩa Trần Quý Khoáng.
-1409 Trần Quý Khoáng lên ngôi, khởi nghĩa phát triển nhanh chóng, lan rộng từ Thanh Hoá-> Thuận Hoá.
-1413 Khởi nghĩa bị dập tắt.
Câu 2: Lê Lợi quê ở đâu? Vì sao ông lại khởi nghĩa? (2đ)
Lê Lợi quê ở Thanh Hóa. Là người yêu nước, thương dân, có uy tín lớn.
4.3. Tiến trình bài học (34p)
Giới thiệu bài mới (1p): Trong phong trào đấu tranh vũ trang chống quân Minh giải phóng dân tộc đầu thế kỷ XV, tiêu biểu nhất là cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi khởi xướng. Cuộc khởi nghĩa đó đã diễn biến như thế nào, kết quả ra sao ta tìm hiểu bài 19. Ở tiết học này chúng ta sẽ tìm hiểu cuộc khởi nghĩa ở Miền Tây Thanh Hoá.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
*HĐ1: (17P) Tìm hiểu về việc Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa.
GV: Em hãy nêu vài nét về Lê Lợi ?
HS: Là một hào trưởng có uy tín ở vùng Lam Sơn, ông sinh năm 1385 con 1 địa chủ bình dân, là người yêu nước cương trực, khảng khái.
GV: Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa trong hoàn cảnh nào ?
HS: nước mất nhân dân lầm than ông đã chiêu tập nghĩa sĩ, chọn Lam Sơn làm căn cứ kháng chiến .
GV: Ông thường nói: “ta dấy quân đánh giặc không phải vì ham phú quý mà muốn cho ngàn đời sau biết rằng ta không chịu thần phục quân giặc tàn bạo”.
GV: Câu nói của ông thể hiện điều gì ?
HS: Ý thức tự chủ của người dân Đại Việt.
GV cho HS thảo luận theo cặp (1P)
Câu hỏi: Vì sao Lê Lợi chọn Lam Sơn làm nơi phát động khởi nghĩa ? 
( Tích hợp giáo dục môi trường)
HS: Trả lời các cặp khác bổ sung
GV: Lam Sơn là căn cứ đầu tiên của cuộc khởi nghĩa, là quê hương của Lê Lợi, noi có địa thế hiểm yếu, là nơi giao lưu của các dân tộc: Thái, Mường. Là nơi giao lưu giữa đồi núi và đồng bằng tại đây nghĩa quân có thể toả đi xuống đồng bằng trước mặt hoặc rút lên núi bảo toàn lực lượng.
GV: Nghe tin Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa người tìm đến tham gia với nghĩa quân và trở thành quân sư tài ba cho cuộc khởi nghĩa đó là Nguyễn Trãi
GV: Nguyễn Trãi là người như thế nào?
HS: Là con Nguyễn Phi Khanh đỗ tiến sĩ thời Trần làm quan cho nhà Hồ, bị giam lỏng ở thành Đông Quan sau đã trốn theo nghĩa quân Lam Sơn.
GV: Cuộc khởi nghĩa nhanh chóng lan rộng khắp nước, thu hút đông đảo nhân dân. Vì sao?
HS: Nhân dân ta rất yêu nước, mong góp phần đánh đuôỉ xâm lược Minh. Tin tưởng ở người khởi xướng cuộc khởi nghĩa là Lê Lợi.
GV : Hội thề Lũng Nhai được tổ chức vào thời gian nào?
HS: Năm 1416, Lê Lợi cùng bộ chỉ huy tổ chức hội thề Lũng Nhai
GV: Lời thề ấy nói lên quyết tâm đồng lòng gìn giữ đất nước. Đến năm 1418, Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa ở Lam Sơn, tự xưng là Bình Định Vương.
*HĐ2:(17p)Tìm hiểu những năm đầu của cuộc kháng chiến.
GV: Trong thời kỳ đầu của cuộc k/n, nghĩa quân LS đã gặp những khó khăn gì?
HS: Thiếu thốn lương thực, khí giới
GV: Tình trạng khó khăn đó đã được Nguyễn Trãi nhận xét: “Cơm ăn sớm tối không được hai bữa, áo mặc đông hè chỉ có 1 mảnh, quân lính chỉ có vài nghìn, khí giới thì thật là tay không”.
GV: Giữa 1418 quân Minh huy động một lực lượng bao vây căn cứ Chí Linh quyết bắt Lê Lợi.
GV: Trước tình hình đó nghĩa quân đã nghĩ ra cách gì để giải quyết ?
HS: Lê Lai cải trang thành Lê Lợi
GV: Em có suy nghĩ gì trước gương hi sinh của Lê Lai ?
HS: Là tấm gương hi sinh anh dũng cảm nhận lấy cái chết để cứu minh chủ.
GV: ( Giáo dục lòng yêu nước) Để ghi nhớ công lao của Lê Lai, Lê Lợi đã phong cho Lê Lai làm công thần hạng nhất và căn dặn con cháu nhà Lê làm giổ Lê Lai vào hôm trước ngày giổ Lê Lợi. Ngày nay dân ta vẫn tương truyền nhau câu nói “21 Lê Lai , 22 Lê Lợi”.
GV: Tiếp đó Cuối 1421 quân Minh huy động 10 vạn quân mở cuộc vây quét lớn buộc quân ta phải rút lui về núi Chí Linh.
GV: Trong lần rút lui này nghĩa quân đã gặp những khó khăn gì ?
HS: Thiếu lương thực trầm trọng, nghĩa quân ăn măng tre, rễ củ, đói rét, phải giết ngựa chiến và voi chiến để nuôi quân.
GV: Tại sao Lê Lợi tạm hoà với quân giặc ?
HS: Tránh cuộc bao vây của quân Minh, có thời gian để cũng cố lực lượng.
GV: Tại sao quân Minh chấp nhận hoà hoãn ?
HS: thực hiện âm mưu dụ dỗ mua chuộc Lê Lợi hòng làm mất ý chí của nghĩa quân .
GV: Em có nhận xét gì tinh thần chiến đấu của nghĩa quân Lam Sơn những 1418-1423 ?
HS: Nghĩa quân chiến đấu dũng cảm, bất khất, hi sinh vượt qua mọi gian khổ, Lê Lợi đã có đường lối đúng đắn tránh được các cuộc vây quét của quân Minh, bảo toàn lực lượng .
GV kết luận: Cuối 1424 quân Minh trở mặt tấn công. Cuộc khởi nghĩa từ đây bước sang một giai đoạn mới.
 1. Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa.
-Lê Lợi là người yêu nước, thương dân, có uy tín lớn.
-Nghe tin Lê Lợi chuẩn bị dựng cờ khởi nghĩa, hào kiệt khắp nơi kéo về hưởng ứng, trong đó có Nguyễn Trãi.
- Năm 1416, Lê Lợi cùng bộ chỉ huy tổ chức hội thề Lũng Nhai
- Năm 1418, Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa ở Lam Sơn, tự xưng là Bình Định Vương.
2. Những năm đầu hoạt động của nghĩa quân Lam Sơn.
- Những năm đầu: Lực lượng yếu thiếu lương thực, khí giới.
- Năm 1418 Nghĩa quân phải rút lên núi Chí Linh lần 1 
-Quân Minh huy động quân bắt Lê Lợi, Lê Lai liều chết cứu chủ tướng
-Năm 1421, quân Minh mở cuộc càn quét buộc ta rút lên núi Chí Linh lần 2.
- Năm 1423 Lê Lợi quyết định hoà hoãn với quân Minh .
- Cuối 1424 quân Minh trở mặt tấn công.
-> Cuộc khởi nghĩa từ đây bước sang một giai đoạn mới.
4.4. Tổng kết : (3p )
Tại sao lực lượng quân Minh mạnh nhưng không tiêu diệt được nghĩa quân mà phải chấp nhận đề nghị tạm hoà của Lê Lợi ?
4.5. Hướng dẫn học tập : (2p )
- Đối với bài học ở tiết này: Học bài, trả lời các câu hỏi ở SGK
- Đối với bài học ở tiết tiếp theo: 
+Tìm hiểu bài19: Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn 
Mục II. GIẢI PHÓNG NGHỆ AN, TÂN BÌNH, THUẬN HOÁ VÀ TIẾN QUÂN RA BẮC .
+Trả lời câu hỏi: Em hãy nêu thời gian giải phóng Nghệ An, Tân Bình, Thuận Hóa, và tiến quân ra Bắc?
5. PHỤ LỤC