Giáo án Lịch sử Lớp 6 - Tiết 19, Bài 17: Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng - Năm học 2019-2020

 S: 20.1.2020 D: 21.1.2020
Chương III: THỜI KÌ BẮC THUỘC VÀ ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP. 
 Tiết 19. Bài 17. CUỘC KHỞI NGHĨA HAI BÀ TRƯNG (năm 40)
I. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức: Sau thất bại của ADV, đất nước ta bị PK phương Bắc thống trị, sử gọi là thời kỳ Bắc thuộc, ách thống trị tàn bạo của thế lực PK đối với nước ta là nguyên nhân dẫn đến cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng. Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng được ND ủng hộ đã nhanh chóng thành công. Ách thống trị của PK phương Bắc bị lật đổ, đất nước ta giành được độc lập.
2. Kỹ năng: Biết tìm nguyên nhân và mục đích của sự kiện LS. Bước đầu biết sử dụng kỹ năng cơ bản để vẽ và đọc bản đồ LS.
3.Thái độ: GD ý thức căm thù quân xâm lược, bước đầu xây dựng ý thức tự hào, tự tôn DT. Lòng biết ơn hai bà Trưng và tự hào về truyền thống phụ nữ VN.?
4. Định hướng phát triển năng lực:
-Năng lực chung: Giải quyết vấn đề, sử dụng ngôn ngữ.
- Năng lực chuyên biệt: tái tạo kiến thức, xác định mối quan hệ giữa các sự kiện, hiện tượng lịch sử, giải thích được mối quan hệ đó,trình bày diễn biến, sử dụng lược đồ, phân tích, so sánh, nhận xét, đánh giá.
II. Phương pháp: Nêu vấn đề, trình bày diễn biến
III.Phương tiện: lược đồ, tranh ảnh
IV. Chuẩn bị:
GV:Lược đồ khởi nghĩa Hai Bà Trưng.
HS : Đọc trước bài và trả lời câu hỏi SGK. Hoàn thiện sơ đồ H43, điền kí hiệu. Vẽ sơ đồ bộ máy cai trị nhà Hán
V.Hoạt động dạy - học:
1. Ổn định: (1p)
2.Kiểm tra bài cũ .(3p)
GV hệ thống sơ lược kiến thức học kì I
3. Tiến trình lên lớp:
	3.1.Tình huống xuất phất:
- Mục tiêu:hệ thống lại quá trình ra đời của nhà nước và cuộc kháng chiến chống xâm lược của nhân dân ta.
-Phương thức: hỏi đáp
- Dự kiến sản phẩm: trao đổi nhanh câu trả lời của hS
 Năm 179 TCN, An DươngVương do chủ quan, thiếu phòng bị nên đất nước ta bị Triệu Đà thôn tính. Sau Triệu Đà dưới ách cai trị tàn bạo của nhà Hán đã đẩy ND ta đến trước những thử thách nghiêm trọng, đất nước mất tên, ND có nguy cơ bị đồng hoá, nhưng ND ta không chịu sống trong cảnh nô lệ đã liên tục nổi dậy đấu tranh. Mở đầu là cuộc khởi nghĩa hai bà Trưng (năm 40). Đây là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu cho ý chí bất khuất của DT ta thời kỳ đầu công nguyên.
3.2 Hoạt động hình thành kiến thức:
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung bài học
HĐ 1: Nước Âu Lạc từ thế kỷ II trước công nguyên đến thế kỷ I có gì thay đổi?
*Mục tiêu: Nhận biết và ghi nhớ tình hình Âu Lạc từ thế kỉ II TCN đến thế kỉ I.
*Phương pháp: hoạt động cá nhân
*Tổ chức hoạt động:
B1.HS đọc SGK
B2.GV đặt câu hỏi
? Thất bại của An Dương Vương đã để lại hậu quả ntn ?
? Chiếm được Âu Lạc Triệu Đà đã làm gì?
?Sau khi nhà Hán đánh bại nhà Triệu, chúng đã làm gì?
? Nhà Hán gộp Âu Lạc với 6 quận của TQ thành Châu Giao nhằm mục đích gì ?
? Nhà Hán sắp đặt bộ máy cai trị ở Châu Giao ntn ?
? Em có nhận xét gì về cách đặt quan lại của nhà Hán.
? Ách thống trị của nhà Hán đối với nhân dân Châu Giao ntn ?
? Em có nhận xét gì về ách thống trị của nhà Hán ?
B3.HS trả lời, nhận xét, bổ sung
B4. GV nhận xét, phân tích, kết luận
 Nước Âu Lạc mất đất, mất tên và trở thành 1 bộ phận đất đai của TQ. Từ đó các triều đại phong kiến TQ thay nhau thống trị đô hộ nước ta hơn 1000 năm, 1000 năm Bắc thuộc.)
GV: Treo lược đồ , chỉ và giảng theo SGK.
 Năm 111 TCN nhà Hán đánh Nam Việt. Nhà triệu chống cự không nổi và bị tiêu diệt, đất đai Âu Lạc chuyển sang tay nhà Hán. Nhà Hán chia nước ta thành 3 quận: Giao Chỉ, Cửu Chân, và Nhật Nam (bao gồm Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ đến Quảng Nam) gộp với 6 quận của TQ thành châu Giao.
- Nhà Hán muốn chiếm đóng nước ta lâu dài, xoá tên nước ta, muốn biến nước ta thành một bộ phận lãnh thổ của TQ.
- Thủ phủ của Châu Giao đặt ở Luy Lâu (Thuận Thành- Bắc Ninh); Thứ sử, thái thú là người Hán; từ huyện, xã trở xuống vẫn do người Việt (Lạc tướng) cai trị như trước.
- Nhà Hán mới bố trí được người cai trị từ cấp quận, còn cấp huyện, xã chúng chưa thể với tới nên buộc phải để người Âu Lạc trị dân như cũ.
- Đồng hoá dân ta, “đồng hoá” có nghĩa là làm thay đổi lối sống của dân tộc ta và theo lối sống của chúng.
- Đối xử tàn tệ, dã man, thâm độcnhằm biến dân ta thành người Hán.=> Bọn quan lại người Hán rất tham lam tàn bạo, điển hình là Tô Định.
HĐ 2: Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng bùng nổ. 
*Mục tiêu: Nhận biết và ghi nhớ diễn biến chính cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng
*Phương thức hoạt động: Nhóm thảo luận
*Tiến hành hoạt động:
B1.GV giao nhiệm vụ cho HS tự đọc kênh chữ mục 2
B2.Cả lớp chia thành 6 nhóm, có 3 câu hỏi giao cho 6 nhóm tìm hiểu.
?Nguyên nhân cuộc khởi nghĩa?
? Qua 4 câu thơ trên, em hãy cho biết mục đích của cuộc khởi nghĩa ?
?Diễn biến cuộc khởi nghĩa?Ý nghĩa?
B3. HS lần lược báo cáo kết quả thảo luận.
B4. HS bổ sung. GV đánh giá, phân tích, kết luận.
 - Vì ách đô hộ tàn bạo của nhà Hán làm cho dân ta căm phẫn muốn nổi dậy chống lại. Đó chính là nguyên nhân của cuộc khởi nghĩa.
- Thi Sách chồng Trưng Trắc bị giết như đổ thêm dầu vào lửa làm cuộc khởi nghĩa bùng nổ nhanh chóng hơn.
GV Giảng theo SGK – kết hợp chỉ trên bản đồ.
GV: Đọc 4 câu thơ.
- Trước là giành độc lập cho Tổ quốc, nối lại sự nghiệp vua Hùng, sau là trả thù cho chồng.
GV: Cho HS đọc đoạn chữ in nghiêng SGK, GV chỉ các mũi tên của các địa phương tiến về Mê Linh.
 - Ách thống trị của nhà Hán đối với nhân dân ta khiến mọi người đều căm giận và nổi dậy chống lại. Cuộc khởi nghĩa được nhân dân ủng hộ.
- 2 Câu thơ miêu tả khí thế của cuộc khởi nghĩa: Ngàn Tây nổi ánh phong trần
Ầm ầm binh mã xuống gần Long Biên
 - Sau hơn hai thế kỉ PK phương Bắc cai trị, ND ta đã giành được độc lập.
 - Đọc lời bình của nhà sử học Lê Văn Hưu (Sgk -49).
 - Nguyên nhân thắng lợi: Sự hưởng ứng của nhân dân cả nước.
- Ý nghĩa lịch sử: Báo hiệu các thế lực PKPB không thể cai trị vĩnh viễn nước ta.
1/ Nước Âu Lạc từ thế kỷ II trước công nguyên đến thế kỷ I có gì thay đổi?
- Năm 179 TCN Triệu Đà sát nhập Âu Lạc vào Nam Việt, chia Âu lạc thành 2 quận: Giao Chỉ và Cửu Chân.
- Năm 111 TCN, nhà Hán chiếm Âu Lạc và chia lại thành 3 quận: Giao Chỉ,Cửu Chân và Nhật Nam, gộp với 6 quận của TQ thành Châu Giao.
- Đứng đầu châu là Thứ sử, đứng đầu quận là Thái thú và Đô úy ,họ đều là người Hán. Dưới quận do người Việt cai quản.
-Chúng bắt dân ta nộp các loại thuế .Cống nạp những sản vật quý. 
- Chúng đưa người Hán sang ở lẫn với dân ta, bắt dân ta theo phong tục Hán.
2. Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng bùng nổ.
a, Nguyên nhân:
- Sự áp bức bóc lột tàn bạo của nhà Hán.
-Lòng căm thù giặc sâu sắc.
b, Diễn biến:
- Mùa xuân năm 40 Hai BàTrưng phất cờ khởi nghĩa ở Hát Môn (Hà Tây).
 Được các tướng lĩnh và nhân dân ủng hộ, chỉ trong thời gian ngắn nghĩa quân đã làm chủ Mê Linh, tiến đánh Cổ Loa rồi Luy Lâu.
c. Kết quả: Thái thú Tô Định bỏ trốn, quân Hán bị đánh tan, khởi nghĩa giành thắng lợi.
3.3 hoạt động luyện tập:
- Mục tiêu: Nhằm hệ thống lại kiến thức toàn bài, gây hứng thú cho HS 
- Phương thức tiến hành: Hoạt động cá nhân
Hãy chọn đáp án đúng nhất
1. Âm mưu nhà Hán khi gộp Âu Lạc với 6 quận của Trung Quốc:
 A. Muốn xâm chiếm nước ta lâu dài 
 B. Muốn xoá tên nước ta trên bản đồ.
 C. Muốn biến nước ta thành một bộ phận của lãnh thổ Trung Quốc 
 D. Cả 3 đều đúng 
2. Sắp xếp những nơi nào đã diễn ra cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng theo thứ tự ?
 A. Mê Linh → Hát Môn → Chu Diên → Luy Lâu 
 B. Hát Môn → Mê Linh → Cổ Loa → Luy Lâu 
 C. Mê Linh → Cổ Loa → Long Biên → Luy Lâu 
 D. Hát Môn → Long Biên→ Cổ Loa → Luy Lâu
3.4. vận dụng và mở rộng: 
*Mục tiêu: Nhằm vận dụng kiến thức đã học, cách trình bày diễn biến để trình bày các bài học tiếp theo.
*Phương thức tiến hành:Giao câu hỏi cho HS về nhà tìm hiểu.
*Dự kiến sản phẩm:
 Trình bày diễn biến cuộc khởi nghĩa trên lược đồ
 Dưới ách thống trị Hán, nhân dân nổi dậy đấu tranh, điển hình là cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng. Đây là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu cho ý trí bất khuất của DT thời kỳ đầu công nguyên.
 Hướng dẫn học tập: 
- Học thuộc bài. Đọc trước bài 18. Vẽ lược đồ H 44.